«I
n
Hr
INTERNATIONAAL SUCCES
VOOR HAUSER ORKATER
1/
11
I
Bochel
Reacties
Wijn
Wieleract
Tv-opnamen
door Ko van Leeuwen
5*..
50
e
haas,
3)
i
■tob
n min.
ands.
Bravogeroep, gescandeerd applaus en geroffel van voeten op de oude theatervloer, zelfs na
de toegift bleef het enthousiasme van het publiek vol potentie. De Franse trip voor het
Bordeaux, waar Hauser Orkater het
paradepaardje moest zijn van het Sigma
Festival de Bordeaux, dat van 7 tot 18
november voor de veertiende keer
werd gehouden. Hauser Orkater bracht
’t Vermoeden nu met Franse teksten.
Andere groepen die in Bordeaux
optraden zijn onder meer The People
Show, The Friends Road Show met
Jango Edwards, het Théatre Populair du
Québec uit Canada en het Poolse
Théatre Stu. Onze toneelredacteur Ko
van Leeuwen trok een week op met
Hauser Orkater, dat in Frankrijk grote
waardering ondervond.
deel
is-
van
;n
In het programma *t Vermoeden van
luser Orkater zingt Alex van
armerdam dat alles naar azijn smaakt.
I Maar voor Hauser Orkater is het
1 afgelopen jaar geen zuur jaar geweest.
Er kwam een zekere doorbraak voor de
muziektheatergroep naar het buitenland.
Met ’t Vermoeden trad de groep die uit
acteurs en musici bestaat en die beide
kunstuitingen zo geïntegreerd mogelijk
in het programma brengt, op in Londen,
Rome en Bordeaux. Bij elkaar zo’n dertig
voorstellingen buiten onze grenzen en
met succes. De laatste drie
voorstellingen gingen vorige week in
„Hey man, it’s hard to play on festivals, not?” Vriendelijk ironisch schudt Hauser Orkater s
Dick Hauser aan de arm van een slungelig persoon die hem deze avond voor de zoveelste
maal passeert. Slungelig persoon torst een manshoge contrabas in koffer verpakt en
ongeveer vier uur na zijn aankomst in het theater heeft hij er blijkbaar nog steeds geen veilig
plekje voor weten te vinden. Hauser Orkater heeft er zojuist de derde voorstelling op zitten en
reden tot klagen is er zeker niet. Op deze avond is het applaus bijna eindeloos als een
confetti-storm over de hoofden van de uit twaalf man bestaande groep neergedaald.
optreden op het Sigma Festival te Bordeaux was ten volle geslaagd.
\A
i?
iH
ft
OOf
Niet alles
smaakt
t
r
i'
ectie van
en
Is
A
I
naar
/orden
nuyzen,
ken van
ur in de
houd-
rtien
lam-
3
vd;
is. Wèl met de directie, zo blijkt even
later, maar niet met The People
Show en die blijft op de rechten
staan.
werkje helpt ze bij het vechten tegen
de verveling, want druk beklant zijn
hun mobiele liefdeseenheden niet.
De straat wordt geblokkeerd voor
de opnamen. Jimmy flappert als een
manke duif die de voerbus hoort
ritselen. De teevee-ploeg kan weer
lachen. Met de opnamen is alle repe-
titie-tijd opgeslokt. Niets aan te
doen.
nde
sn
ter toch in april van dit jaar een
maand lang op eigen risico optre
den. In The Roundhouse. Het gezel
schap werd met enige reserve beke
ken, nadat er in het uitgaansblad
Time Out een vertekenend inter
view had gestaan. Hauser Orkater
kwam er uit als een rijke groep uit
Holland, met eigen studio’s en met
scheppen subsidiegeld van de Ne
derlandse overheid. Marc van War
merdam: „Ze behandelden ons echt
zo van: daar heb je die rijke stin
kerds, die denken het hier wel even
te maken omdat ze een berg geld
achter zich hebben. Ze hadden er
geen flauw benul van dat we voor
zo’n Londens optreden krom moes
ten liggen, dat het ook voor ons een
enorm risico was.”
