HUIDBANK
Brand-
wonden-
centrum
komt
niets
tekort.
Wat er zou moeten gebeuren
BRANDWONDENSTICHTING IS TE ARM OM BRAND TE ROEPEN
Vi
COCK VAN HEIJNINGEN:
Spreekuur van
dr. Hermans
LfUNAll£ib
I
Naijver
Triest
I
door
Hinke Jongebloed
Gezellig
i
ER
m3
n 2
Niet moedeloos
maar machteloos
n
jde
e
in
pen
ing
Dat staat zo aardig.
oorn,
'aring
zowel
druk-
i kor-
el als
<oop-
:aken
r ver-
kelijk
ing
jar-
uur
de
eve
pe
en
ge-
pa-
nieuwbouw op het programma heb
ben staan, dingen naar zo’n cen
trum, maar daar is veel meer voor
nodig dan een gebouw, bedden en
alle bijbehorende voorzieningen.
De doelstelling van de Neder
landse Brandwonden Stichting
is bevordering van een optimale
behandeling van patiënten met
ernstige verbrandingen en pre
ventie van verbrandingen.
secretariaat: de enige administratrice (tevens propagandiste) is
aan de stichting uitgeleend door Hoogovens. Gratis onderdak
krijgt de stichting van het Rode Kruis Ziekenhuis; zij heeft er de
beschikking over een klein kantoortje, waarin tevens de biblio
theek is opgenomen (Zeker zo’n 15.000 artikelen uit de internatio
nale vakliteratuur - een documentatiecentrum dat z’n weerga
nauwelijks kent). Voor alle overige onkosten is men afhankelijk
van incidentele giften en de bijdragen van nog maar 1800
donateurs. Voor de stichting een onhoudbare situatie.
maal meer aan te pas komt. Vaak
komen de patiënten hier pas als het
mis is gegaan. Er zijn gewoon witte
plekken op de kaart van Nederland
vanwaaruit nooit patiënten naar een
brandwondencentrum worden
doorverwezen, tot grote schade van
de patiënten.
„Een brandwond is geen ziekte die
je krijgt. Het is altijd het gevolg van
Het kantoor van de Ned. Brandwondenstich
ting, slechts enkele vierkante meters, welwil
lend ter beschikking gesteld door het Rode
Kruis Ziekenhuis In Beverwijk.
Die vragen soms zelf om doorver
wijzing en krijgen dan in enkele
gevallen ronduit leugens te horen.
De tranen rollen over de verminkte
wangetjes en het kan niet eens de
handjes gebruiken om die tranen
weg te vegen. Als je zo’n hoopje
ellende ziet, dan stap je ’s avonds
maar weer in de auto om iedereen
die het maar horen wil te vertellen:
„Voorkom toch die ongelukken en
geef ons toch de mogelijkheden om
mensen met brandwonden beter te
helpen.”
een ongeluk. Als je de slachtoffers
ziet, is het zo triest te bedenken, dat
het ongeluk in zo heel veel gevallen
te voorkomen zou zijn geweest. Een
bekend gegeven is, dat de meeste
ongelukken thuis gebeuren. Ja, dat
zijn schrikbarende cijfers. Zo’n
drieduizend mensen vallen per jaar
dood in huis en toch zie je nog die
kleedjes boven bij de trap liggen.
Eén van de initiatieven van de Nederlandse Brandwonden Stichting
is nog niet zo lang geleden geweest de oprichting van een huidbank.
Delen van de huid van een overledene kunnen via nieuwe vindingen
geruime tijd in deze huidbank bewaard blijven en dienen voor
transplantatie. De huid van de donor dient dan als een levend
verband, blijft circa twee weken op de wonden van de patiënt en
groeit zelfs gedeeltelijk vast. Deze donorhuid geeft veel grotere
overlevingskansen na een ernstige verbranding en betekent voor de
patiënt minder pijn, minder vochtverlies, een grotere afweer tegen
infecties en een snellere wongenezing.
De huid van een overledene, mits binnen 24 uur na overlijden
afgenomen, kan in de huidbank twee tot drie dagen lang levend
worden gehouden door deze in te vriezen tot min. 180 graden. De
brandwondencentra kunnen deze huid van de huidbank kopen.
Mensen die na hun overlijden een deel van de huid voor transplan
tatie af willen staan, dienen een transplantatieverklaring in te vullen
en te ondertekenen. Zo’n verklaring kan worden aangevraagd bij de
Nederlandse Brandwonden Stichting, postbus 1015, in Beverwijk of
bij het Nederlandse Rode Kruis, Prinsessegracht 27 in Den Haag.
worden en de ouders zouden wijzer
moeten zijn. Maar niemand staat
daar bij stil.
