VIER KEER PREMIER VAN ISRAEL
SPD wil af van
extremisten-
besluit
ETA-Militar
bereid tot
Opkomst zeer groot geweest
NAVO: voorwaarden
Helikopter
ambassadeur
voor gesprek met
Saoedi-Arabië
landen Oostblok
beschoten
zelfmoord
Bandopname
van massale
L
wapenstilstand
"7
K|. Lj
3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 8
vinter
Ambassadeur
Amerika
Paraatheid
foycot
jwe, zal
de offi-
meente-
B. en W
iuidafri-
i Trans-
ing aan-
van de
or allen
uwen en
in Zuid-
VTwee-
s minis-
idse Za-
iuidafri-
igeluk
empe
zarinj
se marl
Skager
nen. Bij
gedooc
saanva
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. Golda Meir was een vurig zioniste die haar land en
haar partij in tal van functies heeft gediend. Vier keer was zij premier.
Voorts bekleedde mevrouw Meir, door „de vader van het moderne
Israel” David Ben-Goerion eens „de beste man van zijn kabinet”
genoemd, enkele ministersportefeuilles. De nasleep van de oktober-
oorlog van 1973 maakte dat er praktisch een einde kwam aan de
politieke carrière van de toen 75-jarige „grootmoeder-politica” van
Israel. Haar regering werd er de schuld van gegeven dat het land niet
voldoende paraat was bij het uitbreken van de oorlpg van Jom
Kippoer.
chting
voeding
zaamhe
■wijs en
vies van
Gezond
(GVO)
itaatsse
indheid
richting
icumen-
le huidi-
'O-plan
laby’s
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. De NAVO-landen willen pas op politiek niveau met
het Oostblok onderhandelen als is gebleken dat vooruitgang mogelijk
is. Dit geldt zowel voor de besprekingen over troepenvermindering in
Centraal-Europa (MBFR) als voor de uitvoering van de Akkoorden
van Helsinki over veiligheid en samenwerking in Europa. Dit zeggen
de ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO-landen in een
communiqué dat gisteren in Brussel werd uitgegeven.
ZATERDAG 9 DECEMBER
i
■WE).s
1
Golda Meir
grootmoeder
I
en keihard staatsleider
uitslag
18 december
(Van onze redactie buitenland)
aan een
gemoet.
energie-
an elec-
stad als
men het
kolen.
smgeko-
■n in het
van de
rijnwer-
n stellen
van het
in farao
den van
ir schat
ontdekt
rmoedt
hebbel
jzoeken
nhorst
lijkt in
twelin-
ardoor
en het
en, die
volger
n voor
p over
Het MBFR-overleg tussen een beperkt
aantal NAVO-landen en landen van het
Warschau Pact in Wenen zit al geruime tijd
vast op meningsverschillen over de weder
zijdse troepensterkte. Over de uitvoering
van de Helsinki-akkoorden wordt in 1980
gepraat in Madrid: alle Europese landen
alsmede de Verenigde Staten en Canada
zullen elkaar daar ontmoeten. De vraag of
beide conferenties op het niveau van mi
nisters moeten worden voortgezet, beheer
ste de najaarsconferentie van de NAVO-
landen.
In juni 1948 werd zij de eerste Israeli
sche ambassadeur in Moskou. In 1949
werd zij de afgevaardigde van de socialis
tische partij „Mapai” in het eerste parle
ment en vervolgens minister van Arbeid
In 1956 kreeg zij de portefeuille van Bui
tenlandse Zaken. Haar naam wijzigde zij
toen in Meir. In 1966 werd mevrouw Meir
secretaris-generaal van de „Mapai” en in
1968, na de fusie van de „Mapai”, de
„Achdoet Haavoda” en de „Rafi”, secreta
ris-generaal van de Verenigde Israëlische
Arbeiderspartij
Het politieke bewustzijn van de op 2 mei
1898 in Kiev in de Oekraïne geboren
Golda Mabowitz ontstond, nadat zij in
haar jeugd getuige was van een „pogrom”
in Rusland. Als achtjarig meisje emigreer
de zij met haar familie naar de Verenigde
Staten waar zij later onderwijzeres werd.
In Denver ontmoette zij haar toekomstige
echtgenoot Morris Meyerson, die bij haar
veel belangstelling wekte voor joodse
vraagstukken.
Golda werd lid van de zionistische socia
listische partij „Poalei Zion”. In 1921 ves
tigde het echtpaar zich in een kibboets in
Palestina waar een zoon en dochter wer
den geboren.
