Breed verzet in Amsterdam tegen plannen van regering
Verzet
Wel huizen
Geen kantoor
,Een goed voorbereide actie, waarover
de raadsleden niet waren geïnformeerd
Tot de stadsrand
Zigeuners
Horizontale splitsing is een pest
99
CPN-raadslid Walraven over gewelddadige ontruiming in Kinkerbuurt:
99
AMSTERDAM
r
onder redactie van Theo van der Kaaij
AMSTERDAM.„Voor sloop bestemde panden metro. Toen gebruikte de politie tanks, traangas, honden, water
kunnen voortaan door de gemeente als tijdelijke
woonruimte worden verhuurd”. De Eerste Kamer
ging, vorige maand akkoord met een wetsontwerp
van deze strekking met de bedoeling iets bij te
dragen als oplossing van de schrijnende woning
nood. De bewoners van de Amsterdamse Kinker
buurt vragen zich sinds een week verbijsterd af wat
zij met dit bericht aan moeten.
Ir
Vooraanstaande zigeuners uit alle windstreken van Europa kwamen afgelopen zaterdag naar Amsterdam om de onthulling
o
Burg» met ut Wnhoudtfi r»n Amstt'dtm
April 1974
ties in de Nieuwmarktbuurt waar in het voorjaar van 1975
Duif aan de Prinsengracht, werd duide
lijk, dat het bewonersverzet groeiende is,
terwijl de ruggesteun van solidaire instan
ties alsmaar groter wordt. Het college van
B. en W. was een van de eersten om de
regering te verklaren dat de hoofdstad piet
gediend is met de plannen tot afbraak van
Staatssecretaris Brockx van Volkshuis
vesting zal het op zijn brood krijgen wan
neer hij aanstaande donderdag naar Am
sterdam komt voor overleg met het ge
meentebestuur. Hij heeft de bevolking
trouwens zelf uitgenodigd om te reageren
op het wetsontwerp. Het comité heeft
voor het begin van het volgend jaar alvast
„pittige acties” aangekondigd. Het is niet
onwaarschijnlijk dat alle 270.000 huur
ders die de hoofdstad telt dan volledig op
de hoogte zijn van wat ze boven het hoofd
hangt.
In de nacht van 31 juli op 1 augustus
1944 werden 5000 Zigeuners (mannen,
vrouwen en kinderen) 'van het Zigeuner-
lager in Auschwitz-Birkenau allen tege
lijk vergast. Totaal zijn er in de Tweede
Wereldoorlog misschien wel een miljoen
Zigeuners door de Nazi’s uitgemoord. In
Amsterdam zal deze donkere nacht voor
de Zigeuners voortaan jaarlijks herdacht
worden bij een monument, dat sinds za
terdag een plaats heeft gevonden op het
Museumplein tegenover het Cohcertge-
bouw. Het monument is een verbeelding
van de hel van vuur die het Zigeunervolk
tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft
moeten trotseren. Het verbeeldt ook de
bevrijding, die voor de Zigeuhers nooit
een echte bevrijding is geweest gezien de
eeuwenlange discriminatie, vervolging
en uitroeiing die tot in deze tijd voort
duurt.
Paul van Eeuwijk van de Stichting
ROM, vorig jaar opgericht voor de belan
gen van de Zigeuners: „Het lijden was
ook na de oorlog niet afgelopen voor de
Zigeuners. Zij zijn nog steeds slachtoffer
van overheidsbeleid, ze worden in onleef
bare kampen ondergebracht, honderd
duizenden statenlozen worden als paria’s
opgejaagd door de landen van de Raad
van Europa. Zowel in Oost- en West-
Europa worden bovendien pogingen on
dernomen tot assimilatie met het doel de
Zigeuners te beroven van het enige wat
zij bezitten: hun cultuur. Deze cultuur is
gebaseerd op vrijheid, die reikt over alle
landsgrenzen heen”.
binnenstad. Woordvoerder P. Roemer
van de WD-fractie: „Aannemen van dit
verkeersplan is voor ons een diepte
punt”.