„Om een bad te vullen of een dou
che te gebruiken, gebeurt het nog
steeds dat men eerst de warme
kraan laat lopen om dan bij te vullen
met koud water. Waarom toch niet
andersom. Dan kan er niets gebeu
ren.
„Ja, ik zet die kinderen toch niet in
een te heet bad, zeggen de moeders
dan verontwaardigd. Nee, natuur
lijk niet. Maar zij zetten wel eerst de
kraan met het hete water aan, dan
gaat de telefoon of de deurbel, de
kraan blijft lopen en baby of peuter
valt in het bad, gaat onder de dou
che of steekt de handjes in het hete
afwaswater. Als het kindje dan
moord en brand schreeuwt rent de
moeder ook nog in pure paniek naar
de buurvrouw in plaats van het in-
Zo liet, dat zondagse kopje thee op bed.
Maar veel kinderen kwamen al als gevolg
van dat kopje thee In het Brandwondencen
trum terecht.
middels onder de koude kraan te
zetten, heel lang. Het resultaat krij
gen we dan hier.”
Maar dat er een huidbank is,
waar de brandwondencentra
donorhuid van kunnen kopen;
dat er een wetenschappelijke
bibliotheek is waarin alle nieu
we publikaties over de behan
deling van brandwonden te vin
den zijn; dat er een vereniging
van ex-brandwondenpatiënten
is en dat er iets wordt gedaan
om brandwonden te voorko
men; dat alles (en meer) is te
danken aan de Nederlandse
Brandwonden Stichting, die te
weinig geld heeft om zichzelf te
propageren.
83.
res.
se,
ch-
Daar heb je niks aan als er niet zo’n
team van bezetenen is, dat ook de
continuïteit kan waarborgen. Veel
verpleegkundigen houden het niet
langer dan één of twee jaar vol om
in zo’n brandwondencentrum te
werken en dat is niet zo verwonder
lijk als je ziet wat ze doen”. De
meeste directies zien maar af van de
stichting van zo’n brandwondencen
trum als ze hier eens in Beverwijk
zijn komen kijken”.
„Eigenlijk zouden teams van alle
ziekenhuizen hier eens moeten ko
men kijken, want in te veel zieken
huizen in Nederland denkt men nog
het zelf ook wel te kunnen als het om
ernstige brandwonden gaat. Ze heb
ben er geen idee van wat er buiten
de chirurgische ingrepen nog alle-
„Ook zo gezellig, die fondue, de
barbecue, de open haard. Spiritus
op? Even bijvullen, op tafel. Vuurtje
gloeit niet hard genoeg? Een scheut
spiritus. En een steekvlam.
Een nog warme bromfiets schoon
maken met benzine. Dat doet toch
niemand, zegt iedereen. Maar in Ne
derland worden zo’n 4000 mensen
per jaar in de ziekenhuizen opgeno
men met brandwonden. Hier in Be
verwijk is de helft van de patiënten
onder de tien jaar. Die cijfers zeggen
toch wel iets.
„We zouden geld willen hebben
voor folders en voor een program
ma voor de huishoudscholen en de
beroepsopleidingen. Ik durf te stel
len, dat negenennegentig percent
van de brandwonden kan worden
voorkomen. Er komen bij ons veel
aanvragen binnen om voorlichtings
materiaal, enzovoort, maar we heb
ben er nauwelijks geld voor en er
moet buiten die preventie nog zoveel
méér gebeuren.
„Alleen al zo’n programma voor
de scholen kost anderhalve ton. En
dit jaar hadden we een begrotingste
kort van 110.000. Elk jaar begin je
met niks en moet je maar af wachten
of er geld binnenkomt. Dat is geen
basis om op te werken. We zouden
op z’n minst een „manager” moeten
hebben om fondsen te werven voor
basisinkomsten en dan die admini
stratie, de verzending van het mate
riaal dat we dan nog hebben, het
bijhouden van de bibliotheek, de
huidbank, de research. Maar we
kunnen niemand betalen”.
Als ze zo zit te praten in haar flat
in Heemskerk komt er een stukje
opgekropte ellende los, windt ze zich
op, vecht ze.
Moedeloos? Ze lijkt de laatste te
zijn die dat wordt.
Machteloos? „Ja. Als je zo ’s a-
vonds alleen in dat autootje door
Nederland kruipt - want kruipen
lijkt het dan - ga je toch afwegen wat
je die lange dag hebt kunnen doen.