Het huwelijk strandde maar op de lad
der van de zionistische beweging steeg
Golda steeds hoger. Zij bekleedde onder
meer tal van functies in het vakverbond
„Histadroet”. In de VS kweekte zij „good
will” en bracht zij veel geld bijeen. Toen in
1948 kort voor de uitroeping van de jood
se staat een Arabische aanval dreigde,
ging zij als Arabische vrouw vermomd de
rivier de Jordaan over om te trachten
koning Abdoellah van Transjordanië er
toe te bewegen zich afzijdig te houden van
de op handen zijnde strijd.
Bij de geboorte van de staat Israel op 15
mei 1948 was Golda een van de onderteke
naars van de onafhankelijkheidsprocla
matie en maakte zij deel uit van de voorin
pige regering.
GEORGETOWN (AP). Guyanese
politiefunctionarissen hebben giste
ren bekendgemaakt dat Guyanese re
geringstroepen in Jonestown enkele
dagen na de dramatische gebeurtenis
sen een bandopname aantroffen van
de massale zelfmoord op 18 november
van ruim 900 Amerikaanse sekteleden
van de „People’s Temple”.
De opname werd pas onlangs overge
dragen aan de politie. Het Amerikaan
se dagblad de New York Times meldde
dat volgens Amerikaanse regerings
functionarissen op het bandje duidelijk
de kreten van kinderen te horen zijn,
premier Golda Meir en de minister van
Defensie, Mosje Dajan, in het algemeen
van blaam, maar de oppositie eiste dat de
gehele regering de parlementaire verant
woordelijkheid voor het tekortschieten
van het leger zou aanvaarden. De crisis
leidde er tenslotte toe dat premier Meir op
10 april zei aan het einde te zijn gekomen
en heenging.
In brede kring werd Golda- Meir be
schouwd als een unieke combinatie van
oen eenvoudige joodse grootmoeder en de
harde staatsleider. De door radio-Cairo
ecus „de duivelin” genoemde oud premier
kwam tijdens het opzienbarende bezoek
van president Sadat op 19 november 1977
aan Jeruzalem nog in het nieuws toen zij
een cadeautje voor zijn pasgeboren klein
kind „van die oude dame” aanbood. De
president accepteerde dit schaterend- op
merkend „Inderdaad ik noemde haar al
tijd die oude dame”
Tegenstanders van Golda beschouwden
haar wel als een bedrijver van macht.spoli
tick. Velen zagen haar echter als een be
kwame, onvermoeibare leider, die soms 20
uur per dag werkte en uitgeputte mede
werkers naar bed stuurde. Van slapeloos
heid had zij geen last. In de oorlog sliep zij
BEIROET (UPI). De ambassa
deur van Saoedi-Arabië in Libanon,
generaal Ali Shaer, is gisteren aan
het been gewond geraakt, toen de
helikopter waarin hij zat werd be
schoten door rechtse militieleden. In
woners van de stad Jounieh, waar de
beschieting plaats had, hebben dit
verklaard.
De helikopter van de ambassadeur
vloog over de christelijke stad Jou
nieh, toen daar een vuurgevecht aan
de gang was tussen de rechtse militie
van de stad en troepen van het Liba
nese leger.
Een inwoner vermoédt dat de leden
van de militie dachten dat de helikop
ter versterkingen kwam aanvoeren.
De strijd in de stad ontstond toen het
Libanese leger een lid van de militie
arresteerde, die ervan wordt verdacht
betrokken te zijn geweest bij een aan
val op de autocolonne van de minister
van Buitenlandse Zaken en Defensie,
Fuad Butros, zo is uit politieke bron
nen vernomen.
de paar uur dat zij rustte, door het lucht
alarm heen.
Naar schatting had op dat moment, met
nog enkele uren voor de boeg, 80 procent
van de geregistreerde kiezers hun stem
uitgebracht. De officiële uitslag zal pas
later bekend worden gemaakt. Volgens
rechter Steyn wordt ernaar gestreefd dat
op 18 december de eindtelling wordt ge
publiceerd, waarna op 22 december de
gekozenen voor het eerst bijeen zullen
komen.
In die zin stond het al tevoren vast dat er
van „echte” verkiezingen, in de Westeuro-
pese zin van het woord, in Namibië geen
(Van onze redactie buitenland)
BONN. De Westduitse sociaal-de-
mocratische partij (SPD) wil af van
het omstreden extremistenbesluit, dat
politieke extremisten moet weren uit
overheidsdienst. Partijbestuur en par
tijraad van de SPD besloten gisteren
dat het radicalenbesluit vervangen
moet worden door een beperkter ante
cedentenonderzoek.