Stadt en de bewonersraad van de Nieuw
marktbuurt toonden zij aan dat de voor
malige Jodenbuurt bepaald niet gediend
was met een nieuw kantoor. Een kantoor
dat bovendien gebouwd zou worden voor
de leegstand, want er staat op dit ogen
blik zo’n slordige 200.000 vierkante meter
kantooroppervlak in de hoofdstad leeg.
van
Lidwien Marcus en Bob de Graaff,
studenten aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam, houden zich bezig met een
onderzoek naar „Vrouwen ih het Neder
landse Verzet in de jaren 1940-’45”. Een
van hun motieven voor deze doctoraal
studie geschiedenis is, dat er te weinig
aandacht is voor vrouwen in de geschie
denis, zeker wat betreft de rol van vrou
wen in het verzet. Die rol hebben vrou
wen wel degelijk gespeeld, want vooroor
delen en onschuldig uiterlijk gaven extra
mogelijkheden tot bepaalde verzetsacti
viteiten.
De studenten zijn erin geïnteresseerd
welke vrouwen in het verzet terechtkwa
men. Zij gaan onderzoeken uit welke
sociale milieus de vrouwen afkomstig
waren. Wie hieraan mee wil werken
krijgt een enquêteformulier toegezon
den. De volledige anonimiteit wordt ge
garandeerd. Voor zover er in de scriptie
namen genöemd zullen worden, betreft
het vrouwen die daartoe hun toestem
ming hebben verleend. Reacties schrifte
lijk: VU-hoofdgebouw, Kamer 8A-34,
De Boelelaan 1105, Amsterdam. Telefo
nisch: 020-833057.
r
kanonnen en niet te vergeten de wapenstok om bewoners uit de
huizen te krijgen.
Woedende Kinkerbuurters besloten op een buurtvergadering
na afloop verklaringen te eisen van burgemeester Polak als
hoofd van de politie en wethouder Schaefer als verantwoordelij
ke man in zijn functie als hoofd van de dienst Bouw- en
Woningtoezicht. CPN-fractievoorzitter Walraven heeft de burge
meester om een spoedbijeenkomst gevraagd van de raadscom
missie voor openbare orde. Volgens Walraven was er sprake van
„een goed voorbereide actie, waarover de raadsleden niet waren
geïnformeerd”. Die commissie heeft inmiddels maandagavond
vergaderd, alleen gebeurde dat besloten. Ook Walraven was daar
aanwezig, maar heeft nauwelijks over het besprokene uit de
school kunnen klappen. Wethouder Schaefer heeft na de ontrui
ming laten weten dat de huizen te bouwvallig waren om nog in
stand te houden. De bewoners hebben hem erop gewezen dat er
nog nooit een rapport is verschenen over acute bouwvalligheid.
De bewoners van de Nieuwmarktbuurt
kunnen nu met de gemeente in de slag
over het soort huizen dat gebouwd gaat
worden in de Jodenbreestraat. Woning
wetwoningen zijn uitgesloten, heeft we
thouder Schaefer al gezegd. Hij denkt in
de richting van premiekoopwoningen
met daaronder winkels. De bewoners-
groep die was betrokken bij het verzet
tegen de kantoor plannen van Grand Vis
ta, heeft laten weten blij te zijn met de
beslissing van het gemeentebestuur de
grond aan te kopen, maar gelijk werd de
eis op tafel gelegd voor de bouw van
betaalbare woningen.
Er zullen in de Jodenbreestraat en om
geving zo snel mogelijk zevenhonderd
woningen moeten worden gebouwd, zo
willen de bewoners. Tweehonderd daar
van kunnen volgens een vorig jaar gepu
bliceerd plan van architect Dik Tuijn-
man gerealiseerd worden op de Joden
breestraat zelf. De bedoeling is tweele
dig: het „inpakken” en aan het gezicht
onttrekken van het grootschalige textiel
centrum, bijgenaamd Maupoleum, bo
vendien het versmallen van de jaren ge
leden tot brede verkeersader herschapen
Jodenbreestraat. Architect Tuijnman
over zijn huizen met winkels: „Het straalt
de Nieuwe Gezelligheid uit tegenover de
Nieuwe Zakelijkheid.”
de huurbescherming. Burgemeester en
Wethouders: „De positie van de huurders
wordt verslechterd”; „In een stad als Am
sterdam met zijn nog grote woningnood,
achten wij een betere bescherming van de
huurder noodzakelijk”. Al spoedig volg
den de afdelingen van de politieke partij
en: PvdA, CDA, CPN, D’66, PSP en PPR.
