Poolse dirigent legt nadruk op blijheid tijdens NPO-concert
Waarheden” uitzaaien
Amerikaans
Grote belangstelling
voor theaterworkshops
CRM ontwerpt
fondsenwet voor
scheppende kunst
funkcircus
vervelend
Elisabeth Haich moet
wij
ontvingen
wij
ontvingen
Z
v
Hongaarse was priesteres in Egypte
Jaarboek 1978
gaat over '77
De Zaak Jan de Bont, speurderstoneel
MET DE GIROBETAALKAART KOST VREEMD GELD NIKS EXTRA.
betaalk^rtj-*
13
KUNST
ZATERDAG
9
DECEMBER
19 7 8
J
10
2
J J
4
7
31
24
postgiro en
(iaat u naar de sneeuw?
Neem dan wat girobetaal
kaarten mee. Want op (“Ik
Zwitsers postkantoor
krijgt u contant Zwitsers
geld. IJ hoeft bij verzilve
ring van uw girobetaal
kaarten geen enkele
provisie of kosten te
betalen. Da’s pure winst.
Alléén het opgenomen
bedrag wordt van uw post
rekening afgeschreven,
omgerekend tegen de dan
geldende koers.
Achterop elke betaal
kaart staat hoeveel vreemd
geld u in uw vakantieland
kunt opnemen.
Neem dus voldoende
girobetaalkaarten mee
naar de wintersport.
Of vraag tijdig een extra
set aan.
HAARLEM. Op het eerste
concert van het Noordhollands
Philharmonisch Orkest, dat Jerzy
Katlewicz in dit seizoen voor zijn
rekening nam, liet deze musicus
zich gisteravond kennen als pleit
bezorger voor Mozart. Al bij het
ter opening gespeelde Diverti
mento KV 136 bleek de Poolse
dirigent overigens niet in de eer
ste plaats uit te zijn op esthetische
verfijning, maar de nadruk te leg
gen op het blijde aspect. Conform
het karakter van een divertimen
to, klonk het allemaal heel vitaal
en uitbundig in de hoekdelen, ter
wijl innige zangerigheid het tus
senliggende Andante beheerste.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Een van de nevenactiviteiten van de Toneelschuur is
het mogelijk maken van actieve drama-beoefening, zonder dat daar
voor een verenigingsverband nodig is. Over het hele seizoen genomen
organiseert de Toneelschuur ongeveer vijftien workshops. In een
workshop wordt in kleine kring onder leiding van een speldocent
gewerkt aan de dramatisering van een bepaald gegeven of onder
werp, zonder dat daaruit altijd een podiumpresentatie voorstelling
voor publiek hoeft te volgen.
ra? rijkspostspaarbank
V wh
bibliotheek
Katlewicz pleitbezorger Mozart
JOHAN VAN KEMPEN
ir JERZY KATLEWICZ
T. N.
JOHN OOMKES
i*
(ADVERTENTIE)
OPHET ZWITSERSE
33LOOMMO'
923456'
va”
agblad
I
oordpuzz*
I" dient
udig: u
arstaan-
e kruis-
e rebus
j op de
leen gi-
zenden.
«O,
i%)
ïcorres-
len prij-
ivenmin
jndeerd
e krant.
„Kweken onder glas en folie” door
Karlheinz Jacobi en Dietrich Mierswa,
uitgave W. J. Thieme en Cie 19,90).
WAAR IS
ZWITSERS GELD
GOEDKOOP?
De workshopactiviteiten vragen binnen
de structuur van de Toneelschuur veel
tijd. In de pas verschenen beleidsnota
wordt daarom gepleit voor een extra be
leidsmedewerker die zich speciaal met de
workshops zal bezighouden. Van buitenaf
is er zeer veel belangstelling voor de
workshops, zo deelt de Toneelschuur bij
monde van Frans Lommerse mee. Zodra
bekend wordt dat een nieuw projekt op
stapel staat is zo’n workshop binnen enke-
De suggestief naar voren gebrachte, uit
stekend bij de kunstenaarsnatuur van de
dirigent passende „Linzer”-symfonie be
sloot dit Mozartprogramma op dit derde
NPO-concert in de B-serie. In een klassiek-
evenwichtige opzet, bracht de versie Katle-
vicz-NPO een musiceervreugde, die het
jeugdige en vriendelijke karakter van deze
symfonie alleen maar ten goede kon ko
men.