Is het statuut van het Baskenland
eenmaal aangenomen, dan vertegen
woordigt de algemene Baskische raad
de definitieve regionale regering, waar
in de vertegenwoordigers in verhou
ding van de sterkte van de politieke
partijen zitting hebben. ETA-Militar
vindt de algemene Baskische raad een
wassen neus, omdat deze instantie vol
gens de terreurorganisatie niet over
voldoende bevoegdheden beschikt.
Intussen moet men wel bedenken dat het
hier gaat om de traditionele, door het
Zuidafrikaanse bewind erkende leiders.
rschap
ie drie
;r hun
heen-
e ARP
ort uit
op het
me de
k zou-
e anti-
:ouden
n alles
ebben,
ig
>t vast
en be-
i groot
pgaan,
en, als
elkaar
lerroe-
nt een
Tot aan de bijeenkomst in Madrid moet
er vooruitgang zijn vast te stellen bij de
uitvoering van de Helsinki-akkoorden, al
dus de ministers van de NAVO-landen.
Daarbij wordt vooral gedacht aan handha
ving van de mensenrechten. Ook bij de
MBFR-besprekingen is nog onvoldoende
resultaat geboekt, zo wordt vastgesteld.
Het met veel publiciteit omgeven idee van
de Britse minister Owen om op ministeri
eel niveau verder te praten, heeft niet het
communiqué gehaald - het bewijs dat deze
suggestie verkeerd is gevallen.
van de nieuwe democratische grond
wet een dialoog met de afscheidingsbe
weging dient aan te gaan. ETA-Militar
is bereid een wapenstilstand af te slui
ten als de onderhandelingen met de
regering over het Baskenland in- het
openbaar verlopen en als het kabinet
de drie eisen van de afscheidingsbewe
ging inwilligt: een nieuwe amnestie
voor politieke gevangenen in het Bas
kenland, de vorming van een eigen Bas-
kisch politieapparaat en van een sterke
Baskische autonome regering.
ETA-Militar wil niet onderhandelen
met de algemene Baskische raad, de
hoogste instantie van het semi-autono-
me Baskenland. Deze raad vormt op
het ogenblik een soort voorlopige regio
nale regering, totdat het statuut van het
Baskenland een soort regionale
grondwet door de bevolking en door
het Spaanse parlement is geaccepteerd.
De opkomst is zeer groot geweest
eerder een teken van de alomtegenwoor
digheid van Zuid-Afrika’s burgerlijke en
militaire autoriteiten, en van hun efficien
cy, dan van het enthousiasme van de bijna
één miljoen Namibiërs voor hun eerste
algemene landelijke verkiezingen.
De beperkingen waren bekend: omdat
volgens hen eerlijke verkiezingen in Nami
bië niet mogelijk zouden zijn zolang Zuid-
Afrika op grote schaal militair in het land
aanwezig is, weigerde eerst de SWAPO en
vervolgens de'gematigde nationalisten in
NNF en SWAPO D deel te nemen aan de
door het Zuidafrikaanse bewind georgani
seerde verkiezingen. Daarom prijkten er
op de stembriefjes „maar” vijf partijen: de
Demokratische Turnhalle Alliantie (DTA),
AKTUR en de kleine ultrarechtse groepe
ringen.
den. Het bureau ter bescherming van
de grondwet de Westduitse binnen
landse veiligheidsdienst onderzocht
dan of de betrokkene zich „vijandig
tegenover de staat” had opgesteld, of
dat diens loyaliteit anderszins in twijfel
getrokken zou kunnen worden.
In de steeds scherper wordende kri
tiek werd er vooral opgewezen dat hon
derdduizenden jonge mensen op deze
manier in onzekerheid worden ge
bracht, en van de staat vervreemd wor
den. Dat is gevaarlijker dan toelating
van een handvol extremisten tot de
overheidsdienst.
De SPD, die ook intern sterk ver
deeld was over deze kwestie, heeft gis
teren nu het volgende beslist:
Een onderzoek door de veiligheids
dienst vindt alleen nog plaats als er een
gegronde of concrete verdenking be
staat.
Afwijzing van een sollicitant dient
alleen te gebeuren op grond van diens
feitelijke gedrag.
Uitzonderingen worden gemaakt
voor sollicitanten naar een functie,
waarbij de veiligheid in het geding kan
zijn: bijvoorbeeld militairen en politie
mensen.
