Kanker in Utah
komt door
3
kernproeven
Op massabijeenkomst Boekarest
Amin duikt
VAN DER KLAAUW:
Leden FRAP
gearresteerd
tegen opslag
kernafval
Vijftienhonderd
doden op
Sri Lanka
weer op
Ceaucescu bevestigt
onafhankelijke koers
Actiegroepen
succesvol
„Nationaal Verzet
zegt Schuitman
te hebben ontvoerd
Geen
verschil
van
inzicht
over
EMS
Vietnam
richt zich tot V-raad
Eems-Dollard
Onopgelost
Amerikaans gouverneur:
BINNEN- EN BUITENLAND
2
ZATERDAG
DECEMBER
19 7 8
te laat
recava
aartje
de licht-
aan ver-
met het
i dun pa-
nvloed
•verval
ibullen
denten
tvaart
anasie
heeft er
p aangfe-
k opstelt
eliswaar
?rt Ver-
eds ver-
thanasie
(Van onze redactie buitenland)
KLEEF. Bondskanselier Hel
mut Schmidt en minister-presi
dent Van Agt zijn het gisteren in
Kleef geheel eens geworden hoe
een nieuw Europees Monetair
Systeem rhoet functioneren. Tus
sen West-Duitsland en Nederland
bestaan ten aanzien van deze zaak
geen principiële verschillen. Dat
geldt zowel voor het wisselkoers
arrangement als het kredietme-
chanisme en zogenaamde „paral
lelle studies”. De EMS is het be
langrijkste agendapunt bij de Eu
ropese topconferentie, volgende
week in Brussel.
lingen
I
Van Agt en Schmidt
eensgezind naar „top
Namibië
het lijf
hebben weinig om
(Van onze redactie buitenland)
MINISTER VAN DER KLAAUW
President Carter heeft eerder deze week
gezegd, dat hij het ministerie van Gezond
heid opdracht heeft gegeven deze zaak
opnieuw te onderzoeken
LAS VEGAS (UPI). De gouverneur
van de Amerikaanse staat Utah acht het
mogelijk dat het hoge aantal gevallen van
kanker in zijn staat verband houdt met de
kernproeven die de Verenigde Staten
meer dan twintig jaar geleden hielden in
Nevada.
De gouverneur heeft de federale rege
ring yerzocht, alle documenten over deze
kernproeven, ook de geheime, aan een
onpartijdig onderzoek te onderwerpen
In de jaren '50 en het begin van de jaren
'60, toen de atmosferische kernproeven in
Nevada plaatsvonden, zouden de heersen
de winden het radioactief afval naar het
zuiden van Utah hebben gevoerd.
n na een
erkende
om haar
zij hun
lasie. De
iridische
e ervoor
e RAI i|
■houden]
orecabe]
tauranta
s stellen
;en toon,
r allerlei
zoals de
;muts en
Op de
•dam CS
het nieu-
compu-
rartsoort
voorde-
i is gistel
3iden uit
raar hui,
i de bus
n. Hij is
n beslag
rnd. Wel
hade op
overval
jf. De se-
het mo-
verd met
ingen e
filosofie
lam heb-
e van de
ot doctor
naakbul-
■e protes-
e geringe
iet proef-
>efschrift
nadering
de hand
teratuur.
BOEKAREST. De Roemeense staats-
en partijleider, Nicolae Ceaucescu, heeft
gisteren in een rede op een massabijeen
komst in Boekarest opnieuw de onafhan
kelijke koers van zijn land, ook binnen de
organisatie van het Pact van Warschau,
bevestigd. Hij sprak zich ook nu weer uit
tegen een verhoging van de militaire uit
gaven, omdat er volgens hem geen oor
logsgevaar bestaat.
Tevens verzekerde hij echter dat deze
kwestie opnieuw zal wordeh bekeken, als
de internationale toestand slechter zou
worden.
