a Literaire prijzen
naar
Theroux en Vincenot
w
Nieuwe musicals
volgend seizoen
FGH hypotheekbank
■vvi
komende
exposities
I
„AN AMERICAN PRAYER”
Als u een bouwproject had
en u had behoefte aan een
betrouwbare partner, met wie
zou u dan gaan praten?
S'\
ifcaË BiWilf I
Van Goghstichting
kwam plichten bij
CRM niet na
J
Onverkoopbaar
door John Oomkes
Kort over de FGH-hypotheek.
Kort over de FGH-pandbrief.
Op de plank
Met FGH-Vastgoed bijvoorbeeld.
1#!
w,
|t
F
15
KUNST
DECEMBER
W O E N S DAG
19 7 8
6
F
IET
Elke FGH-hypotheek is maatwerk.
Wat zeggen wil,dat We zorgvuldig rekening
houden met uw individuele omstandigheden.
Een FGH-hypotheek past als een handschoen.
En is aangepast aan uw financiële draagkracht.
Interesse? Komt u dan 's praten.Onze
adressen vindt u onderaan deze advertentie.
U kunt natuurlijk ook uw eigen adviseur
hierbij inschakelen.
Als u uit bent op hoge rente, maar er niet
voor voelt om uw spaargeld vast te zetten,
dan is de FGH-pandbrief een goeie belegging.
Veilig. Goed rendement, korte looptijd. Altijd
tussentijds te verkopen. Ze luiden aan toonder,
en u kunt ze overal kopen: bij onze kantoren,
of via uw bank of uw effectencommissionair.
FGH-Vastgoed is gespecialiseerd in de
ontwikkeling en exploitatie van onroerend goed.
Wij ontwikkelen zelf projecten van formaat.
Bouwen, verkopen of beheren, en zijn met
name actief op het gebied van commercieel
onroerend goed, woningbouw en recreatie.
Wij hebben op dit moment o.a. bedrijfs
panden onder handen, kantoren,bungalows,
eengezinswoningen, appartementen en zelfs
een compleet recreatiedorp. Vaak worden de
projecten in samenwerking met een ander
uitgevoerd,zodat beide partijen elkaar goed
kunnen aanvullen.En de directe verbondenheid
van FGH-Vastgoed met de Friesch-Groningsche
Hypotheekbank houdt ruime financierings-
mogelijkheden in.
Als u geïnteresseerd bent in overleg valt
een afspraak gemakkelijk te maken.
AMSTERDAM. Overmorgen zou hij 35 jaar geworden zijn, maar
op die dag zullen enkele van zijn naaste vrienden in het ochtendsche-
mer aan zijn Parijse graf staan en staren naar de strakke letters op de
eenvoudige tombe: James Douglas Morrison. Daaronder: rebel.
v J
P
I i
MÉS
/;.S
Requiem voor
c,
dichterschap
Jim Morrison
WB101/01
I
(ADVERTENTIE)
I
«ph
i
s prijs
iaat met
traploos
0 toeren
seis ge-
loos re-
amma’s
nma.
te vang-
jrote af-
met een
ntvangst
temming
udness-
len voor
.High
beeld),
jlling en
idinstel-
Voor hen die beseften waarmee Morri
son bezig was, gold hij echter als de muzi
kale tegenhanger van Che Guevara of een
zestiger jaren-editie van James Dean, de
jeugdige filmheld van een eerdere genera
tie. Tegelijkertijd moet het echter vast
staan dat Morrison met niemand te verge
lijken viel. Immers, Dean was een rebel
„without a cause”, Morrison had wel dege
lijk een drijfveer en een kunstzinnige, cre
atieve ambitie. Daarvoor was ook hij van
zelfsprekend teveel een kind van zijn tijd.
Heb je het namelijk over de jaren waarin
Vietnam, de Praagse Lente, de internatio
nale studentenbeweging en Parijs in mei
1968 overal ter wereld voor voorpagina
nieuws zorgden, dan kun je niet om de
figuur van Jim Morrison heen.
muzikale flarden, maar het feit dat die
afkomstig zijn van de drie overgebleven
Doors is de enige overeenkomst met het
tot nu toe bekende werk van deze legenda
rische Amerikaanse formatie.
Als dichter stond Morrison in Califor
nia in hoog aanzien, zo vertelt Lisciandro.