Toch trof het leeuwedeel van de episo
des van deze zangerige compositie door
harmonie in het samenspel van Sylvia
Prinsen en Jan van den Berg, in soepele
verstandhouding met Jerzy Katlewicz en
het orkest.
ie dagen volgeboekt. Er is een apart bud
get voor deze activiteiten, maar de deelne
mers zelf betalen ook persoonlijk een bij
drage. Om de continuering van het work
shopaanbod mogelijk te maken is binnen
de Toneelschuur sinds kort een lijdelijke
oplossing gevonden door een produktiebe-
geleidster aan te stellen
In de wet wordt geregeld dat de fondsen
kunnen worden opgericht bij algemene
maatregel van bestuur. Een van de voor
waarden voor het oprichten van een fonds
is dat het twee maanden, voordat het bij de
Kroon wordt ingediend, moet worden aan-
gekondigd. Deze regel is getroffen met het
oog op reacties - ook vanuit het parlement -
op de voorgenomen oprichting en de daar
aan te stellen voorwaarden. Scheppende
kunstenaars worden door opdrachten, sti
pendia en werkbeurzen in staat gesteld
hun arbeid te verrichten.
De achtergrond van het wetsontwerp is
dat CRM vindt dat fondsbesturen in het
algemeen beslissingen op een eenvoudiger
wijze kunnen nemen dan de rijksoverheid.
Bij het wetsontwerp is al een eerste voor
stel tot oprichting van een fonds gevoegd:
een fonds voor de scheppende toonkunst.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. Het ministerie van CRM
zal meer mogelijkheden krijgen om fond
sen op te richten voor scheppende kun
sten. Hiervoor zal er een Fondsenwet ko
men. De ministerraad is vrijdag akkoord
gegaan met dit wetsontwerp, dat werd
ingediend door minister Gardeniers van
CRM. De fondsen zullen jaarlijks subsidie
krijgen van het rijk. Ook derden kunnen
bijdragen leveren aan deze fondsen.
Ook dit jaar heeft Elsevier weer een
encyclopedisch jaarboek uitgebracht:
Het Jaar in Woord en Beeld. Wie
meent, dat het nog wat vroeg in het
jaar is om een jaarboek 1978 uit te
brengen heeft gelijk.
(afk); 2
gewicht)
32. boot
terbij; 2
rland;
voorze
1,50 de
luiste,
en. Dat
„Vorm en kleur in de fotografie”
door Harald Mante, uitgave Elsevier
Focus 39,50).
„200 Vliegbindtips” door Wilm Alp-
henaar en Nico van der Ven, uitgave
Elsevier Focus 10,25).
„Elseviers gids van het weer” door
Günther D. Roth met 150 afbeeldingen
in kleur, uitgave Elsevier Focus 35).
„Juke Box 2008”, volkstoneel door
Herman van Veen, uitgave Harlekijn
Holland 17,50).
AD
„Alternatieve geneeswijzen” door
prof. H. Holzer, uitgave Teleboek
18,90).
„De Encyclopédie van Diderot en
d’Alembert”, facsimile-uitgave van alle
platen uit de oorspronkelijke editie van
1762-1777 in vier delen met een register
als vijfde deel in één cassette. Van deze
encyclopedie werden duizend genum
merde exemplaren in omloop gebracht
en uitgegeven door Het Spectrum; prijs
ƒ695.
De Hongaarse Elisa
beth Haich, leidster van
yogascholen onder ande
re in het Zwitserse Zu
rich, heeft een danig uit
de kluiten gewassen ro
man geschreven, die on
der de wat pretentieuze
titel „Inwijding” in ons
land is uitgebracht.
Na 3000 jaar is het
weer ontwaken geblazen.
Ze moet weer helemaal
opnieuw beginnen, vanaf
het laagste stadium tot
het „hoge niveau”, waar
op Elisabeth zich haar le
ven vandaag de dag
vindt afspelen. Ze heeft
nu de elitaire opdracht
haar „Waarheden” onder
de mensen uit te zaaien.
Vandaar die dikke pil,
„Inwijding”.
KEES KLAASSEN
Het Jaar in Woord en Beeld, Encyclope
disch Jaarboek 1978, samengesteld door de
Winkler Prinsredactie, uitgeverij Elsevier,
prijs ƒ49,50.
