Geen gevolgen voor
Tumult rond
Drama rond
Indira Gandhi
Vietnamese
in Londen
Tanzania:
Olieproduktie bijna op oude niveau
Amin liegt
stuurman
stomdronken
Verleden laat W-Duitsland niet los
Opnieuw doden bij
rellen in Iran
Antwerpse raad:
Nederlandse
Meer aanslagen
in Noord-Ierland
Olielozingen
zwaar bestraft
vluchtelingen
Boumedienne terug
in Algiers
„Kalkar”
I
Verheerlijking
De Wangen
Aage M.
Door Frankrijk
1
Bw, i
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
NOVEMBER
WOENSDAG
1 5
door Nico Scheepmaker
F
I
(Van onze redacteur in West-Duitsland Hans Amesz)
MAINZ. Het partijcongres van de FDP heeft gisteren besloten dat
de kernreactor in Kalkar (even over de Duitse grens bij Nijmegen) pas
mag worden afgebouwd als de resultaten van een uitgebreid onder
zoek naar de snellekweektechnologie in de Bondsdag (parlement) zijn
besproken en het parlement vervolgens toestemming heeft gegeven om
verder te bouwen.
•icladigei
s meest gt
betekend
Isabelle (k
rechtbani
heerlijk!®!
is poging®
se politie t
eden gade
aar weg®
robeerd®
>e gevate
ntspraM
genote W
■srine, nat
Hifantei
't'
tersteun
JÉ
2J
imbodji
tussen
ilandseö
en de Cal»
ary positie
e ruinest®
>rden opö
r, die than
Erawanl»
n gaan Uil
Cambw
n vliegveÜ
5 is gelege»
ids de co®
le regerW
regering
jitnodigiol
de huidig*
en tot Ca®
jeierijet
latsvem
nunistisch
de Honan
jrleden gel
offers vet
mingen it
fd van te
ig ruim 40i
iene bou»
.4
trijfël
in kwestie kernenergie
GANDHI
(Van onze redactie buitenland)
er huiszot
luchtige 4
'4
naderij ter wereld, die in Abadan, bevindt
zich vrijwel op hetzelfde niveau als voor de
staking: een half miljoen vaten (van 159
liter) per dag. Door de staking was de
totale olieproduktie van Iran ongeveer ge
halveerd. Die bedraagt normaliter zes mil
joen vaten per dag.
In Frankrijk is de journaliste Isabelle de
Wangen aangeklaagd wegens „verheerlij
king van misdaad, moord en diefstal”. Ook
de hoofdredacteur van de Paris Match,
Daniël Filipachi, is om dezelfde redenen
aangeklaagd. Wat hebben ze namelijk op
hun geweten, Isabelle de Wangen (als je
het op z’n Frans uitspreekt ziet die naam
er heel anders uit) heeft Frankrijks meest
gezochte en minst gevonden misdadiger
Jacques Mesrine geïnterviewd en Paris
Match heeft dat interview afgedrukt.
Op zo’n interview in Paris Match zijn
twee reacties mogelijk: de van woede
schuimbekkende van politie en justitie, die
natuurlijk van mening zijn dat Isabelle de
Wangen (heus, als je die naam op z’n Frans
uitspreekt ziet hij er heel anders uit) zowel
onder één hoedje als handjeklap heeft
gespeeld met staatsvijand nummer 1, en
de gnuivende van de gewone man in the
street, die weer eens bevestigd ziet dat de
politie nergens voor deugt, want als het
een journalist gelukt om in contact te
komen met Mesrine, waarom gelukt het
een hele politiemacht dan niet deze misda
diger op te sporen?
Die laatste reactie zal wel een van de
redenen zijn waarom de Franse justitie en
politie zó boos zijn geworden dat zij die
aanklacht wegens verheerlijking van de
misdaad hebben ingediend, want de verge
lijking gaat natuurlijk niet op. Isabelle de
Wangen (ik neem aan dat je het uitspreekt
als „Vanzjèng”, de Franse taal kent de „w”
nauwelijks, woorden die met een „w” be
ginnen komen uit andere talen, zoals „wa
gon”, „water”, „watt”, „wharf” en „wol
fram”) is de echtgenote van Mesrines ad
vocaat, en niet zij heeft hem opgespoord,
maar hij heeft contact gezocht met haar en
haar vervolgens misbruikt voor zijn eigen
propagandistische doeleinden. Als journa
list ben je daar, vanwege de sensatie en de
„scoop”, natuurlijk gauw toe geneigd,
maar het is niet iets om je op te beroemen,
het heeft iets oneerbaars, vind ik.