Maar het Londense publiek en een
belangrijk deel van de critici liep
warm voor Hauser Orkater. En het
Londense optreden zou meer vruch
ten af werpen. In The Roundhouse
werd Hauser gezien door de invloed
rijke criticus Colette Godard van
de Franse kwaliteitskrant Le Mon
de. Colette was vol geestdrift. Zoiets
had zij in jaren niet gezien. Zij uitte
haar bewondering in een uitvoerige
beschouwing in haar krant. Prees
Hauser Orkater als een veelzijdige
groep die een heel nieuwe richting
aan het begrip muziektheater gaf. In
Londen was er ook een Franse im
presario die en voorstelling van
’t Vermoeden bijwoonde en ook hij
toonde zich uitermate positief over
wat Hauser presteerde.
Zo mondde het Londense avon
tuur voor het gezelschap uit in meer
optredens buiten Nederland. Na
Londen volgde in juli Rome, waar
drie voorstellingen in een tent wer
den gegeven en ook daar volgden
positieve reacties van pers en pu
bliek. De deelname aan het Sigma
Festival in Bordeaux, een der klei
nere festivals in Frankrijk naast die
van Avignon en Nancy, werd door
dezelfde Parijse impressario gere
geld.
„Ik zal voor u uitbeelden een post
duif die bemerkt dat hij niet meer
kan vliegen, maar daarentegen ont
dekt dat hij heel goed kan tapdan
sen”, zegt Jimmy van der Woude
weer later op de middag als de teev-
ee-opnamen zich hebben verplaatst
naar een andere plek in de stad.
Jimmy zal enkele mime-acts doen.
De verklarende aankondigingstek-
sten zullen later in het Frans worden
vertaald. Als opnameplaats is geko
zen voor een vervallen afbraak-
straat. Aan de kant staan auto’s ge
parkeerd waarin hoeren op hunke
rende klanten wachten Een brei-
Besloten wordt dat de televisie
opnamen op straat zullen gebeuren.
Hauser voelt er weinig voor, maar
op aandringen van Sigma-mensen,
waaronder de Nederlandse letje
Quien, die al veertien jaar in Bor
deaux woont, gaat het toch gebeu
ren. Op een binnenplaats met veel
herfstbomen, achter het theater,
kan in alle rust de opname worden
gemaakt van Pèer Mascini die de
belerende epiloog tot het publiek
spreekt. Het betekent voor hem een
eerste werkelijk optreden met zijn
Franse tekst. De vrouw die de tv-
reportage doet is niet tevreden. Zij
en haar drie mannelijke collega’s,
geluids- en beeldtechnici, willen veel
meer. Maar de spelers van Hauser
Orkater weigeren zich te schminken
en om te kleden. „Het programma
leent zich er niet voor om brokstuk
ken te laten zien. Daar voelen we
eigenlijk niets voor. Het wordt al
leen maar uit z’n verband gerukt”,
zo luidt het Hauser-excuus.
Het optreden van Hauser Orkater
in Engeland gebeurde grotendeels
in het Engels. De titel werd omge
doopt in The Hunch, wat zowel voor
gevoel als bochel betekent. Voor de
deelname aan het festival in Bor
deaux, waar Hauser op 13, 14 en 15
november een voorstelling moest ge-
Moment uit de strip-act
van Jimmy van der Wou
de en Alex van Warmer
dam.
niet mag worden benut. Alles moet
namelijk achter het brandscherm
blijven.en dat brandscherm be
vindt zich in de toneellijst.
De eerste Franse voorstelling van
’t Vermoeden staat die avond in een
wankel evenwicht, maar wordt ste
vig geschraagd door de groeiende
zaalreacties. Het aanvankelijk wat
koel reagerende, afwachtende Fran
se publiek loopt langzaam warm
voor Hauser Orkater. Zelfs als Alex
zijn „Alles smaakt naar azijn” in de
oorspronkelijke Nederlandse tekst
laat losscheuren, blijft de aandacht
van het publiek strak gespannen.
Zelf vindt Hauser die eerste voor
stelling in Bordeaux slecht: „We be
schouwen het toch als een try-out,
nu de repetitie van vanmiddag niet
kon doorgaan”, zegt Alex van War
merdam na afloop in de kleedka
mer.
