Rockwell
LOOIER
Norman
overleden
Uitgestelde vragen
triest toneelstukje
1
Isaac Hayes: soul met een snik
Alternatieve Toneelnota bekritiseerd
J
i-
4
Gezwollen vertoning in Amsterdamse Edenhal
Godfried Bomans
Ontwerp bekroond
te boek gesteld
voor Kon. HFC
en op de plaat
Recordprijs voor
muziekinstrument
Hauser Orkater
met ’t Vermoeden
in Bordeaux
Werkgroep ter concretisering Theaternota Raad voor de Kunst gevraagd
Uitgeweken acteur
in Oostduitse film
5
5
rara
donderdag
en.
o
Bekend illustrator
Vanaf 11 nov. vindt u
onze handwerkwinkel
aan de overkant.
Centrum speelt kort verhaal van Peskens
12
13
KUNST
19 7 8
NOVEMBER
9
500,-
sp. sport-
OOO,-
000,-
000,-
500,-
000,-
jens,
ie!!
wielen
ip van
IS
AMSTERDAM. You don’t
know like I know en Hold On, I’m
coming zijn twee van de lange rij
van songtitels waarop Isaac Hay
es kan bogen als zijn waarde als
zwarte artiest ooit nog eens pre
cies wordt afgewogen. De nu 35-
jarige soulcomponist en -zanger
kan zich daarnaast trots op de
borst kloppen voor zijn vele werk
voor het legendarische Stax-label
en het feit dat hij bij de meeste
opnamen van ene Otis Redding
achter de toetsen zat. Vanzelf
sprekend is dat alles niet voldoen
de om bijna tweeduizend mensen
aanmerki Op een doordeweekse dag te be
wegen naar de Jaap Edenhal te
gaan.
Ql
CD
Kleertjes van 0-12 jaar
Oude Groenmarkt 2 - Haarlem
023-325792
O
jen, eens
i:
ivo-niveau
d met wins
023-2500; i
JOHN OOMKES
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIES)
I
(ADVERTENTIE)
(Van onze kunstredactie)
chuifdak,
j
comfort,
luitendiens
ekertieid i
De violoncel was aangeboden door de
beroemde violist Yehudi Menuhin. De ko
per werd een Londense handelaar, Peter
Biddolph. Een tweede instrument uit de
collectie van Menuhin, een viool van Guar-
neri, werd door Biddolph voor 470.400
gulden gekocht. Dat is ruim 12.600 gulden
minder dan de vorige recordprijs voor een
viool.
We hebben dan een overstapje gemaakt
naar onze nieuwe, ruimere winkel op nr. 7
in de Schagehelstraat.
Van 11 t/m 18 november elke dag kantklos
en spindemonstraties.
Tevens tentoonstelling van wandkleden
en keramiek.
ichappij;
kteur;
aenfonds
vden van c t
Maatschap;
ingei 481
14.655,-
i 2.155,-
HAARLEM. Een jury, bestaande uit
de commissie toegepaste monumentale
kunst en drie kunstenaars, heeft het ont
werp van mevrouw F. Zwaag-Kuiper uit
Haarlem als de beste uit 82 inzendingen
aangewezen uit de prijsvraag, uitgeschre
ven door het gemeentebestuur voor een
kunstwerk voor de Koninklijke HFC. In
het najaar van 1979 viert de voetbalclub
haar eeuwfeest en het is dan honderd jaar
geleden dat er in ons land voor het eerst
werd gevoetbald.
Looier één, Looiersgracht 38, A dam
Looier 2, Lijnbaansgracht 187, A dam
De in een monnikspij gehulde dikkerd is
overigens wel een meester op zijn instru
ment; een kwalificatie die voor de hele
ritmesectie opgaat. Het verwondert dan
ook niemand dat Hayes’ zwaarlijvige mu
ziek als geolied uit de speakers komt.
Stranger No-more, I love the music en een
medley met Walk on By, I just don’t know
what to do with myself en Do your Thing
werken eenvoudig bedwelmend. Het pu
bliek staat erbij en kijkt er zwijmelend
naar.
