Woningnood stelt directie
Hoogovens voor problemen
f
Jjf
HR
Door Hoogovens aan woonruimte
geholpen personeelsleden
I
li
1
iet
door Eli Vlessing
F
U
hl
fi
lil
38
39
19 7 8
OKTOBER
2 4
I N S D A G
I'vanS^
nuis,
:n,
F
lie wij
erken
gen
van
den
ake
de
e van
meter
■nuur-
Sedert 1948 heeft Hoog-
/ens 25.466 gezinnen van
ersoneelsleden aan een wo-
ng geholpen. In dat jaar
egon het bedrijf een actief
uisvestingsbeleid. De aan-
siding daartoe was niet zo-
eer een stuk sociale bewo-
enheid met de woonproble-
latiek van haar werkne
mers, als wel pure noodzaak.
Er bestond een groeiende be-
Loefte aan uitbreiding van
iet personeelsbestand. Wer-
|ing gekoppeld aan de toe-
Egging dat Hoogovens zorg
jou dragen voor woonruimte
eek een geslaagde formule,
fat in 1948 en de daarop
olgende jaren noodzakelijk
•leek om tegemoet te komen
an de personeelsuitbreiding
(lijkt in 1978 even noodza-
teÏÏjk om het personeelsbe-
tand in stand te houden.
Nieuwe
woning
kunt
4 te
2.30
van
alle
jio-
xa.
ad-
;sie
De directie van Hoogovens IJmuiden,
geplaagd door de gevolgen van een crisis
op de Europese staalmarkt, ziet zich toch
nog onverwacht geplaatst tegenover een
licht herstel.van die situatie. Een omstan-
digheid die nieuwe problemen met zich
lijkt te brengen. Werd verleden jaar met de
werving van personeel stevig pas op de
plaats gemaakt, op het ogenblijk draait de
wervingsmachine voor produktieperso-
neel op volle toeren. Het in het vooruit
zicht stellen van „woongelegenheid” is
voor het bedrijf altijd een belangrijke pij
ler geweest waarop het welslagen van die
werving rustte. Het aanbod van woningen
y i
- hoofdzakelijk uit het noordelijk deel van
de provincie - loopt echter ten einde. Nieu
we bouwlocaties (Velserbroekpolder,
Haarlemmermeer) zullen zeker niet voor
1985 produktief worden. Wat onder de
omstandigheden van de staalcrisissituatie
van verleden jaar nauwelijks problema
tisch leek, is op dit moment, nu er duide
lijk sprake is van „herstel”, een zaak die
de leiding van het staalbedrijf met de
grootste zorg vervult. Zal, als het herstel
van de Europese staalmarkt zich voortzet,
het mogelijk blijven om de dan zo brood
nodige werving te ondersteunen met toe
zeggingen van huisvestingsmogelijkheden?
1972 1973 1974 1975 1976 1977
pi
«1-
sII
- -
11c.
UIT
I
De kurk waarop
.KF.RHEID
personeelswerving
drijft dreigt
komende jaren te zinken
108
82
32
138
113
278
u.
tu?
43,2
32,4
34,4
38,3
35,3
26,8
39,3
34,2
630
345
1288
586
559
1423
745
532
1557
753
473
1339
719
532
1389
652
520
1204
641
359
1108
642
379
1103
□p
>nd.
Maar niet Uitsluitend ten behoeve
van gegadigden voor een koopwo
ning kent Hoogovens een handrei
king. Ook voor de huurders onder
Bestaande
woning door
middel van
doorstroming
Koopwoning
Totaal
Koopwoningen
in van
het totaal
In de vijftiger jaren werden aan het
Stratingplantsoen in Velsen-Noord de
eerste woningen gebouwd van Hoog
ovens' eigen woningbezit. Twee woon
eenheden met een centraal entree. Prak
tisch en. .niet duur.
meerbedrag voor haar rekening.
Overigens wordt dit soort, door be
middeling van Hoogovens tot stand
gekomen leningen beëindigd als het
dienstverband door het betrokken
personeelslid wordt verbroken.
In het verleden heeft Hoogovens
meerdere malen woningen uit haar
„eigen bezit” verkocht aan de bewo
ners. Het betrof meestal mensen die
langere tijd in dienst waren en die
plannen hadden om hun woning te
verbouwen. Een dergelijke verkoop
geschiedde tegen taxatiewaarde.
Dat dit soort transacties niet meer
wordt gedaan houdt verband met de
omstandigheid dat Hoogovens mo
menteel niet over de geldmiddelen
beschikt om zelf opnieuw op de wo
ningmarkt te kunnen investeren.