„Hij las vaak uit eigen werk voor, deed
mee aan avonden waarop de bekendste
dichters acte de presence gaven. Dat was
wat anders dan de man die iedereen ken
de van de viriele, ongewoon vitale Doors-
concerten. Hoewel, tijdens vrijwel elk op
treden droeg Jim óók een minuut of tien,
vijftien uit eigen werk voor. De meesten
van zijn bewonderaars begrepen het, ge
loof ik, niet. Herkenden die andere kant
van zijn persoonlijkheid niet”.
Lisciandro: ,,Op 8 december 1970 nam
Jim met medewerking van Haeny voor het
eerst enkele van zijn gedichten op. Het was
zijn 27ste verjaardag; een onwezenlijke
sfeer in de studio. Een ander zou op zo’n
dag zijn gaan feesten. Jim niet, zijn werk
was zijn leven. De opnamen zijn na zijn
dood jaren op de plank blijven liggen.
Niemand wist wat we er mee zouden doen.
De goegemeente zal er ongetwijfeld des
ondanks argwanend tegenover staan.
Trachten de nabestaanden en vrienden
geen handig slaatje te slaan uit An Ameri
can Prayer. En zo hun beweegredenen
zuiver zijn, waaruit valt dan te verklaren
dat een Amerikaanse platenmaatschappij
het project voor zo’n zeshonderdduizend
gulden voorfinancierde?
„De uitkomst daarvan was verrassend.
Het was net alsof Jim het zelf allemaal
voorbereid had. We kregen een ruwe auto
biografie in dichtvorm". Tezamen met
opnamen van groepsgesprekken waarin
Morrison zijn gevoelens, zijn (doodsang
sten en zijn overtuigingen nader toelegde,
en enkele tekeningen ontstond zo een on
verwacht zuiver beeld op de persoon Mor
rison.
Drummer Densmore kijkt van de vraag
niet op. „Als onze mentaliteit inderdaad zo
laag was geweest, dan hadden we een
dergelijk project vlak na Jims dood moe
ten uitvoeren. Maar er zit voor ons geen
enkele winstmogelijkheid aan vast. Het is
geen rockmuziek, het is een dichtbundel.
Gitarist Krieger tenslotte: „We hadden
alleen gedacht dat het mogelijk was om
zijn gedichten een jaar eerder uit te bren
gen. Jims schoonvader, een oudere leraar,
bemoeide zich er echter mee. Hij wilde net
als wij recht doen aan de dichter die zijn
schoonzoon was. Het betekende echter wel
telkens vertraging om elke mogelijke futi
liteit. Lastig ja, maar het verzekerde ook
de zorgvuldigheid van de uitgave”.
Krieger: „Onvermijdelijk is daaraan
verbonden de vraag of dit project ons
drieën weer als The Doors bijeen heeft
gebracht tijdens het vele werk. We weten
het niet. We sluiten het niet uit. Dat ligt nog
wel in de schoot der geschiedenis verbor
gen; Jims dichterschap in ieder geval niet
meer”.
In de praktijk zal de dichtkunst van Jim
Morrison onverkoopbaar zijn, zo meent
ook Manzarek. „Dat komt omdat we het
eerst nu hebben gedaan. De tijd was er
misschien wel rijp voor; we konden het
laten financieren zonder dat de goeie
geldgever wist of hij het resultaat kon
slijten. Dat zal hem niet lukken. Het is zo
goed als onverkoopbaar, want we hebben
er juist geen financieel slaatje uit willen
slaan. Het was zuiver een nagedachtenis
aan Jims geniale dichtkunst in de vorm
van een film zonder beelden. Een hoor
spel, zou je kunnen zeggen”.
hele gedeelten niet voor uitzending op de
Amerikaanse radio in aanmerking komen.
Denk maar niet dat zinnen als „Lament for
my cock” (Treurlied voor mijn lui) of „Her
cunt gripped him like a warm, friendly
hand” (Haar kut voelde als een warme,
vriendelijke hand aan) kunnen worden
uitgezonden of afgedrukt in de Ameri
kaanse media. Zelfs kunstzinnige erotiek
wordt daar huichelachtig tegemoet getre
den”.
Los daarvan zal een document als An
American Prayer alleen zijn waarde heb
ben voor die Doors-fans die Morrison wil
len leren kennen als een gevoelige dichter,
hoewel zijn verbale expressie lang niet
altijd even vrij is van een bombastische,
gemaakte toon.
Aan beide onderscheidingen is een geld
som van 1.500 pond (ongeveer 6.150 gul
den) verbonden.
