diner
Zelf lassen is iets
dat je moet leren
Nieuwe laag voor slechte balkonvloer
Het drogen
van bloemen
n Vegetarisch
voor de feestdagen
door Wina Bom
[er
R
fiers
Paddestoelencasserole
Hemelse rijst
Bloemkool met sesam
3
Latexmengsel
Epoxy
Doperwtjessoep
Gietasfalt
Tau geh-salade
3
BEPAALD GEEN EENVOUDIGE KUNST
ten kan
zelf
en
ii
ibeuren
i rond
len met
9040),
inele
be-
van
De traditie van het machtige stuk vlees op tafel bij het kerstdiner staat de laatste
tijd zeer wandel. Want behalve de „gewone” vegetariërs, die alle dierlijke voedsel
afwijzen, zijn er ook nog de „halve” vegetariërs, die niet principieel tegen dierlijk
voedsel zijn, maar alleen tegen vlees, omdat zij ernstige ethische bezwaren, en
misschien ook wel gezondheidsbezwaren, tegen de moderne fokmethoden
hebben zij eten dan ook wel vis en tenslotte zijn er nog degenen die het hele
jaar door wel met mate vlees eten, maar die juist voor het kerstdiner iets hebben
tegen een groot stuk vlees of wild. Hoe dan ook, en hoe men hier ook over moge
denken: er bestaat behoefte aan een vegetarisch kerstdiner
Zo’n jaar of tien geleden, toen de
„doe-het-zelf-golf” in ons land zich
over de maatschappij stortte, leek er
geen houden meer aan: iedereen kon
alles zelf. Toen de muren der heilige
huisjes van metselaars, tegelzetters
en dergelijke gespecialiseerde vak
mensen waren neergehaald, moest
de amateur ook maar ineens
lassen.
Er verschenen lastrafo’s van
scheiden afmeting (en dus ook
zeer bescheiden vermogen!) op de
markt, dikwijls onder namen als „hob-
by-lastransformator” en de begelei
dende propaganda suggereerde dat
er hoegenaamd geen kunst aan was.
Lassen deed je, zo leek het, even
simpeltjes als een gaatje in de muur
boren. In dat opzicht is de leveran-
cierswereld echter wel flink hard
pijnlijk op zijn gezicht gevallen!
dat:
lO.
e
i zoe-
>rs en
se en
iftelijk
ing te
Lassen is echt niet zo eenvoudig
onze
tereo
S-/Z3
rpl
0
ienst.
iel en
ander
rciële
aheer
iel en
>.)en
iloma
strikt
Het „halve" vegetarische kerstdiner zal
dit jaar praktisch onuitvoerbaar zijn: eer
ste kerstdag valt op maandag en vis is van
zaterdag op maandag niet vers te houden
Vegetarisch zal dus geheel vegetarisch
moeten zijn.
Vooral voor wie nog maar pas vegeta
risch eet. of wie voor deze ene gelegenheid
vegetarisch wil eten, ep wie dus nog niet
veel ervaring heeft op dit gebied, zal het
moeilijk zijn om een heel menu op deze
manier samen te stellen. Een hoofdgerecht
gaat nog, een toetje, gaat natuurlijk altijd,
maar om het een beetje feestelijk en uitge
breid te makep, zal toch wel wat hoofdbre
kens kosten.
Om u een eindje in de richting te helpen,
heb ik het volgende voorstel: avocado met
tau geh-salade; doperwtjessoep; Hongaar
se paddestoelencasserole; bloemkool met
sesam: hemelse rijst. Alle recepten zijn,
zoals gebruikelijk, bedoeld voor vier per
sonen.
Balkonvloeren bestaan vaak uit onafge
werkt beton. Na een aantal jaren kan de
tophuid op sommige plaatsen afslijten en
zal de vloer ongelijk worden. Deze plek
ken worden op den duur steeds dieper en
lelijker. Het plaatselijk bijsmeren met
eementmortel geeft geen bevredigend re
sultaat. Doordat de reparatielaag vaak te
dun is, laat deze laag binnen korte tijd
weer los. Bovendien ontstaan na verloop
van tijd weer nieuwe slijtageplekken.
