j
Amin roept hulp
achtergrond
in van Waldheim
The Times dreigt te verdwijnen
China niet beperken”
II
Hbpjesvla
halve liter tijdelijk
Laatste Eritrese
bolwerk heroverd
UNESCO-boycot
tegen Israel
KWSfto,
K, °fPreZp0st S!S?er
Nieuwe martelingen Oegandees leger gemeld
Martelingen
Noodkaarten
Tien jaar
Bonnen weg
Grutterswaren
Luns voorziet luidkeels protest Sovjet-Unie
„Wapenleveranties aan
J
w
f A
f «e Mns Says
r chiZ
L h ,e*<lersh
3
BINNEN- EN BUITENLAND
1978
dexico
MOSKOU. Tussen Roemenië
en de overige zes leden van het
niform
Warscha-Pact is waarschijnlijk
een ernstige crisis ontstaan. Naar
gisteren in diplomatieke kringen
in Boekarest werd vernomen heb
ben de bondgenoten van Roeme
nië hun ambassadeurs terugge
roepen, een stap die in de geschie
denis van de „socialistische broe
derlanden” zijn weerga niet kent.
e mier
lekken
Etna
nde dag
id Sicilië
eskundi-
■t ophou-
geen ge-
'gronden
Sahei
sled
door Nico Scheepmaker
(Van onze redacteur in de Sovjet-Unie, Koen Corver en onze redacteur in Oostenrijk, Anton Koene)
rJaH
n°' j
v A i
r OW
2 y O E N S D A G 29 NOVEMBER
t‘,Si^OnP 3 M
et^ssionP
Nog geen duidelijkheid over
vredesbe-
Alleen voor Melkunie- of Menken Landbouw produkten.
41
>3
V
vandaag «voeren. De Oegandese berichtgeving hier
over werd bestempeld als een „rookgor-
5 krijgen
rsbureau
ten aan-
:e kleren
;nsen. In
azen van
dezelfde
t bruine
rwijs
nten,
land
i op 1
n de
zijn
g de
den.
Het leger van Tanzania zou ook Oegan
dese ballingen hebben ingezet.
Tanzania heeft officieel ontkend op dit
schrijdingen waren voorgekomen, maar
stelde duidelijk dat deze niet als een inva
sie mochten worden gezien.
Tanzaniaanse strijdkrachten die zijn te
ruggekeerd in het grensdorp Minziro, dat
eerder door Oeganda was veroverd maar
nu was verlaten, hebben verklaard dat
Amins troepen doprsbewoners hebben ge
marteld en doodgeschoten en de vrouwe
lijke bewoners hebben verkacht en ont
voerd.
Bij veel zouden de handen en voeten zijn
vastgebonden voordat werd gemarteld.
Een groot aantal mannen werd ook aan
daken van huizen gehangen nadat zij wa
ren mishandeld. Anderen werden door
tanks en legervoertuigen verpletterd. Alle
mannelijke bewoners zouden zijn omge
bracht.
Al geruime tijd neemt Roemenië in het
Oostblok een zeer onafhankelijke positie
in. Op het gebied van de door Moskou in
Oost-Europa zo naarstig nagestreefde eco
nomische en militaire integratie blijkt
Roemenië een van de lastigste dwarslig
gers te zijn. Daarnaast neemt Boekarest
op het gebied van de buitenlandse politiek
vaak een opvallend afwijkend standpunt
in. Zo was Roemenië in 1967 na de zes
daagse oorlog in het Midden-Oosten het
De zes ambassadeurs zouden tijdelijk uit
Boekarest vertrokken zijn. De afwezigheid
van de Russische ambassadeur werd ech
ter verklaard door de bijeenkomst in Mos
kou van het centrale comité van de com
munistische partij, waarvan hij lid is. De
Bulgaar zou in Sofia een „parlementaire
bijeenkomst” bijwonen. In Oost-Berlijn
werd de afwezigheid van de Oostduitse
ambassadeur ontkend, ofschoon over zijn
werkelijke verblijfplaats elkaar tegen
sprekende verklaringen de ronde deden.
Tijdens zijn persconferentie zei Luns dat
het Westen vrij is aan China wapens te
leveren zolang de Russen Cuba van wa
pentuig voorzien.
