Wat kun je als moeder
nog verdragen?”
L
pt I
ENTERING
Ulster groeit langzaam naar
idee van onafhankelijkheid
DERRS’
OPI
B
Maffes**..
EFT
öfcm
MO W
ro s£:
’üWATtfi
O
Em
at
flQ
I
RN
VIJK
Arrestatie
Ommekeer
Misdadigers
te grens
18
si^lthuitisihe
^Oceaaij:
h*,’:
00 uur.
3
jrg
loom.
iirs
sring
-
Een warme herfstzon beschijnt de in puin geschoten en door
mexplosies vernietigde straten van Belfast. Tien jaar verbitterd
-- weid hebben de toch al naargeestig aandoende industriestad
randerd in een grote, bijna onleefbare krottenwijk.
Kinderen trappen een balletje tussen verwoeste en uitgebrande
izen Om het voetbalplein staat een ongeveer vijf meter hoog hek
n stalen platen Dergelijk hekken zie je overal in Belfast. Opgetrok-
n uit stevig gaas, stalen platen of gemene ijzeren palen met stevige
mten, dienen ze om jeugd- en clubhuizen, politiebureaus, cafés en
jerposten te beschermen tegen bommen en molotovcocktails.
1968-1978: Tien jaar ge
beld in Noord-Ierland. De ge
weldsspiraal gaat dan mis
schien niet verder omhoog,
nog steeds vallen er doden,
nog steeds leven de mensen
n angst, nog steeds gelden er
de meest stringente veilig-
leidsmaatregelen, nog steeds
s terreur troef.
j
Verslaggeefster Ria Kup-
penveld ging naar Noord-ler»
and. Ze sprak er met verte-
jenwoordigers van de strij
dende partijen, en vooral ook
net slachtoffers. Zoals Mary
'Jelis, moeder van acht kinde-
en van wie er nu al twee in de
;evangenis zitten wegens
RA-activiteiten.
i
>r
.Golwi
Cork’
ien jaar
eweld in
„Een van de belangrijkste din-
Ierland
>2760
eens één oplossing moeten rollen.
De mensen van Noord-Ierland
Mary Nelis zag haar zoons opgepakt
rant
vol
pai
mwi
mi
hr
Een gewone zondag in het najaar een mats van de Qtangisian
J
»den, aar-
veren en
18
>2626-211
telen. En-
sieraden,
ns, oude
--Q—’-‘O x "“J O
.-houtplein kleding te dragen, wast zich niet
OM nAVfi qavi x i i i
ihedena8P' n (ook de ontlasting wordt niet
oten.
komen tot een Verenigd Ierland en
los te raken van wat de IRA noemt
de Britse onderdrukking Mary Ne
lis’ vader werd in 1918, toen Zuid-
lerland streed voor zijn onafhanke
lijkheid, lid van de IRA.
Mary’s eigen betrokkenheid lag
echter niet op het militante, strijd
vaardige vlak. Zij zette zich aan het
eind van de jaren zestig wel in voor
het verkrijgen van burgerrechten,
betere huisvesting en een rechtvaar
diger politiek systeem, maar ze was
toch vooral huisvrouw en moeder.
Toen in 1971 de internering begon,
waarbij katholieken op de geringste
aanwijzingen van een mogelijk lid
maatschap van de IRA of zelfs maar
sympathie werden opgesloten, raak
te Mary Nelis meer betrokken bij de
politiek.
Vlak voor deze muur vielen op 30 januari 1973 de dodelijke schoten voor dertien
Noordieren
Spoorweg
0 km 120
„Wij moeten met elkaar zien te
komen tot de vestiging van een
democratische staat. Democratie
betekent dat mensen samen aan
iets werken. Natuurlijk wordt in
een democratische staat de rege
ring gevormd uit de meerderheid
van stemmen. Maar een stemmen
meerderheid betekent nog niet dat
je maar ongecontroleerd kan heer
sen en overheersen. De minder
heid neemt een niet onaanzienlijke
plaats in in ons midden en die kun
je niet negeren.”
