EEG-ministers
Opnieuw conflict binnen overgangsbewind
met eigen
resolutie over
Namibië
Britse wapens
voor Zambia
Stijgend aantal
doden op
I Filippijnen
Amerikanen niet onder
indruk van standpunt
N-bom Tweede Kamer
Buitenlanders lopen
geen gevaar in Iran”
Half miljoen voor in valide
Partij adviseert onthouding bij referendum
wil
Minister over eisen stakende groepen:
Vanden Boeynants:
Op 17 december
verkiezingen
J3
CESTODA ’78
OPPERLANDS
Frontlijntop
1
Succes
1
2
3
(INNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
OKTOBER
3 0
MAANDAG
(Van onze redacteur in Johannesburg, Karl Breyer)
JOHANNESBURG. Minister-president Ian Smith van Rhodesië
heeft gisteren in Salisbury bekendgemaakt dat er voorlopig geen
sprake kan zijn van algemene verkiezingen in zijn land en van een
overdracht van de macht aan een zwarte meerderheidsregering. Dat
I betekent dat de zwarte gematigde leiders het bestuur van het land niet
I op 31 december kunnen overnemen, zoals oorspronkelijk in de zoge-
naamde interne regeling was overeengekomen.
4
1
Machtsoverdracht Rhodesië
g
uitgesteld door Ian Smith
N
Basken demonsteren
tegen terrorisme
Tijdens de betoging werd het parcours
van de manifestatie verlegd om een regel
rechte confrontatie tussen rechtse en link
se Basken uit de weg te gaan.
In 1975 kreeg Gerrit Komrij de Cestoda
Prijs, in 1976 Herman Pieter de Boer, in
1977 Harry Mulisch, en gisteren was de
beroemde datum; 29 oktober (de dag waar
op altijd de Cestoda Prijs wordt toege
kend) weer aangebroken. Wie heeft deze
jaarlijkse prijs, bestaande uit een gegra
veerd bekertje van een eenvoudige komaf,
en een geldsom van 53,64 die per giro
wordt overgemaakt, gisteren in ontvangst
mogen nemen? U herinnert zich zonder
enige twijfel dat de Cestoda Prijs (die niet
bestond) in 1974 zogenaamd aan mij werd
toegekend door drie grappenmakers, die
via het ANP bekend maakten dat ik deze
Lintworm Prijs verdiend had door „moei
teloos beoefenen van de Nederlandse taal
in al haar genres”. Daarna heb ik mij de
prijs toegeëigend en hem verjaarlijkst, zo
dat ik nu, als eenmansjury, in staat ben elk
jaar de Cestoda Prijs toe te kennen aan
iemand die de Nederlandse taal in al haar
genres beoefent, desnoods moeiteloos. Het
bedrag van 53,64 is ontstaan doordat
medelijdende lezeressen die mij die Cesto
da Prijs van harte gegund hadden, inder
tijd kleine symbolische compensatiebe-
dragjes op mijn giro hebben overgemaakt
tot de som of somma van precies 53,64.
Vandaar dus.