Voor 49,50 gulden koopt men een
goed uitgevoerd en wat de onderwer
pen betreft die er wél instaan, informa
tief boekwerk, dat echter meer beweert
dan het kan waarmaken.
Drie willekeurige steekproeven: Aan-
tjes, het overlijden van paus Johannes
Paulus I, het definitieve aftreden van
de Belgische premier Tindemans. Het
staat er allemaal niet in.
Dat kan ook moeilijk als je een derge
lijk boek in de herfst uitbrengt, maar
dan mag de pretentie om het een ency
clopedisch jaarboek 1978 te noemen
op z’n minst overdreven worden ge
noemd. En dat wordt niet anders door
hier en daar zo tussen neus en lippen
door te vermelden, dat het encyclope
disch jaarboek 1978 eigenlijk een jaar
boek 1977 is. Dan moet de uitgever dat
even ruim en fors vermelden als de
voortdurend opduikende titel Het Jaar
in Woord en Beeld met daarbij het
jaartal 1978, daarmee de argeloze con
sument op z’n minst in verwarring
brengend zo niet misleidend.
Nu ben ik een geheide voorstander van
swingende klanken, dus geen haar op het
hoofd dacht er aan om niet te verschijnen
op deze ongetwijfeld fraai ogende gebeur
tenis. Een kleine 3000 anderen verdrongen
zich vrijdagavond gelijktijdig voor het po
dium van de Jaap Edenhal, stormrijp ge
maakt door de reclame. Anders dan de
meesten van hen heb ik de vier uur niet vol
kunnen en willen maken. Funk of geen
a funk.
Voor de duidelijkheid van dit betoog, de
formule die Clinton alias Dr. Funkenstein
heeft uitgepuzzeld heeft weinig met de
opgewekte negermuziek te maken die nor-
En hoe fijn genuanceerd liet Katlewicz
wiens directiemanieren ook voor een
publiek prettig zijn om naar te kijken de
NPO-blazers klinken in een volbezet Haar
lems Concertgebouw in de Gran Partita
KV 361 van Mozart. Hoogst onderhoudend
van artistieke uitbeelding kwamen de vier
uit deze serenade voor dertien blazers ge
kozen delen Largo, Menuet, Romanze,
Rondo in een rijkdom aan samenklan
ken naar voren.
Tussen deze programma-onderdelen in,
waren de twee NPO-leden Jan van den
Berg en Sylvia Prinsen-Veelo de respectie
velijke solisten in het Concert voor fluit en
harp met orkest. Het feit daargelaten dat
deze uitvoering als geheel niet als toon
beeld van instrumentale zuiverheid kon
gelden, werd toch een resultaat verkregen
dat Mozart’s geïnspireerd geschreven
werk in veel opzichten eer aandeed. Al was
de zeer verzorgd gebrachte harppartij in
dynamische zin vaak wat aan de beschei
den kant en al leek de fluitsolist in zijn
goed gefraseerde en helder klinkende spel
weleens een moment een ander tempo
voor te staan.
„Moederkalender 1979” met gedich
ten uit Noord- en Zuid-Nederland en
tekeningen van Peter van Straaten, uit
gave Elsevier-Manteau 19,90).
„Wina Born’s Wijnboek” door Wina
Born, uitgave Zomer en Keuning
22,50).
„Molens in de Zaanstreek in oude
ansichten deel 2” door A. Neuhaus,
conservator van het Molenmuseum in
Koog aan de Zaan, uitgave Europese
Bibliotheek 27,90).
„Zwart”, schilderijen en tekeningen
van Appel en Alechinsky met gedich
ten van Hugo Claus, uitgave Landshoff
(ƒ44).
seld in een pyramide
Daar doorleeft zij nog
eens een serie vorige en
ook toekomstige levens.
Eenmaal bevrijd uit de
steenklomp, doet een
vrijage met een Roodha
rige Vreemdeling haar
de das om, want prieste
ressen mogen geen sek
suele gevoelens hebben,
waarna ze als straf wordt
verslonden door een van
haar heilige leeuwen.
Op dit moment draaien er drie work
shops in de Schuur, een over clowns, een
over Jan Klaassen en een over mensen die
op kantoor werken. De kantoor-workshop
startte vorig seizoen maar kon toen door
omstandigheden niet worden afgerond.