De kernvraag bij het praten over
onafhankelijkheid is: wat zullen
In 1976 kreeg Mary Nelis de schok
van haar leven. Britse militairen vie
len de kleine woning aan de Rath-
keele way in Derry binnen en arres
teerden haar drie zoons Denis, John
en Patrick. John en Patrick werden
na verhoor vrijgelaten. Denis bleef
in de gevangenis: hij bleek een actief
lid te zijn van de IRA. Nu nog kan
Mary Nelis niet bevatten hoe haar
drie jongens bij het republikeinse
leger betrokken zijn geraakt. Haar
ogen schieten vol met tranen, als ze
terugdenkt aan dat verschrikkelijke
moment: „Ik geloofde het niet, ik
dacht, niet mijn jongens. Die zouden
het me verteld hebben, die vertellen
me altijd alles. Maar toen ging ik bij
Denis op bezoek, en die zei, ja, het is
waar. We konden het je niet vertel-
in augustus 1969 echter radicaal.
Hij had de dienst toen de gewon
den, die gevallen waren in gevech
ten tussen protestanten en katho
lieken in het Royal Victoria Hospi
tal te Belfast werden binnenge
bracht. Zoals de vrouw, die blind
werd doordat ze een rubber kogel
tussen haar ogen kreeg, en de jon
gen die een been moest missen.
„Ik realiseerde mij toen dat de
„De ommekeer kwam bij mij toen
ik vlak voor Kerstmis Denis bezocht
in Long Kesh. Ik zag zijn blauwe
plekken, zijn vermagerde gezicht en
zijn trieste ogen. Toen heb ik voor
het eerst iemand geslagen. En als ze
mij op dat moment een pistool in
mijn handen hadden gedrukt dan
had ik de eerste de beste vuile Brit
die ik tegen kwam doodgeschoten.
Als ik naga wat Denis allemaal heeft
meegemaakt, hoe hij heeft geleden.
Hoe ze je kwellen, als ouders. Mijn
jongste kinderen vinden het al heel
gewoon als we op zondagmorgen om
zeven uur uit ons bed worden gebeld
en de Britten weer eens aan het
huiszoeken slaan.”
„En moet je het maar accepteren
dat je je zoon wekenlang niet te zien
krijgt? En dat de gevangenispriester
hem na sterke pressie dan eindelijk
wel te zien krijgt en dan komt vertel
len dat Denis naakt voor hem werd
gebracht met grote brandwonden
op zijn rug en in een zware shocktoe
stand. Moet je het maar accepteren,
dat je zoon nu al twee jaar niet in de
buitenlucht is geweest, dat hij geen
kranten krijgt, niet beschikt over
radio en televisie, dat spullen om te
schrijven naar binnen moeten wor
den gesmokkeld? Je kunt het niet
helpen dan betrokken te raken.”
„Hoewel ik altijd erg pacifistisch
en ook godsdienstig ben ingesteld,
vind ik het nu erg moeilijk het Britse
leger te vergeven. Maar ook de IRA,
ik neem ze kwalijk dat ze geen ge
vangenisautoriteiten doodschieten.”
Geweld is de afgelopen twee jaar
een normaal onderdeel van Mary
Nelis’ leven geworden. Het feit dat
haar zoons nu lid blijken te zijn van
de IRA, heeft Mary Nelis er wel toe
gebracht in onze ogen barbaarse
strafmaatregelen van de IRA min of
meer te vergoelijken.
bevolking van Noord-Ierland al
leen maar slechter wordt van de
onderlinge strijd, heeft de weg
vrijgemaakt voor de onafhanke
lijkheid.
Chirurg John Robb: „Een van de
eerste voorwaarden is dat de Brit
ten zich terugtrekken. Zij komen
voortdurend met het argument
aan dat hun terugtocht zal leiden
tot een bloedbad. Ik geloof het
niet.”
rallen;
t nabij dat dan
nelaan
heeft is algemene overeenstem
ming. Een
n de Zees* ar geleden, vrijgelaten,
wordt op$
Een Britse militair bij een doorlaatpost:
het geweer op scherp.
Een van de eersten die zijn nek
uitstak door te verklaren dat een
onafhankelijk Ulster de enige op
lossing is, was de chirurg John
Robb. Daar was moed voor nodig, de provisionelen doen? De IRA en
haar politieke afdeling, de Provisi
onal Sinn Fein, geven geen uit
want de tegenstellingen waren in
die tijd nog zo scherp dat de pro-
testanten alleen maar dachten aan sluitsel. Of ze naar de wapens zul
len grijpen is en blijft de vraag.
