Cinemanifestatie opent met debuut Coline Serreau
CtC
reau
I Iet Beste
1
Handke/Weiss Gezelschap
speelt De Chinese Muur
GABRIELS ZET PLEIDOOI VOORT VOOR KLEINE MEESTERS UIT 19e EEUW
a
I
5.000A®
7 jQuijelite
aan de GED. OUDE GRACHT 106 te
■MM
i
Rory Gallagher heeft
baat bij nieuwe band
E
i5,
Zwart werk weegt zwaar
1 mee in de economie.
ittf
fe.J
E VROLIJKE KEUKEN
:RS
GER
ER
Door Pieter van Lierop
Minder bluesrock bij Ierse gitarist-zanger
Spel over machtsverhoudingen in De Engelenbak
s.
Agnes Varda
1 HEERENHUYS b.v.
Herkenbare mensen
r.’
13
12
KUNST
19 7 8
OKTOBER
2 6
DON D E R D A G
A A uit Reader’s Digest
[ING
ayon
it land
functie
rmeer
e
n
lectie
eve
P j
DEN HAAG. Aan de collec
tie herkent men haar eigenaar.
Het zou een gezegde kunnen zijn
dat op vele kunstverzamelaars
van toepassing is, zowel als op de
kunsthandelaars die in veel geval
len aan de totstandkoming van
zo’n collectie bijdragen. In het re
cente verleden zijn tal van kunst
collecties uiteengevallen (Robert
von Hirsch, De Geus van den Heu
vel, Sidney van den Bergh) die
ieder voor zich een uitgesproken
stempel van hun eigenaar droe
gen, zoals men ook slechts de ene
antiquair naast de andere hoeft te
zetten om te kunnen zien hoe hun
voorkeuren liggen.
UTRECHT. Helemaal een
vliegende start heeft de Cinema
nifestatie niet gekregen. De eerste
gast (regisseur Gonzalo Herrale)
is al weer een week terug naar
Spanje en de tweede gast (regis-
seuze Coline Serreau, maakster
van de openingsfilm) heeft het op
het laatst laten afweten. De voor
zitter van het stichtingsbestuur
heeft wel eens belangwekkender
openingswoorden gesproken en
het feest na afloop van de eerste
voorstelling hebben we weleens
geïnspireerder meegemaakt.
Maar dankzij de Franse film
Pourquoi pas? kun je toch zeggen
dat deze ouverture van de zeven
de Cinemanifestatie geslaagd
mag heten. Want om de films gaat
het ten slotte.
(ADVERTENTIES)
Pourquoi pas? verrukkelijke film
I
vereist.
del)
5-279316
7/
KO VAN LEEUWEN
e buiten-
ie zeker-
Hoog niveau door verfijnde smaak
n:
'mavo-ni-
1 48 te
nr. 023-
ir Weinig „Hollands” is deze charmante aquarel van Arie Luyt. Hij koos voor zijn prent
JOHN OOMKES
CEES STRAUS
ij
AMSTERDAM. „Niet het gooien van
napalmbommen op vrouwen en kinderen
wordt als crimineel beschouwd maar het
protest daartegen”, zegt Ulrike Meinhof.
Even daarvoor heeft Emile Zola „J’accu-
se” geroepen tot de Chinese keizer Tschin
Sche Wang, die onder meer bezig is aan de
bouw van de Chinese muur. Het zijn enke
le van de vele historische personages in
het toneelspel De Chinese Muur, dat van
avond in première gaat in theater De
Engelenbak in de Nes in Amsterdam. Het
wordt gespeeld door het Handke/Weiss
Gezelschap, een theatergroep die vier jaar
geleden is opgezet binnen het kader van
Crea, de culturele organisatie van de Uni-
versiteit van Amsterdam.
vden van
jaar, ver-
schappij;
ekteur;
tensioen-
it het As-
720 zoekt
ermogen,
ormen?
Het elan, de durf en vooral de gratie van
dit speelfilmdebuut van Coline Serreau is
ronduit verbijsterend. Hoe simpel het na
verteld misschien ook mag klinken. Het is
een film over drie mensen die harmonieus
samenleven: twee mannen en een vrouw
die wars van maatschappelijke conventies
hun eigen leven hebben ingericht: Fer
nand, een gescheiden vader die alleen nog
stiekem van achter bomen naar zijn kinde
ren mag gaan kijken, doet het huishouden.
Alexa, weggelopen bij haar zak van een
kerel, voor wie alleen geld en de maat
schappelijke carrière belang heeft, ver
dient de kost met voorlezen bij oude da
mes. Louis, vertrokken uit het ouderlijk
huis, waar zowel vader als moeder geeste
lijk gestoord zijn, is pianist.