De hoop is uitgesproken dat er om
streeks Kerstmis een raamakkoord voor
het Eems-Dollardgebied zal zijn. Daar
moet 500 ha Duits land worden opgespo-
Het was de vijfde rede van Ceaucescu in
zeven dagen tijd. Hij verklaarde dat het
Roemeense leger alleen instructies van de
nationale staats- en partij-organisaties zal
opvolgen. „Nooit zal het leger orders ac
cepteren van buitenaf”, aldus de Roe
meense leider, onder applaus van zijn ge
hoor. Hij pleitte voor gelijkheid en weder
zijdse eerbied als voornaamste beginselen
voor samenwerking tussen de communis
tische staten.
„De internationale communistische be
weging moet strikt worden geleid door de
principes van gelijkheid, welke in 1976 op
een conferentie van 29 Europese commu
nistische partijen in Oost-Berlijn zijn aan
vaard", aldus Ceaucescu
De bewindsman zei dit gisteravond in de
KRO-actualiteitenrubriek „Echo”. Hij zei
verder, dat een niet-representatieve rege
ring in Namibië grote onrust zal veroorza
ken. In hetzelfde programma merkte Siet-
ze Bosgra van het Comité Zuidelijk Afrika
op, dat Namibië ook na de verkiezingen
een verlengstuk zal blijven van Zuid-Afri-
ka. De oorlog gaat door, het enige wat
verandert is de vlag, aldus Bosgra.
Een woordvoerder van de Zuidafrikaan-
se strijdkrachten heeft gisteren in Wind
hoek bekend gemaakt, dat Zuidafrikaanse
militairen in het noorden van Namibië
acht „terroristen” hebben gedood. Hij kon
samenzijn naar de bungalow van Van Agt
in Groesbeek bij Nijmegen.
Na het contact tussen Botha en Wald
heim zijn in de kwestie-Namibië nog ver
schillende problemen onopgelost geble
ven. Zo zou de secretaris-generaal er niet
in zijn geslaagd concrete en gedetailleerde
toezeggingen van Botha te krijgen over de
volledige naleving door Zuid-Afrika van
de besluiten van de Veiligheidsraad over
de overgang van Namibië naar de onaf
hankelijkheid volgens het schema van de
Verenigde Naties. Botha heeft Waldheim
slechts toegezegd, dat hij „een spoedig
antwoord” op een reeks van vragen kan
verwachten nadat de Zuidafrikaanse mi
nister met zijn collega’s in Pretoria heeft
overlegd.
Momenteel voert Botha gesprekken met
de Amerikaanse president Carter en met
diens minister van Buitenlandse Zaken
Cyrus Vance.
in New York overleg met vertegenwoordi
gers van de vijf westerse leden van de
Veiligheidsraad. Waldheim heeft ook ge
sproken met de Zuidafrikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, Roelof Botha.
NEW YORK (UPI). De regering van
Vietnam heeft gisteren een nota gestuurd
aan de Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties waarin China wordt beschuldigd
van een „expansionistische politiek”.
Volgens deze' nota maakt Peking ge
bruik van het Vietnamees-Cambodjaanse
grensconflict om de landen van Zuidoost-
Azië te verdelen, zodat het zelf de hegemo
nie kan verwerven over dit gebied. De nota
bevat een uitvoerige opsomming van wat
de Chinezen volgens Hanoi op hun kerf
stok hebben
De Vietnamese ambassadeur bij de VN,
H A. van Lau, overlegde gisteren met VN-
secretaris-generaal Kurt Waldheim over
de groeiende spanning in Indochina. Wald
heim sprak deze week ook met diplomatie
ke vertegenwoordigers van Laos en Cam
bodja
De 34-jarige Schuitman, de directeur
van de plaatselijke Philips vestiging, werd
op 24 november ontvoerd door vijf gewa
pende mannen die zijn auto in de buurt
van zijn kantoor aanhielden
MADRID (Reuter/AFP). De Spaanse
politie heeft 14 leden van de linkse guer-
rilla-organisatie FRAP gearresteerd bij
acties in Madrid, Sevilla, Barcelona en
Saragossa. Dit is gisteren vernomen in
kringen van de Madrileense politie.