Maskerade speelt in het Amsterdam van
1910 in een milieu van pluche, pluimen en
plezier. Jos Brink: „In een tijd toen de
betere stand minder en de mindere stand
beter werd. Toen de dames vrouwen wer
den en de heren jongens-onder-elkaar ble
ven”. Het wordt een verhaal vol misver
standen en verguizing, dat zich best in 1979
af zou kunnen spelen, omdat „Liefde niet
gedateerd is en mensen zich vaak beter
voordoen dan ze zijn”. Kortom, spanning,
emoties, de lach en de traan in een produk-
tie van Tekstpierement.
Deze musical brengt zes mensen op de
been die doen alsof ze met z’n zestigen zijn.
In de hoofdrollen: Jos Brink en de actrice
Henny Orri, naast hen: Frank Sanders en
de cabaretières Lucie de Lange, Mary Mi-
chon en de pas onderscheiden Simone
Kleinsma. Het orkest staat onder leiding
van Henk Bokkinga, die ook de muziek
schrijft. Omstreeks oktober is de premiè
re. De regie is in handen van Jo Dua.
Van Amerikaanse makelij is de musical
„De Club”, geschreven door Eve Merriam.
Enkele zeer bekende actrices hebben daar
in ’n rol aanvaard: Els van Rooden, Annet
Nieuwenhuyzen en Jenny Arean.
Verder verschijnt na jaren van lijfelijke
afwezigheid op de planken ook Adèle
Bloemendaal weer eens. Sylvia Alberts en
Jes Vriends completeren de bezetting van
dit zes vrouwenrollen tellende stuk. De
première is de komende zomer tijdens het
Holland Festival. In de herfst van ’79 gaat
„De Club” op tournee.
De 37-jarige Theroux die de romanprijs
ontving voor zijn verhaal over een beroem
de fotografe, werd in Medford in de staat
Massachusetts geboren. Hij studeerde me
dicijnen, maar ging later schrijven. Sinds
1971 woont hij in Londen.
John Grigg aan wie de biografieprijs is
toegekend, deed 15 jaar geleden afstand
van zijn titel lord Altrincham.
De Franse, naar Voltaire genoemde let
terkundige prijs is dinsdag toegekend aan
Henri Vincenot voor zijn gehele werk. Vin
cenot is een spoorwegbeambte die de laat
ste jaren steeds meer naam maakt op
literair gebied. Behalve letterkundige is
Vincenot ook een verdienstelijk tekenaar
en beeldhouwer.
Dat is de strekking van een brief die de
Algemene Rekenkamer, naar nu bekend is
geworden, enkele maanden geleden aan de
minister heeft toegestuurd.
In deze stichting werden in 1962 de schil
derijen, tekeningen en brieven van Vin
cent van Gogh die in het bezit waren van
zijn neef, de onlangs overleden ir. V. W.
van Gogh, ondergebracht.
Het rijk betaalde toen voor deze collectie
een bedrag van 18,4 miljoen gulden. Een
van de bepalingen uit het contract tussen
rijk en stichting is dat de helft van de
opbrengsten uit de verkopen van repro-
dukties en catalogi zouden toekomen aan
het rijksmuseum Vincent van Gogh. Het
museum, dat speciaal voor deze collectie
in Amsterdam is gebouwd, werd in 1973
geopend.
Verder wil de Rekenkamer duidelijk
heid hebben over wat er met de netto-
opbrengst is gebeurd van een Van Gogh-
tentoonstelling die in 1976 in Japan is
gehouden. Het bedrag van een miljoen
gulden, dat indertijd aan ir. V. W. van
Gogh is overhandigd, is volgens de
Rekenkamer niet op de plaats van be
stemming aangekomen.
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG. De minister van CRM
moet alsnog van de Stichting Vincent van
Gogh het tegoed opeisen, dat haar krach
tens een wettelijke overeenkomst uit 1962
toekomt.
De onderscheiding die hem nu is toege
kend, wordt verleend aan een werk, of
iemands gezamenlijke werk dat „de zaak
van de verdraagzaamheid, de redelijkheid
en de broederschap onder de volkeren
dient”. Voltaire (pseudoniem van Fran
cois-Marie Arouet) was een Franse schrij
ver die leefde van 1694 tot 1778.
ben. Al het geëxposeerde is afkomstig uit
particuliere verzamelingen. De meeste
werken dateren uit de 16e en 17e eeuw.