Samen heeft dit drietal een taakverde
ling gevonden en een erotisch evenwicht
op biseksuele basis. Maar Fernand is de
sterkste persoonlijkheid van het stel en de
beste organisator. Als hij verliefd wordt
buiten de deur, staat een tijdlang de mena
ge a trois op springen. De problemen lij
ken opgelost, als hij zijn nieuwe vlam, een
zekere Silvie, introduceert in de oude
kring. Maar Silvie heeft niet meteen de
verhouding in de gaten. Ze werkt als disso
nant en als ze de biseksuele fundering in
de gaten krijgt, schrikt ze zich levenloos en
wil vertrekken, om zich op het laatst dan
toch Weer te bedenken.
enigszins in de schaduw al gaat het hier
nog steeds onl uitstekend niveau.
Van een zelfde peil zijn ook de drie
marines van Abraham Hulk die trouwens
bij Gabriels altijd goed vertegenwoordigd
het slot geen oplossingen biedt. Frisch
toont alleen vol ironie aan dat mensen
denken en handelen via machten en krach
ten die door de ontwikkeling van de tech
nologie niet meer bij te houden zijn. Die
Peter
Daar-
met
de
actualiserende aanvulling heeft gegeven.
Daardoor zien we nu bijvoorbeeld ook een
Ulrike Meinhof en een Bob Dylan temid
den van het oorspronkelijke illustere ge
zelschap.
AMSTERDAM. „De Jaap Edenhal
gaat uitlopen”, klonk het woensdagavond
via het mobilofoonnet van het Gemeente
lijk Vervoerbedrijf in de hoofdstad. Het
Max Frisch heeft zijn stuk overigens
geschreven als een parabel die open staat
voor aanvulling. Door de handeling in Chi
na te plaatsen ontstaat een vervreemdings
effect dat ook Brecht zo dikwijls gebruikt
heeft en waardoor het mogelijk is gelijke
nissen te versterken.
Het Handke/Weiss Gezelschap bestaat
uit amateurtoneelspelers, studenten van
de Amsterdamse Universiteit, en bezit een
hechte vaste kern. Het gaat de groep om
politiek toneel van Duits-talige herkomst.
Stukken van schrijvers die zich bezig hou
den met probleemstellingen welke betrek
king hebben op mogelijke maatschappij
veranderingen. Er zijn van het Handke-
/Weiss Gezelschap niet in de eerste plaats
artistiek vlekkeloze voorstellingen te ver
wachten, ook al wordt daar wel zo goed
mogelijk naar toe gewerkt. Maar de groep
maakt wèl voorstellingen met een ideologi
sche inhoud waar zij zelf achter staat, zich
ten sterkste bij betrokken voelt. Dat vormt
op zich een niet te onderschatten kracht en
deze straalt uit de opvoering van De Chi
nese Muur, waarvan ik woensdagavond de
generale repetitie mocht bijwonen.
In De Engelenbak komen drie opvoerin
gen van deze produktie, op 26, 27 en 28
oktober. Op 24 en 25 november volgen nog
twee opvoeringen in het Universiteitsthea-
ter aan de Nieuwe Doelenstraat in Amster
dam.
de vorige eeuw. Een echte breuk met de
Haagse School is er nooit geweest, maar de
Haagse School zelf is veel meer een afge
sloten periode geweest, waarschijnlijk ook
doordat hier sprake was van een min of
meer beperkte groep schilders. Immers,
buiten wat bij Pulchri Studio bijeen kwam
heeft de Haagse School geen grote reik
wijdte gehad.
Kunsthandelaren als Gabriëls zien het
als een taak om ook kleine meesters in de
belangstelling te brengen. In het verleden
heeft hij daarvan onder meer getuigd met
Mastenbroek en W. G. F. Jansen die beiden
een groeiende belangstelling krijgen. Deze
keer legt Gabriëls een accent op onder
meer Johannes Zoetelief Tromp die met
een heel zonnig boerentafereeltje weet te
overtuigen en Arie Luyt (1879-1951), een
tot nog toe nimmer geziene schilder die
een Frans getint straatgezicht toont. Luyt
heeft op verschillende plaatsen in de we
reld gewerkt, onder meer bij Willem Roe-
lofs in Brussel en laat een weinig Holland
se opvatting in zijn werk zien. De geringe
bekendheid van zijn naam is er de oorzaak
van dat de prijs van de hier geboden
aquarel aan de lage kant zit, iets dat in de
toekomst als meer werk van zijn hand zou
kunnen loskomen, wel eens drastisch an
ders kan worden. Gabriëls toont er in ieder
geval mee aan dat voor degene die kwali
teit onderkent er nog heel wat aardigs voor
redelijke prijzen te vinden is.