Dit seizoen gingen de deelnemers onder
leiding van Jos Wognum als stimulator
door met het projekt. Van deze workshop
zullen op 17 en 19 december in de Toneel
schuur twee publiekspresentaties plaats
hebben
De belangrijkste reden dat deze kantoor-
workshop wél voor publiek zal worden
gespeeld, is dat het publiek een wezenlijk
onderdeel kan vormen bij het spel. Het
eindresultaat is namelijk een soort detecti-
ve-verhaal geworden met als titel De zaak
Jan de Bont De bekende detective Sophie
Speur stelt een onderzoek in naar de ont
slagprocedure van een zekere Jan de Bont.
Hoe is alles in zijn werk gegaan? Getuigen
verklaringen leiden ertoe dat van de colle
ga’s van het slachtoffer gevraagd wordt de
bewuste dag eens over te spelen. Aan het
publiek in de zaal wordt door Sophie ge
vraagd mee te denken om zo samen tot een
oplossing te komen. Speurderstoneel sa
men met het publiek.
De medewerkenden aan De zaak Jan de
Bont hebben voor het belangrijkste deel
alles wat voor de voorstelling nodig was
zelf gemaakt, daarbij gesteund door de
technische staf van het theater. De twee
publiekspresentaties vormen de afronding
van de kantoorworkshop, maar de moge
lijkheid wordt nog onderzocht of de pro-
duktie wellicht ook binnen een kantoor
omgeving kan worden gespeeld. Vanuit de
groep is bijvoorbeeld gedacht aan de amb
tenaren die in het stadhuis werken.
„Opgelegd”, roman door Christine
Kraft, uitgave Bert Bakker 19,50).
„Wat vinden vrouwen zelf van
seks?” door Ariane Arnsberg, uitgave
Bert Bakker 19,50).
„Erasmus” door J. Huizinga, uitgave
Ad. Donker 24,50; zesde druk).
„Uitgevaren-thuisgevaren”, schet
sen en silhouetten uit het leven van
oud-ambassadeur Han Boon, uitgave
Ad. Donker 24,50)
„Aflossing van de wacht”, bestuur
lijke en politieke ervaringen in de nada
gen van Nederlandsch-Indië, door dr.
L. G. M. Jaquet, uitgave Ad. Donker
(ƒ45).
„Arts in de tropen”, dokter in het
oude „Indië” en het nieuwe Afrika,
door dr. J. A. van Beukering, uitgave
Ad. Donker 22,50).
„De hemelvaart van Wammes Wag-
omhulsel ook niet alles is.
Ze doet de weergaloze
ontdekking dat zij in een
vorig leven het oude
Egypte heeft aangedaan,
als dochter en gemalin
van farao Ptah Hotep
nog wel.
Over hoe dat daar alle
maal toeging, handelt het
belangrijkste deel van
het boek.
maliter met dit begrip wordt aangeduid.
Funk is toch een stijl die een springerig
swingend maatgevoel paart aan een ui
terst erotisch geladen sfeertje. Nu is er bij
geen van de formaties, die Clinton in zijn
vergaand nepotisme laat optreden, ook
maar een spoor van een van beide elemen
ten te herkennen. De ritmes zijn pompend,
dodelijk verveeld en hebben even weinig
met swing te maken als de hinderlijk pre
cieuze accenten op de tweede en vierde tel
bij de tegenwoordig zo geliefde discomu-
ziek.
Wat de sfeer aangaat; voor zover je die
ontleent aan de glimmende kleertjes, het
dichtbevolkte podium of de dure requisie*
ten (zoals een glinsterend ruimteschip) kan
ik wel begrip opbrengen voor het amuse
rnentskarakter van de show Of die nu
door een van Clintons eigen meermans
groepen als Parliament of Funkadelic of
door de da meskoortjes, die ter opwarming
zijn aangetrokken, wordt voortgebracht
Beneden elk niveau en goedkoop van
inhoud zijn de kretologieën die rond het
begrip funk worden verkocht Gilletjes als
„Do the funk” of „Funk your Brother”
bewegen zich op hetzelfde gladde ijs als de
smurfentaai van Vader Abraham De par
ticipatie van het publiek waar de met een
witte pruik uitgedoste Clinton op uit zegt
te zijn, stelt in evenredige mate evenmin
wat voor. Blijft over: schamele, hardnek
kige en slordig gespeelde muziek, waarin
versleten akkoorden de op een spandoek
aangebrachte geloofsovertuiging „One
Nation under a Groove” moeten bewerk
stelligen. Nu is dat een moeilijke manier
om te zeggen dat je iedereen een plezierige
avond gunt; zodat je niet gek moet opkij
ken als de boodschap niet bij iedereen
overkomt.