Brigitte Condoret komt vertellen
dat de weegschaal bij het Franse
publiek positief is doorgeslagen. We
zijn uitgenodigd in de foyer: wijn,
paté en kaas. De verwachtingen van
de Sigma-organisatoren voor de ko
mende twee voorstellingen van Hau
ser Orkater klinken vrolijk. Brigitte
vertelt dat de regionale krant Sud
Ouest een vrouw had gestuurd die
normaal altijd opera-kritieken
schrijft. Voor die kant zijn de ver
wachtingen iets minder hoog ge
spannen en dat blijkt een realisti
sche visie te zijn: „Hoe punk moet je
zijn voor Hauser Orkater?” staat er
boven de recensie van de volgende
dag in de Sud Ouest. De recensente
plaatst tal van vraagtekens, doch
eindigt om het goed te maken met
een aanmoediging het programma
beslist te gaan zien.
De voorstelling van dinsdaga
vond wordt de beste van de drie.
Hauser Orkater groeit evenredig
met het enthousiasme van het pu
bliek. Deze avond en ook de vol
gende is de Franse nationale pers
aanwezig. Le Monde’s Colette Go
dard komt woensdags en vergezelt
ons na afloop met nog enkele van
haar collega's naar het banket dat
Sigma Hauser Orkater aanbiedt ten
huize van letje Quien. De kortgele
den in Nederland verschenen elpee
van Hauser Orkater moet daar op
de draaitafel en even later schalt het
weer door de kamer „Alles smaakt
naar azijn, het leven bezorgt mij
pijn. Ik tors de twijijijijijijijijfel.
ik wil gelukkig zijn.Maar het
smaakte naar wijn in Bordeaux,
en van pijn was geen sprake.
I
Even later rijden we toch naar de
Place Gambetta, een der drukste
pleinen in het hartje van Bordeaux.
Jimmy van der Woude („Ik ben de
underdog in het programma”) en
Alex van Warmerdam zullen er hun
wieler-act doen. Jimmy houdt met
beide 'handen een as vast waaraan
twee wielen op luchtbanden zitten.
Alex pakt hem bij z’n benen en dan
gaat het in voilé vaart dwars door
het drukke stadsverkeer. Piepende
remmen en knarsende tanden. Een
personenauto giert voorlangs. Tota
le geestdrift bij de televisieploeg. De
act, die meer gestileerd ook in het
programma voorkomt, wekt bewon
dering en ontwricht tijdelijk het ver
keer op de Place Gambetta. Na twee
vermoeiende rondjes rennen rond
het plein, wil het duo even uitblazen.
Alex, gehuld in de royale regenjas
van de bijna tweemaal zo grote Dick
Hauser, ploft hijgend neer op een
parkbankje. dat nog niet zo lang
geleden geschilderd was, en ver
groot daarmee de bedrijfskosten.
Een tweede tegenvaller voor de
groep is dat de voorgenomen repeti
tie, op maandagmiddag in het thea
ter, niet kan doorgaan. The People
Show, die na Hauser Orkater zal
optreden, heeft de hele middag al
geclaimd. Dan komt attaché de pres-
se van het Sigma Festival: Brigitte
Condoret. Zij kondigt aan dat de
regionale televisie Bordeaux die
middag opnamen van ’t Vermoeden
wil maken voor een uitzending van
drie minuten, de volgende avond.
Hauser zal daarom van twee tot drie
uur in Alhambra mogen optreden.
Brigitte verzekert dat het met de
directie van ALhambra al geregeld
ven, maakte dramaturg Rob Schol
ten van toneelgroep Centrum van de
meeste teksten een Franse vertaling.
In het Frans ging ’t Vermoeden „La
Bosse” heten. Drie weken voor de
reis naar Bordeaux konden Mare en
Alex van Warmerdam en acteur
Peer Mascini beginnen met het in
studeren van de Franse tekst. Het
Zwaartepunt lag bij Mascini, die een
royale proloog en een even uitge
breide epiloog in ’t Vermoeden uit
spreekt. De tegemoetkoming in hun
eigen taal zou de Fransen sympa
thiek in de oren klinken.
,t Vermoeden in Bordeaux begint
al drie dagen voor de eerste speel
dag. Dan vertrekt de grote vracht
wagen met decor en muziekintru-
menten. Drie mensen van Hau
ser zullen er vast gaan opbouwen.