(Tot en met donderdag 2 november, alle
dagen van 11-18 uur).
komt erop neer dat de extra trams, beno
digd om de concertbezoekers van de hal
naar de binnenstad te transporteren, pas
later hun werk zullen kunnen doen. „Dan
halen we het publiek toch zeker even uit
die zaal?” meent de centrale. Een dwaze
suggestie. Rory Gallagher is immers weer
in het land.
Voor meer informatie:
Decorette
Antwoordnummer 6
Sassenheim
i i I
aet c.v.,
zuiden.
woonka-
terras,
slaapka-
laar-
9064.’
Heel grof bekeken is Pourquoi pas een
film die zich laat vergelijken met Le Bon-
heur van Agnes Varda. Zoals toen een
vrouw een lyrisch pleidooi leverde voor
een vrijere seksuele moraal, zo breekt ook
Serreau een lans voor verruiming van
normbesef in het kader van een overwe
gend erg rooskleurige film. Alleen gaat
Serreau, het is inmiddels ten slotte tien
is geweest. Deze Hulk heeft weinig schom
melingen in zijn werk gekend, hetgeen er
ook wel eens toe leidt dat de voor het
grootste deel kleine doekjes onderling nog
al inwisselbaar zijn. Van zijn zoon Hendrik
Hulk is een heel aardig riviergezicht bij
-319296
197
358
k.
Nu de avonden langer worden en je thuis
gezelligheid zoekt, heeft ’t Luifeltje leuke
dingen die sfeer brengen, lampen, pren
ten, kastjes, spiegels, stoeltjes en veel
meer waaronder een beeldig leuk gede
coreerd 60 dig. servies voor 12 personen.
Geïmport. uit Engeland voor 745,-.
Kom gerust eens kijken, leuk.
INTERIEUR-BOUTIQUE
Haarlem, tel. 324025
t.o.
Raadgevers in woonstijl
Ged. Oude Gracht 99-101
Tel. 312318
U kent het toch!
aanmer-
1:
De Chinese Muur is oorspronkelijk in
1946 geschreven door Max Frisch en het
toont aan dat de mens ondanks alle ont
wikkelingen niet in staat is lering te trek
ken uit de geschiedenis. Het gaat over
macht en de gevolgen van het misbruik
daarvan. Frisch situeert het basisverhaal
in het China van tweeduizend jaar terug
en brengt de geschiedenis van de Chinese
keizer die „de stem van het volk wil vernie
tigen” tot leven binnen een toneelstuk dat
zich in de tegenwoordige tijd afspeelt. Op
een overwinningsfeest ontvangt de keizer
ook de westerse „beschaving”, gepersoni-
ficeerd in bijvoorbeeld Napoleon, Brutus,
Einstein, Don Juan, Goebbels, Marilyn
Monroe, om enkelen te noemen. „Figuren
die onze hersenen bevolken”, zegt De He
denaar (Der Heutige) die een sleutelrol in
het geheel speelt.
Een spel over machtsverhoudingen, dat
wanhoop laat doorklinken, maar dat aan
Een concert van deze Ierse bluesrock-
gitarist en -zanger mag dan een even van
zelfsprekend jaarlijks terugkerende ge
beurtenis geworden zijn als Werelddieren
dag, Kerstmis of de verjaardag van prins
Bernhard, het publiek is niet bij hem weg
te slaan. Ook al voegt hij traditiegetrouw
bijna een uur lang toegiften toe aan een al
bijna twee uur durend optreden.
De Ier heeft een redelijke kans om
straks als de John Mayall van de jaren
tachtig door het leven te moeten gaan, zo
vast ligt zijn stiel. Evenals de Engelse
bluesartiest van die naam moet hij het niet
hebben van gevarieerd spel. Gallagher
streeft naar herkenbaarheid; het is de „ons
kent ons”-formule die zijn vruchten af
werpt. Toch is ’s mans populariteit danig
geslonken. De Edenhal bergt slechts 2000
bezoekers ten bewijze van het feit dat het
geluid van de Ier wat te bekend in de oren
is gaan klinken.
Sinds de dagen van zijn welhaast legen
darische formatie Taste heeft Gallagher
zich in teksten en thema’s trouw getoond
aan de bluesrock. Strakke riffs, gierende
soli en, als het even kan, achtmatige opzet
jes; dat was het handelsmerk van Gallag
her. Hij heeft zijn muzikale koers inmid
dels een graad of wat verlegd. Om te
beginnen zijn drummer Rod de Ath en
toetsenman Lou Martin uit zijn begelei
dingsgroep weggezuiverd en aldus de vier-
mansformatie weer op drie man gebracht.