Gerry Adams, vice-voorzitter
van de Provisional Sinn Fein: „Wij
zijn zeer sterk tegen een onafhan-
de band met Engeland en de ka
tholieken alleen maar „in” waren
voor een Verenigd Ierland. Robb
keerde aan het eind van de jaren
’60 terug naar Ierland. Als chirurg kelijk Noord-Ierland. Dat is hele
maal in strijd met het republikein
se verleden. De toekomst van het
volk van Ulster ligt in een Vere
nigd Ierland. Bovendien, als de
protestanten nu denken dat een
onafhankelijk Noord-Ierland hun
idee is, dan hebben zij het mis.
Nee, het is hun heel voorzichtig,
maar zoals je ziet doeltreffend, in-
moeilijkheden: de bewoners van om te gaan met de in het verleden
Noord-Ierland. ontstane en aangewakkerde gods-
Het zijn niet de gevestigde politi- dienstverschillen.” Robb ging zich
ci die deze ideeën naar buiten inzetten voor het bereiken van vre-
tantse tegenhanger van de IRA, de
i Associatie
z(UDA), Andrew Tyrie: „Wij heb-
speelt nu een leidende rol in het ben ons de afgelopen jaren gereali-
Centrale Loyalistische Samenwer-
kings Comité voor Ulster, dat een
onafhankelijk 1-
voorstaat;
McKeague: „Wij hebben totaal
2Ji Het z’ch bewust worden van het
politicus geweest die een wezenlij- dat in ieder geval de werkende
ke bijdrage aan de vrede heeft
geleverd.”
mexplosie in het La Mon-restaurant
in Castlereagh op 17 februari van dit
jaar. Daar veroorzaakte een aan een
petroleumblik gebonden bom een
brand, die qua resultaat met een
napalmbom is te vergelijken.
Twaalf mensen verbrandden op de
meest gruwelijke wijze: „Ik heb er
wel eens met Denis over gesproken.
Ik heb gezegd: moet dat nu, dat
doden van onschuldige mensen. De
nis zei toen: ach moeder, we zijn in
oorlog en in iedere oorlog lijden
mensen. De Engelsen hebben in de
Tweede Wereldoorlog Dresden ge
bombardeerd. Daarbij kwamen
toch ook onschuldige mensen om.
Och, ze hebben toch altijd een ant
woord klaar.” Denis zou waar
schijnlijk van mening zijn dat de
IRA zich tot nu toe veel te fatsoen
lijk heeft gedragen.
Mary Nelis ziet de toekomst met
zorg tegemoet. „Als deze situatie
lang door blijft gaan, dan belanden
al mijn kinderen bij de IRA. Er moet
een eind aan komen. En als eerste is
dan nodig dat de Britten Ierland
verlaten. Die hebben geen recht om
hier te zijn. En dan moet iedereen de
wapens neerleggen en met elkaar
gaan praten. We hebben toch ook
recht op een normaal leven, ooit
moet ik toch eens normaal kunnen
leven. De manier waarop ik nu leef
is niet normaal. De afgelopen tien
jaar zijn één grote verschrikking
geweest. Mijn jongste kinderen teke
nen een helikopter boven de stal van
Bethlehem inplaats van een ster.”
„Tien jaar geleden was mijn voor
naamste probleem, en dat van de
meeste huisvrouwen, de kosten van
het levensonderhoud en de verzor
ging van je kinderen. Nu praten we
alleen maar over politiek. Nu wisse
len we in de supermarkt gegevens
uit over wie er nu weer door de
Britten is opgepakt. Nu gaan we
demonstreren. Telkens als ik weer
ga, hoop ik dat ik terugkom. Het kan
me niet meer schelen, wat er met mij
gebeurt: ik kom waarschijnlijk wel
in de gevangenis terecht, maar ze
moeten van mijn kinderen afblijven.
Mijn kinderen moeten de kans krij
gen normaal op te groeien. Geen
enkele moeder kan toch leven met
de gedachte dat als het zo door blijft
gaan, je kinderen op een goede dag
het geweer oppakken en dan in de
gevangenis terechtkomen of dood
thuis worden gebracht.”
