ONDERZOEK BIJ BUITENLANDSE INVESTEERDERS:
Totale omzet een miljard
Veel consumenten
kopen per post
Van Veen:
Positieve
opstelling
Textielfabriek
is failliet
los van de dollar
STAND HYPOTHEEKRENTE
De Ford Fiesta als hoofdprijs
beurs deze
week
Indonesische roepia
tussen de
bedrijven door
■S
Groot verlies
Profiteren
■MB
13
ECONOMIE
ZATERDAG
I 8
N O V E M B E R
19 7 8
11
(Van onze redactie economie)
74
feD
tb.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind"
Spoorwegen
Franse balans
Boeing
Valuta’s
70. stop
DEN HAAG. Nederland
blijft achter bij West-Duitsland
voor wat betreft aantrekkelijk
heid als investeringsland. Dat vin
den buitenlandse investeerders
bij wie het ministerie van Econo
mische Zaken een onderzoek
heeft laten instellen. Zij vinden
ook een bezwaar dat ons land een
vrij kleine markt heeft, zij zijn
bezorgd over de sociale ontwikke
lingen, de hoge loonkosten en
over het stijgende ziekteverzuim.
Positief spreken zij zich uit over
de kwaliteit van de Nederlandse
managers en technici, dit voor
deel is vaak beslissend.
24
Nederland blijft achter
49
(Van onze redacteur in Indonesië Bob Mantiri)
Men achtte het gewenst een indruk te
1977-1978 de relatieve aantrekkelijkheid
(ADVERTENTIE)
Aandelen lokale markt
herstelden zich flink
(Van onze redactie economie)
(Van onze redactie economie)
agblad
overzicht zijn verschaft door de vereniging Eigen Huis in Amersfoort.
Agrobank
Middenstandsbank
jdig: u
irstaan-
kruis-
s rebus
i op de
een gi-
lenden
(00,- i»
i%)
Annuïteitenhypotheek
A.B.N,
De Ford Fiesta:
altijd een geweldige
hoofdprijs
Rente vast
gedurende.
5 jaar
1 jaar
5 jaar
variabel
2 jaar
5 jaar
30 jaar
5 jaar
10 jaar
10/5 jaar
5 jaar
2 jaar
5 jaar
3 jaar
5/3 jaar
variabel
variabel
5 jaar
5 jaar
5/10 jaar
5 jaar
variabel
DEN HAAG (ANP). „Wij zullen in ons
gezamenlijke VNO-beieid rekening heb
ben te houden met de uiteenlopende situa
ties en mogelijkheden in de bedrijfstak
ken en ondernemingen en dus ook met
verschillende wensen ten aanzien van dat
beleid. Aan de andere kant staan we geza
menlijk voor de taak om de plaats en de
bijdrage van de onderneming in de sa
menleving recht te doen wedervaren”.
Aldus gistermiddag mr. C. van Veen,
voorzitter van het Verbond van Neder-
Afsluitprov
in proc.
1,5
1,5
1,5/2
1,5/2
1,5
1.5
1.5
1,5
1,5
1,5
1,5
1,5
Rentepct.
met/zonder
gemeentegar.:
9,0
8,75
9,0
8,75
8,8
9,0
9,6
8.8
8,7
8,7
9,0
8,75
9,25
9,0
8.75
9,0
8,75
8,75
9.0
9,4
9.0
Wijojo Nitisastro maakte verder bekend
dat de heffing op de invoer van buiten
landse grondstoffen met 50 procent is ver
laagd om de produktiviteit te stimuleren
en de werkgelegenheid te vergroten. Ver
der zal het uitgaande en ingaande valuta-
verkeer niet worden gecontroleerd, een
maatregel die al lang van kracht is. Om de
export te vergroten zal geen belasting wor
den geheven op geïmporteerde grondstof
fen voor de produktie van goederen be
stemd voor de export.
Wall Street begint steeds meer last te
krijgen van uitgebreide en pertinente beto
gen over een volgend jaar te verwachten
recessie. Volgens sommige kringen een
lichte, volgens andere een zware, maar in
elk geval een periode met aanzienlijk min
der groei dan in 1978 het geval is geweest.