Tot mijn grote schrik is het opnieuw een
man geworden, die de Cestoda Prijs 1978
in de wacht heeft gesleept. Dit heeft niets
te maken met seksistisch gedrag van de
jury (daar ken ik mezelf te goed voor),
Maar moet worden toegeschreven aan toe
val, of aan het simpele feit dat vrouwen de
Nederlandse taal blijkbaar niet zo moeite
loos in al haar genres beoefenen als man
nen. In feite stond hij al van het begin af
aan op de nominatie de Cestoda Prijs te
krijgen, omdat zijn veelzijdigheid spreek
woordelijk is in onze kringen, maar er was
één hemming waardoor ik (de jury dus)
steeds weer besloot nog even een jaartje te
wachten, te weten zijn obstinate verwaar
lozing van de poëzie. Toegegeven, een paar
jaar geleden heeft hij een stukje proza van
A. Roland Holst, die toen nog leefde, letter
lijk en onder zijn naam (althans pseudo
niem) van het maandblad Maatstaf over
geheveld naar zijn rubriek in Vrij Neder
land omdat hij het zulk parodistisch proza
vond, maar zo’n brutale handeling, hoe
poëtisch van ingeving ook, mag toch niet
tot de poëzie worden gerekend. Gelukkig
wist ik hem (ik heb het dus over Piet Grijs
alias Battus alias Jan Eter alias drs. A. van
Buuren alias Hugo Brandt Corstius) on
langs de bekentenis te ontfutselen dat hij
wel eens een gedicht geschreven en gepu
bliceerd had, dus ook dat genre van de
Nederlandse taal bleek hij te hebben geco-
vered. Toen waren uiteraard alle beletse
len om hem de Cestoda Prijs 1978 te
geven weggenomen: Piet Grijs z’n veelzij
digheid op publicitair gebied kan door
iedereen gesjekt worden in de onlangs
verschenen verzameling columns. „Televi
sie, psychiaters, computers en andere grie
zelverhalen”. Hij weet alles over compu
tertaal, doceert daar ook in, maar sinds
Buikhuisen van zich heeft laten horen, is
hij ook een geducht rechtsgeleerde, die
prof. Buikhuisen (helaas vergeefs) heeft
uitgedaagd in het openbaar een tweekamp
met hem aan te gaan op zijn, Buikhuisens
vakgebied, de criminologie.
Onder het pseudoniem Raoul Chapkis
heeft hij de wonderlijke avonturen be
schreven van Pater Rey (die hoognodig
aan een herdruk toe zijn, besefte ik on
langs, toen ik deze vertelseltjes een keer
herlas), en hij heeft ook welomschreven
meningen over het koningshuis, Van Agt
en de psychiatrie. Daarnaast heeft Piet
Grijs belangrijk veldwerk verricht op het
gebied van het Opperlands. „Wat is Opper
lands?”, schrijft hij in Onze Taal. „Opper
lands is Nederlands met vakantie. Opper
lands is Nederlands zonder het nut dat die
taal nu eenmaal heeft Opperlands ziet er
op het eerste gezicht uit als Nederlands.
Maar men moet Opperlands dan ook met
het tweede gezicht lezen. In het Opper
lands is elke tekst literatuur”. Terwijl dr.
C. Kruyskamp die het Groot Woordenboek
der Nederlandse Taal Van Dale samen
stelt in de NRC mededeelde dat „in de
gangbare spelling van onze taal er geen
woorden bestaan met vijf opeenvolgende
klinkers”, vogelde Piet Grijs uit dat woor
den als twee-eiig en papegaaieëieren vijf
of meer klinkers achter elkaar hadden.
Via die papegaaieëieren, via de aanwijzin
gen voor een breipatroon, via de Flora van
Heukels en via zo’n zakrekenmachientje
legt hij in „Televisie, psychiaters, compu
ters en andere griezelverhalen” uit hoe een
computer geprogrammeerd wordt. Wie
breien kan, kan een computer program
meren, en wie zijn zes lessen Televisie
heeft gevolgd, hoeft nooit meer televisie te
kijken. Kortom, de Cestoda Prijs 1978 is
opnieuw goed terecht gekomen, namelijk
bij de origineelste en veelzijdigste, en ook
de onnavolgbaarste columnist die Neder
land ooit gehad heeft. Cestoda Prijswin
naar 1978 Piet Grijs!
oon kon-
zelfstal-
zal gaan
ijn zulle»
erzoekel
rote stro-
•1 met een
■tijen een
geveer
'.heids-
tn een
e Am-
est te-
ezond-
lelijke
it slot
gen de
begin
ecom-
Als taken van de huidige regering noem
de hij voorts het organiseren van de ver
kiezingen van de Belgische leden voor het
Europese parlement en het nemen van
maatregelen om de economische situatie
in België in de hand te houden. Vanden
Boeynants kondigde ook een aantal belas
tingverlagingen aan.
BRUSSEL (ANP). De Belgische over
gangsregering denkt op 17 december de
algemene verkiezingen voor een nieuw
parlement te kunnen houden. Premier
Paul Vanden Boeynants maakte deze
streefdatum gisteren in een televisietoe
spraak bekend.