De IRA neemt in die wijken ook
het recht in eigen handen. Een van
de meest huiveringwekkende verha
len die wij tijdens ons verblijf in
Noord-Ierland te horen kregen ging
over de manier waarop de IRA
meent te moeten optreden tegen „ge
wone” misdadigers. Iemand, of het
nu om een 16-jarige of om een vol
wassene gaat, breekt in in een win
kel of een huis. Op aanwijzingen uit
de buurt krijgt de IRA in de gaten
om wie het gaat. De persoon in
kwestie wordt opgepakt en hij krijgt
een waarschuwing. Misdraagt hij
zich nog een keer dan wordt hij
opgepakt, kaal geschoren en met
teer en veren ingesmeerd. Althans,
dat gebeurt als het om een minder
belangrijke zaak gaat. Is het een
grote zaak, waarvoor de „misdadi
ger” wordt gepakt, dan wordt hij
onmiddellijk door zijn beide knie
schijven geschoten. Dat gebeurt in
ieder geval als de IRA je voor een
derde keer te pakken krijgt.
Mary Nelis: „De politie, de RUC, is
helemaal niet geïnteresseerd in ge
wone misdaad. Als ze je pakken,
dan vervolgen ze je niet als je maar
informatie geeft over de IRA. En
hier in Creggan accepteren we de
RUC niet, dus je hebt twee keuzen
om de inbreker aan te geven. Naar
de RUC te gaan of naar de IRA.
Maar bijna iedereeen gaat naar de
IRA, want die bestraft de mensen
tenminste. Deze mensen schaden de
belangen van het volk. De IRA wil
dat niet, zij willen misdadigers niet
de kans geven voordeel te trekken
uit de situatie. De berechting van
misdadigers is noodzakelijk, ook om
te zorgen dat anderen niet hetzelfde
doen. We hebben orde en recht no
dig en als de RUC het niet doet, moet
je je tot de IRA wenden.”
Toch is Mary Nelis geen aanhang
ster door dik en dun van de IRA. Het
republikeinse leger heeft veel van
zijn goodwill verloren door de bo-
had hij in de sloppen van Johan
nesburg, Soweto, gewerkt.
„Ik vond het allemaal maar
overdreven die godsdienststrijd in
Noord-Ierland. Naar mijn mening
waren er wel belangrijken dingen
om je druk over te maken, zoals
onze verhouding met de Derde We
reld.”
John Robbs houding veranderde gegeven door de Britse propagan
damachine. Een onafhankelijk Ul
ster is onlosmakelijk verbonden
met het elimineren van de IRA.
Britse politici, zoals de conserva
tieve Neeve, hebben altijd ver
klaard dat een eventuele terug
trekking van het Britse leger over
gave aan de IRA zou betekenen.
Dus geloof maar niet dat de Brit
ten zich zonder meer zullen terug
trekken."
w
len, bovendien zou jij het nooit heb
ben goedgevonden.”
„En ik zei alsmaar: maar waarom
Denis? Dit is geen oplossing, naar de
wapens grijpen is nooit een oplos
sing. Maar hij zei: moeder, we heb
ben 800 jaar met de Britten ge
praat, maar zij weigeren ons zelfs
maar de meest essentiële rechten.
Zij blijven ons onderdrukken. In die
800 jaar heeft iedere generatie Ie
ren te lijden gehad van hongers
nood, onderdrukking en geweld. Ie
dere generatie heeft haar doden en
gewonden gehad. En dat lag alleen
maar aan de aanwezigheid van de
Britten. Geen enkel land ter wereld
heeft zoveel geleden als Ierland.”
„Maar ik begreep het toch niet, ik
was altijd zo pacifistisch geweest.
Maar toen realiseerde ik me dat een
van de belangrijkste dingen is dat je
je kinderen steunt. Dat is de plicht
van een moeder. Wat komt er van je
kinderen terecht, als ze al in de
gevangenis zitten en het dan ook nog
zonder de steun van thuis moeten
doen? Ik moest mijn hele opstelling
herzien. En ik zie nu ook geen ande
re manier meer dan geweld: we zul
len de Britten met geweld het land
uit moeten gooien, anders verdwij
nen ze nooit en blijven we altijd
onderdrukt.”
Grote delen van de katholieke wij
ken in Belfast en Londonderry wor
den door de IRA gecontroleerd: zij
zijn daar de sterke arm, de politie
komt ‘er niet in en ook het leger
vertoont er zich niet graag, al han
gen er de hele dag legerhelikopters
als een „big brother” boven de wij
ken.