1970 1971
313
haar werknemers is zij actief. Niet
minder dan 3540 gezinnen van
Hoogovenmensen wonen in con-
tractwoningen. Dat zijn woningen
van gemeentes, woningcorporaties
en beleggers waarvan Hoogovens de
toewijzingsrechten heeft verkregen.
Dat recht kan een éénmalig karak
ter dragen maar ook vastgelegd zijn
voor periodes die lopen tot tien, vijf
tien of twintig jaar. De contracten
met een langere looptijd zijn vaak
het resultaat van een financiële bij
drage van Hoogovens aan de eigena
res. Zo’n bijdrage dient een tweele
dig doel. In de eerste plaats is er de
langere periode dat Hoogovens be
schikt over het toewijzingsrecht.
Daarnaast wordt door de bijdrage
de huurprijs verlaagd. In veel geval
len is dat noodzakelijk om te hoge
huurprijzen voor Hoogoven werkne
mers betaalbaar te maken. Door
Hoogovens worden dergelijke bij
dragen over de overeengekomen
looptijd van het toewijzingsrecht af
geschreven.
Van de 3540 contractwoningen
waarover Hoogovens momenteel be
schikt vallen er 1500 onder de cate
gorie „éénmalig toewijzingsrecht”.
Dat wil zeggen dat Hoogovens geen
Dat het woonruimtewervingsbe-
leid van Hoogovens in de loop der
jaren nogal eens werd bijgesteld
heeft volgens de heer Alkemade te
maken met externe ontwikkelingen,
waarmee rekening moet worden ge
houden.
„We hebben bijvoorbeeld te ma
ken gehad met door het Rijk gesub-
sideerde bouw met industriecontin-
genten. Het kwam voor dat 70 a 80
percent van de woningen van een op
die wijze gesubsidieerd bouwpro-
jekt werd toegewezen aan de indu
strie. In bepaalde gevallen werd
door Hoogovens wel eens meegeïn
vesteerd en ook werden meerdere
malen garanties verstrekt voor mo
gelijke exploitatietekorten”.
De toenemende welvaart in de zes
tiger jaren was een omstandigheid
die de doorstroming van goedkope
re naar duurdere Hoogovenswonin-
gen stimuleerde. Onder de druk
daarvan groeide de belangstelling
voor koopwoningen. In 1971 werd
een record geboekt. Door bemidde
ling van Hoogovens kregen 559 per
soneelsleden een koopwoning. Die
bemiddeling bestond bijvoorbeeld
uit het verstrekken van garanties bij
hypothecaire leningen. Sedert 1968
3 I
I
huisvestingsbureaus. De oorzaak
daarvan moet worden gezocht in
een actief doorstromingsbeleid bij
Hoogovens. Een topjaar was 1973.
Toen werden door middel van door
stroming 753 gezinnen aan woon
ruimte geholpen.
En dan zijn er de buitenlandse
werknemers. Voor hen gelden de
zelfde faciliteiten als voor de Neder
landers. Hoogovens kent voor deze
belangrijke categorie geen restric
ties. „Toen we destijds een actief
wervingsbeleid voerden in Spanje”,
aldus De Rooij, „bestond er tussen
de Spaanse en Nederlandse over
heid een overeenkomst waarbij
werd bepaald dat Spaanse werkne
mers het eerste jaar van hun dienst
verband collectief zouden worden
gehuisvest. Na dat jaar volgde de
definitieve aanstelling voor onbe
paalde tijd met automatisch alle
rechten die ook Nederlandse werk
nemers genieten. Wel werden door
de mensen die zich met de werving
in het buitenland bezighielden mi-
lieubezoeken afgelegd bij de gezin
nen van de belangstellenden. Op
grond daarvan werd onder meer de
woonomgeving bepaald waarvan
werd verondersteld dat de man, en
later mogelijk zijn gezin, zich er het
meest op zijn plaats zou voelen. Er is
altijd naar gestreefd de buitenland
se werknemers zo min mogelijk bij
elkaar te stoppen. Uitgangspunt is;
de buitenlandse werknemer en zijn
gezin de kans geven te integreren in
de Nederlandse woonomgeving”.