(Van onze redactie buitenland)
GENÈVE. Bij het noodweer van de
laatste weken zijn op Sri Lanka, het voor
malige Ceylon, minstens 1500 mensen om
het leven gekomen.
i de voé-
ing voor
eventien
irganisa-
ïlkdistri-
en giste-
las in de
imdat de
'en giste-
oort van
im-Over-
lerikaan-
n Neder-
ar studie.
Ie Ameri-
lerlandse
he Hoge-
nderzoek
espraak
helemaal
n van de
'e Ameri-
elling tot
er goede
het met
concur-
e Neder-
(Van onze redactie buitenland)
NAIROBI. President Idi Amin
van Oeganda heeft het bevel op zich
genomen over een eenheid van het
Oegandese leger in de strijd tegen
Tanzania. Dit heeft radio-Oeganda
gisteren bekend gemaakt.
Het radiobericht spreekt hiermee
berichten tegen als zou de Oegandese
dictator zijn vermist. De laatste drie
dagen was Amin niet meer in Nairobi
gezien.
Volgens het Oegandese radiostation
heeft Amin zijn troepen het bevel
gegeven niet opnieuw de grens met
Tanzania over te steken, in het belang
van wat wordt genoemd de Oegande
se politiek van „liefde, vrede en ver
zoening”. Oegandese legercommuni
qués melden, dat zich nog slechts één
Tanzaniaanse eenheid op Oegandees
grondgebied zou bevinden. Wel zou
den volgens deze communiqués aan
de Tanzaniaanse zijde van de grens
„minstens 10.000 man troepen staan
te wachten” om Oeganda binnen te
rukken.
ten. Het enige „hete hangijzer”, zo werd
gezegd, is het grensverloop. Duitsland
heeft er begrip voor dat dit voor Neder
land belangrijk is.
Van Agt en Schmidt waren zeer teleur
gesteld over het besluit van Frankrijk om
de uitvoering van het Rijn-zoutverdrag
van 1976 nu met tenminste zes maanden te
vertragen. Dat is een grote tegenvaller
In de provincie Batticoloa, die samen
met de provincies Amparai en Polonnora
het zwaarst werden getroffen vielen al 750
doden. Dit heeft een woordvoerder van de
organisaties voor rampenhulp van de Ver
enigde Naties gisteren in Genève meege
deeld.
Volgens eerdere berichten waren er 500
mensen omgekomen. De stichting Neder-
land-Sri Lanka heefteen gironummer geo
pend voor hulp, nummer 3559600.
atschap-
a Antillj-
L.M. la-
over een
chorten
imen tot
zouden
t.
jen zeg-
i in ver,
i van de
de West-
P U. Met
met in
vluchten
laar Wil-
leven.
zei dat later verdere eisen gesteld zouden
worden
In de verklaring van de strijdkrachten
van het „Nationaal Verzet” werd gezegd
dat tot dusverre geen eis tot betaling van
een losgeld is gesteld. Schuitman, aldus de
verklaring, „verkeert in prima conditie, en
onze eisen zullen te zijner tijd bekend
gemaakt worden”.
Volgens de verklaring had de guerrilla-
organisatie besloten Schuitman te ontvoe
ren, „omdat hij als vertegenwoordiger van
zijn Nederlandse firma zich er voor had
ingezet het werk van de vakbonden in die
firma onmogelijk te maken”.
Van Agt en Schmidt vinden dat een
hieuw wisselkoersarrangement ten minste
zo stringent moet zijn als het huidige
„slang’’-arrangement, waaraan de Bene-
luxlanden, West-Duitsland en Denemar
ken meedoen. Wat betreft het kredietme-
chanisme zijn de twee regeringsleiders
van mening dat de voorkeur moet worden
gegeven aan middellange-termijnkredie-
ten. De wijze waarop moet worden gepro
beerd om welvaartsverschillen in de Ge
meenschap meer met elkaar in evenwicht
te brengen, wordt door Schmidt en Van
Agt met gelijke ogen bekenen. Zij vinden
dat de bestaande instrumenten, de Euro
pese Investeringsbank en het Europese
Regionale Fonds, zoveel mogelijk moeten
worden uitgebouwd.