■ioewel het geweld het laatste an-
rhalf jaar duidelijk is vermin-
rd, blijft de spanning in de stad te
ijden. Iedereen wacht onbewust
de volgende klap en de „moeilijk-
den”, zoals de Engelsen tien jaar
weid met hun uitstekend gevoel
or understatement aanduiden,
uden de mensen steeds bezig. In
fés, bij de stoplichten en in win-
Is wordt er oyer gepraat. Lang-
innende militaire patrouilles her-
leren de mensen er voortdurend
“dat de rust maar schijn is. Maar
bevolking is het geweld zat. Aller
gen realiseert men zich dat het
«ruik van een pistool geen oplos-
g biédt. Of zoals Mary Nelis, huis-
J >uw in Londonderry (Derry, zeg-
nbineren i de katholieken), zegt: „Het ge-
ie HOOrt. nik van een geweer kan maar op
ee manieren eindigen: in de dood
in de gevangenis.”
En Mary Nelis kan het weten. Zij
moeder van acht kinderen, zeven
Her nog in leven. Peter, de oudste,
ram bij een auto-ongeluk om het
ran. Haar tweede zoon, de nu 21-
'ige Denis, zit in de gevangenis bij
Wast. Hij werd tot 21 jaar gevan-
msstraf veroordeeld, wegens lid-
ratschap van de IRA, bezit van
•Pens en samenzwering met het
d politiemensen te vermoorden.
Denis is een van de 350 gevange-
n„op de deken”. In hun strijd om
politieke status te verkrijgen en
!t behandeld te worden als gewo-
ikend da misdadigers, weigert hij gevange-
irhoutpW kleding te dragen, wast zich niet
lag 20 nov« ïer, weigert zijn cel schoon te ma-
„Vooral na Bloedige Zondag, die
verschrikkelijke dag op 30 januari
1972, toen het Britse leger een Bur-
gerrechten-demonstratie hier in
Derry uiteenschoot en 13 mensen
vermoordde, raakte ik erg betrok
ken. Maar mijn instelling was vol
strekt pacifistisch. Het heeft geen
zin een pistool te trekken en te gaan
schieten. Dat veroorzaakt alleen
maar weer geweld.”
Mary Nelis maakte haar politieke
opstelling duidelijk door zich uit te
spreken tegen de Britse aanwezig
heid: „Toen de Britten hier in 1969
kwamen, zogenaamd om de katho
lieke bevolking te beschermen, had
den wij al heel snel door dat dat
beslist niet de reden was. Zij kwa
men hier om hun eigen economische
belangen te beschermen. En alles
wat zij deden was het vuur nog
harder aansteken. Ik heb dan ook
altijd gezegd dat de Britten moesten
verdwijnen. Maar verder dan praten
kwam het niet bij mij.”
band met Groot-Brittanië moet
verbroken worden, de republiek
1..— J 4 12424
aanzien van het Noorden opgeven.
Het is nu „Ulster voor de Ulstena- vies van het smeulende vuurtje
ren”. Het algemeen gevoelen is dat van het geweld flink op te stoken. -
Zijn activiteiten deden hem dan cashire (Groot-Bnttamue).
1 1 ook in 1973 en 1974 in Long Kesh, -
M
geruimd) en brengt hij zijn dagen
akt door, slechts gehuld in een
rden aan# ten.
Mary Nelis’ derde zoon John zit
'ds vijf maanden ook in de gevan-
jlgende nis- Hij zit nog in voorarrest. John
>rdt beschuldigd van lidmaat-
tep van de IRA, en deelname aan
i-j doodschieten van een Britse sol-
W 'at. De nu 18-jarige John wordt
van beschuldigd bij die gelegen-
irkeervai ad op de uitkijk te hebben gestaan.
Mary’s vierde zoon, de 16-jarige
brick, zit in Dublin. Hij is op de
iiiklaanii Ook hij was betrokken bij de
witeiten van zijn oudere broers,
aar werd na een verhoor, nu twee
kwestie wel ergens gelijk n*et van P°ütici komt. Inte- wenlang hebben politici ons voor-
heeft gendeel. gehouden dat we elkaar moeten
John McKeague was tien jaar haten, daar moeten wij vanaf. Als
Toch zal uit die anderhalf mil- geleden, toen de ellende begon, een de haat wegvalt, valt ook de moge-
joen verschillende opinies ooit fervent aanhanger van de uiterst lijkheid iemand te doden of te ver-
militante dominee Ian Paisley. Ter minken weg. Volgens mij is het
En iedereen beseft dat ook wel. verdediging van de belangen van onmogelijk voortdurend mensen
Vaak hoor je: „Wat Ulster nodig de protestanten richtte Mckeague in koelen bloede te vermoorden,
in 1969 de Shankill Verdedigings Dat kan alleen als je je emoties
gemeenschappelijk Organisatie op, genoemd naar de met haat afschermt.”
doel: een onafhankelijk Ulster. De protestantse wijk in Belfast die
samen met de katholieke buurt
rond de Falls Road vaak het mid- moeten zich realiseren dat rij veel
Ierland moet haar aspiraties ten delpunt van het geweld is.