Volgens de minister van Sociale Zaken
zijn 200.000 mensen dakloos. Omdat fikse
schade is toegebracht aan de rijstoogst,
heeft president Marcos gelast de rijstuit-
voer tijdelijk te staken.
Intussen zijn in de hoofdstad van Tanza
nia, Dar es Salaam, gisteravond de staats
hoofden van de zogenaamde frontlijnsta
ten, Zambia, Angola, Botswana, Tanzania
en Mozambique bijeengekomen. President
Saora Machel van Mozambique neemt
geen deel aan de besprekingen. Hij stuur
de een plaatsvervanger.
Ook de beide leiders van het Patriottisch
Front, Robert Moegabe en Joshua Nkomo,
werden niet uitgenodigd. De reden hier
voor is, aldus een woordvoerder in Dar es
Salaam, dat alleen maar de eenheid en
samenwerking van de frontlijnstaten als
punten op de agenda staan en dat het
Patriottisch Front daarbij niet is betrok
ken. Joshua Nkomo zou zich bovendien op
het ogenblik in Moskou bevinden.
De topconferentie werd op verzoek van
president Julius Nyerere bijeengeroepen.
Nyerere is woedend over de Zambiaanse
stap de spoorwegverbinding met Rhodesië
en Zuid-Afrika te heropenen. In Zambia
zelf werd inmiddels een gedeelte van de
spoorlijn met Rhodesië vernietigd door de
ontploffing van een landmijn. De guerril-
lastrijdkrachten van Robert Moegabe ver
klaarden later dat zij voor de ontploffing
verantwoordelijk zijn en dat zij in de toe
komst alles zullen doen om de spoorweg
verbinding te vernietigen. De schade
enkele Zuidafrikaanse spoorwegwagens
werden vernield wordt op enkele hon
derdduizenden Zuidafrikaanse rand ge
schat, rond een miljoen gulden.
In Loesaka werd bekendgemaakt dat
vanaf gisteren alle burgerlijke luchtver
keer boven Zambiaans grondgebied
met uitzondering van vluchten van lucht
vaartmaatschappijen verboden is. Zam
bia is bezig om zijn luchtafweer ook met
behulp van Engelse adviseurs te verbe
teren. Dit gebeurt na de aanval van Rhode-
sische strijdkrachten op guerrillakampen
in dit land, waarbij volgens verschillende
berichten zeker 1500 tot 3000 mensen wer
den gedood.
In Salisbury noemde generaal Walls de
ze aanval een van de succesvolste, die ooit
door Rhodesische strijdkrachten zijn.uit
gevoerd. Hij kwam volgens Walls van
militair oogpunt gezien precies op het juis
te tijdstip. Hij ontkende dat de Rhodesi
sche strijdkrachten vluchtelingenkampen
hadden aangevallen.
Extreem linkse Baskische groeperingen
hebben zaterdag in Bilbao verschillende
malen grprobeerd om een pro-ETA-beto-
ging te houden. De politie, die met 1700
man extra versterkt was, verijdelde elke
poging tot een pro-ETA-demonstratie en
heeft enkele malen charges uitgevoerd
met rookbommen en beschietingen met
rubberen kogels. Bij de incidenten in Bil
bao raakten 5 pro-ETA-betogers gewond
en heeft de politie in totaal 17 arrestaties
verricht. Onder de leiders van de pro-
ETA-betogingen bevonden zich het Twee-
de-Kamerlid Francisco Letamendia en
oud-minister van de Baskische republiek
uit de jaren dertig, Telesforo Monzon.
Politieke waarnemers zien de anti-ter-
reurdemonstraties van de Baskisch Natio
nalistische Partij als een succes, te meer
daar ruim 35.000 personen het risico heb
ben genomen een aanval van extreem
links te trotseren. Met deze betoging heeft
de Baskisch Nationalistische Partij een
einde gemaakt aan hun tweeslachtige hou
ding ten opzichte van de ETA, die door de
De ministers van de overige landen van
de Europese Gemeenschap hebben hun
fiat aan dit besluit gegeven. De ontwerp
resolutie moet gezien worden als een te
genzet tegen het streven van de Afrikaan
se landen de Veiligheidsraad te bewegen
tot drastische economische sancties tegen
Zuid-Afrika.