De WD zegt de eisen van het comité te
onderschrijven, op een na.
Vordering van een huis door de eigenaar
op grond van dringend eigen gebruik moet
volgens de WD mogelijk blijven. Solidair
verklaarden zich verder het CNV, het
FNV, de federatie van woningbouwvereni
gingen in de hoofdstad, diverse huurders-
organisaties, drie instanties op het gebied
van rechtshulp en vrijwel alle Amsterdam
se wijkcentra en buurtorganisaties. Ook
het Overleg Stuurgroepen Amsterdam en
Overleg Bundeling Aktiegroepen Stads
vernieuwing Amsterdam zijn in het comité
vertegenwoordigd.
Leo Ploegmakers over het verloop van
de aktie: „Een van de opmerkelijkste din
gen die we zien gebeuren is dat overal in
Amsterdam afdelingen van partijen,
buurtgroepen en allerlei organisaties die
vroeger naast elkaar werkten, nu samen
werken. Verschillen van mening zijn opzij
gezet in het belang van de handhaving van
de huurbescherming. In alle buurten staan
op drukke punten stands met pamfletten,
kranten en affiches. Zaterdag stonden de
mensen vier rijen dik om hun handteke
ning te zetten op de markt in de Kinker
buurt”. L
André Thomson van het Landelijk Om-
budsteam Stadsvernieuwing zette de Am
sterdamse actie in een breed kader: „Er
zijn 850.000 particuliere huurwoningen in
Nederland. Een kwart daarvan heeft ach
terstallig onderhoud. Er wordt met die
woningen gespeculeerd, omdat de verkoop
meer opbrengt dan de huur. Kennelijk zijn
er krachten in ons land die belang hebben
bij het ontkrachten van de huurbescher
ming. Er valt dan ook tién miljard gulden
te verdienen met de verkoop van huurwo
ningen. Met vijf andere landelijke organi
saties die ageren tegen de woningnood zeg
ik, dat als de plannen van de regering
doorgaan straks huurders met voorbe
dachte rade uit hun woningen worden
gezet".
Het streven van de regering is erop
gericht in het gehele land een uniforme
regeling voor de huur en verhuur van
woonruimte in te voeren. De gebieden
van Nederland met de grootste woning
nood zijn op dit ogenblik „niet geliberali
seerd”, wat een bescherming voor de
huurder inhoudt. Voor de uniformiteit
moet heel Nederland „geliberaliseerd"
worden, wat in de praktijk voor de huur
der betekent dat hij gemakkelijker door
de verhuurder van zijn woning afgezet
kan worden.
Wil de verhuurder de huurder nu uit zijn
woning hebben, dan moet hij bij de rechter
ontruiming vragen. Deze zal dat in de
praktijk niet zo gauw doen. Bovendien
heeft de huurder het recht nog drie jaar te
blijven wonen eer de rechter de zaak in
behandeling neemt. De regering wil dat de
termijn van drie jaar vervalt en dat de
verhuurder meer argumenten mag aan
voeren om zijn huis leeg opgeleverd te
krijgen. Afgelopen zomer heeft de Tweede
Kamer de Huur prijzen wet en de Wet op de
Huurcommissies aangenomen. Op dat mo
ment was nog niet bekend hoe het derde en
afsluitende wetsontwerp er precies uit zou
komen te zien. Duidelijk was wel dat daar
in de bescherming van de huurders zou
worden geregeld via wijzigingen in het
Burgerlijk Wetboek.
Jaap Smit van het Comité Huurbescher
ming Amsterdam: „Er zijn wijzigingen
door staatssecretaris Brockx aangebracht
op het wetsontwerp. Vergeleken met het
oorspronkelijke voorstel zijn dat verbete
ringen, maar de regering stelt het zo voor,
als zouden de rechten van de huurders nu
versterkt zijn, als zou er niets meer te
wensen over zijn. Niets is echter minder
waar. Nog steeds is het uiteindelijke resul
taat van het wetsontwerp, dat de huurbe
scherming zonder meer wordt afge-
I schaft".