Zeer vermakelijk is ook de dracht van de
hem omringende musici, die er stuk voor
stuk uitzien alsof ze uit een sprookje vol
misbaksels en abnormaliteiten zijn wegge
lopen. Met name de gitarist ziet er uit als
een platgeslagen kobold uit één van An
dersens verhalen, net voldoende in de
breedte uitgedijd om een hele reeks efject-
pedalen te kunnen bedienen.
ritme en een lange, ontroerende inleiding
meegegeven met teksten over een wanke
lende verhouding tussen twee geliefden,
die zelfs in een aflevering van Peyton
Place zouden hebben misstaan. Het hoofd
zakelijk zwarte publiek reageert echter op
het hese basgeluid van Isaacs stem met
overgave en geniet van ’s mans handig
geblazen altsaxsolo. Hayes sluit de gezwol
len vertoning tenslotte af met zijn Theme
from Shaft.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Harry Prenen en Mi
chel van der Plas hebben woensdagmid
dag in het Schwarzehuis de uitgave Bo
mans was de naam gepresenteerd. Het
betreft een boek waarin Bertus Aafjes,
Harry Prenen, Simon Carmiggelt en Mi
chel van der Plas hun persoonlijke visie
geven op Godfried Bomans, in interviews
opgetekend door Tonny van Verre voor
zijn bekende radio-serie Tonny van Verre
ontmoet Het boek gaat vergezeld van een
serie van vier elpees. Met uitzondering van
1 titel is Bomans daarop zelf aan het
woord en draagt hij voor uit eigen werk.
De grammofoonplaten bevatten verha
len en beschouwingen van Bomans. Het
gaat om niet eerder op de plaat verschenen
radio-opnamen van de in december 1971
overleden schrijver. Boek en platen ver
schenen in samenwerking van de Gooise
Uitgeverij en de platenmaatschappij Pho
nogram.
Rockwell was een vertegenwoordiger
van het Amerikaanse naturalisme dat ster
ke invloeden vanuit de reclamewereld
heeft gekregen. Hij benaderde de waar
heid altijd met een humoristische knipoog
en bracht zodoende relativering in niet
altijd prettige situaties. Zelf heeft hij daar
over het volgende verklaard: „Het is mis
schien wel zo dat toen ik opgroeide en
ontdekte dat de wereld niet zo plezierig
was als ik had verwacht, ik misschien
onbewust besloot dat, als het dan geen
ideale wereld was, het dat toch eigenlijk
wel zou moeten zijn. Ik ging daarom alleen
maar de ideale aspecten ervan schilderen,
en ik maakte schilderijen waarin geen
egoïstische moeders voorkomen, waarin
integendeel alleen wijze grootvaders met
kinderen baseball spelen en jongens vis
sen op boomstammen en achter in de tuin
circusje spelen”.
Rockwell, die veel van zijn platen ook in
Nederlandse tijdschriften zag verschijnen,
heeft zijn naam verbonden aan een beken
de Amerikaanse schilderscursus, die ook
hier te lande druk is verkocht. In een
aantal zeer kostbare lessen werd de cursist
verteld dat hij of zij in korte tijd hetzelfde
succes kon bereiken als Norman Rock
well.
18.310,-
S 4.310,-
37.060,-
3 8.560,-
25.520,-
2.520,
het Assure
ekt voor h i
21.520,-
3 1.520,-
12.480,-
i 1.480,-
(Van onze kunstredactie)
STOCKBRIDGE. Gisteravond is in
zijn woning in Stockbridge in de Ameri- -
kaanse staat Massachusetts de bekende
illustrator Norman Rockwell overleden.
Rockwell, die zijn bekendheid ontleende
aan het maken van omslagen voor tijd
schriften, werd 84 jaar oud. Rockwell
verkocht zijn eerste illustraties aan de
Saturday Evening Post toen hij 22 jaar
oud was. Zijn werk omvat zowel tekenin
gen naar aanleiding van de vlucht over de
oceaan van Charles Lindberg in 1927 als
een prent voor het tijdschrift Look van de
afdruk van de linkervoet van de kosmo
naut Neil Armstrong toen deze in 1969 op
de maan stapte.
De Bonte voor
kreatieve bezigheden binnenshuis.
Schagchelstraat 7, Haarlem
Telefoon 023-32 71 18
OOST-BERLIJN (Reuter). In Oost-
Duïtsland is een film in première gegaan
waarin Manfred Krug, een van de bekend
ste artiesten die naar het westen zijn uitge
weken, de hoofdrol speelt. De rolprent
draait in een van de grootste bioscopen
van Oost-Berlijn. Op de filmpagina van de
kranten is van de film geen melding ge
maakt en op de aanplakbiljetten ontbreekt
de lijst van spelers.
De film, getiteld, „De onderduiker”, was
voltooid voordat de 41-jarige Krug in juni
van het vorig jaar naar West-Duitsland
vertrok. Het jaar daarvoor had hij een
openbaar protest ondertekend tegen de
verbanning van de zanger Wolf Biermann
naar het westen.