Frankrijk, Engeland en West-Duitsland
betreuren het in de ontwerp-resolutie dat
Zuid-Afrika besloten heeft in december in
Namibië (Zuidwest-Afrika) verkiezingen
te houden zonder toezicht van de Verenig
de Naties. De drie landen dreigen echter
niet met economische sancties, maar wil
len dat de sociale vertegenwoordiger van
de VN, Martii Ahtisaari, zo spoedig moge
lijk naar Namibië teruggaat om al het
mogelijke te doen, opdat er in het door
Zuid-Afrika bestuurde Namibië verkiezin
gen worden gehouden onder toezicht van
de VN.
LOESAKA (Reuter). In het weekein
de zijn vijf vliegtuigen met Brits militair
materieel aangekomen in Zambia. Het
militaire materieel, dat is bedoeld ter
versterking van de Zambiaanse verdedi
ging tegen Rhodesische acties in het bin
nenland van Zambia, zou bestaan uit
luchtafweerkanonnen.
partij in het verleden dikwijls werd ge
dekt.
ambtenaren de tweede man in de organi
satie, Parveez Sabeti.
Vrijgelaten politieke gevangenen heb
ben verteld hoe zij tijdens hun gevangen
schap zijn gefolterd. Leden van de opposi
tie in het parlement hebben in het Lager
huis een motie ingediend, waarin zij vra
gen om een nieuw proces voor alle politie
ke gevangenen die nog achter tralies zitten
en om officieel eerherstel voor degenen die
onlangs zijn vrijgelaten.
De Iraanse regering beschuldigde de
sinds 1949 ondergronds werkende commu
nistische partij „Toudeh” er gisteren van
de raddraaier van de onlusten in het land
te zijn. Wat de onlusten zelf betreft: jonge
lui stichtten gisteren brand in een bio
scooptheater in het centrum van Teheran.
Het theater was leeg en de brandweer kon
verhinderen dat het vuur oversloeg. In
gevechten die zaterdag in 37 steden plaats
hadden, zijn acht mensen om het leven
gekomen.
temming
vraten et
de bedoe-
iet tegen-
inkhorst
indse Za-
MANILLA (AFP). Het aantal doden
als gevolg van de wervelstorm Rita, die
donderdag en vrijdag het noorden van de
Filippijnen teisterde, is gisteren gestegen
tot 105, nadat nog 58 slachtoffers werden
aangetroffen in de provincie Bulacan, ten
noorden van Manilla en op het schierei-
land Bicol, ten zuiden van de Filippijnse
hoofdstad.
TEHERAN (DP A, UPI en Reuter). De
regering van Iran blijft volledig garant
voor de veiligheid van de buitenlanders
die in het land wonen en werken, aldus
gisteren de Iraanse minister van Voor
lichting Mohammed Reza Ameli. Ingaan
de op eisen van enkele stakende groepe
ringen dat de buitenlanders moeten wor
den uitgewezen, zei de minister op een
persconferentie in Teheran dat er geen
reden was voor bezorgdheid.
Ameli zei verder dat ook de religieuze
minderheden in Iran bescherming blijven
genieten. Als zij mikpunt van geweldda
digheid zijn geweest, zei hij, dan is dat bij
uitzondering voorgekomen.
De regering van Iran heeft gisteren 34
hoge ambtenaren van de gevreesde staats-
veiligheidspolitie en geheime-inlichtingen-
dienst „Savak” van hun functie ontheven
of tot ontslag gedwongen. Volgens kran
tenberichten die indirect door een minister
werden bevestigd, is onder de ontslagen
GYMNICH (AFP en Reuter). Enge
land, Frankrijk en West-Duitsland heb
ben zaterdag in Gymnich bij Keulen,
waar de ministers van Buitenlandse Za
ken van de negen EEG-landen bijeen zijn,
besloten bij de Veiligheidsraad een eigen
ontwerpresolutie over Namibië in te die
nen.
dat de
.-leden
duur-
partij
Men
dat de
wordt
leden
gers in
rtijbe-
ens de
gingen
iristen
ijn dat
en het
iA, dat
igrijk-
»n”.