Bassist Gerry McAvoy is gebleven, terwijl
slagwerker Ted McKenna (ex-Sensational
Alex Harvey Band) nu achter de drumkit
zit.
Elke verandering is weliswaar nog niet
gelijk een verbetering, maar in dit geval
kunnen we niet anders zeggen dan dat
Gallaghers concert nu van een beter ni
veau getuigt dan de afgelopen jaren steeds
het geval was. Binnen het nieuwe verband
heeft Rory de vrijheid van werken terug
gevonden die hij vroeger onder meer bij
Taste ook had en die grotere mogelijk
heden werken duidelijk inspirerend. Daar
naast is met het instellen van dit driemans-
formule een bredere muzikale oriëntatie
mogelijk gemaakt. Het is niet allemaal
blues meer wat de klok slaat, ook boogie,
hardrock en zelfs invloeden van muziek
van The Free en Bad Company zijn nas
peurbaar.
Op de plaat Rory’s recentste heet
Photofinish werkt de verandering be
paald niet goed uit, maar live is het me 100
procent meegevallen. Op de ongelooflijke
strakke basis van het duo McAvoy en
McKenna kan Gallagher beter dan voor
heen laten zien dat hij geen gitarist met
een beperkt vocabulair is. Als een duivels
toejager slaagt hij er telkens in om én
ritme, én melodie én de zang voor zijn
rekening te nemen. Het gaat hem daarbij
echt niet vlekkeloos af. Van tijd tot tijd
zingt hij niet op toonhoogte en zijn snaren
spel heeft een zeldzaam smerig geluid.
Maar Gallagher weet door zijn harde wer
ken wél elke routineuze handeling zin mee
te geven en elke vlaag van ongeïnteres
seerdheid te bestrijden. Ja, Rory verkoopt
het allemaal in zijn eentje.
Het ziet er zelfs een tijd uit dat Gallagher
eindelijk geleerd heeft maat te houden. Na
aardige versies van Do you read me?,
Shotgun en Mississippi, komt een met ani
mo gebracht akoestisch gedeelte precies
op tijd. Daarna wordt de sfeer in de Eden
hal trefzeker beïnvloed met een serie goud
van oud, waarbij zijn gitaarwerk in Sad
Affair en Blue Child de kroon spant. Het
loopt na het geven van een prachtige toe
gift (The Bullfrog Blues) echter toch weer
uit de hand. Rory blijft telkens terugko
men voor méér. Met de bekende conse
quenties voor het hoofdstedelijk tramper
soneel.
stelt als het paradijs op aarde, maar zulke
verhoudingen compleet met rolwisselin
gen als onder meer een man die de kleren
gaat verstellen heel aannemelijk weet
voor te stellen, met inbegrip van al het
soort conflicten die ook het traditionele,
monogame huwelijk kunnen ontsieren,
zonder het meteen te hoeven ondermijnen.
Gesakker over kleren die niet zijn opge
ruimd, het bad dat men over laat lopen.
ontwikkeling is na het gereedkomen van
De Chinese Muur (1946) in versneld tempo
voort gegaan. Daarom is het goed gezien
van het Handke/Weiss Gezelschap dat het
Frisch’ toneelspel in zijn bewerking een
7/7/
Gabriëls te zien waarop ook al weer sche
pen prijken.
Men beziet bij de Haagse handelaar het
aantal winterlandschappen met enige ver
wondering. Dergelijke schilderijen uit de
17e eeuw komen zeer zelden op de markt.
Een Avercamp bijvoorbeeld zal tegen
woordig een zeer uitgebreid publiek trek
ken, maar een schilderij van deze meester
is er eenvoudig niet meer in de handel. In
de vorige eeuw ontstond een herwaarde
ring voor de Gouden Eeuw die zich onder
meer manifesteerde in het bestuderen van
winterse taferelen. We hoeven alleen maar
te denken aan de vele seizoenen die de
Koekkoeken hebben gemaakt of de pitto
reske werken van Schelfhout. Bij Gabriëls
is de laatste met verschillende werken
weer goed vertegenwoordigd, het aardigst
misschien nog in een pen- en waterverfte
kening, een geliefde techniek bij Schelf
hout die hij zeer vergaand heeft uitgediept.