Ester, hoofdpersoon in
het boek, Elisabeth
Haich dus, blijkt zich al
vroeg te hebben ontpopt
tot een opmerkelijk ge
voelig en getalenteerd
kind, dat er al snel bij
was in de jacht op kennis
van „De Ware Eenheid”.
De Shakespeare-lezende
kleuter doet al yoga-oefe-
ningen, terwijl ze het
woord nog niet eens kan
uitspreken, en heeft al
snel in de peiling dat
haar Hongaars stoffelijk
08
■-
„Ontspan jezelf’, oefeningen voor
'lichaam en geest van B. Peter en W.
Gérl, uitgave L. J. Veen 18,25).
in Ned
tonderin
52. voi
itige st
i. tafelfl
de toi
60. lat
63. I
naam;
(afk.);
fk.);
muzie
van ler«
-EnschoM
ihoonho*? i
1, Achter’ I
H. WolW
Jrunen; Ji
Bergen*
nsterwegl
her, Kolha*
len; Me/-
hjgerweg®
Hoogste
r. C. Duf
irgdreef I
Acaciapl*
neer-Roeti
lat 15. t*
huis-Nicoi
7, Arnheif
„Inwijding”, Elisabeth
Haich, uitgeverij Ankh-Her-
mes-Deventer, prijs ƒ49,50.
In autobiografische
vorm beschrijft zij daar
in een vorig leven, dat zij
meent geleefd te hebben
als priesteres in Egypte.
gel” door Louis Ferron, uitgave De
Bezige Bij 29,50).
„De dans van de stier”, roman door
Phyllis A. Whitney, uitgave De Boekerij
21,80).
„Als de leeuw zijn prooi slaat”, ro
man door Wilbur Smith, uitgave Ad. M.
C. Stok 19,50).
„Vlucht in het verleden”, avonturen
roman door Desmond Bagley, uitgave
Elsevier 19,50).
„Gevleugelde dood” door Martin
Cruz Smith, uitgave Elsevier 21,50).
„Het gezond voedselboek” met inter
nationale recepten opgebouwd uit pu
re, natuurlijke ingrediënten, door Ge
orge Seddon en Jackie Burrow. Dit rijk
geïllustreerde boek werd uitgegeven
door Zomer en Keuning en kost 65.
„Dwarsgetuigd”, herinneringen van
Kaap Hoorn-vaarders, door K. Suyk jr„
uitgave De Boer Maritiem.
„John van Kesteren”, notities van
een „notekraker”, uitgave Heuff
24,90).
„Franse lantaarnklokken” door Ton
Bollen, uitgave De Haan 21,50).
„De Boerenoorlog in beeld” door Jo
hannes Meintjes, uitgave Fibula-Van
Dishoeck 34,50).
^anda»s A
1
AMSTERDAM. Vier uur durende
funksensatie met 85 medewerkenden op
en achter het podium.' Met die wervende
tekst werden soulliefhebbers de afgelopen
weken om de oren geslagen. Het grote
muzikale circus van George Clinton, ooit
een ritmisch knippende kapper uit New
Jersey, zou vrijdagavond de achtste de
cember neerstrijken in de Jaap Edenhal.
n Geld! Wee je gebeente als je deze buitenkans van
’ereld; bovenzinnelijk dansgenot zou laten lig-
5. het V 9en- Enfin, u begrijpt het al. Elke be
staand superlatief werd uit de kast ge
trokken om het publiek maar rijp te ma
ken voorde nieuwste Amerikaanse tracta-
tie.
In een warrig avond
vullend betoog doet Eli
sabeth Haich ons kond
van de Egyptische ge
dachten over filosofie,
wiskunde, astrologie en
de wetmatigheden der
natuur, waarin ze duizen
den jaren voor haar
Egyptisch leven al eens
uitgebreid was onderwe
zen.
Egyptisch’ Estertje
wordt op jonge leeftijd
na strenge voorbereiding
ingewijd als priesteres,
waarmee haar vurigste
wens in vervulling gaat;
zij wordt stevig ingemet-