Ook kan het voorkomen dat er krimp
scheurtjes in het beton zitten, waardoor
de kans groot is dat er aan de onderkant
van de betonvloer lekkages en druip
steenvorming optreden. De enig juiste op
lossing is dan ook om een nieuwe, dichte
afwerklaag op de betonvloer aan te bren
gen. Dit kan op verschillende manieren
gebeuren, nadat de ondergrond goed is
schoongemaakt en alle losse stukjes zijn
verwijderd.
De eenvoudigste (niet de beste) oplossing
is een nieuwe laag aan te brengen van
cement gemengd met zand. De dikte van
deze laag moet minstens 2 cm zijn, wil hij
sterk genoeg zijn. Dat kan problemen ge
ven bij de randen en aansluitingen. Er kan
bijv, onvoldoende hoogte onder het deur
kozijn overblijven. Bovendien kunnen er
haarscheurtjes in de deklaag komen door
de schillen en giet het sausje erover. Gar
neer met halve walnoten.
men los. Voeg er wat van de hete soep bij
tot zeen vloeibare massa en giet dit al
roerend en van het vuur af bij de rest van
de soep. Wel g<l*d laten doorwarmen,
maar niet koken, want dan schift het.
Zonodig nog op smaak brengen, in koppen
scheppen en er wat verse peterselie over
strooien.
Fruit de ui in wat olie, voeg er de suiker
aan toe, schep enkele malen om. Voeg er
dan de in roosjes gesneden bloemkool bij,
wat zout en het tomatensap en laat dit
zachtjes koken tot de bloemkool nèt gaar
is. maar nog enigszins knapperig. Het is de
bedoeling dat het tomatensap (of verdun
de tdmatenpuree) dan praktisch verkookt
is en de bloemkool in een klein beetje
geurige saus ligt. De sesamzaadjes Iaat u
even springen in een droge koekepan en u
strooit ze over de bloemkool.
men ontstaan. De dikte van de laag zal
ongeveer 2,5 cm worden. Eerst wordt een
laag haarvilt of papier aangebracht om
blaasvorming te voorkomen. Dan volgen
twee lagen asfalt. De tweede laag bevat
meer toeslagmateriaal, om een harder op
pervlak te krijgen. Het gietasfalt wordt1 in
banen aangebracht, waarbij de voegen
van de onder- en bovenlaag moeten ver
springen. De kleur is meestal zwart, maar
een roodbruine kleur is ook leverbaar.
Er zijn vegetariërs die ook geheelont
houder zijn, maar wie geen vlees eet uit
protest tegen de bio-industrie, zal uiter
aard weinig bezwaar hebben tegen wijn.
Wijn is één van de meest natuurlijke pro-
dukten, en de grote Louis Pasteur heeft
eens gezegd, dat wijn de gezondste en
meest hygiënische is van alle dranken. Wie
een glas wijn bij dit menu wil drinken, zou
een witte of rosé-wijn kunnen kiezen; bei
de smaken goed bij groentegerechten.
een betere waterafvoer, is een kunststof-
mortel op basis van een epoxyhars met
zand en fijn grind meer geschikt. Deze
methode is bij een dikkere laag goedkoper
dan de vorige, omdat de epoxyhars hier
slechts'als bindmiddel wordt gebruikt. De
nieuwe laag heeft een dikte van ongeveer l
cm of meer. Oneffenheden en gaten kun
nen eenvoudig opgevuld worden, waarna
de laag met een lat mooi „vlak getrokken"
wordt (het zgn. afreien). Zorg er goed voor
dat de laag iets schuin afloopt naar de
waterafvoer, zodat het water snel weg
vloeit. Door toeslagstoffen kan ook hier de
gewenste kleur worden verkregen.
Met droogbloemen kun je je aardig
uitleven, als je houdt van composities
maken, van aparte schikkingen. Die
bloemen gaan lang mee, waardoor het de
moeite waard is om er je creativiteit op
bot te vieren. Het gaat daarbij natuurlijk
niet om het zo maar ophangen van een
bosje. Dat kan vaak een treurig gezicht
opleveren. Om alle mogelijkheden te
kunnen uitbuiten is het nuttig er een
boek als „Droogbloemen, kunst en ple
zier” (Elsevier, 29,90) op na te slaan. Het
is geschreven door Toon Leemans, een
man uit de praktijk.