Deze verwachtingen worden gebaseerd op
de anti-inflatiemaatregelen waarvan het
opschroeven van de rente wel de belang
rijkste is.
Deze week namen vrijwel alle belangrij
ke Amerikaanse banken de basis-rentestij-
ging voor hun eerste klas cliënten tot 11
percent over. Dit betekent dat minder kre
dietwaardige cliënten al gauw 15 percent
moeten betalen, zodat vele kleinere onder
nemingen zeker een krachtige rem zullen
zetten op hun investeringsplannen. Een
basisrente van 11 percent betekent dat
men nog slechts 1 percent is verwijderd
van het historische hoogtepunt van 12 per
cent, dat tijdens de zwartste dagen van de
oliecrisis in 1974 werd bereikt.
Volgens menig bankier lijkt echter ook
dat topniveau binnen een vrij spoedig be
reik te zijn. Geen prettig vooruitzicht, want
een zeer hoge rente remt de economische
activiteit. Behalve bedrijfsinvesteringen
zijn ook de gezinsinvesteringen altijd bij
zonder gevoelig voor dé rente. Sinds de
rente dit jaar in de Verenigde Staten om
hoog begon te lopen, is bijvoorbeeld de
omvang van de woningbouw sterk inge
krompen. Ook wordt verwacht dat de hoge
Wijojo verklaarde dat deze maatregelen
zijn genomen om de Indonesische econo
mie meer veerkracht te geven tegen de
achtergrond van een onzekere economi
sche situatie in de wereld en om de Indone-
Aan de andere kant beginnen de Ver
enigde Staten in de komende maanden pas
goed te profiteren van de lage dollarkoers
op de exportmarkten, waardoor de bedrij
vigheid weer kan worden gestimuleerd.
Hoewel het praten over een komende re
cessie Wall Street natuurlijk geen goed
doet, kon de beurs deze week toch moed
putten uit de krachtige weerstand die de
dollar blijft bieden en positieve geluiden
uit Saoedi-Arabië, welk land zich opnieuw
blijkt te verzetten tegen voorstellen om de
olieprijzen in 1979 verder te verhogen.
Ook de beëindiging van de stakingen op
de olievelden van Iran was een positieve
factor voor de New Yorkse effectenbeurs.
Maar telkens als het koerspeil op grond
van deze factoren begon te stijgen zetten
nieuwe pertinente verwachtingen over de
komende recessie tegen het slot weer een
domper op de beurs. Voor Wall Street
bleef het dan ook een vrij teleurstellende
ontwikkeling, die ongetwijfeld zo zal blij
ven tot de rente een neerwaartse tendens
gaat vertonen. Voorlopig lijkt daar echter
weinig kans op, wat niet wegneemt dat op
koopjes beluste beleggers het koerspeil op
de beurs tijdelijk weer kunnen doen stij
gen.
In Amsterdam ging het deze week echter
heel wat vriendelijker toe. Het was de
rente het kopen van dure goederen, als
auto's en dergelijke op afbetaling, krach
tig zal inperken, zodat een terugloop in de
binnenlandse vraag inderdaad niet uitge
sloten lijkt.
sische economie voor te bereiden op het
derde vijfjarenplan
Het doel van het pakket maatregelen is
de concurrentiepositie van Indonesische
produkten op de wereld- en binnenlandse
markt te verbeteren, aldus Wijojo. Finan
ciële deskundigen hadden echter het ge
voel dat de roepia op de internationale
markt overgewaardeerd werd, omdat die
gekoppeld was aan de dollar. Om de doel
stellingen van het derde vijfjarenplan te
realiseren, moet er een meer realistische
koers worden gehanteerd wil het plan eni
ge kans van slagen hebben. Eerder dit jaar
werd al in het Indonesische parlement
aangedrongen op waardeverlaging van de
roepia, en gonste het van geruchten over
een komende devaluatie. Maar de regering
heeft dit altijd ontkend
(Van onze redactie
economie)
Het aantal klanten in
kleine steden en het plat
teland ligt duidelijk bo
ven het gemiddelde, ter-
voor een omzet van 825
miljoen gulden. (Daar
van ging overigens 80
miljoen gulden naar de
PTT). Bij een omzetgroei
van 10 procent dit jaar
komen de leden dan aan
een omzet van ruim 910
miljoen gulden.
week van de derde-kwartaalcijfers, die
zowel door Unilever, Akzo, Philips als Ko
ninklijke Shell voor het voetlicht werden
gebracht. Het meest positief was Unilever,
die in het derde kwartaal met een winst
stijging van 20 percent verreweg het best
te voorschijn trad. Het aandeel kon er dan
ook een kleine 5 door aantrkken.