Nu is die aanklacht wegens „verheerlij
king van misdaad, moord en diefstal” na
tuurlijk ook heel abstract, want van ver
heerlijking vind je in het interview niets
terug, terwijl er genoeg romans, films en
toneelstukken aan te wijzen zijn waarin
misdaad, moord of diefstal zodanig be
schreven zijn dat je, zoniet van verheerlij
king, dan toch van vergoelijking kan spre
ken. Toch worden er zelden of nooit aan
klachten tegen ingediend. Alleen als echte
mensen over echte dingen praten (Roel
van Duyn over de mogelijkheid de IJ-
tunnel op te blazen), wil er wel eens een
venijnige justitiële reactie volgen.
Ard Horvers van TROS-Aktua kon vori
ge week echter rustig de door de politie
gezochte Aage M. voor de camera laten
uitleggen waarom hij geen zin heeft zich
bij de politie te melden, zonder dat er tegen
Horvers of TROS-Aktua een aanklacht
werd ingediend wegens verheerlijking van
misdaad of misdadigers. Sterker nog: jus
titie en politie hebben na de uitzending
totaal niet gereageerd, zoals ook tijdens de
zoektocht van Ard Horvers naar Aage M.
(„het was eigen speurwerk, ik ben er een
dikke week dag en nacht mee bezig ge
weest”) niemand van de politiebureaus in
Goes, Vlissingen en Middelburg iets over
Aage M. wilde zeggen
De reden waarom hij achter Aage M.
was aangegaan, was volgens Ard Horvers
het feit dat hij veel meer van de achter
gronden afwist, waardoor het voor hem
vrijwel vaststaat dat Aage M. inderdaad
niets te maken heeft met de diefstal waar
voor hij wordt gezocht. Daar kwam dan
ook nog het, naar het schijnt juiste verhaal
bij, dat Aage M. langer dan een jaar in een
isoleercel heeft gezeten, slechts geboeid en
in een tijgerkooi gelucht werd, en dat de
bewakers geen woord tegen hem mochten
zeggen. Aage M„ aldus Ard Horvers, is niet
ten onrechte benauwd voor de rancune
van de politie die hij ooit te kakken heeft
gezet, en dat maakt zijn geval wezenlijk
anders dan dat van Jacques Mesrine. Za
terdag volgen in TROS-Aktua nieuwe ont
hullingen.
emeent
jke opvo
wel vast. Dat ze zich allerlei zaken niet
meer precies kunnen herinneren is zeker
vreemd, maar, voor zover nu valt na te
gaan, qok niet meer dan dat.
Zo weet Walter Scheel niet meer of hij
zelf gevraagd heeft lid te kunnen worden
van de NSDAP of dat een ander hem
heeft opgegeven. Hij hoorde als oorlogs-
vlieger in 1942 aan het front dat hij lid
was geworden. Carstens was vóór 1945
rechter bij een oorlogs- of veldrechtbank
in Bremen, maar wat hij daar precies
heeft gedaan, staat hem niet meer zo
duidelijk voor ogen. Wel weet hij zeker
dat hij nooit aan doodvonnissen heeft
meegewerkt.
De FDP is ook niet teruggekomen op
eerdere besluiten wat betreft kernenergie
in het algemeen. Weliswaar was het con
gres van mening, dat ,;alle mogelijkheden
om energie te sparen en alternatieve ener
giebronnen te ontwikkelen moeten wor
den benut”, maar kerncentrales mogen
wel gebouwd worden als dit „strikt nood
zakelijk” is.
In het winkelcentrum van Teheran vuur
den soldaten over de hoofden van winke
liers die uit protest tegen het regeringsbe
leid hun winkels niet wilden openen. Bij
ongeregeldheden in het noordelijk gelegen
Lahijan zijn volgens officiële berichten
vier mensen om het leven gekomen. De
oppositie in Iran zegt echter dat zeker 14
mensen het leven hebben verloren.
dat er van een eventuele langdurige bouw-
stop geen sprake zal zijn.