Volgens kringen in de filmwereld had
den de autoriteiten in de afgelopen ander
half jaar al tweemaal besloten, „De onder
duiker” in roulatie te brengen, maar daar
werd toen van afgezien. Een andere film
met Krug wacht nog op zijn première. Het
merendeel van zijn oude films is uit de
circulatie genomen. Voor zijn vertrek naar
het westen was Krug een van de populair
ste acteurs en jazz-zangers van Oost-Duits-
land.
Voor de tweede prijs was vierduizend
gulden beschikbaar besteld en de jury
heeft hiervoor het ontwerp van Ronald
Benning uit Zeist aangewezen. De derde
prijs van 2500 gulden gaat naar J. W.
Karman uit Den Haag.
De verklaring moet gezocht worden in
de tweede fase van Hayes’ carrière, die
zich aan het eind van de jaren zestig begint
af te tekenen. Hij neemt dan zijn solo-
album Hot Buttered Soul op, een plaat met
een onmogelijke titel, maar waarvan de
vlag vreemdgenoeg de lading precies dekt.
In plaats van de korte snedige nummertjes
die Hayes tot op dat moment gewend wat
te produceren, legde hij de orkestrale
I overdaad er eindelijk eens dik bovenop.
Naast een uitgebreide ritmegroep plaatste
h- Lou Steenbergen en Coby Stunnenberg in Uitgestelde vragen.
(Foto Kors van Bennekom)
HAARLEM. Uitgestelde vragen, een toneelstuk naar een verhaal van R. J. Peskens
(pseudoniem voor de uitgever Geert van Oorschot) gaat over een man van ruim
middelbare leeftijd die zijn verleden ontmoet. Dat gebeurt in de persoon van zijn
jeugdliefde. Hij was haar waarschijnlijk (dat wordt in het stuk niet gezegd) al lang
vergeten, maar zij hem niet. Integendeel, haar leven werd door hem in afwezigheid
beheerst; zeg maar verknoeid. Op een dag belt zij hem op om af te spreken voor een
ontmoeting. Hij is haar obsessie geworden en dat roept vragen op. Woensdag was de
première in de Toneelschuur.
Toneelgroep Centrum heeft de eenakter
nu onder regie van Polio Hamburger op
het repertoire genomen. Dat betekent we
derom een toneelbijdrage van Nederland
se makelij en past dus geheel in de opzet
van dit gezelschap. Centrum heeft hiermee
tevens kansen geschapen voor een regis
seur die normaal niet regisseert en voor
een decorontwerper die gewoonlijk geen
decors ontwerpt. De eerste is Hamburger,
acteur bij de groep, die uitgestelde vragen
in strak, bijna calvinistisch regiem heeft
geregisseerd. Geen ruimte voor suggesties,
wat we op het toneel zien is duidelijk. Een
teleurgestelde vrouw die niet heeft kunnen
vergeten, laat staan vergeven. Een man die
alles eigenlijk al lang heeft bijgezet in de
hof van het verleden. Hun confrontatie
dient tot niets.
Isaac Hayes tijdens zijn optreden in de Edenhal.
Na Dionne Warwicke’s I never can say
good-bye en het disco-achtige All to the
Ghetto levert Hayes zijn beste en zinsbe-
goochelende prestatie in Billy Joel’s Just
the Way you are, dat zich zoals met het hele
programma het geval is, maar nauwelijk
van kitsch en bedacht sentiment weet te
onderscheiden, maar toch indruk maakt
vanwege de professionaliteit waarmee het
woord gebracht.
Hayes heeft het Joel-nummer een traag
Lou Steenbergen, eveneens acteur bij
Centrum, ontwierp het decor. Hij ging
daarbij uit van de monumentale geborgen
heid van onze klassieke Nederlandse
LONDEN. Op een veiling bij
Sotheby in Londen is gisteren een
zeldzame violoncel van de Italiaanse
instrumentenbouwer Stradivarius
voor ruim 609 duizend gulden van
eigenaar verwisseld. Het is een re
cordprijs voor welk muziekinstru
ment dan ook dat ooit is geveild.