9,0
8,75
9,0
8,75
8,8
9,0
9,6
8,8
8,7
8,7
9,0
8,75
9,25
9,0
8,75
9,0
8,75
8,75
9,2
9,6
9,0
AMSTERDAM. Voor Amsterdam
verliep de afgelopen beursweek beter dan
voor New York. Daar zakte het koerspeil,
opgetekend volgens de Dow Jones-metho-
de voor 30 industriële aandelen, terug van
807 op rond 785, op welk laatste peil
diverse herstelpogingen volledig misluk
ten. Maar op het Damrak neigde het
koerspeil eerder tot enig aantrekken, zo
dat verschillende vooraanstaande aande
len van vooral de lokale markt zich flink
wisten te herstellen van de vorige week
opgelopen koersdalingen.
Akzo kon weliswaar het grote verlies
van vorig jaar aanzienlijk verkleinen,
maar bleef ook in het derde kwartaal nog
in de rode cijfers. Philips viel wat tegen,
maar Koninklijke Shell weer iets mee.
Vooral op het gebied van de valutaire
verrekening. De koersen van dit drietal
reageerden in eerste instantie echter met
een lichte terugslag.
De rentemarkt vertoonde een verdere
neiging tot dalen. Dit bleek uit het verho
gen van de afgifteprijs voor de 8,5 percent
pandbrieven tot 100 percent en het staken
van de verkoop van 9 percent pandbrie
ven. Verder verlaagden de banken hun
opslagrente met een vol percent tot 1,5
percent en verschenen nieuwe leningen op
de markt met een dalende rente tot 8,2 5
percent.
Ook de obligatiemarkt was de meeste
beursdagen van de week steeds een tikkel
tje hoger. Deze ontwikkeling is positief
voor de aandelensector, die dan ook een
vaste ondertoon had. Hierdoor kon menig
aandeel, dat in de vorige weken nogal
verloren had, een deel van het verlies
wegwerken. Maar de belangstelling bleef
over het algemeen beperkt en ook de dage
lijkse affaire was niet indrukwekkend.
Een flink herstel boekten de toppers uit
de uitgeverswereld. Audet steeg van 650
tot rond 700 en NDU en Elsevier kwamen
van ƒ270 op ƒ290. Een fors herstel was
ook weggelegd voor Ballast-Nedam door
van 105 weer op 115 terecht te komen.
Océ-Van der Grinten herstelde zich met
een winst van 5 en Unikap met ƒ10. ACF
moest echter nog eens ƒ5 terug en De
Telegraaf en Naarden ƒ3 terug.
’oordpuud
n" dient oj
HD
De Ford Fiesta L(met 957 cm3 motor) is één van de hoofdprijzen. Niet alleen
in déze aktie, maar ook wanneer het gaat om de keuze van een betrouwbare,
zuinige, kompakte gezinsauto.
De Fiesta is een auto die veel biedt. O m. gelaagde voorruit, automatisch
oprolbare 3-punts veiligheidsgordels.
voorwielaandrijving
1,25
1,25
1
1
2
2
2
Het doel van dit onderzoek was inzicht te
krijgen over de overwegingen en grondsla
gen die buitenlandse ondernemingen han
teren bij hun beslissingen over investerin
gen. Hierbij werd in aanmerking genomen
lat buitenlandse bedrijven in het verleden
■eet of indirect veel bijdroegen tot de
«betering van onze werkgelegenheid en
ran de betalingsbalans, aan de vermeerde
ring van kennis en aan een grotere ver
scheidenheid in de basis van onze wel-
raart.
landse Ondernemingen (VNO), in zijn
jaarrede op de openbare algemene leden
vergadering in het RAI-congrescentrum in
Amsterdam.