Van 9 tot en met 30 december wordt in
Kunsthandel Borzo in de Verwersstraat in
’s-Hertogenbosch een expositie gehouden
van de in 1932 overleden Haagse kunste
naar Marius Bauer. Er worden 25 schilde
rijen en aquarellen geëxposeerd naast nog
eens 150 etsen van deze kunstenaar.
Een catalogus van deze tentoonstelling is
door Anna Wagner, voormalig conserva
trice van het Haags Gemeentemuseum,
voorzien van een uitvoerige inleiding in
het werk van de kunstenaar.
LONDEN/PARIJS (Reuter, AFP). De
Amerikaanse auteur Paul Theroux heeft
dinsdag de Britse Whitbread-prijs voor de
beste roman van 1978 gekregen voor zijn
boek „Picture palace”. De
Whitbread-prijs voor de beste biografie
van dit jaar ging naar John Grigg voor
het tweede deel van zijn levensbeschrij
ving van Lloyd George.
In het Noordbrabants Museum in de
Bethaniëstraat in Den Bosch wordt tot en
met 2 januari 1979 een expositie gehouden
van Franse affiches uit de periode 1895-
1900.
Deze periode is in Parijs vooral bijzon
der belangwekkend geweest voor de Fran
se affiche, omdat in die tijd kunstenaars
hun affiches op een kleiner formaat uitga
ven, waardoor drukkers in staat waren
deze in banden te verzamelen. Op die
manier is een complete serie van 250 litho’s
ontstaan, die onder de titel „Les maitres de
l’affiche” de wereld ingingen. Deze mees
ters van de affiche werden van 1895 tot
1900 in de zogenaamde editions chaix uit-
166.-
gewerk-
igelbare
Totdat de overgebleven Doors, Haeny en
ik elkaar vanaf 1976 weer regelmatiger
begonnen op te zoeken. Het gesprek kwam
daarbij uiteraard vaak op Jim en het feit
dat zo weinigen zich hem als dichter herin
nerden. Haeny haalde toen de opnamen
van zijn gedichten tevoorschijn, waarna
we probeerden vast te stellen of er vol
doende materiaal bestond om een repre
sentatieve, uitgave van Jims dichtkunst te
kunnen voorbereiden. Het was meer dan
genoeg”.
Het zou lang duren voordat de buitenwe
reld te horen kreeg wat het team van vijf
intimi voorbereidde. In een gesprek waar
bij Manzarek, Krieger en Densmore de
woorden van Lisciandro aanvullen, wordt
de ware toedracht bij stukjes en beetjes uit
de doeken gedaan. „Ons stond het volgen
de voor ogen”, zo neemt Lisciandro de
draad op. „Het materiaal moest worden
geredigeerd, vervolgens voor een stereo-
kwalitiet geschikt gemaakt worden en
daarna in een bepaalde vorm worden ge
goten. Gelukkig hadden we de beschik
king over een paar ruwe aantekeningen
van Jim waarin deze zijn poëzie globaal
indeelde. Zodat we aan de hand van zijn
gedichten beter konden zien op welke peri
ode uit zijn leven het betrekking had”.
■A 9
"9$
De afgelopen dagen waren die drie vroe
gere collega’s van Jim in ons land. Orga
nist Ray Manzarek, gitarist Robbie Krie
ger en drummer John Densmore zijn sa
men met Frank Lisciandro en John Haeny
twee van Jims vrienden uit de tijd dat
hij studeerde aan de filmacademie van de
Universiteit van Los Angeles zijn ver
antwoordelijk voor de productie van An
American Prayer. Het blijkt een toegewij
de kring van vrienden en intimi die angst
vallig waakt over Morrisons artistieke na
latenschap.
Omdat de drie ex-Doors even kort hun
zegje moeten komen doen in het lawaaiige
Spitsuur-programma van Hilversum III,
wordt een deel van de informatie gewon
nen bij de cineast Lisciandro. Hij is een
opmerkelijke open dertiger, die gespeciali
seerd is in het maken van zogenaamde
„docudrama’s”, gedramatiseerde docu
mentaires voor de Amerikaanse tv. „Hae
ny en ik kenden Jim al jarenlang. We
komen uit dezelfde streek, volgden dezelf
de studie en bleven met hem in nauw
contact omdat The Doors slechts één van
zijn uitlaatkleppen waren”.