Verder is tijdens het gesprek tussen de
regeringschefs, waaraan overigens ook de
ministers van Buitenlandse Zaken Gen
scher en Van der Klaauw deelnamen, het
voorstel van de Franse president Giscard
d’Estaing om drie „wijzen” in te stellen,
bespreken. Die „wijzen” zouden het toetre
den van Spanje, Portugal en Griekenland
tot de Europese Gemeenschap moeten on
derzoeken. Duidelijk is geworden dat
Duitsland en Nederland daar weinig be
hoefte aan hebben, zo is gisteren nog eens
ten overvloede gebleken.
DEN HAAG/NEW YORK. -i- Minister
Van der Klaauw van Buitenlandse Zaken
hecht niet veel waarde aan de verkiezin
gen die de komende week in Namibië
(Zuidwest-Afrika) worden gehouden.
Door deze verkiezingen wordt volgens
Van der Klaauw een regering gevormd
die niet representatief zal zijn, omdat
Zuid-Afrika daar nog een heleboel in te
zeggen zal hebben.
niet zeggen, of het ging om leden van de
nationalistische bevrijdingsbeweging
SWAPO.
Inmiddels voert de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, Kurt Waldheim.
Van Agt in gesprek met zijn Westduitse collega Helmut Schmidt. Beide top-politici
waren het roerend eens over de komende ..top" in Brussel
De FRAP is sinds 1975 vrijwel niet meer
actief geweest. In dat jaar werden twee
van zijn leden geëxecuteerd, nadat wijlen
dictator Franco had geweigerd hun gratie
te verlenen.
Een journalist van het Spaanse dagblad
La Calle is donderdagavond in Madrid het
ziekenhuis in geslagen door een groepje
neofascisten. De journalist, Tadzid Mali-
nowsky, plakte op het moment van zijn
mishandeling biljetten, waarop de bevol
king wordt opgeroepen ja te zeggen tegen
het referendum dat op 6 december plaats
vindt over de nieuwe Spaanse grondwet.
Een groep van tien mannen heeft giste
ren een overval gepleegd op de betaalkas
van een ijzersmelterij bij het Noordspaan-
se Bilbao. De overvallers maakten 90 mil
joen pesata’s (ruim 2,5 miljoen gulden)
buit. De politie sluit niet uit dat de groep
deel uitmaakt van de Baskische afschei
dingsbeweging ETA.
Bij eerdere overvallen van de organisa
tie werden respectievelijk 10 miljoen pese
ta’s (bijna 300.000 gulden) en 31,8 miljoen
peseta’s gestolen.
Bij een aanslag op een café in de Baski
sche plaats Onate is gisteren een lid van de
Guardia Civil, dodelijk gewond. De onbe
kende daders zijn per auto ontkomeri I
(Van onze redactie buitenland)
W ASHINGTON. Opslag van kernaf
val in zoutlagen is volgens actiegroepen
in de Verenigde Staten allerminst veilig.
Hoewel het ministerie voor energie zich
vooral op die mogelijkheid richt (met
name omdat omtrent zoutformaties meer
bekétid is dan over de mogelijkheden die
graniet of basalt wellicht bieden) hebben
vier onafhankelijke geologen gezegd dat
de kennis over het gedrag van de zoutla
gen vooralsnog onvoldoende is om een
veilige opslag te garanderen.
Bij een topconferentie in Moskou van de
zeven landen vj>n het Pact van Warschau
op 22 en 23 november was Ceaucescu met
de leiders van de zes andere staten in
conflict geraakt, omdat hij zich tegen een
verhoging van de defensie-uitgaven had
verzet en ook opnieuw weigerde de Roe
meense strijdkrachten onder een bovenna
tionaal commando te plaatsen. Voorts wil
Roemenië al jaren niet weten van een
legering van Russische troepen op zijn
grondgebied.