Luns geloofde dat de Sovjet-Unie niet
meer zal doen dan luidkeels protesteren
wanneer de NAVO-landen tot wapenleve-
rantie aan China besluiten.
Nederland is nog niet officieel door Chi
na benaderd. Maar in Peking is gezegd dat
China bereid is tot militaire samenwer
king indien ons land dat wil. Er wordt
rekening mee gehouden dat China belang
stelling heeft voor Nederlandse radar-, op
tische en telecommunicatie-apparatuur.
Bovendien is de hoop gevestigd op een
order voor de bouw van fregatten, nu
opdrachten uit Iran mogelijk niet door
gaan.
Diplomaten in Addis Abeba verklaar
den dat de inneming van dit laatste bastion
een beslissende zege is in de 17 jaar duren
de oorlog met het bevrijdingsleger van
Eritrea.
Een woordvoerder van het Eritrese be-
vrijdingsfront zei gisteren in Damascus
echter dat de berichten onjuist zijn. „Wij
zijn niet overwonnen en gevlucht. Om tac
tische redenen hebben wij ons uit de ste
den teruggetrokken. Het Eritrese platte
land wordt echter nog voor 90 percent
door ons beheerst”.
i kaas is
:r Julieta
iplossing
wereld,
de beste
it vanwe
en mine-
ns Russi-
ijaar dat
ar waar
in op ba-
isch veld
e magne-
vlak met
lanse au-
'aulus II
de derde
s-Ameri-
27 janus-
bte Vati
le confe-
itie nasi
?n tussei
i. de ui
lang zij
i het
leid,
k de
tneer
■lijke
’CO-
eordt
it de
at de
260
■n op
jaar niet minder dan 121 miljoen exem
plaren met een niet bekendgemaakte
derving van omzet en winsten, die in de
vele miljoenen guldens moet lopen.
De vakbonden verzetten zich tegen de
introductie van de nieuwe elektronische
zettechnieken, die in de VS en ook in
Nederland al geruime tijd worden toege
past. Deze techniek houdt onder meer in
dat de journalist zijn artikel direct in een
computer kan invoeren, waardoor de
(loodjzetters worden uitgeschakeld.
De directie van The Times heeft echter
de verzekering gegeven dat er geen per
soneel zal worden ontslagen; dat zij die
vrijwillig ontslag nemen naar Britse be
grippen aanzienlijke financiële compen-
saties-ineens zullen krijgen (32.000 gul
den voor personeel dat 20 jaar in dienst is
geweest en een loon ontving van 400
gulden per week) en dat tweederde van
de besparingen die het nieuwe zetsys
teem oplevert, zullen worden gebruikt
voor hogere lonen.
Om zijn standpunt kracht bij te zetten,
liet de Times-directie gisteren in tien
dagbladen een advertentie van een volle
pagina plaatsen, waarin feiten, cijfers en
het standpunt van The Times uiteen wer
den gezet.
Waar het bij de naderende crisis om
schijnt te gaan, meer dan om het verlies
van dagbladexemplaren en netto-winst,
is een nieuwe manier van onderhandelen
met de vakbonden te vinden over het
introduceren van nieuwe en onvermijde
lijke elektronische grafische technieken
in een industrie die zich traditioneel als
een gilde van handwerkslieden heeft be
schouwd.
(Van onze redactie buitenland)
ADDIS ABEBA. Het Ethiopische le
ger heeft de Noorderitrese stad Keren
veroverd op de Eritrese guerrillabewe
ging. Volgens een officiële bekendmaking
in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba
is de stad reeds maandag gevallen.
In de rest van het bericht, dat lang niet
zo’n prominente plaats op de voorpagina
innam als de krijgsberichten maar toch
weer meer ruimte besloeg dan latere be
richtjes over deze onverwachte voedsel-
verstrekkingen, wordt beschreven hoe
men te werk moest gaan om het Zweedse
wittebrood, de margarine en de grutters
waren (dat woord alleen al smaakt voor
oorlogs!) te bemachtigen. Eerst moest men
in een daartoe aangewezen winkel in de
buurt de bestelbonnen inleveren. De win
kelier schreef dan de naam en adres van
het gezinshoofd alsmede het aantal tonnen
van elke soort, op een lijst. In ruil kreeg
men een briefje met daarop het winkel-
stempel en de volgorde van inlevering. Dat
briefje moest men zorgvuldig bewaren!