„Jim schreef gedichten, tekende, steun
de ons in onze filmprojecten en had meer
dan elk van ons een gedrevenheid. Hij
schiep en hij werkte als een waanzinnige.
Soms bleven we met hem wakker, nachten
achtereen. Hij schreef schetsboeken vol
gedichten en kleine tekeningetjes, terwijl
wij de strijd tegen de slaap allang hadden
opgegeven”.
We hadden het niet gewaagd over de
figuur Jim Morrison te schrijven als dezer
dagen niet een wonderlijke nagedachte
nis aan hem verschenen was. Het gaat om
een kleine dichtbundel, waar een gram
mofoonplaat is bijgevoegd waarop hij
zelf zijn teksten leest. Nadere bestudering
leert dat An American Prayer, zoals de
uitgave is getiteld, bij uitstek een Re
quiem voor de dichter Jim Morrison is en
niet voor de ster. Om die reden ben ik
bang dat de nagedachtenis door velen
verkeerd zal worden begrepen. Als je de
plaat opzet, dan klinken er weliswaar wat
Het is een drukbezochte bedevaart
plaats voor hen die de jaren zestig bewust
hebben meegemaakt. Jim Morrison, die
slechts op 27-jarige leeftijd op de derde
juli 1971 de geest gaf na een hartaanval,
leeft namelijk in de gedachtenis van dui
zenden voort. Wereldbekend was deze
knappe, jonge Adonis als de zanger, tekst
schrijver en componist van de Califomi-
sche groep The Doors.
(Van. onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Het theaterpubliek
mag het volgend seizoen twee nieuwe
musicals verwachten. Eén daarvan is in
derdaad nieuw en oorspronkelijk Neder
lands: „Maskerade”. Het wordt de eerste
musical van cabaretier-entertainer Jos
Brink, in samenwerking met de ideeën
van Frank Sanders.
Voor het grote publiek was Morrison een
ster als weinig anderen, het gezicht van de
belangrijkste rockgroep die uit de Ameri
kaanse underground-beweging voort
kwam. Voor de media was hij een onrust
stoker, een tomeloos levende figuur en een
herrieschopper die de hypocrisie van de
Amerikaanse samenleving fel kritiseerde
in woord en gedrag. Zijn teksten hadden
onveranderlijk betrekking op zaken als
onverbloemde erotiek, dood en leven en
maatschappelijke intolerantie.
Jim Morrison was stellig een van hen op
wie de onderscheiding „het geweten van
Amerika” van toepassing was. Toen hij
stierf sprak de boulevardpers echter uit
sluitend over zijn uitspattingen op sex- en
drugsgebied, haalde dezwijgende meer
derheid in de Verenigde Staten wat ruimer
adem en bestond de generatie die hij verte
genwoordigd had eigenlijk niet meer.
gegeven. In het museum zijn gedurende de
decembermaand zestig van deze originele
lithografieën aanwezig.
In hetzelfde museum in Den Bosch is
van 16 december tot 14 januari een ten
toonstelling te zien van schilderijen, beeld
houwwerken en andere kunstvoorwerpen,
die het kerstverhaal als onderwerp heb-
En wat voor één! Als de platenmaatschap
pij vooraf zou hebben geweten wat er op
de plaat zou komen te staan, was An
American Prayer nooit op de markt geko
men”.
Densmore. „Ik bedoel, niemand had ge
dacht dat Morrisons werk nog altijd net zo
actueel zou zijn als een tiental jaren gele
den. Dat blijkt niet alleen uit een gedicht
als „Do, you know that we are ruled bij
TV?” (Weet je dat de tv ons leven be
heerst?), maar ook uit zijn erotische the
ma.s. De platenmaatschappij blijkt geld te
hebben gestopt in een productie waarvan
T i'1
FRIESCH GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK NV. Hoofdkantoor Amsterdam. Herengracht 433,(020 221272). KANTOREN Amsterdam. Herengracht 468.(020 262515) Arnhem. Zijpendaalseweg 59.(085 427348) Etndhoven.Ten Hagestraat 11.(040 446855) Enschede. M.H.Tromplaan 12.(053 3124 45)
•Den Haag.Lange Vijverberg9. (070 605900) •Groningen. Ubbo Emmiussingel 75,(050 183183) Rotterdam. Schiedamse Vest 89, <010 115550) Utrecht.Gildenkwartier 43.(030 310344) FGH-VASTGOED. Amsterdam.Herengracht 468. (020 262515).