Ceaucescu, die drie uur aan het woord
was, sprak op een bijeenkomst ter herden
king van het feit dat 60 jaar geleden na de
Eerste Wereldoorlog het voormalige Hon
gaarse Transsylvanië zich bij twee Roe
meense provincies aansloot, waardoor een
„nationalistische eenheidsstaat” ontstond.
Terwijl zich onder zijn gehoor de ambas
sadeurs van Tsjecho-Slowakije, Oost-
Duitsland, Hongarije en Polen bevonden,
werd de Roemeense leider herhaaldelijk
langdurig toegejuicht door zijn landgeno
ten. De Sovjet-Unie en Bulgarije waarvan
de ambassadeurs op het ogenblik niet in
Boekarest verblijven, waren door lagere
diplomaten vertegenwoordigd.
Ceaucescu ging niet op de problemen
tussen Roemenië en zijn bondgenoten in.
Hij sprak alleen in het algemeen van „mis
verstanden” aan de kant van de andere
landen van het Pact van Warschau. Hij
verzekerde dat Roemenië alles in het werk
zal stellen om de ontwapening, de ontspan
ning en de samenwerking met alle volke
ren te bevorderen. Hij drong er bij alle
staten op aan, de bewapeningswedloop te
staken, „zolang daar nog tijd voor is”.
De verhouding tussen Boekarest en het
Kremlin wordt ook bemoeilijkt door de
steeds betere verhouding van Rdêmenië
met China. Tevens is Roemenië het enige
land binnen het Pact van Warschau dat
diplomatieke betrekkingen met Israel on
derhoudt.
voor de vervuiling, omdat Frankrijk zeer
veel zout van zijn kalimijnen in de Rijn
loost. Voor de deur van Koekoekmuseum
in Kleef, waar het gesprek plaatsvond, was
een kleine anti-Kalkardemonstratie. Over
de snelle-kweekreactor zelf is door de re-
gerirtgsleiders niet gesproken
Na afloop van de bespreking begaven de
regeringsleiders zich voor een informeel
De organisatie zei dat een eerdere eis tot
verdeling van twee miljoen dollar aan
voedsel onder de armen van San Salvador
in ruil voor Schuitmans vrijlating „be
drog” was.
„De bekendmakingen van het zoge
naamde Proletarische Guerrillaleger zijn
bedrog en vormen onderdeel van een com
plot om de publieke opinie in verwarring
te brengen”, aldus de strijdkrachten van
het „Nationaal Verzet" in een verklaring
die aan de media werd toegezonden.
Donderdag waren een aantal kranten en
radiostations opgebeld door een onbeken
de man, die zei uit naam van het „Proleta
rische Guerrillaleger” te spreken. Hij eiste
dat Philips, de firma waarvoor Schuitman
werkt, voedsel ter waarde van twee mil
joen dollar onder de armen zou verdelen
als een van de voorwaarden voor de vrijla
ting van de ontvoerde zakenman. De man
Zij betogen dat onder de invloed van
grondwater door een nieuw verloop van
ondergrondse rivieren een bestaande situ
atie ingrijpend kan veranderen en zij noe
men zoutneerslag in het gebied van de
Amazone-rivier als voorbeeld.
Bovendien zijn deze geologen er niet van
overtuigd dat een verstoring van de omge-
ving„-door boringen straffeloos kan ge
schieden en zij betogen dat de boorgaten
niet met voldoende zekerheid voor een
lange termijn zijn af te sluiten.
Het burgerlijk protest tegen het nucleair
gebeuren in de VS omspant de natie als
een zeer losgebreide sok: er zijn zo’n 25
regionale groepen, die elk soms weer in
dertig afdelingen zijn onderverdeeld en
maar enkele malen per jaar samenwerken.
Op het nationale vlak zijn lobbyisten actief
en organisaties die zich voornamelijk ten
doel stellen informatie te verschaffen over
de werkelijke stand van zaken.