Zodra de goederen in de winkel gearri
veerd zouden zijn, zou op raambiljetten
worden aangegeven op welke dag de hou
ders van bepaalde volgnummers de goede
ren konden afhalen. Men moest dan met
het briefje met volgnummer erop verschij
nen, en de koopbonnen A 357 van nood
kaarten III A voor brood inleveren, de
koopbonnen C 506, D 506 en E 506 voor de
grutterswaren, en koopbon 328 van de
noodkaarten IH A en III B voor de marga
rine. De goederen konden uitsluitend door
personen boven 16 jaar, en per gezin door
een der gezinsleden worden afgehaald. De
afhaler moest voor ontvangst tekenen op
de lijst
En de heer J. C. Fischer uit Leeuwarden,
in Utrecht in 1945 tien jaar oud, schrijft:
„Mijn familie van vijf stuks lag met
geelzucht in bed. Ik deed de boodschap
pen. Met de bonnen voor het wittebrood
stond ik in de Lubro-bakkerij. Toen ik aan
de beurt was, was ik de bonnen kwijt!
Buiten gezocht, niets te vinden. Elven later
vond een dame ze in de winkel. Tien jaar,
hele diepe put, hele hoge berg. Ik droomde
er gisteren nog van, vandaar dat uw stuk
mij dubbel opviel”.
t geld dat
nog niet
len daar-
lent van
naandag
chnische
het geld
ft gevon-
Hoe belangrijk die noodkaarten waren
vertelt Margriet Hildebrand uit Utrecht:
„We waren met vier kinderen en ver
heugden ons zeer op dat begeerde brood.
Mijn moeder er dus op af. En wij maar
wachten en op de uitkijk staan. Ja, daar
kwam ze, maar..zonder brood!! Wat wa
ren we teleurgesteld. Wat was er aan de
hand? Mijn moeder had om de een of
andere reden niet alle bonnen meer en als
je bij die kruidenier niet alles inleverde,
kreeg je helemaal niets, niet één brood.
Moeder in zak en as natuurlijk. Wat nu?
Er kwam bij ons een bakker uit De Bilt
in een wagentje met twee wielen en een
paard ervoor. Die heeft mijn moeder „goe
de raad” gegeven. Toendertijd waren de
bonnen nog niet verschillend van kleur,
later kregen ze twee of drie kleuren met
allemaal krabbeltjes er door. Die bakker
nu zei tegen mijn moeder: „plak er twee
aan elkaar” of zoiets, in ieder geval tover
de mijn moeder de benodigde bonnen bij
elkaar en toen moesten mijn zus en ik er
naar toe. Hoe stonden wij in spanning aan
die voor mij hoge toonbank! Daar waren
we aan de beurt en we gaven alle bonnen
tegelijk. In spanning keken we toe hoe hij
ze in zijn hand telde. Hij had het erg druk
en gelukkig had hij niet door dat er aan
geknoeid was: we kregen onze schatten
mee. We moesten nog een heel eind naar
huis maar liepen als door vleugels gedra
gen!”.
O
2.
CL
tra'
3
N
rê
a.
s
1
van hun
in
die geen
an land-
[aar ook
ben hun
tomen.
iceerd 1
nediscM.
d rinkel,
jorzaakt
■t aant«
NAIROBI/DAR ES SALAAM (DPA/AP). De Oegandese president Idi Amin heeft
een beroep gedaan op secretaris-generaal Kurt Waldheim van de Verenigde Naties de
Organisatie voor Afrikaanse Eenheid en de Arabische Liga (OAE) te bemiddelen in het
‘‘grensconflict met het buurland Tanzania. Volgens Amin wordt zijn land door een
‘invasie uit Tanzania bedreigd.