McKeague was er in die tijd niet
Het aantal mensen
spreekt over oorzaak van en
mogelijke oplossing voor de
problemen waar Ulster al zo
mee. 'y°ys^elt, loopt pa- brengen. Daar is eigenlijk nie- de.
------ -- --—2-mand erg ongelukkig over, want
rallel met het aantal menin-
gen. En de moeilijkheid is dat als de bevolking van Ulster de af- gen die we moeten zien té bereiken
je na ieder gesprek moet con- gelopen jaren één ding duidelijk is is dat het beeld dat we van elkaar
stateren dat de persoon in geworden, dan is het wel dat het hebben wordt weggenomen. Eeu-
wel ergens gelijk “*'t J
seerd dat Groot-Brittannië in het
geheel geen vriend van Ulster is.
Noord-Ierland Britten hebben ons gemanipu
leerd, rij hebben de tegenstellin-
gen aangewakkerd om zo him ei-
geen belangstelling voor de politi- ®en economische belangen te kun-
ci, die moeten hun mond nu maar nen blijven behartigen. Als de be-
eens houden. In hun verlangen woners van Ulster maar bezig ble-
naar macht en geld hebben rij de ven mel hun godsdiensttwisten,
verschillen tussen de bevolkings- Han kwamen ze tenminste niet op
groepen voortdurend gestimu- het idee eisen voor loonsverhoging
leerd. Constant hebben zij het ge- te 6aan stellen. Zowel het protes-
weld aangewakkerd. Maar toen de taiitse als het katholieke deel van
NOORD ^|j|l
S/V1E R L A N
Sligo*
■CONN A CHTf\
Longtp°d MullingarVtS=|f||
Shannon
Noord-Ierland telt evenveel de oplossing in handen moet wor- samenleving in Noord-Ierland
politici als het inwoners heeft. Hen gelegd van degenen die het nooit wezenlijk zou kunnen veran-
dat je meest geleden hebben van de deren als men er niet in slaagde
2.121tantse als het katholieke deel van
vlam in de pan sloeg, hebben zij de de werkende bevolking is onder de
wijk genomen naar lieflijke oor- duim gehouden en naar beneden
den rond de Middellandse Zee. Er gehaald-
is de afgelopen tien jaar niet één
meer gemeenschappelijk hebben
met elkaar, ondanks alle verschil
len, dan met de bewoners van li
merick (Ierse Republiek) of Lan-
De protestanten, die jarenlang
de gevangenis even buiten Belfast, gestreden hebben voor de band
belanden. Bij hem is het verstand mel Engeland, bevmden zich nu in
ook met de jaren gekomen. Hij een geweldige identiteitscrisis,
stapte uit de partij van Paisley van de leiders van de protes-
die regeert als een paus, hij t"_'‘r*
heeft totaal geen belangstelling Verdedigings
voor de mening van anderen.”) en (TTT^A’_ *-j-—-- rr'-—-
isplein Mary Nelis: „Je vraagt je af wat je
innebloem «moeder nog kunt verdragen. Nu,
lierenlaan» e grens lag bij mij bij twee zoons
I06 8evangenis. Ik wist zeker dat
2e Patrick weer zouden komen
VACZll n hele lange
«ou zijn. En ik heb toen gezegd,
Kan ik niet meer aan, niet drie
/8eris ln de gevangenis. Toen heb-
we Patrick dus naar Dublin
en daar moet hij blijven,
als hij hier komt wordt hij
fepakt.”
Maco 00rl°g in Noord-Ierland
8 begon, was Mary Nelis een
”°ne katholieke huisvrouw met
Kinderen, zoals er in De?ty zo
mjn. Zij was wel opgegroeid in
r van sympathie voor het
Republikeinse leger, de IRA en
v<x>rnaamste doelstelling, te
Bs