In het boek, dat vol staat met prachtige
illustraties, wordt niet alleen gesproken
over de kunst van het bloemschikken
zelf, maar ook over allerlei aspecten rond
de „drogerij”: het Rijksherbarium in Lei
den. waar 3.5 miljoen bloemen worden
de krimp bij de droging van de deklaag
zelf of door de reeds aanwezige scheuren
in de ondergrond. Onder invloed van het
weer zal het kunnen voorkomen dat al na
een paar jaar stukken van de deklaag
afbrokkelen. De nieuwe afwerklaag zal
pas na enkele dagen voldoende vei-hard
zijn zodat erop gelopen mag worden. Met
dit bezwaar moet goed rekening worden
gehouden.
Voor een afwerking met vloertegels op
een mortelbed gelden in beginsel dezelfde
bezwaren als hierboven genoemd. Indien
de waterdichtheid van de vloer geen al te
groot probleem vormt, kunnen deze tegels
beter gelijmd worden. De opgebrachte
nieuwe laag is dan minder hoog en de
hechting is ook beter (mits goed uitge
voerd, volgens de bij de lijm geleverde
handleiding). Het verdient aanbeveling
een poederlijm (bouwlijm) te gebruiken,
die bij elke bouwmaterialenhandel te koop
is.
Anderhalve kilo aardappelen 50 g
boter of margarine. 1 ui, 250 g paddestoe
len (als u ze krijgen kunt liefst de mooie
grijze oesterzwammen, maar met cham
pignons, eventueel voor de pittigheid aan
gevuld met een zakje gedroogde paddes
toelen, gaat het ook), peterselie, 3 eieren, 2
dl zure room, 1 flinke theelepel paprika
poeder edelsuss, 1 theelepel gedroogde
majoraan.
150 g ongeslepen rijst, 2 lepels dunne
honing, 2 eetlepels fijngehakte hazelnoten.
2 eetlepels gewelde rozijnen, 1 blik ananas,
1 sinaasappel.
Bij de paddestoelencasserole past heel
goed dit zeer fijne bloemkoolgerecht. Eén
bloemkool, 1 ui in zeer dunne schijfjes
gesneden, olie, 1 eetlepel rietsuiker, zout, 1
dl tomatensap, 2 eetlepels sesamzaadjes.
bewaard; actaiiderijea met droogbloe
men als onderwerp; de tedMuek tet
drogen (welke bloemen wei. welhe niette
het aanleggen van een hertoarnum
Een andere mogelijkheid is een vloeraf
werking te kiezen met als bindmiddel la
texcement. Dit bestaat uit een mengsel van
latexrubber en cement. Hier wordt zand
en grind aan toegevoegd en soms komt
hier nog rubberschraapsel bij. Als het
bindmiddel ongeveer 15 percent latex be
vat, en zand als toeslagmateriaal wordt
gebruikt, zal de laag na verharding steen
achtig, maar niet star zijn. De2e mortal
kan in dunne lagen van enkele millimeters
eenvpudig gegoten worden. Het voordeel
van dit materiaal is dat het gemakkelijk de
kleine scheurtjes opvult en dat het bij
eventuele „nawerking” van het beton soe
pel meegeeft. De mortel hecht goed op het
beton en is de laag eenmaal verhard, dan is
hij ook waterdicht. Als er meer latex als
bindmiddel wordt toegevoegd, wordt het
materiaal steeds soepeler. Een mengsel
van latex, cement, zand en rubberschraap
sel is in het algemeen onvoldoende water
dicht en slijtvast om op een vloer te gebrui
ken waar veel over gelopen wordt. Het kan
wel goed als elastische ondervloer dienen
bij een afwerking met tegels, natuursteen
of een hardere latexcementmortel.
Aangezien de kwaliteit van de nieuwe
laag erg afhankelijk is van de gebruikte
materialen, is hier alleen globaal op een
aantal mogelijkheden ingegaan Win daar
om het advies in van de bouwmaterialen
handelaar, zodat een goede keuze gemaakt
kan worden De benodigde gereedschap
pen kunt u huren
problemen gekregen. De belangstelling
voor het zelf lassen zakte in elkaar. De
doe-het-zelver die metalen moest verbin
den (en hoe vaak komt dat voor?) greep
terug op simpeler technieken als solde
ren, klinken (de popnageltang maakt
veel mogelijk!), lijmen (tweecomponen-
tenlijm is vaak prima voor metaalverbin
dingen) en dergelijke methodieken.