Op een stedelijke manifestatie, afgelo
pen maandagavond in kerkgebouw De
talrijke huizen tegen de vlakte moesten voor de aanleg van de was geschied.
Op de WD-fractie na heeft de Amster
damse gemeenteraad ingestemd met het
veel geroemde en verguisde verkeerscir
culatieplan (VCP). Voorrang voor het
openbaar vervoer, extra voorzieningen
voor fietser en voetganger, geen parkeer
garages binnen de grachtengordel, wel
parkeerterreinen aan de rand van de
stad, zo ziet het plan er in grote trekken
uit en is vrijwel in de oorspronkelijke
versie door de raad aangenomen. Het
VCP is een raamplan, waarbinnen voor
elke buurt apart kleinere verkeersplan
nen gerealiseerd kunnen worden.
De gemeenteraad heeft met het aanne
men van het VCP bewust de keuze ge
maakt van het weren van autoverkeer uit
de binnenstad. Voor doorgaand verkeer
zullen er nauwelijks wegen geschikt ge
maakt worden en het vinden van een
parkeerplaats voor langere tijd zal vrij
wel onmogelijk zijn. Er zullen wel voor
zieningen komen om kort te parkeren.
Het is de bedoeling dat autoverkeer met
een langdurige bestemming binnenstad
aan de rand van Amsterdam gaat parke
ren en dat bestuurders met eventuele pas-,
sagiers via tram en bus de stad in komen.
Een parkeerkaartje, want geld kost het
altijd, zal misschien nog eens dienen als
tram- of buskaartje.
Wie denkt gewoon door te kunnen gaan
met parkeren op stoepen en andere
plaatsen waar het niet mag, zal in de
nabije toekomst van een koude kermis
thuiskomen. Er zal strenger worden op
getreden tegen foutparkeerders, de poli
tie krijgt grote bevoegdheden om auto’s
resoluut met kraanwagens weg te slepen
en bovendien zullen alle parkeermeters
voortaan kraakvrij, shockproof en staal-
sterk worden uitgevoerd. Ook gaat Am
sterdam het systeem invoeren waarbij in
bepaalde buurten alleen door beWoners
en belanghebbenden geparkeerd mag
worden. Alle raadsfracties zijn blij met
het VCP zoals het nu is aangenomen,
alleen de VVD wilde een minder knellen
de band voor het autoverkeer plus de
bouw van parkeergarages in de oude
misbruik van de wet tot split
sing van appartementen
krachtig moeten tegengaan.
Op dit moment zijn 7000 Am
sterdamse huurwoningen ge
splitst verkocht en daarmee
voorgoed onttrokken aan het
verdelingsapparaat. Er is be
rekend dat 90.000 huurwo
ningen zich lenen voor hori
zontale verkóop. Wolffens-
perger zei deze week in een
interview, dat er vanaf 1 ja
nuari tot 1 oktober van dit
jaar bij de gemeente 418
aanvragen zijn binnengeko
men om panden te splitsen.
Dat getal staat voor 1700 wo
ningen die daarmee aan de
distributie worden onttrok
ken, wanneer de eigenaar de
vergunning krijgt. Verwacht
mag worden dat het college
Het gemeentebestuur heeft vorige
week laten merken dat zijn uitspraak „de
binnenstad een woonbestemming” geen
holle frase is. Alle onbebouwde grond
aan de Jodenbreestraat die eigendom
was van Grand Vista heeft de gemeente
voor de prijs van een miljoen gulden
gekocht. De kantoorbestemming van het
gebied zal worden gewijzigd met de be
doeling daar huizen te kunnen bouwen.
De gemeente heeft vier weken met
Grand Vista onderhandeld. Wethouder
Schaefer wilde nog wel kwijt dat hij
tijdens de onderhandelingen veel last ge
had heeft van de informatie die de bewo-
nersgroep van de Jodenbreestraat in
openbaarheid gebracht heeft. Beweerd
werd dat de gemeente in het verleden
voor kantoorgrond prijzen betaald heeft
tot tweeduizend gulden de vierkante me
ter. Dit om aan te tonen dat de gemeente
aankoop om financiële redenen niet
hoeft te laten. Nu blijkt Grand Vista van
die mededeling bij de onderhandelingen
dankbaar gebruik te hebben gemaakt.