■tie)
D’66-lel
sn terug
erlo, mo
lmens d(
ie verkie-
trijfel f’
door Nico Scheepmaker'J
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG. De ernstige bezwaren
van de Tweede Kamer tegen de produktie
van onderdelen voor de neutronenbom
zijn in de Verenigde Staten niet als een
verrassing gekomen. Maar zij zullen de
Amerikaanse regering er niet van weer
houden de voorgenomen maatregelen uit
te voeren. De Nederlandse opvatting zal
hooguit bij volgende stappen rond de neu
tronenbom kunnen meespelen.
Dat is duidelijk geworden in gesprekken
die een delegatie van vijf leden van de
Tweede-Kamer-commissie voor Defensie
vorige week in Washington hebben ge
voerd. De kamerleden waren in Amerika
om zich te oriënteren over de Amerikaan
se kandidaat voor de tankopvolging bij de
landmacht, maar hebben meteen gebruik
gemaakt van de gelegenheid om over de
neutronenbom te praten.
Volgens het CDA-kamerlid Ton Frin-
king hebben de kamerleden niet de indruk
gekregen dat de Nederlandse uitspraak
veel gewicht in de schaal legt. „We moeten
beseffen dat we maar één van de vijftien
NAVO-landen zijn. Wij zijn het enige land
dat zich hierover zo heeft uitgesproken”,
aldus Frinking.
De Amerikanen hebben de Nederlandse
parlementariërs duidelijk gemaakt dat de
Nederlandse mening binnen de NAVO
niet maatgevend is. „We moeten ons reali
seren dat niet wij, maar de Amerikanen
aan de touwtjes trekken”, aldus Frinking.
Bovendien zijn diverse landen wél ge
brand op invoering van de neutronenbom.
Onze mening wordt daardoor, zo zegt
Frinking, wel wat geneutraliseerd.
De ambtenaren op de Amerikaanse mi
nisteries van Buitenlandse Zaken en De
fensie hebben duidelijk gemaakt dat de
Amerikaanse president Carter persoonlijk
andere ópvattingen huldigt dan zijn advi
seurs. Dat is ook al in april gebleken toen
Carter zelfstandig besloot voorlopig geen
besluit over de produktie van de bom te
nemen.
De Amerikanen hebben de kamerleden
uitgelegd dat de neutronenbom een be
langrijk pressiemiddel vormt voor het
Salt-overleg over de beperking van strate
gische wapens. Ook naar de Senaat toe
kan de N-bom gebruikt worden om in
stemming met Salt te verkrijgen. Uit de
houding van de Verenigde Staten mag
volgens het CDA-kamerlid overigens ze
ker niet worden geconcludeerd dat de neu
tronenbom er toch komt.
Mocht die politiek namenlijk succes heb
ben, „dan zou het me niets verwonderen
als Carter inderdaad voet bij stuk houdt
en de bom niet laat,maken", zegt Frinking.
„Het is duidelijk dat ook hij in een techno
logische ontwikkeling is gesleept”.
agstel-
s per-
(„Het
richt-
aange-
Door
ste- en
lan en
itbaar.
lijkhe-
ritisch
ver de
;an tot
lus de
Dit afweergeschut zou worden opgesteld
rondom de Zambiaanse hoofdstad Loesa
ka en misschien rondom de legerplaatsen
van Joshua Nkomo’s ZAPU, de Afrikaan
se Volksunie van Zimbabwe, die het doel
wit is van de Rhodesische aanvallen.
Groot-Brittannië staat de wapens af op
voorwaarde dat ze niet in handen van de
ZAPU worden gegeven. Wellicht zal
Groot-Brittannië later luchtafweerraket-
ten van het type „tijgerkat” en wapens en
uniformen leveren voor de Zambiaanse
semi-militaire politie-onderdelen. Zambia
zou ook proberen militaire hulp te krijgen
van de Chinezen.
Generaal Peter Walls, de opperbevelheb
ber van de Rhodesische strijdkrachten,
heeft de Britse leverantie „dwaas” ge
noemd.