Vandaag en gisteren zijn op tal van
plaatsen in de Britse provincie bommen
ontploft. Ongeveer veertig mensen raak
ten daarbij gewond. Leden van de Noord-
ierse marechaussee hebben gisteren in een
vrachtauto die op weg was naar Belfast
negen bommen gevonden.
j? Een beeld van de enorme ravage die
door een bomexplosie werd aangericht in
Belfast. Achtenvijftig winkels werden tot
ruïnes herschapen.
r T3U(l|Éerzoeksraad
lordtse
i in 1
Dort
lelijke fra
m. 1
onderzo 1
eeft bij i r
van Hat
ingedien
ituurman 3,84 promille alcohol in zijn
.ecreati
■rentuinw
I jaar indt
n zijn. Ee
n voorzia
1 open e.
r de oppit
en de lood
wordt di
ruis verste
'men teg«
irming.
Door Roy Mason, de met de Noordierse
zaken belaste Britse minister, is kort gele
den gezegd dat het IRA op het punt stond
te worden verslagen. Het antwoord van de
terroristen was een vloedgolf van bom
aanslagen.
dat zij „niets ergers” hadden gedaan dan
miljoenen andere Duitsers.
Beiden hebben, in tegenstelling tot Fil-
binger, ook nooit een bewust geheim van
hun verleden gemaakt en het nooit ont
kend. Het is natuurlijk wel geoorloofd de
vraag te stellen waarom deze prominen
ten zelf niet duidelijker of veelvuldige!’
openbaar hebben gemaakt waarom zij
zich destijds zo gedragen hebben, als nu
weer eens is gebleken. Er worde in de
Bondsrepubliek ook veel over de zaken
Scheel en Carstens gesproken en ge
schreven.
Bondskanselier Schmidt en zijn partij
voorzitter Willy Brandt blijven van me
ning dat Walter Scheel volgend jaar als
Bondspresident zou moeten worden her
kozen. Het fbit dat hij alleen maar lid van
de NSDAP is geweest, is geen voldoende
reden hem als Bondspresident niet te
accepteren, zo vindt de sociaal-democra-
tische SPD.
JAKARTA. Voor de Maleisische kust
speelt zich een drama af rond een 1500 ton
metend vrachtschip, dat eind vorige week
bij Port Klang voor anker is gegaan met
aan boord 2500 Vietnamese vluchtelingen
die nergens welkom zijn.
ALGIERS. De Algerijnse president
Boumedienne is gisteren in Algiers terug
gekeerd na een verblijf van meer dan een
maand in Moskou, waar hij voor zover
bekend, een medische behandeling heeft
ondergaan.
Mesrine heeft behalve een veelgelezen
autobiografie, „LTnstinct de la Mort” (ook
in het Nederlands vertaald) ook enkele
moorden, veel overvallen en drie ontsnap
pingen uit gevangenissen op zijn naam
staan en is al vanaf mei van dit jaar op
vrije voeten na uit de Santé-gevangenis te
Parijs te zijn ontsnapt. Sindsdien heeft hij
alweer een casino en een bank overvallen,
en heeft hij een vergeefse poging gedaan
de rechter te gijzelen die hem tot 20 jaar
had veroordeeld.
achtergrond
Een onderzoek heeft uitgewezen, aldus
Ie Antwerpse raad, dat de Nederlandse
BELFAST. Het aantal bomaanslagen
in Noord-Ierland door het Ierse Republi
keinse Leger (IRA) neemt voortdurend
toe. Door het IRA is gisteren meegedeeld
„dat geen rekening zal worden gehouden
met Kerstmis”.
maakt hel
sen nieuw
arsbuisdie
ordt bevet
r Wim van
ten van hh
oorop. Am
kinderzitje
iter de te
ie stang ih
/e vinding
markt.
(Van onze redactie
buitenland)
LONDEN. Zin
gende demonstran
ten hebben de Indi
ase oud-premier In
dira Gandhi in Lon
den met ei be
smeurd en haar ge
dwongen een toe
spraak voortijdig te
beëindigen.