Uiteindelijk heeft de gemeente Amster
dam zevenhonderd gulden per vierkante
meter betaald. De gemeenteraad moet de
aankoop nog wel goedkeuren. Ook
kwam de gemeente overeen het bestaan-
de kantoorpand „Saskiahuis”, naast het
Rembrandthuis, van Grand Vista te hu
ren.
AMSTERDAM. Enkele
duizenden Amsterdammers
hebben in de loop van de
laatste jaren een brandbrief
van hun huiseigenaar be
zorgd gekregen, waarin deze
aankondigt zijn bezit te ver
kopen. Meestal gaat het om
een reeks van etagewonin-
gen waarvoor de eigenaar
van de gemeente vergunning
heeft gekregen deze gesplitst
te verkopen. De huurder mag
kopen, maar het bedrag
waarmee hij over de brug
moet komen staat in geen
enkele verhouding tot de
meestal slecht onderhouden
woning waarvan hij zich dan
eigenaar mag noemen. De
praktijk is dat de huurder
enkele -tientallen kubieke
meters lucht koopt, zich
van B. en W. in januari met
tegenmaatregelen komt.
In een brief aan de regering
waarin wordt aangedrongen
op handhaving van de be
staande huurbescherming
zeggen B. en W. van Amster
dam: „Vooral de druk van de
horizontale verkoop door de
gehele stad doet bij huurders
grote ongerustheid ontstaan.
Vooral de oudere huurders,
die vaak 30 of 40 jaar in een
buurt wonen, kunnen de ge
dachte. dat hun huurhuis
wordt gesplitst en horizon
taal verkocht, bijzonder
moeilijk verdragen. Dat is
ons het afgelopen jaar op al
lerlei buurtvergaderingen in
dé wijken herhaalde malen
gebleken.”
„Geldbeheer aast op Ontbrekend stuk
grond”, zo luidde een maand geleden de
kop van een verhaal op deze pagina. De
Britse projectontwikkelaar Grand Vista
moest nog twee terreintjes van de ge
meente Amsterdam zien te kopen aan de
Jodenbreestraat naast het Rembrandt
huis om een kantoorgebouw uit de
grond te kunnen stampen. De bewoners
van de twee huizen die hiervoor gesloopt
zouden moeten worden hebben zich fel
verzet tegen de plannen van de Brit.
Gesteund door wijkcentrum d’Oude
Twee tot de tanden gewapende pelotons van de mobiele
eenheid bestormden in de namiddag van 23 november twee voor
de sloop bestemde gemeentewoningen op de hoek van de Nico-
laas Beetsstraat en de Jacob van Lennepstraat, waarvan de
huurders geweigerd hadden het pand te verlaten. Zelfs met
behulp van een waterkanon duurde het bijna drie uur voordat de
politie de gebarricadeerde woningen kon binnendringen. Er
werden arrestaties verricht, er vielen gewonden en de buurt
werd tot diep in de nacht bewaakt tot de panden met de grond
Het monument voor de Zigeuners in
Amsterdam is het eerste in de wereld.
Nergens hebben Zigeuners tot nu toe iets
tastbaars gehad, iets van henzelf. Het is
de prijs die zij moeten betalen voor een
zwervend bestaan. Op het monument,
belangeloos gemaakt door de Amster
damse beeldhouwster Heleen Levano, is
de volgende tekst aangebracht: „Ik stel
hun weg in het nieuwe leven voor hen
open en verlos hen van de banden van
^iet verdriet”.