(Van onze redacteur in Madrid,
Peter Hattink)
MADRID. Ongeveer 35.000 Basken hebben zaterdagavond op vreedzame wijze in
Bilbao gedemonstreerd tegen het terrorisme in het Baskenland. De anti-terreurbeto-
ging, die georganiseerd was door de Baskisch Nationalistische Partij, kende momenten
van grote spanning omdat er geruchten de ronde deden dat linkse Baskische nationalis
ten met de steun van de ETA de manifestatie wilden aanvallen.
De Baskisch Nationalistische Partij
heeft gisteravond, na een vergadering in
Pamplona, zijn leden aangeraden zich af
zijdig te houden van stemming bij het
referendum over de nieuwe democrati
sche grondwet. De partij meent dat de
historische Baskische rechten in de nieu
we grondwet niet voldoende worden gega
randeerd. Sommige partijleden erkennen
echter wel dat de nieuwe democratische
constitutie de meest progressieve grond
wet is, die Spanje ooit in de geschiedenis
heeft gehad.
Ook in de toekomst zullen de Rhodesisi-
sche strijdkrachten guerrilla-kampen in
Zambia en Mozambique aanvallen indien
zij dit nodig achten, ondanks het feit dat
thans Engeland aan Zambia wapens le
vert. De Rhodesische opperbevelhebber
van de strijdkrachten, generaal-majoor
Walls, zei gisteren in een interview voor de
Rhodesische televisie dat zijn land aan
spraak maakt op een „offensieve zelfver
dediging”, maar niet van plan is om Zam
bia of Mozambique aan te vallen.
Generaal Walls noemde de toestand in
Rhodesië zelf kritiek en verklaarde dat een
groot aantal groter dan ooit tevoren
guerrilla's uit Zambia en Mozambique
Rhodesië is binnengedrongen. De
veiligheidstroepen staan voor ernstige
problemen, die onder andere ook veroor
zaakt worden doordat een toenemend aan
tal blanken het land verlaat.
De bekendmaking van Smith, die overi-
gens al langer werd verwacht, gaf onmid
dellijk aanleiding tot het zoveelste conflict
binnen het overgangsbewind van Smith en
de drie „gematigde” zwarte leiders. Bis-
schop Abel Moezorewa, die geldt als de
machtigste van dit drietal, verklaarde gis
teren in Londen dat Smith met goede
argumenten zal moeten komen om hem,
Moezorewa, te overtuigen van de nood
zaak van dit uitstel. „Ik zal ervan over-
tuigd moeten worden dat er werkelijk ge
noeg problemen zijn om uitstel van verkie
zingen te rechtvaardigen en dat hier niet
maar raak wordt gedaan”.
Smith zei dat de voorbereidingen nog
'enkele maanden van 1979 zullen vergen.
De Rhodesische premier zei dat hij waar
schijnlijk volgende week een nieuwe da
tum zou kunnen bekendmaken. Tegelij
kertijd beschuldigde hij Engeland van
voortdurende tegenwerking en noemde
zijn bezoek aan de V.S. „een groot succes”.
Hij beschouwde zijn ontvangst in Amerika
praktisch als een facto-erkenning van de
thans bestaande overgangsregering.
In San Sebastian kwam het zaterdag
middag eveneens tot confrontaties tussen
pro-ETA-betogers en de politie. In ver
schillende delen van de stad bestookten
extreem linkse Baskische nationalisten de
politie met molotov-cocktails. De politie,
die een extra versterking van 1000 man
telde, beantwoordde het offensief van de
Baskische radicalen met rookbommen en
rubberen kogels. Later op de avond richtte
de agressie van de extreem linkse betogers
zich op het partijlokaal van de Baskisch
Nationalistische Partij, dat volkomen
werd vernield.
James Schelich, een invalide oud-strijder uit de Koreaanse oorlog, zag gisteren
een inworp van 1 dollar in een gokautomaat in het Flamingo Hilton hotel in Las
Vegas beloond met 275.000 dollar (ongeveer 550.000 gulden). Rechts van de
gelukkige winnaar de onderdirecteur van het Flamingo Hilton, Henry Lewin.