Van een ongewoon gehalte en qua sfeer
zeer opvallend is een kerkgezicht van Pe
trus Vertin. Het gebouw staat geheel vrij
van enige bebouwing en wordt „gestof
feerd” met sleeënde figuurtjes. De rood-
paarse tint is hier sterk bepalend voor de
sfeer die, voorzien van wat witte accentjes
echt winters en koud aandoet. Vertin
werkt hier duidelijk op het gevoel zoals
ook te merken is in een fors riviergezicht
van Frederik van Rossum du Chattel
(1856-1917) die in weerwil van de tijd nog
flink romantiserend schilderde.
Je merkt bij Gabriëls trouwens toch hoe
ver de Romantiek zich heeft uitgestrekt in
de Bezuidenhoutseweg in Den Haag uit voor een bijzonder typerend tafereel zoals dat
omstreeks 1910 veelvuldig was te zien.
Scène uit De
Chinese Muur
van Max
Frisch. Op de
voorgrond Min
Ko, de stem van
het volk (Paul
Kaptein) en De
Hedenaar
(rechts,
Deben).
achter
maskers
Chinese keizer
en zijn ceremo
niemeester
(Karel GUI en
Hans de
Waardt).
Op de najaarsexpositie van meesters uit
de Romantiek en de Haagse School bij
Gabriëls in Den Haag (Noordeinde 157a) is
een zeer verfijnde smaak te herkennen
waaruit een duidelijke voorkeur voor ver
schillende genres spreekt.
Een marine van Hermanus Koekkoek
(de „Engelse” Koekkoek), een stadsgezicht
van Charles Leickert, een winters land-
schap van Klombeek en een boereninte
rieur van Blommers zijn de beste vier
onderdelen van de genres die bij Gabriëls
zogoed zijn vertegenwoordigd. Met name
de kwaliteit van de Koekkoek is van een
excellent gehalte en stelt een tweede, klei
nere marine van dezelfde schilder helaas
Heel anders dan je indertijd van Le
Bonheur kon zeggen, gaat het in Pourquoi
pas om buitengewoon herkenbare men
sen. Een actrice als Christien Murillo valt
volledig buiten de gangbare glamour-fil-
merij. Ze zal nooit een schoonheidswed-
strijd winnen, maar wat is ze in al haar
hoekigheid in de rol van Alexa écht en
eigenlijk toch vreselijk mooi. Geen vals
gebaar, geen moment van gemaaktheid is
evenmin terug te vinden in de creaties van
Samy Frey en Mario Gonzales als Fernand
en Louis. Het klopt allemaal en het over
tuigt, ook al weet je best dat Serreau een
idylle beschrijft die hoe dan ook gestroom-
lijnder loopt dan je in de realiteit makke
lijk tegenkomt. Maar dat mag.
Meest imponerend aan de film vond ik
eigenlijk nog de perfectie van de vorm, die
zo los is, dat humor en tragiek zich met het
grootste gemak laten afwisselen. Korte,
maar alles behalve kleine scènes, waarin
met twee minuten hele hoofdstukken diep
gaand lijken te zijn beschreven, als afwis
seling op langere scènes met een alledaags
motiefje waar dan heel gedetailleerd bij
wordt stil gestaan. Maar wel alles gefilmd
in een emintente cameravoering, waarmee
Jean Francois Robin zich een perfectionist
betoond heeft. Ik weet niet of Pourquoi
pas aldus beschreven, misschien grotere
verwachtingen wekt dan misschien te
recht is want de pretentie blijft beschei
den of mogelijk toch nog tekort is ge
daan. Ik vond de film in elk geval een
genot om naar te kijken en ben verrukt
van de stijl van Serreau.
leuke dingen voor
uw keuken
gezellig Decorette behang J
bijpassende stof aan de rol I
schorten, tafellakens
en servetten
honderden Flexa kleuren
Het aantal mensen, in de EEG., die werk verrichten zónder
dit aan de fiscus te melden is schrikbarend toegenomen
1 Men schat hun huidige aantal op 5 miljoen, wat
neerkomt op 5% van de beroepsbevolking
Zij vormen een bloeiende ondergrondse
economie waar, om bepaalde redenen niet zo
hard tegen wordt opgetreden U leest hier meer
over in het 208 pagina's kiniiEMnrn
dikke Het Beste van 1111“ Clflutn
r meer
jaar later, verder dan Varda en doorbreekt
het taboe van de biseksualiteit.
Nou dat is dan heel mooi en aardig die
taboe-doorbreking, maar van belang is
vooral dat het in zo’n juweel van een film
gebeurt. Een film die de menage a trois en
uiteindelijk de menage a quatre niet voor-
S
Mario
Gonzales en
Samy Frey
(r.) in een
scène uit
Pourquoi
pas?
i
-M
:s«s
ooooo