„Van die filosofie uit” zo zei Van Veen
„zullen wij als VNO in de komende tijd
onze opstelling in en buiten de Stichting
van de Arbeid blijven kiezen, positief, rea
listisch en concreet. Geen dogmatische po
sities, maar ook geen verloochening van
wat voor het VNO fundamenteel is: herstel
van een gezond bedrijfsleven dat zijn volle
bijdrage kan leveren aan de werkgelegen
heid, de inkomensontwikkeling en de col
lectieve voorzieningen”.
De heer Van Veen zei in het eerste ge
deelte van zijn betoog in de jaarrede te
hebben getracht het onbehagen te ver
woorden dat er bij vele van de leden van
het VNO leeft. Dat onbehagen vormt een
ernstige belemmering voor de motivatie
van de individuele ondernemer om de
schouders onder een gezamenlijk beleid te
zetten.
scorres-
len prij-
«vensnin
jndeerd
e krant.
Twee Amerikaanse spoorwegonderne
mingen, Chessie System en Seaboard
CoastLine Industries, willen een fusie aan
gaan. Hiermee is 600 miljoen dollar ge
moeid. De nieuwe maatschappij heeft nog
geen naam gekregen. Wel staat vast dat zij
de grootste spoorweg in de VS zal worden
met 43.200 km aan verbindingen. Thans
neemt Burlington Northern met 35.200 km
spoorweglengte de eerste plaats in.
Het overschot op de Franse handelsba-
lans is in oktober afgenomen tot 721 mil
joen frank, met correctie voor de seizoens-
invloeden, van 1,3 miljard frank in de
voorafgaande maand. In oktober 1977 be
droeg het overschot 811 miljoen frank. In
de eerste tien maanden was er een over
schot van 2,58 miljard frank tegen een
tekort van 10,8 miljard frank in de over
eenkomstige periode van het vorige jaar.
Boeing Company heeft bestellingen bin
nengekregen voor drie 737’s en een 727 van
International Lease Finance Corporation
voor oplevering in juli en oktober 1979 en
in maart en april 1980. De waarde van de
order bedraagt ruim 43 miljoen dollar.
Bank Markazi, de centrale bank van
Iran, heeft deviezenbeheersing ingesteld.
Handelsbanken mogen niet meer aan
vreemde valuta’s verkopen dan zij op een
bepaalde dag hebben aangekocht. Tevens
is een beperking gelegd op het bedrag aan
vreemde valuta's, dat aan Iranezen mag
worden verkocht voor niet-commerciële
doeleinden. Iraanse burgers mogen hoog
stens 200.000 rial het land uitbrengen. Vol
gens deskundigen zal binnenkort de rial
worden gedevalueerd.
Rentepercentages per 14 november 1978.
Naam Bank:
Uit het onderzoek „Ko
pen per post” blijkt on
der meer dat vooral de
gezinsgrootte en de leef
tijd van belang zijn. In
verhouding wordt er in
de leeftijdsklasse tot 35
jaar meer per post ver
kocht dan daarboven.
Ook stijgt het aantal pos-
torderkopers naarmate
het gezin groter wordt.
Opleiding en welstand
zijn vrijwel niet van in
vloed, met uitzondering
van de hoogste en de
laagste welstandsklasse,
die in verhouding minder
per post koopt.
I trijgen hoe buitenlandse investeerders in
lectiel;
oper pei<
vuur; 1S
loofddek-
Engeland;
slag on
reek; 30
ijeen; 34
boek; 3
roefkaar
I; 49. N(
>1. boon
55. dati
inter; 5I
59. lang
63. god
72. lid
nese af
oorzetsef
JAKARTA. De Indonesische regering heeft deze week onverwacht de roepia
losgekoppeld van de dollar en gedevalueerd ten opzichte van de belangrijke valuta's,
inclusief de Nederlandse gulden. Voor een gulden krijgt men nu 300 roepia's, dat is
ruim honderd meer dan twee dagen geleden. Voor een Amerikaanse dollar krijgt men
500 roepia’s in plaats van 400. De maatregel is bekendgemaakt door coördinerend
minister van Financiën, Economie en Handel, professor Wijojo Nitisastro, nadat het
kabinet onder president Soeharto er bijna een hele dag over had vergaderd.