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. Ondanks dat de staking in de Iraanse olie-industrie is beëindigd duren
de ongeregeldheden in Iran voort. Legereenheden openden gisteren in het zuiden van
Iran het vuur op demonstranten. Er werd gedemonstreerd tegen de sjah en zijn
regering. Volgens persberichten werden bij deze schermutselingen in de stad Sonqor,
ten zuidwesten, van Teheran, drie mensen gedood en 19 gewond. De betogers hadden de
ambtswoning van de gouverneur, diens eigen woning en auto in brand gestoken.
In een televisie-interview heeft de Ame
rikaanse president Carter gezegd dat een
sterk en onafhankelijk Iran „een stabilise
rende” factor vormt. „We zouden niet
graag zien dat Iran in wanorde zou verval
len door het toedoen van schurken en dat
de regering omver zou worden geworpen
met onvoorspelbare gevolgen”, aldus Car
ter. Hj zei te hopen dat in Iran spoedig een
coalitieregering wordt gevormd en dat de
sjah zijn belofte van „vrije democratische
verkiezingen, misschien binnen zes of acht
maanden” zal nakomen.
1FDP vindt compromis
s-mart
n Gutsten
kent liggR
ie van zijt
het mott
jn praktijk
oor de grr,
le onder»
modernste
enoten kij
Industrial!
i.
Scheel en Carstens hebben de oorlog
uitgediend als soldaat, net als zoveel an
dere belangrijke politici (Helmut
Schmidt bijvoorbeeld). Na de oorlog zijn
zij „onderzocht” en er werd vastgesteld
Indonesië, Singapore, Australië en nu
nok Maleisië hebben geweigerd deze
Schl bovendien een tot vijf jaar gevange-
lukaten e
;n Gustafi
den in hi
■onden, zij
ling aangf
n de schi den
i Zwitser)
francs to i~
de munte
n. Zij ben
loogste bo
ailing uit t
(Van onze redactie
buitenland)
DAR ES SA
LAAM. Volgens
de Tanzaniaanse re
gering is er geen
sprake van, dat de
Oegandese presi
dent Amin zijn troe
pen opdracht heeft
gegeven het bezette
grondgebied van
Tanzania te verla
ten. amin
„De waarheid is, dat Amin zijn soldaten
niet terugtrekt. Hij en zijn woordvoerders
geven toe dat de agressietroepen zelfs wor
den versterkt”, aldus een Tanzaniaanse
regeringsverklaring.
Gisteren meldde Radio-Oeganda, dat de
Oegandese president zijn troepen had ge
last zich terug te trekken uit het gebied dat
zij twee weken geleden in Tanzania bezet
ten.
De radio citeerde toen een boodschap
van Amin aan de voorzitter van de Organi
satie voor Afrikaanse Eenheid (OAE), de
Soedanese president Numeiri. De OAE
maar ook Afrikaanse landen individueel
hebben de afgelopen dagen grote druk op
Oeganda uitgeoefend om de gevechten
met Tanzania te staken. In zijn boodschap
aan Numeiri zei Amin, dat hij als lid van
de OAE het als een plicht beschouwde zijn
strijdkrachten te bevelen „zich terug te
trekken op de erkende grens”. De Oegan
dese president heeft waarnemers uitgeno
digd om het betrokken gebied te komen
inspecteren.
BRUSSEL (ANP). De Antwerpse on-
----I voor de scheepvaart heeft
(isteren gezegd, dat de stuurman van de
bej Nederlandse kustvaarder „Poolzee", die
drec leg*n december vorig jaar ter hoogte van
„c fra van Holland in botsing kwam met
Een pilet Belgische motorschip „Steendorp”, op
P Aet moment van de aanvaring „stomdron-
len” was.
De Hai Hong met ongeveer 2500 Vietnamese vluchtelingen op het overbevolkte dek,
voor anker in de haven van de Maleisische hoofdstad. De vluchtelingen, die niet aan
land mogen, hebben gevraagd om voedsel, melk en medicijnen.