De toekomstige huisvestingspro
blematiek waarvoor Hoogovens zich
geplaatst weet loopt parallel met de
behoefte aan woonruimte van de
IJmondgemeenten. Door GS van
Noord-Holland wordt de behoefte
van Hoogovens voor werknemers
van buiten de regio van 350 wonin
gen per jaar erkend. De gezamenlij
ke behoefte van de IJmondgemeen
ten, inclusief Hoogovens, wordt
voor de komende tien jaar geraamd
op 14.500 woningen. Met de bebou
wing van de Velserbroekpolder en
de Haarlemmermeer zullen in die
periode naar men verwacht
„slechts” 11.300 woningen worden
opgeleverd. Dat is een tekort van
3.200. Voor de directie van Hoog
ovens zijn de verwachtingscijfers
aanleiding geweest om opnieuw bij
GS aan te kloppen. De noodkreet
luidt: „laten we met elkaar eens be
zien of er tussentijds bouwprogram
ma’s kunnen worden gerealiseerd
op mogelijk nog bestaande witte
vlekken.”
De gedachten gaan uit naar het
Noordenveld tussen Heemskerk en
Uitgeest. Maar ook een inventarisa
tie op korte termijn in gemeenten als
Uitgeest, Akersloot, Castricum en
Limmen zou enig soelaas kunnen
bieden.
Gebrek aan woonruimte is een
sociale nood die de overheid gedu
rende ruim dertig na-oorlogse jaren
niet tot aanvaardbare proporties
heeft kunnen terugdringen. Voorde
economische ontwikkeling van
Hoogovens lijkt dat de komende ja
ren consequenties te hebben waarop
door het bedrijf alleen, met een tot
nu toe redelijk goed functionerend
eigen huisvestingsbeleid, onvol-
^oendejarntvorden inaesveeld
enkele aanspraak meer kan maken
wanneer de huidige (eerste) bewo
ner het pand, om onverschillig wel
ke reden, verlaat.
Een ontwikkeling die het verwer
ven van huurwoningen nadelig
beïnvloedt is het optimaliseren van
nieuwbouwwoningen. De heer Al
kemade merkt daarover op: „Wij
zijn jaren geleden al afgestapt van
flats en hebben ons beleid helemaal
afgestemd op eengezinswoningen in
de sociale sektor. De heren plannen
makers zijn de laatste jaren in die
sektor aan het experimenteren ge
slagen met de beschikbare ruimte.
Meer wooncomfort; het optimaal
uitbaten van de variatiemogelijk
heid per wooneenheid. Op zichzelf
kun je daar moeilijk bezwaar tegen
maken maar het „meer” dat op die
manier wordt verkregen wordt ver
disconteerd in de huurprijs. Voor
dit soort nieuwbouw bestaat duide
lijk een teruglopende belangstel
ling bij nieuwkomers en jonge ge
zinnen. Woonruimtevoorziening is
voor Hoogovens een economische
noodzaak maar je moet je beleid
natuurlijk wel op een sociaal ver
antwoorde manier kunnen uitvoe
ren.”
Naast de bestaande overheidsre
geling ten behoeve van huursubsidie
kent Hoogovens nog een eigen huur-
subsidiesysteem waarop een beroep
kan worden gedaan indien de rijks-
subsidie niet toereikend is.
Een zaak die zeker zo belangrijk is
als de woonruimteverwerving is de
woonruimteverdeling. Wie komen
voor de door Hoogovens verworven
huisvestingsmogelijkheden in aan
merking?
„Dat zijn”, aldus de heer J. C. de
Rooij, chef van de afdeling Arbeids
voorwaarden waaronder Huisves
ting bij Hoogovens ressorteert, „in
de allereerste plaats de mensen die
van buiten de regio komen. De
nieuwkomers. Op het ogenblik kun
nen wij die mensen een woonruimte
toewijzen met een wachttijd van
maximaal 6 maanden. Er zijn echter
voldoende factoren die daar snel
verandering in kunnen brengen.
Voor je het weet zit je op een wacht
tijd van meer dan een jaar. Belang
rijk is bijvoorbeeld de gelijkmatig
heid waarmee bouwprojekten ge
reed komen. Op papier kun je nog
zulke mooie plannen maken, als die
in de praktijk niet uitkomen wordt
je ernstig belemmerd. Het ontbre
ken van aansluiting van de woning
productie in Alkmaar-Noord, die
voor Hoogovens omstreeks 1980 af
loopt, en de bouwlocaties in de Vel
serbroekpolder en de Haarlemmer
meer, waar voor 1985 zeker geen
woningen zullen worden opgele
verd, is daar een duidelijk voorbeeld
van.”