Een beleid gericht op versterking van de
positie van Nederland als gastland voor
investeringen zal met name rekening moe
ten houden met de voor ons land ongunsti
ge vergelijking met West-Duitsland, aldus
®gt minister Van Aardenne (Economische
Zaken), die dit rapport aan de Tweede
- Kamer heeft gezonden. Het gaat om een
onderzoek dat het internationale advies
bureau McKinsey and Cy hield op verzoek
- van de vorige bewindsman, Lubbers.
bedrijfslevenin Nederland moet werken
de ontwikkelingen in West-Duitsland,
waarbij vooral moet worden gedacht aan
de loonkosten per eenheid produkt, in aan
merking te nemen. Opvallend is ook het
nadrukkelijke bezwaar tegen de verhou
dingsgewijs kleine markt van ons land.
Hierbij speelt de vrees mee van het optrek
ken van nationale grenzen voor bepaalde
produkten en-of diensten.
Te meer kan hier van opvallend worden
gesproken, meent de bewindsman, gezien
de ligging van ons land in de EEG, welk
gebied vanuit ons land immers kan wor
den bestreken. De vrees voor het optrek
ken van grenzen onderstreept de betekenis
van internationaal overleg dat is gericht
op een zo vrij mogelijk handelsverkeer.
Overigens geven onze vrij hoge exportper
centages aan dat vanuit Nederland de in
ternationale handel kan gedijen.
Het blijkt ook dat Nederland nadeel on
dervindt van de in de afgelopen jaren
opgetreden stijging van de loonkosten per
Centraal Beheer Hypotheken
- Ennia
tonale Nederlanden
-31 Ned. Credietbank
Als nadelen aan het ko
pen per post kwamen uit
het onderzoek onder
meer naar voren, het niet
kunnen zien van de arti
kelen voor je ze in huis
hebt, de indruk dat de
artikelen in de folders
mooier voorgesteld wor
den dan ze in werkelijk
heid zijn en de moeite om
service te krijgen bij
mankementen. Als voor
delen werden genoemd
het rustig thuis uitkiezen
en bekijken, en niet te
hoeven winkelen en het
kunnen terugsturen als
iets je niet bevalt.
eenheid produkt. Hoewel onze produktivi
teit zich gunstig ontwikkelde, is dit toch
onvoldoende geweest om de verschillen in
de stijging met West-Duitsland en de waar
destijging van de gulden (met name ten
opzichte van Engeland) op te vangen. In
verhouding met Frankrijk was wel een
verbetering in onze concurrentiepositie te
constateren.
De geênqueteerden vinden de hoogte
van de personeelskosten in ons land on
gunstig. Zij wijzen ook op de relatief hoge
sociale lasten en de afvloeiingsregelingen,
die zij duur vinden. Ook wordt het hoge en
nog stijgende ziekteverzuim genoemd.
Desondanks steekt de produktiviteitsstij-
ging niet ongunstig af bij andere landen.
In dit verband stelt Van Aardenne dat de
regering er ernstig naar streeft de ongun
stige ontwikkelingen om te buigen.
In wisselende mate komt bezorgdheid
naar voren over sociale ontwikkelingen, in
welk verband de wetsontwerpen over ver-
mogensaanwasdeling (VAD), onderne
mingsraden worden genoemd en van alge
mene onzekerheid over nieuwe wetge-
vingsinitiatieven blijk wordt gegeven. Het
blijkt dat investeringsbeslissingen voorna
melijk worden gebaseerd op rendements-
factoren (zoals arbeidskosten) en minder
op „omgevingsfactoren” (zoals stabiliteit
van de economie en rol van de vakbewe
ging) van kwalitatieve aard.
8»uwf. Ned. Gem
rins. Mah*
:ijuluw J*
sterberg: J
at 40, Fra*
traat 38. t*
ES
lat 41, St*
I, SchiedaiJ
m; y
lanstraat
1. J. Br*
lenberg: i
207, W
^spaarbank W.-Nederland
te Haarlem
ink (adviesrente)
post Spaarbank
Amsterdam
Estland Utrecht/standaard
no risk
budget
1,50 de
juiste,
en. Del
i.
AMERSFOORT. In deze rubriek publiceren wij de rentepercentages voor eerste
apotheken op eigen woningen.