Een hels kabaal brak los in de bioscoop-
hal in West-Londen, waar veel Indiërs wo
nen, toen mevrouw Gandhi probeerde ca.
4000 Indiërs toe te spreken.
Toen zij bij het gebouw aankwam werd
uit de menigte een ei gegooid, dat tegen de
muur kapotsloeg en haar zwart-roze sari
aan-
1 aan we
lpen, Wani age tegenstanders die haar voor „fascist”
financiêk uitmaakten, tot zwijgen te brengen. De
politie maakte een einde aan de tumultu
euze bijeenkomst.
van vol
icreatxv x i t-» i
(u i belei *l0ers geraa^ en reent op de Belgische
errein H «Steendorp” af gevaren. Vanaf de „Steen-
Dit meldt
Volgens te ijesmeurde. Binnen slaagden haar
ijcomité dt hangers er niet in de paar honderd
ri.(,ln n .Steendorp” afgevaren. Vanaf de „Steen-
aat uit vi ^orP” had men ta' van seinen gegeven,
|teli zonder dat de Nederlandse stuurman dat
bemerkt had.
De kapitein van het Belgische schip en
zijn bemanning werden door de Antwerp
se onderzoeksraad volstrekt onschuldig
aan het ongeval verklaard.
)loed had.
De Nederlandse stuurman had op zijn
volk ic*“P de automatische besturing ingescha-
it” J, teld. Desondanks was de „Poolzee” uit de
genoeg ellende gehad, zo wordt gerede
neerd. Waarbij meteen wordt vermeld
dat het verleden van Carstens niet kan
worden vergeleken met bijvoorbeeld dat
van de nazi-propagandist Karl Georg
Kiesinger (die Bondskanselier was) of
dat van de concentratiekampbouwer
Lübke (die Bondspresident was).
Maar niettemin: een voormalige
NSDAP’er willens en wetens kiezen tot
Bondspresident, de vertegenwoordiger
van het hele Duitse volk, is voor vele
christen-democraten nu niet bepaald een
aantrekkelijke gedachte. Ook al niet om
dat het grootste deel van de CDU-CSU
van plan is volgend jaar vóór de verja
ring van oorlogsmisdaden te stemmen,
zodat nazi-misdadigers, die dan nog niet
als zodanig zijn ontdekt, na 31 december
1979 geen proces meer hoeven te vrezen.
nisstraf. Is de man al eerder gestraft, dan
worden boete en gevangenisstraf verdub
beld.
Tot nu toe kon de Franse regering boetes
van 10.000 tot 100.000 frank geven en een
gevangenisstraf opleggen van drie maan-
--- „1 een jaar.
Tegelijkertijd is het congres van mening
dat snellekweektechnologie niet commer
cieel mag worden gebruikt. De minister
van Economische Zaken van de deelstaat
Noordrijn-Westfalen, waarin Kalkar ligt,
had het congres voorgehouden dat het,
vanwege de bijzondere risico’s, beter zou
zijn als Kalkar zou worden omgebouwd tot
een „vernietigingsinstallatie” van pluto
nium. Dat is het tegendeel van de aanvan
kelijke opzet, waarbij immers via de snel-
lekweekreactor plutonium wordt opge
wekt.
Het uiteindelijke besluit van het partij
congres is een compromis. Het is ook uit
drukkelijk geformuleerd als een aanbeve
ling voor de verantwoordelijke bewinds
lieden en de FDP-parlementsfractie en
niet als een dwingende opdracht. Dat bete
kent dus dat het heel goed mogelijk is dat
de toestemming voor de (derde) bouwver
gunning voor het project inderdaad nog
dit jaar wordt gegeven.
Minister-president Rau (SPD) van
Noordrijn-Westfalen had al eerder ver
klaard dat er in december een definitieve
beslissing over de snellekweekreactor
moet worden genomen. De regeringscoali
tie SPD/FDP in Bonn is voorstander van
het verder bouwen, evenals de CDU-CSU-
oppositie.
Dat het FDP-congres heeft besloten dat
snellekweektechnologie niet commercieel
mag worden benut, heeft in feite ook geen
consequenties voor Kalkar, omdat deze
snellekweekreactor als prototype, als ex
perimentele reactor is opgezet.