Dm» woniaja rij» VtlT Tl 10®
i» word»» «1 b»wM»4
Koop van deze woningen is
riskant
achterstallig onderhoud
•gebreken
bestem mingsplan
rechtsbescherming van de
hu id.ge bewoners
‘U betaalt voor 1 etage wat
varxMaurlk deed voori pand
DUS GROFFE SPEKULATIE
Dl UWOBnMBOV
igw
Burgemeester Polak zal donderdag in het openbaar een
gelijk waren gemaakt verklaring afleggen over de gang van zaken rond de ontrui
ming. Saillant detail is nog, dat op het moment van de geweld-
„Het was een complete oorlog,” zeggen bewoners van de dadige ontruiming in de Kinkerbuurt de raadscommissie voor
Kinkerbuurt, die met honderden de straat op waren gekomen. Ze algemene zaken in vergadering bijeen was met de burgemeester
werden op hardhandige wijze herinnerd aan de ontruimingsac- en de hoofdcommissaris van politie. De raadsleden hoorden pas
'i na afloop van de vergadering wat er die middag voor onheil
het monument mee te maken. Volgens koning Kpka Petalo hebben velen van hen de hoofdstad nooit bereikt, omdat zij van de
douane de grens niet over mochten.
WAARSCHUWING TEGEN HORIZONTALE VERKOOP
Steeds vaker bieden huiseigenaren woningen o< etages van
woningen te koop aan in de vooroorlogse wijken van Amsterdam
Voor u mgaat op dergebjke aanbiedingen moet u het volgende
weten
- Negentiende-eeuwse wijken njn wijken van stadsvernieuwing
Voor o er woongelegenheid koopt doet u er goed aan te
informeren of die woongelegenheid bij dat pioces betrokken
ral worden Dat kan sloop betekenen en de koopsom die de
Gemeente kan betalen ol de vergoeding bij onteigening ral
meestal lager rijn den de hoge ko<,;.»om die nu wordt ge
vraagd
- Voor alle wijken geldt dat Bouw en Woningtoezicht scherp
let op de staat van onderhoud Oei is nodig om het woning-
bent van de stad in stand te houden
Is een hms slecht onderhouden, dan krijgt de eigenaar op
dracht reparaties en herstellingen te laten uivoeren Als u een
huis hebt gekocht dan rijn die kosten voor u
Zowel bij koop als bij huur hebt u een J»oonv«tgunnmg nodig
om een woning - ook uw eigen woning - in Amsterdam te
betrekken
In sen dad met een grote woningnood is zon vergunning
nodig, omdat ander; de distributieregeimg met goed rou
kunnen werken
Wie ronde’ vergunning woont die woont illegaal en loopt
kans het huis te moeten ontruimen op grond van de Woon
ruimtewet
Vandaar het dringende advies Voor u ingaat op walk
aanbod den ook. informeer eer at btj de Oemeente
Voor alle inlichtingen over de staat en de toekomst van de woning
Gemeentelijk Bouw- en Woningtoericht Wibautstraat 3
telefoon 596 2409
Voor alle inlichtingen ovei woonvergunningen
Gemeentelijke Drenst Herhuisvesting. Van Rorgersbergansiraat 2
telefoon 80 68 06 toestel 137 of 177
Huurders pikken getorn
aan rechtspositie niet
AMSTERDAM. Dertigdui
zend Amsterdammers hebben de
afgelopen weken met een handte
kening laten weten het niet te pik
ken dat de regering tornt aan de
rechtspositie van de huurder van
een huis. Terwijl andere steden
gelaten afwachten hoe de beslis
sing van de Tweede Kamer in
januari zal uitvallen, is er in Am
sterdam een brede beweging op
gang gekomen om de bestaande
huurbescherming te handhaven.
Ook in Rotterdam, Leiden, Gro
ningen, Den Haag, Dordrecht en
Nijmegen zijn bewoners van
huurhuizen opgestaan om duide
lijk te maken dat de regering ver
keerde dingen van plan is.
daarvoor diep in de schulden
moet steken en bovendien
nog ruzie krijgt met zijn
naaste buren over wie het
lekke dak moet laten repare
ren. Intussen heeft de voor
malige huiseigenaar een vet
te buit binnengehaald en
lacht in zijn vuistje.
De vrees m Amsterdam is
groot, dat met de dreigende
afbraak van de huurbescher
ming door de regering deze
horizontale verkoop van
huurwoningen een grote
vlucht zal nemen. De nieuwe
wethouder woonruimtever
deling Gerrit Jan Wolffens-
perger: „Horizontale split
sing is een pest voor de wo
ningdistributie.” Hij zegt dat
B. en W. op korte termijn
komen met voorstellen die