Voor het ontwerp en de uitvoering heeft
de gemeente 50.000 gulden beschikbaar
gesteld. Het ontwerp van mevrouw Zwaag
heeft als titel „Screen”. Het plastiek zal
geplaatst worden in de onmiddellijke na
bijheid van het terrein van de voetbalclub
aan de Spanjaardslaan.
toezeggingen over de verbetering van de positie van de
toneelgezelschappen, anders „bestaat er in 1985 helemaal
geen theater meer”. Zij vond dat de Raad voor de-Kunst
de moed had moeten hebben om bij de nota een „cijferlijs
tje” in te sluiten, waarin wensen en voorwaarden gecon
cretiseerd worden. Ook verweet zij de raad naïviteit: de
initiatieven worden door CRM altijd prachtig gevonden
maar geld is er niet bij. Dat bestreed de raad, die ontkende
dat er nooit iets is bereikt als gevolg van haar advisering.
Ook ontstond er discussie over de betekenis van „kunst
als basisbehoefte” in de nota, de rol van de overheid die
daarmee gepaard gaat en de grenzen die daaraan gesteld
moeten worden. Peter Lohr vond dat er in het stuk een
aantal zaken te eenvoudig wordt gesteld en te gemakke
lijk „bewezen”. Vaagheid is levensgevaarlijk als het om
deze harde zaken gaat, zo zei hij, waaraan hij toevoegde
dat veelvuldig gebruik van „vernieuwing” te veel naar
commercie en reclame-trucks ruikt.
Ook werd van verschillende kanten kritiek geleverd/op
het feit dat kunst in de nota tot de welzijnsvoorzieningen
wordt gerekend, terwijl er nergens in voorkomt dat kunst
ook wel eens gewoon kunst zou kunnen zijn. Een vertegen
woordigster van de Culturele Raad Noord-Holland had
ontdekt dat de laboratoriumfunctie van het toneel in de
nota zeer onvoldoende aandacht krijgt.
Tenslotte bleken de afdeling Toneel en de commissie
Jeugdtheater verheugd te zijn dat de nota „niet op de
mestvaalt” terecht was gekomen en dat er naast de vele
kritische, ook positieve geluiden naar voren waren geko
men.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. De muziektheater-
groep Hauser Orkater speelt volgende
week drie dagen in Bordeaux. De groep
neemt daar deel aan het festival SIGMA
de Bordeaux. Hauser Orkater geeft daar
drie voorstellingen van het programma ’t
Vermoeden en doet dat in het Frans. Het
betreft tevens de allerlaatste voorstellin
gen, want hierna gaat Hauser zich bezig
houden met de repetities voor een geheel
nieuw programma. De voorstellingen in
Bordeaux zijn op 13, 14 en 15 november.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. De afdeling Toneel en de commissie
Jeugdtheater van de Raad voor de Kunst gaan bekijken
op welke wijze de talrijke kritische reacties van verschil
lende belanghebbende organisaties op de nota „Uitgang
spunten voor een drama- en theaterbeleid” verwerkt
moeten worden.
De soul met een snik zoals Hayes die ook
nu nog produceert, heeft nog altijd zijn
aantrekkingskracht op een groot publiek
omdat het gezien de bovenstaande voorge
schiedenis ongeveer weet wat het van
Black Moses kan verwachten. Toch levert
de praktijk nog wat surprises op. Niet in
de laatste plaats doordat Hayes zich bin
nen zijn eigen entourage slecht op zijn
gemak voelt en zich op het computerritme
van de muziek niet anders weet te bewe
gen dan een tweetaktmotor.
Deze nota is in feite een alternatief voor de destijds
uitgebrachte Toneelnota van de toenmalige minister van
CRM, Van Doorn, waarover van alle kanten het onaan
vaardbaar is uitgesproken. Woensdag werd in het gebouw
van de Raad voor de Kunst in Den Haag aan een groot
aantal betrokkenen bij het toneel de gelegenheid gegeven
te reageren op de eerst genoemde nota (een „contouren”-
nota) van de afdeling Toneel en de commissie Jeugdthea
ter van de kunstraad, een advieslichaam van de minister
van CRM.
Aan het slot van de bijeenkomst ontstond ernstig ver
schil van mening hoe de verschillende reacties in de nota
van de Raad van de Kunst ingepast zouden moeten
worden. Een plan van de opstellers van het werkstuk om
alle op- en aanmerkingen via een door het departement
van CRM in te stellen werkgroep te concretiseren en te
verwerken, werd onder meer door vertegenwoordigers
van de Kunstenaarsorganisatie NW en de Federatie van
Kunstenaarsinstellingen in meer of mindere mate verwor
pen. Met name de vice-voorzitter van de KO-NW, Kom
mer 't Mannetje, vreesde dat instelling van zo’n werk
groep, bestaande uit belanghebbenden bij het toneel.
hij een groot orkest, en zo werd hij
voordat Barry White zelfs maar op het idee
kwam de uitvinder van instrumentale,
zo u wilt symfonische soul.