De Westduitse minister van Economi
sche Zaken, de FDP’er Otto Graf Lambs-
dorff, die een uitgesproken voorstander
van het afbouwen van Kalkar is, heeft
gisteren verklaard dat hij niet zal aftreden.
Hij kan namelijk „heel goed met de beslui
ten van het congres ten aanzien van kern
energie en Kalkar leven”, zo zei hij. Dat
rechtvaardigt op zijn niinst het verrnóëdten'
vluchtelingen, voornamelijk van Chinese
origine, die al twintig dagen vergeefs pro
beren ergens onderdak te krijgen, op te
nemen.
De Maleisische politieautoriteiten heb
ben de vluchtelingen gesommeerd
de Maleisische wateren te verlaten.
Gebeurt dat niet binnen de gestelde ter
mijn, dan zou er geweld aan te pas komen.
De autoriteiten hebben VN-functionaris-
sen verboden vers voedsel naar het schip
te brengen.
Een reden is niet opgegeven, verklaarde
de vertegenwoordiger van de Verenigde
Naties, hoge commissaris voor vluchtelin
genzaken in Kualalumpur, Sampat Ku
mar, die geprobeerd heeft voedsel aan
boord te brengen.
1
(Door Hans Amez)
De schaduwen van het verleden la
ten West-Duitsland niet los. Dat is de
laatste tijd zeer pijnlijk duidelijk gewor
den. Er is opnieuw een discussie ontstaan
over de verjaring van oorlogsmisdaden.
De 40-jarige herdenking van de Reichs-
kristallnacht werd nog nooit met zoveel
beroering gestalte gegeven, terwijl bijna
op hetzelfde moment bekend is gewor
den dat Bondspresident Walter Scheel
lid van de nazistische NSDAP is geweest,
evenals zijn mogelijke opvolger, de hui
dige president van de Bondsdag, Karl
Carstens.
Daarbij komt dat de herinnering aan
het dramatische aftreden van de minis
ter-president van Baden Württemberg,
Hans Karl Filbinger, vanwege zijn oor
logsverleden als marine-rechter, nog
vers is. Scheel en Carstens zijn geen
oorlogsmisdadigers geweest, dat staat
Vijf prominente oppositiegroeperingen
in Iran hebben de regering in een verkla
ring ervan beschuldigd opzettelijk het re
cente geweld te hebben aangewakkerd om
een voorwendsel te hebben voor het instel
len van een militair regiem. De oppositie
partij het Nationale Front heeft de verkla
ring niet ondertekend, hoewel verschillen
de leden van de genoemde groeperingen
lid zijn van het Front.
De produktie van de grootste olieraffi-
PARIJS (AFP). Vervuiling van de zee
voor de Franse kust met onder andere olie
al door de Franse regering fors worden
ungepakt. De Franse Senaat keurde gis-
teren twee wetsontwerpen goed waar-
(loor een aanzienlijke verzwaring van het
C” ü’Tfei straHen van bijvoorbeeld scheepskapi-
en het nut teins mogelijk is geworden.
Wanneer een olielozing voor de Franse
kust wordt ontdekt kan de kapitein van
het betrokken schip worden beboet met
een half miljoen tot vijf miljoen frank. Hij
Overigens maakt Walter Scheel om an
dere redenen niet veel kans opnieuw
staatshoofd van de Bondsrepubliek te
worden. In de Bondsverzameling
(Bondsdag en Bondsraad), die de presi
dent moet kiezen, heeft de CDU-CSU
namelijk de meerderheid. De oppositie
heeft al aangekondigd met een kandi
daat uit eigen rijen te komen, hoewel
vrijwel iedereen in West-Duitsland van
mening is dat Walter Scheel een uitste
kend president is.
Karl Carstens leek lange tijd de ge
doodverfde kandidaat van de CDU-CSU
voor het Bondspresidentschap. Maar
omdat zijn NSDAP-lidmaatschap nu
weer zoveel stof heeft doen opwaaien,
staat zijn kandidatuur op losse schroe
ven. Met andere door het verleden belas
te CDU’ers zoals Heinricht Lübke, Hans
Glohke, Kurt Georg Kiesinger en Hans
Filbinger heeft de partij al meer dan