De protesten zijn vooral regionaal geïn
spireerd, omdat de probelemen per regio
verschillen: in het oosten van de VS zijn
het vooral de energiefabrieken, in het wes
ten de uraniumwinning en elders het
vraagstuk van de opslag van afval, die het
kernpunt vormen van de activiteiten.
De algemene bezorgdheid richt zich in
toenemende mate op de vraagstukken van
transport en opslag van kernafval. In vier
staten is wetgeving aangenomen die met
het probleem te maken heeft, in dertien
staten werd bij resolutie de opslag en
transport van kernafval verboden, in tien
andere staten zijn zulke resoluties in voor
bereiding en in acht andere moeten derge
lijke besluiten in stemming worden ge
bracht.
Een reeks van steden heeft transport
van nucleair afval op zijn grondgebied
verboden. Daarbij zijn New York City,
New Londen en Hartford in Connecticut,
25 steden in Vermont en zeven steden die
de controversiële Seabrook-centrale in
New Hampshire omgeveh. De protestbe-
weging voorspelt dat dit soort maatregelen
overal zullen worden nagevolgd.
De staat Californië heeft besloten geen
nieuwe kerncentrales te bouwen totdat het
afvalprobleem is opgelost, Maine heeft een
dergelijke wetgeving, Montana kwam via
een referendum tot zo’n besluit en de staat
-New York deed het via een beslissing van
de gouverneur.
Inmiddels is in Washin(on betoogd dat te
strenge beperkingen ten aanzien van nu
cleaire transporten via het wegennet, de
groei van het nucleair potentieel zouden
belemmeren en problemen kunnen opleve
ren voor ziekenhuizen. Maar zonder die
beperkingen zouden bijvoorbeeld alleen al
in New York City per jaar 250 gevaarlijke
verschepingen van gevaarlijk kernmateri
aal door dichtbevolkte buurten gaan.
De protestbeweging spitst zich vooral
toe op het verwerven van de zekerheid dat
oplossingen voor de problemen van trans
port en opslag niet terwille van de
nucleaire industrie op uitsluitend poli
tieke overwegingen zullen worden ge
zocht Dat gaat gepaard met de uitgave
van miljoenen aan propaganda. De hon
derd grootste kernenergiebedrijven gaven
in het afgelopen jaar voor ruim 60 miljoen
dollar uit aan advertenties. De protestbe
weging beschikt over een budget van niet
meer dan een miljoen dollar per jaar,
volgens een uiterst onofficiële schatting.
De protestbeweging zal een goede oplos
sing voor het afvalprobleem in redelijk
heid accepteren, maar er is intussen al
onherstelbare schade aangericht doordat
kernafval in grondwater, vervolgens in
kreken en daarna in bijvoorbeeld het
drinkwaterreservoir van de Newyorkse
stad Buffalo terecht is gekomen. In de
staat Washington werd een .deel van de
Columbia-rivier aangetast door kernafval
dat vrijkwam omdat vloeibaar r^fval van
de nucleaire produktie voor het ministerie
van defensie, door vaten heenvrat.
Niettemin erkent de prostestbeweging
dat sommige gemeenschappen, die er nu
op tegen zijn, uiteindelijk toch met een
voorziening voor de opslag van kernafval
zullen worden opgezadeld. Maar daar
waar enerzijds wordt gestreefd naar het
vinden van een betere oplossing voor al
bestaand afval, wordt terzelfdertijd de
aanmaak van nieuw afval, zonder dat een
goede opslagmethode bestaat, van de hand
gewezen.
SAN SALVADOR (AP). Een linkse guerrilla-organisatie die zich „De Strijdkrach
ten van het Nationaal Verzet" noemt, heeft gisteren de verantwoordelijkheid opgeëist
voor de ontvoering van de Nederlandse zakenman Frits Schuitman in El Salvador.
Bergh en
Van der
het con-
■derland
mogelijk
delingen
regering
cialisten
vluchte-
■illen be-
ishereni-
ïergh en
Kamer-
„Verkiezingen in