Genieten de nieuwkomers van el
ders prioriteit bij de toewijzing van
woonruimte, een zeker niet minder
belangrijke groep van „zoekenden”
woont reeds in de regio. Hun aan
vraag voor woonruimte berust
meestal op het verlangen naar meer
wooncomfort, gezinsuitbreiding of
trouwplannen. Voor deze categorie
zijn de wachttijden momenteel lan
ger dan een jaar. Dat is nog betrek
kelijk gunstig in vergelijking met de
De gemeente Alkmaar heeft aan de
traditionele woon- en woningvormen
„iets'' gedaan. De ruimte per wooneen
heid werd optimaal benut en de wijk werd
samengesteld uit op zichzelf staande
buurtjes. Eén en ander resulteerde wel tot
verhoging van de huren. Voor Hoogovens
een weinig aantrekkelijke zaak. Voor Alk
maar geen enkel probleem want de be
langstelling voor de bouwmethode blijkt bij
andersdenkenden aan te slaan.
Luchtfoto: Articapress Haarlem
280
was met deze garanties een bedrag
van 165,3 miljoen gulden gemoeid.
EGKS-leningen en leningen van het
bedrijf werden verstrekt tot een
maximum van 15 duizend gulden op
basis van een rentevoet van 1 per
cent. Sedert 1968 waren er bedra
gen mee gemoeid van respectieve
lijk 15,9 en 11,3 miljoen gulden. Met
70,9 miljoen gulden voor leningen
die werden verstrekt met gemeente
garantie was Hoogovens vanaf 1968
met 263,4 miljoen gulden betrokken
bij koopwoningtransacfies van
werknemers.
Een derde mogelijkheid om de be
langstelling voor de koopwoning te
wekken is de zogenoemde „opbouw-
lening”. Werknemers van Hoogo
vens komen in aanmerking voor
deze financiële tegemoetkoming
wanneer de jaarlijkse lasten van een
nieuwe woning meer bedragen dan
20 percent van hun salaris. Gedu
rende de eerste vier jaar van de
bewoning neemt Hoogovens dat
I
Hoewel Hoogovens er altijd naar
eeft gestreefd haar werknemers zo
eel mogelijk in de IJmond te huis-
esten, heeft zij toch moeten gedo-
len dat aan die wens niet altijd kon
(orden voldaan. De ontwikkeling
'an groeikernen als Alkmaar en
leerhugowaard heeft daar een dui-
lelijke invloed op uitgeoefend. Op
iet ogenblik is de situatie zelfs zo
lat het aantal werknemers dat bin-
len en buiten de IJmond woont on-
leveer gelijk is. De gevolgen van die
preiding vormen echter niet zo’n
«dreiging als het gebrek aan wo-
lingen waardoor gevreesd wordt
lat met name tussen 1980 en 1985
liet zal kunnen worden voldaan aan
Ie behoefte van het staalbedrijf. Die
ehoefte bestaat uit circa 500 wonin-
len per jaar. Ongeveer 70 percent
luurwoningen. De rest koopwonin-
|en.
Vanaf het mompnt dat Hoogovens
ich actief ging bezig houden met
iet verwerven van woonruimte voor
laar personeelsleden, werden kon
takten onderhouden met het provin
ciaal bestuur en gemeentelijke over
leden. Hoogovens beperkte zich
echter niet tot aankloppen en bede
len om woonruimte. Er gebeurde
®eer. Zo heeft het bedrijf op het
«genblik ruim 1700 woningen in ei-
jendom. Het beheer daarvan is in
anden van de Huizenbezit Brees-
lap B.V. De eerste eigen woningen
ateren uit de vijftiger jaren. Zij
eerden gebouwd in Velsen-Noord.
„Ik verwacht niet dat het eigen-
'oningbestand zal toenemen”, ver-
elt de heer P. F. W. Alkemade, chef
an de afdeling Woningzaken bin-
len de Externe Planologie bij Hoog-
ivens en als zodanig behangen met
ie verantwoordelijkheid voor de
(oonruimteverwerving. „In de loop
Ier jaren”, zo vervolgt hij „zijn
•erknemers op tal van andere ma
lleren geholpen aan een dak boven
'un hoofd. Het is niet alleen een
Gestie dat Hoogovens op het ogen-
’Ük het geld niet heeft voor dergelij-
investeringen maar er kleven ook
Melen aan het eigen-woningbezit.
fet is bijvoorbeeld heel erg moeilijk
een woning vrij te krijgen wan-
teer het dienstverband wordt beëin
digd. In die gevallen is Hoogovens
“s verhuurder gehouden aan de-
I pilde wettelijke bepalingen als on-
cht welke andere huiseigenaar.
I in circa 200 eigen woningen wonen
I ®omen teel gezinnen waarvan de
I kostwinner niet meer bij Hoogovens
Perkt.”
I