De Hongaarse ambassadeur in Boeka
rest zou naar Boedapest zijn gekomen in
verband met een bijeenkomst daar van
een Hongaars-Roemeense economische
commissie. In Warschau werd bevestigd
dat de Poolse ambassadeur in Boekarest
al enkele dagen in de Poolse hoofdstad
verblijft, maar hij zou nog „vandaag” naar
de Roemeense hoofdstad terugkeren. De
Tsjechoslowaakse ambassadeur in Roe
menië tenslotte zou volgens officiële
woordvoerders in Praag normaal op z’n
post in Boekarest zijn. Daarmee is mis
schien een deel van de verdwijningen van
de diverse ambassadeurs verklaard, maar
nog niet de opwinding die dit bericht heeft
veroorzaakt.
Op 13 februari 1945, 81 dagen voor de
bevrijding, stond op de voorpagina van het
Algemeen Handelsblad onder de vrij forse
kop ZWEEDSCHE ROODE KRUIS
SCHENKT BROOD, MARGARINE EN
GRUTTERSWAREN het volgende:
In de distributiekringen Amsterdam,
Haarlem, Bloemendaal, Heemstede, Hil
versum, Bussum, Laren, Weesp, Zaandam,
Wormerveer, Beverwijk, Velsen, Alkmaar,
Nieuwer-Amstel, Rotterdam, Schiedam,
Vlaardingen, 's-Gravenhage, Voorburg,
Rijswijk, Leiden, Leidschendam, Katwijk,
Hillegom, Oegstgeest, Wassenaar, Delft,
Naaldwijk, Maassluis, Sliedrecht, Ridder
kerk, Zwijndrecht, Schoonhoven, Gouda,
Woerden, Dordrecht, Gorkum, Boskoop,
Krimpen a.d. IJssel, Utrecht, Maartens
dijk, De Bilt, Zuilen, Zeist, Amersfoort,
Soest en Baarn zal aan de houders van de
noodkaarten III A (personen van 4 jaar en
ouder) 800 gram brood gratis worden
verstrekt. In dezelfde distributiekringen
wordt aan de houders der inlegvellen GC
501, GD 501 en GE 501 (kinderen van 0 tot
14 jaar) 250 gram grutterswaren gratis
beschikbaar gesteld. Voorts wordt in bo
vengenoemde distributiekringen, met uit
zondering van de distributiekringen
Schoonhoven en Woerden, aan de houders
van de noodkaarten III A en III B (perso
nen van eiken leeftijd) 125 gram margari
ne gratis verstrekt.
nCClllk grondgebied. Hij zei dat het mogelijk
fiat Kii do a^x/onht^n crr^nsr
»n spoor-
en Gan-
it Neder-
irbeiders
n overre
de arbei-
t zieken-
chain- jjjn» dat wer(j opgetrokken om de aan
dacht van een komende nieuwe invasie
van Amins leger in Tanzania af te leiden.
Volgens een Tanzaniaanse regerings
functionaris bevindt zich „geen enkele
Tanzaniaanse soldaat” zich op Oegandees
was
dat bij de recente gevechten grensover-
enige Oostblokland dat de betrekkingen
met Israel niet verbrak in navolging van
een dergelijke stap van Moskou. In 1968
weigerde Ceausescu om Roemeense troe
pen te laten deelnemen aan de invasie van
het Warschau-Pact in Tsjecho-Slowakije.
In het ideologische conflict tussen Mos
kou en Peking heeft Roemenië nooit partij
willen kiezen. Deze demonstratie van onaf
hankelijk politiek denken ging de afgelo
pen zomer zelfs zo ver, dat Ceausescu de
Chinese leider Hwa Kwo-feng naar Roe
menië uitnodigde. Dit feit was op zich al
irritant voor Moskou. Deze ergernis werd
nog verveelvoudigd, toen de Chinese gast
in Boekarest onverbloemde kritiek uitte
op de politiek van het Kremlin.
Tijdens het politieke overleg in het ka
der van het Warschau-Pact dat vorige
week in Moskou plaatsvond, heeft Roeme
nië zich naar het schijnt ook met succes
verzet tegen een algemene veroordeling
van Peking in de slotverklaring, die na
twee dagen vergaderen werd gepubli
ceerd. De Roemeense leider verzette zich
hier ook tegen de omschrijving van de
huidige ontwikkelingen in het Midden-
Oosten als een „gevaar voor de vrede”. Pas
na het vertrek van Ceausescu werd een
Midden-Oosten verklaring van de andere
lidstaten gepubliceerd, waarin de Ameri-
kaans-Egyptische-Israelische
sprekingen werden afgekeurd.