Zo verschrikkelijk weinig in verhou
ding tot wat er zou kunnen en ook
moet gebeuren als die Brandwon-
denstichting nu eens wat beter van
de grond kwam.”
zig
3S-
;e-
■ik-
uit
;en:
Dr. R. P. Hermans van het Brand
wondencentrum in Beverwijk, te
vens directeur van de Nederlandse
Brandwonden Stichting, verleent op
dinsdag 21 november medewerking
aan het radio-programma „Spreek
uur” van Fons Dis. Telefonisch kun
nen hem dan vragen worden ge
steld. De uitzending is van 16 tot 17
uur.
I
„Het is ook zo lief als papa en
mama ’s zondagsmorgens thee op
bed krijgen van hun kleine meid, of
hun lieve zoontje. Nou, dan zien wij
die kinderen met dat kokende water
in de keuken bezig en dan met de
kopjes kokende thee in de hand de
trap op, struikelend over het nacht
ponnetje of een bal die daar toeval
lig lag. Het zou verboden moeten
Maar die naijver, daar hebben we
het nu niet over.”
„Dat zien is belangrijk. Als Brand-
wondenstichting zouden we ons
overal elders kunnen vestigen, want
we staan helemaal los van het
brandwondencentrum. Dat zou ook
die voor ons nadelige verwarring
voorkomen. Maar toch is het gunstig
dat we er zo vlak bij zitten. Neem
nou vanmorgen. Zit er zo’n verbran
de peuter heel verdrietig te wezen.
het adviseren van de over
heid;
het verlenen van hulp bij op
richting en instandhouding
van brandwondencentra in
Nederland;
het steunen van researchwerk
met betrekking tot brand- organisatie van de preventie
van brandwonden met alle
ten dienste staande midde
len, zoals films, lezingen, pu
blikaties, radio- en televi
sieuitzendingen.
Directeur van de Nederlandse
Een klein uurtje voordat zo’n bij
eenkomst begint, moet ze toch wel
aanwezig zijn om de dia- en filmap
paratuur klaar te zetten, folderma
teriaal op tafeltjes te leggen, een
praatje te maken met een bestuurs
lid en als iedereen dan na afloop
naar huis gaat moeten al die spullen
wel weer terug in de auto. Laat je
per ongeluk een verlengsnoertje lig
gen dan raak je de volgende avond
wel in moeilijkheden.
Dat alles na een drukke dag op
kantoor. Geen mens die het vol
houdt, maar Cock van Heijningen
doet het al jaren en vooral die avon
den wil ze blijven doen. Voor al die
onbetaalde overuren krijgt ze dan af
en toe in Gasselterboerveen of
Hoogcruts een boeket bloemen of
een boekenbon maar tijd om naar
- de bloemen te kijken of eën boek te
lezen heeft ze nauwelijks.
„Een beetje gek ben je natuurlijk
wel. Het is een bezetenheid, zoals
ook iedereen die heeft die in een
brandwondencentrum werkt. Het is
misschien wel de meest veeleisende
vorm van behandeling en verple
ging. Daarom is het ook zo’n vergis
sing, dat je zo maar ergens een
nieuw brandwondencentrum zou
kunnen stichten. Men wil dat er nu
een vierde brandwondencentrum in
Nederland komt. Ziekenhuizen die
„Als ik dan terugrij ’s avonds of
’s nachts zet ik de auto even aan
de kant. Even een hazeslaapje
van een minuut of tien en dan kan
ik wel weer verder.”
„Dan kom je thuis en dan moet
je toch wel even uitzakken. Als ik
meteen naar bed ga, kan ik niet
slapen. Dan tolt er nog van alles
door je hoofd. Maar ja, de volgen
de morgen moet ik al weer vroeg
op kantoor zijn”.
Aan het woord is Cock van
Heijningen in haar flat in Heems-
- kerk en dat kantoor is het secre
tariaat van de Nederlandse
Brandwonden Stichting in het Be-
verwijkse Rode Kruis Ziekenhuis,
een soort uitbouwsel in een gang.
Van september tot laat in het
voorjaar staat haar agenda vol
met afspraken met EHBO-vereni-
gingen, Rode Kruisafdelingen, te
ams van verpleegkundigen, vrou
wenorganisaties en brandweer
korpsen in dorpen tot voorbij
Maastricht en Groningen die je op
de kaart van Nederland met een
loupe moet opzoeken.
Ze vertelt daar ’s avonds over
de Brandwondenstichting, over
de huidbank, over al de ongeluk
ken met brand in huis die voorko
men kunnen worden, over wat te
doen als iemand zich toch brandt.
De Nederlandse Brandwon
den Stichting verdient meer
aandacht en steun om beter
van de grond te kunnen komen.
Bijdragen kunnen worden ge
stort op gironummer 202122.
Donateur kan men worden
voor minimaal 15 per jaar.
Het adres van de Stichting is
postbus 1015 in Beverwijk en
het telefoonnummer 02510-
20237.