Het is met lassen zoals met verscheide
ne andere vaktechnieken: je moet het
echt leren. En je moet het niet zo maar
eens een keertje per jaar doen. Met ande
re woorden: koop geen lastransformator
met de gedachte dat zo’n ding wel eens te
pas zal komen. Op die basis kun je wel
een boormachine kopen Maar lassen is
echt heel wat anders dan een gaatje
boren.
Maar wie nu in de lastechniek een
uitdaging ziet en het verbinden van meta
len door middel van de smeltende elek
trode een interessante bezigheid vindt,
kan tegenwoordig kiezen uit een veilig
aanbod in apparatuur. Niet meer zo ver
schrikkelijk uitgebreid als zo’n tien jaar
geleden, waarin vooral de trafo’s van
gering vermogen de boventoon voerden,
maar werkelijk semi-professioneel.
We herhalen het nog maar even: lassen
moet je léren. Je hoeft er niet voor naar
de technische school. Het kan ook uit een
'boekje, mits je de nodige zelfdiscipline
opbrengt,'en je de illusie dat het met een
half uurtje oefenen wel bekeken is vaar
wel zegt. In dit verband wijzen we met
waardering op het boekje „Komplete las-
kursus voor de hobbyist”, uitgegeven
door een van de importeurs van zowel
professionele als doe-het-zelf-lasappara-
tuur, Handelsonderneming H. Bakker
jr., Genemuiden. tel. 05208-1885.
Zonder poeha of mooimakerij wordt
daarin de lastechniek uit de doeken ge
daan, stap voor stap. De samenstellers
hebben niet gepoogd het zo voor te stel
len alsof lassen een fluitje van een cent is.
En er wordt ook duidelijk op gewezen
dat lassen veel oefening vereist. Een goed
voorbeeld van eerlijke, nuchtere doe-het-
zelf-voorlichting, waarin zelfs reclame
voor het door de importeur gevoerde
merk lastrafo’s ontbreekt! Dat mag met
recht een ijzersterk staaltje van objecti
viteit worden genoemd.
Met een dunne epoxy-afwerking (een
kunsthars) kah in de meeste gevallen een
gunstig resultaat worden bereikt. Het ma
teriaal kunt u eventueel vermengen met
een beetje zand en in een 1 a 2 mm dikke
laag op het beton aanbrengen. Dit geeft
een slijtvaste en duurzame deklaag. Al
binnen enkele uren is de laag voldoende
hard om erop te kunnen lopen. Door toe
voeging van pigment kunt u de gewenste
kleur aan het oppervlak geven. Om het
loopvlak voldoende stroef te krijgen, kunt
u er nadat de epoxyhars is uitgesmeerd,
fijn zand in strooien. De epoxy-methode is
voor dikkere lagen en oppervlakken met
veel gaten vrij kostbaar.
Voor de bovengenoemde situaties, en
zeker als er een dikkere laag nodig is voor
Een pak diepvriesdoperwtjes van circa
250 g. enkele blaadjes sla, een theelepel
gedroogde muntblaadjes, bouillonblokjes,
vier lepels koffieroom, eidooiers, peterse
lie. Kook de doperwtjes gaar met de blaad
jes sla en de muntblaadjes in een liter
water. Verwijder de sla, wrijf de erwtjes
door een zeef en voeg zé weer aan het
vocht toe. Zet dit weer op. doe er de
blokjes bij. Zorg dat room en dooiers op
kamertemperatuur zijn en klop dit teza-
Gietasfalt of strijkasfalt is een materiaal
dat minder scheurgevoelig is dan een ce-
mentdeklaag. Het kan ook goed scheurtjes
in de ondergrond dichten en bij het uitzet
ten van het beton ten gevolge van tempera
tuursveranderingen, zullen er geen proble-
Boen de aardappelen goed af en kook ze
gaar in de schil. Pel ze en snijd ze in
plakken. Snipper de ui. Maak de padde
stoelen schoon: lelijke plekjes wegsnijden,
snel wassen en tussen keukenpapier dro
gen, daarna in stukjes snijden.-Gedroogde
moet u eerst laten weken. Fruit ui en
paddestoelen in de boger met de paprika,
peterselie en de majoraan en laat dit in
eigen vocht even sudderen. Klop de dooi
ers los met de zure room, voeg er de
stijfgeslagen eiwitten bij en wat zout. Ver
meng dan plakjes aardappel, paddestoe
len en het roommengsel met elkaar, schep
dit in een ingevette ovenvaste schaal en
schuif deze in een goed voorverwafrnde
oven van ca. 200 graden en laat bakken tot
de bovenkant mooi goudbruin is.
als
destijds werd voorgesteld. In de wedloop
om de gunst vain de consument hebben
zich ook fabrikanten van professionele
lastransformatoren laten meeslepen. Ze
brachten naast hun voor de vakman be
stemde „trafo’s” ook kleinere apparaten,
waar immers een leuke verkoop in be
loofde te zitten. Het werd eigenlijk een
nare afgang.