De rest van de groep reist zaterdags
af, verdeeld over de trein en over het
eigen personenbusje. De stemming
Een toerneetje dat in Nederland
koud en mistig begon met een zicht
van vijftig meter, eindigde in Frank
rijk onder een stralende najaarszon.
Letterlijk en figuurlijk werd de at
mosfeer voor Hauser Orkater in
Bordeaux steeds beter, naarmate de
week vorderde. De eerste avond een
publiek van tweehonderd man in
het royale Alhambra theater in Bor
deaux, de tweede avond het dubbele
aantal en de derde en laatste voor
stelling werd door bijna achthon
derd toeschouwers in jubelstem
ming bijgewoond. Een feestelijker
slot van een lange reeks van voor
stellingen van ’t Vermoeden had
Hauser Orkater zich niet kunnen
wensen. De allerlaatste voorstelling,
want na het Franse avontuur gaat
het gezelschap eerst enige tijd va
kantie nemen. In het begin van het
nieuwe jaar gaat Hauser beginnen
aan een geheel nieuw avondvullend
programma. De naam daarvan zal
Koler zijn, van de inhoud is nog
nauwelijks iets bekend.
Hauser Orkater op buitenlands
avontuur. Een avontuur dat de
groep zelf heeft opgeroepen. In het
najaar van 1977 trokken Marc van
Warmerdam en technische man Rei-
nier Tweebeke naar Londen om
daar voor Hauser Orkater terrein te
gaan verkennen. Marc van Warmer
dam: „tiet ging erom dat wij vonden
dat we er aan toe waren in een
theaterstad als Londen op te treden.
Nou, en als dan niemand je vraagt,
dan moet je zoiets zelf gaan verzor
gen als de tijd daarvoor rijp is. We
hebben het op eigen risico gedaan,
er was wel een kleine subsidie van
CRM, een kwart van alle kosten zo
ongeveer.”
Reinier Tweebeke: „In het begin
liep het in Londen nogal stroef. We
hebben allerlei theaters gezien en
het beste voor ons vonden we
Roundhouse. Maar daar zaten ze
ook niet op Hauser te wachten. Toen
we bij een juffrouw aan de balie
kenbaar maakten dat we daar als
theatergroep wilden komen spelen,
trok ze een stencil tevoorschijn met
de voorwaarden. De foto’s die we bij
ons hadden bladerde ze snel door.
Voor de rest: de voorwaarden.”
Reserve
Maar in Londen kon Hauser Orka-
is overwegend optimistisch, al
wordt er nogal tegenaan gehikt dat
er in Bordeaux elke dag opnieuw zal
moeten worden opgebouwd omdat
het decor va de voorstelling moet
plaatsmaken voor dat van de vol
gende theatergroep. Er zijn name
lijk meer voorstellingen op één
avond in dezelfde zaal.
„Het is een vreselijk oud theater,
moeilijk te bespelen, maar het heeft
wel wat. Edith Piaf heeft er nog
opgetreden”, horen we Alex van
Warmerdam vertellen over het Al
hambra theater, bij aankomst in
Bordeaux. Inderdaad blijken dé
sporen van een langdurig en veel
vuldig gebruik in Alhambra na
drukkelijk aanwezig. Hauser Orka
ter is niet gelukkig met de opstelling
van het toneel ten opzichte van het
publiek. Vanaf de toneellijst strekt
zich zo’n tien meter voortoneel uit,
de zaal in. Ruimte die voor het decor
Voor het Alhembra thea
ter (rechts op de foto)
balanceert Alex van War
merdam op de wieleras
van Jimmy van der Wou
de. Op de achtergrond
wordt overlegd waar de
tv-opnamen gedaan zul
len worden, (foto boven)
9 De opnamen voorde Re
gionale televisie van Bor
deaux van de epiloog die
Peer Mascine uitspreekt
(linksonder)
Uitblazen op een nog niet
zo lang geleden geschil
derd bank/e .vlnr.
Jimmy van der Woude,
Peer Mascini en Alex van
Warmerdam, (midden-
onder)
9 Dwars door het drukke
verkeer op de Place
Gambetta in Bordeaux
met de wieler-act
(rechtsonder)
rul
9)
E c
E :=-
=5 N