In de daaropvolgende jaren scheidde
Hayes een behoorlijke productie af in dat
door hem bedachte genre. En met succes.
In Amerika werd hij de eerste zwarte
superster, tooide hij zich dienovereenkom
stig met de mallotige koosnaam Black
Moses en bouwde hij zijn podiumpresta-
ties om tot orgiën waar de Romeinse kei
zers van zouden hebben staan te kijken.
Maar bij- de zwarte minderheid in de Ver
enigde Staten kon Isaac Hayes geen
kwaad doen. Als een muzikale Muham
med Ali exploiteerde hij handig de eigen
waarde van zijn eigen soort.
Tegen de tijd (1971) dat Hayes de muziek
schreef bij een derderangs zwarte Film
versie van James Bond, Theme from Shaft
geheten, werd de soundtrack van de film
populairder dan de beelden en sloeg het
image van de productie vervolgens terug
op superman Hayes zelf. Nog extravagan-
ter werd zijn kledij. Hij schoor het hoofd
kaal, werd zo het zwarte equivalent van
Yul Brunner en Kojak en hulde zich in
goud en fascistoïde leer. Toch bleek Hayes
er eentje van het ruwe bolster-blanke pit-
type te zijn. Zijn teksten, onveranderlijk
over de verschillende gemoedsstemmin
gen rond het thema liefde, waren nog
sentimenteler dan zijn publiek ze wilde
horen.
betekent dat mede-verantwoordelijkheid wordt aanvaard
voor een overheidsbeleid, dat per definitie alleen voor
rekening van de verantwoordelijke minister komt. Hij
wees erop dat er nooit verstrengeling van belangen van
ambtenaren en „het veld” mag ontstaan.
Peter Lohr van de Vereniging van Schouwburgdirecties
was het hiermee niet eens en merkte op dat meepraten
met en eventueel wijzigingen aanbrengen in een nota van
de Raad voor de Kunst ook inhoudt dat er mede-verant
woordelijkheid voor gedragen moet kunnen worden. Ook
Lohr bleek echter geen voorstander van een extra „ad
viesgroep” voor de minister, maar wel van een soort
werkgroep die de overlevingskansen van de kunsten in de
komende jaren zeker stelt. Overigens waren alle partijen
het erover eens dat er wél een werkgroep ter verdere
uitwerking en concretisering van de „contouren”-nota
moet komen.
Naast waardering voor de nota, was er veel en soms
zware kritiek op het werkstuk. Het werd te pretentieus
genoemd, niet altijd even duidelijk en op verscheidene
plaatsen oppervlakkig. Hans van Westreenen van de Vere
niging van Toneelgezelschappen vond de globale beleids
lijnen nogal inconsistent, miste een diepere uitwerking
van wat nu eigenlijk onder publiek moet worden verstaan
en meende dat niet duidelijk wordt van welke categorieën
en criteria nu wel wordt uitgegaan.
Een woordvoerder van de Culturele Raad Brabant
merkte op dat er te weinig in de nota voorkomt over het
gebrek aan accommodaties om het uitgestippelde beleid
uit te voeren. Cis van Helmond van de vakgroep Toneel
van de KO-NW eiste van de Raad voor de Kunst concrete
Spoorwegstations. Voorbeelden: de
wachtkamers in Amsterdam-Centraal en
ook in Haarlem. In een le klas wachtka
mer restauratie van zo’n station heeft
de ontmoeting tussen heden en verleden
plaats. Centrum beschikt over een sublie
me repro van zo’n brok station.
Lou Steenbergen speelde zelf de man in
Uitgestelde vragen. Hij doe dat inschikke
lijk, afwachtend en met toegeeflijke
hoofdknikjes. Een man die niets te verlie
zen heeft en die er beslist niet op uit is iets
te winnen. Onder de geur van zijn bolknak
hoort hij alleen maar aan. Coby Stunnen
berg is de nerveus bpgestelde jeugdliefde
die eindelijk toegegeven heeft aan haar
obsessie. Een verwoest leven, deerniswek
kend, maar wat moet je ermee?
Uitgestelde vragen is een triest toneel
stukje. Het saldo van bedoelingen die ver
keerd zijn uitgelegd. Het stuk duurt onge
veer een uur en is zeker het aanzien waard.
KO VAN LEEUWEN