De penibele financiële situa
tie van de Nederlandse Brand
wonden Stichting heeft niet
tot gevolg dat de patiënten in
het Brandwondencentrum ook
maar iets te kort zouden ko
men. De behandeling in het
Brandwondencentrum, hoe
kostbaar ook, wordt volledig
betaald uit de ziekenfondspre
mies en de verzekeringsgelden,
zoals in elk ander ziekenhuis.
Voor de patiënt zijn aan de
opname nimmer extra kosten
verbonden.
Alle artikelen die In de wereld verschijnen over de behandeling
van brandwonden en slips wat daarmee samenhangt zijn te
vinden In de bibliotheek-van de Brandwondenstichting, die
echter over te weinig mankracht beschikt om deze unieke
bibliotheek optimaal te laten benutten.
Het Brandwondencentrum in Beverwijk geniet zo langzamer
hand een internationale bekendheid. Veel minder bekend is de
Nederlandse Brandwonden Stichting. Het feit dat deze stichting
eveneens in Beverwijk is gevestigd, Is de oorzaak van een
verwarring die zeer in het nadeel van de stichting werkt. Geld dat
eigenlijk de stichting ten goede zou moeten komen, komt nu vaak
bij het Brandwondencentrum terecht, dat er betrekkelijk weinig
mee kan doen.
De stichting heeft zelfs geen geld voor de bemanning van een
Organisatorisch staat het
Brandwondencentrum los van
de Brandwondenstichting en
die heeft nu juist wél die kapi
talen nodig om een omvangrijk
takenpakket uit te voeren. En
in dat potje van de stichting
komt niets terecht; niet uit de
verzekeringsgelden, niet uit de
ziekenfondsen, niet uit de rijks-
subsidiepot, niet uit de kas van
het Brandwondencentrum.
wonden en het verlenen van
financiële steun aan dit soort
projekten;
het onderhouden van contac
ten met soortgelijke organi
saties in het buitenland;
het in stand houden van een Brandwonden Stichting is dr. R.
goed funktionerende huid- P. Hermans. Bestuursleden zijn
brandwondencentra;
ten behoeve van geïnteres- medewerking verlenen aan de den, oud-directeur-generaal van
seerden in de behandeling
van brandwonden;
steun aan en coördinatie van
In het medisch adviescollege
zitten: W. H. Elsma, revalidatie
arts, prof. dr. A. J. C. Huffstadt,
plastisch chirurg, H. J. Klasen,
chirurg, dr. J. C. van der Meulen,
plastisch chirurg, generaal-ma
joor b.d. A. D. A. van Overeem,
internist, R. E. Spijker, aneas-
thesist en prof. dr. D. van der
Waay, bacterioloog.
Werknemers: geen.
Donateurs: circa 1800.
Het dagelijks werk wordt ver-
bank ten behoeve van de dr. M. Albrecht, lid van de Raad richt door mevrouw C. E. van
van Bestuur Estel, A. van Emb- Heijningen, in dienst van Hoogo
vens, maar „uitgeleend” aan de
stichting en gezien het taken- en
aktiviteitenpakket met een on-
Vanwege de verwarring van
Brandwondencentrum en
Brandwondenstichting krijgt
het Brandwondencentrum, dat
alom een grote bekendheid ge
niet, wel eens giften uit akties
en dergelijke. Die worden dan
besteed aan wat aanvullende
voorzieningen, bijvoorbeeld
aan ontspanningsmogelijkhe
den voor de patiënten; een aan
tal televisietoestellen, bandre
corders, videoapparatuur. Ze
ker nuttig en nodig maar daar
zijn geen kapitalen voor vereist
en er zijn ook grenzen aan de
bestedingsmogelijkheden.
Dat zegt niet zo veel.
Meer duidelijkheid over wat
er eigenlijk zou moeten gebeu
ren maar waar nog maar een
beginnetje mee kon worden ge
maakt, geeft de lijst van aktivi-
teiten van de stichting:
het bevorderen van grotere
deskundigheid van medici in
zake de behandeling van
brandwonden;
het in stand houden van een
internationale bibliotheek
in 1977 opgerichte vereniging het Rode Kruis, ir. D. van den
van ex-brandwondenpatiën- Berg, directeur Niehuis v.d.
ten; Berg NV, mr. P. A. Roggen, mogelijk te vervullen opdracht.
wetenschappelijk onderzoek; medewerking verlenen aan de raadsheer in het gerechtshof te
wetenschappelijke vereni- Den Haag en een vertegenwoor-
ging „Nederlandse Brand- digster van de Ned. Vereniging
wonden Club”, een vereni- van Huisvrouwen.
ging van medisch en parame
disch personeel dat zich bezig
houdt met de behandeling
van brandwonden;
f
Wi -1
k I
I |M