In Roemenië teruggekeerd begon Ceau
sescu een ongebruikelijke en dientenge
volge opmerkelijke informatie-campagne
om zijn optreden in Moskou te verklaren.
Diplomaten in de Roemeense hoofdstad
zeggen dat de ambassadeurs van de Sov
jet-Unie, Bulgarije, Tsjecho-Slowakije,
Oost-Duitsland, Hongarije en Polen zijn
teruggeroepen als blijk van ongenoegen
over de houding van de president van
Roemenië, Nicolae Ceausescu.
In de Russische hoofdstad was gister
avond geen enkele reactie, ontkenning of
bevestiging te krijgen. De gezamenlijke
actie van de zes lidstaten zou een demon
stratie van ontevredenheid zijn over het
politieke beleid van deze zevende lidstaat
van het Warschau-Pact in verband met de
onafhankelijke opstelling van Boekarest
en de ongebruikelijke openhartigheid
waarmee de Roemeense president
Ceausescu de positie van Boekarest in zijn
eigen land toelichtte en verdedigde.
Een ding stond gisteravond in ieder ge
val vast, namelijk dat de Roemeense am
bassadeur in Moskou beslist niet „voor
overleg” naar Boekarest ontboden was. In
de eerste plaats werd zijn aanwezigheid in
de Russische hoofdstad bevestigd door de
Roemeense ambassade en bovendien was
ambassadeur Gheorghe Badroes ’s mid
dags nog gastheer tijdens een werklunch.
gebeurtenissen in Roemenië
(Door Henk Leffelaar)
In het NAVO-parlement hebben de Ne
derlandse socialisten als enigen zich na
drukkelijk tegen de invoering van de neu
tronenbom bij de NAVO-strijdkrachten
verklaard omdat dit de atoomdrempel zou
verlagen. De overgrote meerderheid van
het parlement heeft geweigerd zich aan te
sluiten bij de conclusie van de PvdA’er De
Vries, de rapporteur van de militaire com
missie, dat invoering van de neutronen
bom ongewenst is.
Luns sprak zich niet uit over de beteke
nis van neutronengranaat maar zei wel
getroffen te zijn dat er zo weinig commen
taar is geleverd op de mededeling van
Brezjnjev, dat de Sovjet-Unie niet alleen
een neutronenbom heeft vervaardigd,
maar het ook heeft beproefd.
Toetreding van Spanje tot de NAVO
verstrekt volgens Luns het defensief ver
mogen van het bondgenootschap. De NA
VO heeft Spanje niet gevraagd lid te wor
den maar wil het land volgens Luns graag
in haar gelederen opnemen. De komende
dagen zal het NAVO-parlement de NAVO-
partners verzoeken behulpzaam te zijn bij
het moderniseren van de strijdkrachten
van Portugal, Griekenland en Turkije.
Over de situatie in Iran zei de secretaris
generaal van de NAVO dat er „zeer ge
gronde vrees” over de stabiliteit van dit
land bestaat.
Een medewerker van Amin heeft be-
kendgemaakt dat duizenden Tanzanianen
drinken Qegan(ja zijn bjnnengevaiien en veel
slachtoffers onder de burgerbevolking
hebben gemaakt. De Tanzaniaanse strijd
krachten ^puden ongeveer vijftig kilome-
JfltCtll ‘ter Oeganda zijn binnengedrongen.
co opera-
kwekers-
tevreden
m initia- moment een invasie in Oeganda uit te
Waarom lijkt het niet onwaarschijnlijk
dat zes van de zeven lidstaten van het
Oosteuropese militaire Warschau-Pact
hun officiële vertegenwoordigers uit de
hoofdstad van de zevende lidstaat tijdelijk
„voor overleg” terugroepen? De belang
rijkste reden daarvan is de steeds slechter
wordende betrekkingen tussen de Sovjet-
Unie en Roemenië.
z/77
(Van onze redactie buitenland)
LISSABON. Algemeen secretaris Luns van de NAVO is het niet eens met
beperkingen op wapenleveranties aan China. Luns zei dit gisteren op een persconferen
tie in Lissabon in het kader van de vergadering van het NAVO-parlement.