De serieuze doe-het-zelf-lasser bleek
weinig nut te hebben van de simpele
apparaten, de goedwillende „probeer-
der” kon met zo’n ding de techniek van
het lassen niet onder de knie krijgen, de
instructie beperkte zich veelal tot een
summiere gebruiksaanwijzing. Kortom,
lassen bleef een lastige zaak. En duizen
den „hobby-trafo’s” staan ongetwijfeld
nu nog nagenoeg ongebruikt in schuurt
jes en garages.
De doodsklap voor de doe-het-zelf-las-
transformator deelde enige jaren gele
den de Consumentengids uit. Die stelde
vast dat nagenoeg alle voor de doe-het-
zelver bestemde lastransformatoren on
deugdelijk, ronduit gevaarlijk waren.
Veel leveranciers hebben daardoor
Kook de rijst op de gewone manier gaar.
Vermeng de nog warme rijst met de ho
ning, de nootjes (als u hazelnoten in het
bruine vlies' hebt, moet u ze eerst even
„broeien”, in warm water leggen, tot u de
vliezen eraf kunt schuiven), de rozijnen, de
fijngesneden ananas en de in stukjes ge
sneden sinaasappel (de sinaasappel zeer
zorgvuldig pellen, zodat alle wit verdwe
nen is, dan in plakken snijden en vervol
gens in stukjes). Verdeel de rijst dan over
vier glazen schaaltjes en zet deze koud
weg. U kunt de rijst dan nog garneren met
bijvoorbeeld toefjes slagroom, stukjes
ananas, en?.
De illustraties bij deze receptuur zijn
afkomstig uit het boek „Aan tafel bij
moeder aarde”, een practisch bundeltje
met vegetarische recepten door Claziena
en Leo Verdorst. Een alleraardigste uitga
ve, gemaakt door een echtpaar, dat een
eethuis („De Werfkring”) in Utrecht
drijft. De schrijvers hebben alle recepten
beproefd en geproefd. Ter geruststelling:
het is geen boekje van excentrieke dwe
pers. Het is op de praktijk gericht: dus
geen gerechten, waarvan je de ingrediên-
ten hier niet kunt krijgen, maar smikkela-
rijen, die steunen op groenten en kruiden:,
die hier verbouwd worden en verkrijgbaar
zijn. „Aan tafel bij moeder aarde" is uitge
geven door Elsevier. Prijs (14,90.
Twee avocado’s, 200 g. tau geh, acht
walnoten, één theelepeltje karwijzaadjes,
citroensap, olie. Was en droog de tau geh.
Snijd de avocado’s in tweeën, verwijder de
pitten en schep het vruchtvlees uit de
- schillen. Snijd dit. in kleine stukjes, ver
meng met de tau-geh, de fijngehakte noten
en de iets gekneusde karwijzaadjes. Roer
een sausje naar smaak van citroensap met
'olie. Schep het slaatje weer in de uitgehol-
Maar het is tenslotte^feest, dus we kiezen
een goede. Als witte bijvoorbeeld een fijne,
droge en volle en geurige Tokay d’Alsace
(deze heeft niets met Tokajer.te maken, de
naam berust op een vergissing, men dacht
vroeger dat de druif voor deze wijn, een
pipot-variant, uit Hongarije afkomstig
was). En als u dacht dat witte Bordeaux
altijd een wat zoetig Graves-wijntje moet
zijn, vraag dan eens naar een Sauvignon,
een fijn droog type wijn, waarop de witte
wijnboeren van Bordeaux zich de laatste
jaren toeleggen. Voelt u meer voor rosé,
probeer daar dan ook eens een echt goede
van te krijgen. Bijvoorbeeld de Tavel, af
komstig uit de buurt van Avignon, een heel
mooie, droge, rijke rosé.