Bij deze hypotheken wordt onderscheid gemaakt tussen leningen met en leningen
®bder gemeentegarantie. Tophypotheken blijven buiten beschouwing, omdat hierbij
•ok de persoonlijke omstandigheden van de aanvrager en het aan te kopen pand een
«langrijke rol spelen. Tevens dient te worden opgemerkt dat het geldende rentepercen-
'age niet het enige criterium is voor de keuze van de juiste hypotheek. De gegevens voor
(Van onze redactie economie)
MAASTRICHT. De Vaalser Textiel
fabrieken VTF zijn failliet. Het bedrijf
met een goed gevulde orderportefeuille
en met 160 werknemers, die intussen door
hun grote produktiviteit hebben bewezen
dat het reorganisatieplan van de directie
alle zin had, is ten onder gegaan aan het al
eerder uitgesproken faillissement van de
moedermaatschappij Krantz BV te Lei
den.
Immers, daardoor werden alle geldmid
delen die in Vaals uit vorderingen binnen
kwamen uit afgeleverde produkten on
middellijk weggezogen in de bodemloze
put van Krantz in plaats van besteed te
kunnen worden aan de inkoop van grond
stoffen.
Tijdens de zitting van de rechtbank
Maastricht donderdagmiddag heeft het or
ganisatiebureau Krekel, Van der Woerd en
Wouterse te Rotterdam het voorgelegde
reorganisatieplan „vol van moeilijkheden"
genoemd
Het accountantsbureau Klijnveld-
Kraayenhof Co te Heerlen moest echter
concluderen dat er om dooi- te blijven
draaien twee miljoen gulden aan middelen
voor grondstoffenaankoop ontbreken
naast de overige schulden die op drie mil
joen geschat worden. Overheidsgeld te
vragen had geen zin, omdat het onmiddei-
lijk in de failliete boedel van Krantz-Lei-
den zou verdwijnen.
bij West-Duitsland
van Nederland bezien. Te meer was dit
nodig, omdat sedert 1975 in West-Europa
een stagnerend beeld te zien is. In ons land
werd sedert dat jaar een ontwikkeling
waargenomen van een relatief sterke da
ling van de buitenlandse investeringen
waar het gaat om netto-instroming van
buitenlands kapitaal.
McKinsey hield deze opiniepeiling onder
een beperkt aantal groepen buitenlandse
ondernemers die van betekenis voor ons
land worden geacht. Dit houdt in dat de
uitkomst alleen representatief is voor die
groepen en niet voor buitenlandse inves
teerders in het algemeen. Het beeld dat
naar voren komt, biedt verscheidenheid,
maar uit de landenvergelijking blijkt het
achterblijven ten opzichte van West-Duits
land duidelijk. Ten opzichte van andere
landen is er verschil naar type van investe
ringsproject.
Van Aardenne zegt het gewenst te vin
den met betrekking tot de economische
voorwaarden waaronder het
wijl in de grotere steden
en de Randstad minder
kopers te vinden zijn,
hetgeen volgens het on
derzoek te maken heeft
met het al dan niet aan
wezig zijn van koopcen
tra in de directe omge
ving. Vooral in Noord-
Nederland wordt veel
per post gekocht.
I^^kingen: Het blijft rustig op de hypotheekmarkt, alleen de Rabo-hypotheekbank
een geringe rente-verlaging doorgevoerd
Geldt voor alle levensverzekeringmaatschappijen die lid zijn van de N.V.B.L.
AMSTERDAM.
Tweederde van de Ne
derlandse consumenten
koopt wel eens iets bij
'n postorderbedrijf. Een
envijftig procent doet
dat zelfs één of meer ma
len per jaar. Dat is een
van de uitkomsten van
een onderzoek dat de Ne
derlandse Postorder
bond onder de Neder
landse consumenten
heeft laten uitvoeren
door de Nederlandse
Stichting voor de Statis
tiek.
Het Nederlanse postor
derbedrijf, dit jaar goed
voor een omzet van 1 mil
jard gulden, wordt niet in
zijn geheel door de Ne
derlandse Postorder
bond vertegenwoordigd,
maar volgens voorzitter
A. F. A. Fluitsma waren
de zeventien aangesloten
leden, waaronder ook de
grote Nederlandse Boe
kenclub, vorig jaar goed