Het probleem van de wapenleveranties
en eventuele militaire toenadering tot Chi
na kwam gisteren in de militaire commis
sie van het NAVO-parlement aan de orde.
Met 24 tegen zes stemmen werd een aanbe
veling verworpen de wapenhandel met
China zoveel mogelijk te beperken. Met
name Engeland en Frankrijk willen wa
pens leveren aan China. Door de indieners
van de aanbeveling wordt deze wapenhan
del gezien als een gevaarlijke aanwakke
ring van de koude oorlog met de Sovjet-
Unie.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS. Op de laatste dag van de
twintigste algemene vergadering van de
UNESCO in Parijs is gisteren Opnieuw
een tegen Israel gerichte resolutie aange
nomen. De vergadering besloot hiertoe in
verband met oudheidkundige opgravin
gen die Israel in Jeruzalem verricht. Hier
door wordt naar de mening van de
UNESCO-leden schade toegebracht aan
de Arabische cultuur.
Engeland rust, zo is wel eens gezegd, op
drie pilaren: het vorstenhuis, het parle
ment en het dagblad The Times. Eén van
deze pilaren dreigt vandaag te wankelen,
wanneer The Thimes zou besluiten haar
persen in ieder geval voorlopig stop te
zetten totdat een bevredigende overeen
komst is bereikt met de vakbonden, die
voornamelijk het personeel in de zetterij
vertegenwoordigen.
Al in april van dit jaar liet M. J. Hussey,
president-directeur van het Times-con-
cern, in een brief aan de vakbonden
weten dat de onderhandelingen op 30
november, morgen, afgerond zouden
moeten zijn, aangezien de directie beslo
ten had publikatie van The Times en het
zusterblad The Sunday Times op te
schorten wanneer er geen overeenkomst
was bereikt.
De twee kranten hadden op dat ogen
blik (april) al 7,7 miljoen exemplaren
verloren door vertragingsacties, stakin
gen en andere boycotmaatregelen van
voornamelijk de zetters, de correctieaf-
delingen en het personeel dat de persen
bedient. Het verlies van netto-winst over
het eerste kwartaal werd geschat op
ruim zes miljoen gulden.
De Times-directie stelt zich op het
standpunt dat acties van het personeel
geen deel zijn of mogen zijn van het
lopend overleg met de betrokken vak
bonden, dat met andere woorden
stakingen alleen een pressiemethode
kunnen zijn wanneer het overleg totaal is
vastgelopen. Daarom is de vraag in hoe
verre de vakbonden in het ultimatum
van The Times met publikatie te stoppen,
niet juist een reden hebben gezien de
De sanctie houdt in dat het door de
UNESCO beschikbaar gestelde bedrag
van 110.000 gulden voor technische bij
stand niet bij Israel terechtkomt. Na de
stemming (67 voor, 24 tegen bij 13 onthou- Tï
dingen) verklaarde de Israëlische afge
vaardigde dat de „betrekkingen tussen de
UNESCO en Israel gevaar lopen” door het
aanvaarden van de resolutie.
KSSïïiï
altijd op een ander vlak te brengen. Die
geruchten worden door The Times als
nonsens van de hand gewezen.
Het staat evenwel vast dat het niet
alleen The Times en The Sunday Times
zijn die dit jaar getroffen zijn door indus
triële acties van de vakbonden. De overi
ge dag- en zondagsbladen verloren gedu
rende de eerste acht maanden van dit
crijfel Q
(ADVERTENTIE)
89
te lijken. In de Londense krantenwijk
rond Fleet Street doet het gerucht de
ronde dat er een afspraak zou bestaan
tussen alle krantendirecties om The Ti
mes, als blad van een van de rijkste
uitgeversbedrijven als hefboom te ge
bruiken om de vakbonden voor eens en
altijd in te tomen en deze slepende en
kostbare onderhandelingen voor eens en
- - a"<'
wilde korte stakingen en vertragingen te
hanteren om zich tegen een „onaan
vaardbaar” te verzetten.
Het is ook de vraag in hoeverre de
Times-directie met zijn dreigement een
zeer hoge blufkaart in het pokerspel op
tafel heeft gelegd en niet op het laatste
ogenblik toch water in de wijn zal doen.
Daar begint het echter steeds minder op