- „Jeugdzonden” (als het deelnemen
aan extremistische acties of demon
straties) worden niet in de beoordeling
betrokken als de betrokkene nog geen
18 jaar is.
Als dergelijke activiteiten langer
dan twee jaar geleden plaatsvonden,
dienen ze als regel ook geen rol meer te
spelen in een loyaliteitsonderzoek.
Minister Van der Klaauw zei niet te
kunnen zeggen hoe Den Haag tegemoet wil
komen aan de Turkse verzoeken om hulp,
buiten hetgeen reeds wordt gedaan in be
staande kaders (zoals het Turkije-consorti-
um van de OECD). De bewindsman acht
het niet juist dat Turkije uit de fondsen
voor ontwikkelingssamenwerking geld
zou krijgen. Maar dat gaat in de eerste
plaats minister De Koning (Ontwikke
lingssamenwerking) aan, aldus Van der
Klaauw. Naar verluidt vraagt Turkije
enorme bedragen aan steun (gesproken
wordt over acht miljard dollar van de zijde
van de EG-landen), vooral om betalingsba
lanstekorten aan te vullen.
Het SPD-besluit betekent in de prak
tijk dat sollicitanten bij de ovêrheid in
de Bondsrepubliek voortaan met twee
maten gemeten zullen worden. De SPD
vraagt de politici in de socialistisch-
liberale regeringen om een eind te ma
ken aan het automatische onderzoek
naar de loyaliteit van elke sollicitant.
Dit geldt zowel de regering in Bonn, als
de vijf Westduitse deelstaten waar een
SPD-FDP-coalitie regeert, met inbe
grip van West-Berlijn. De liberale coali
tiepartner is het goeddeels eens met het
SPD-standpunt.
Maar in zes van de elf deelstaten is
een CDU-regering aan het bewind, en
deze partij houdt vast aan de tot dusver
gebezigde praktijk, die door vele wordt
bekritiseerd als „gesnuffel naar politie
ke gezindheid”.
Het extremistenbesluit, dat in de
wandeling „Berufsverbot” is gaan he
ten, dateert uit 1972. Het was bedoeld
om door een strakker naleving van
bestaande bepalingen te verhinderen
dat linkse en rechtse extremisten in
overheidsdienst de „grondwettelijke
orde” zouden kunnen uithollen. De
SPD-FDP-regeringen hielden al enige
tijd niet meer de hand aan het extre
mistenbesluit.
Waar het besluit wel werd toegepast,
betekende dat een diepgaand onder
zoek naar de antecedenten van alle
sollicitanten, of ze nu leraar, politie
agent of treinbestuurder wilden wor-
WINDHOEK. „De mensen van Zuid-
west-Afrika hebben hun eigen identiteit
getoond, zij zullen ook in de toekomst
politiek van zich laten horen.” Deze con
clusie trok de Zuidafrikaanse bewind
voerder van Namibië (Zuidwest-Afrika),
administrateur-generaal rechter Steyn,
gisteren kort voordat voor de laatste
maal tijdens de vijf dagen durende ver
kiezingen in Namibië de stembussen wer
den gesloten.
Nauwelijks vier weken later ontstonden
opnieuw moeilijkheden toen op 2 april het
interim rapport van de rijkseommissie
van onderzoek naar het gebrek aan pa
raatheid vóór de oktober-oorlog ver
scheen. Het rapport zuiverde weliswaar
Op 3 maart 1974 zei zij haar pogingen te
willen staken. Zij was op te grote verhit
terdheid en groepsbelangen gestuit. Op 4
maart liet zij zich echter overhalen nog een
laagste poging te doen Eelt kritieke situa
ti<' aan het „Golanfront" leidde er tenslotte
toe dat er op 6 maart een nieuwe i'oalitiere
gering kon worden gevormd.
Met vrachtauto's werden de zwarte kiezers in Namibië naar de stemlokalen vervoerd.
Gewapende militairen houden een oogje in het zeil.
De leider van de tweede grote bevol
kingsgroep, de Herrero’s, Ruruako, ook
DTA-lid, legde er de nadruk op dat niet de
VN, maar het volk van Namibië zelf moet
uitmaken wat er met het land dient te
gebeuren.
iks en
ien dat
Verkeer
nemen
ioor ba-
1 er aan-
ijke ge
Amerika was een deel van haar leven.
Herhaalde malen bezocht zij dat land waar
zij veel van de wapens wist te verkrijgen
die zij nodig zei te hebben om zich tegen
een Arabische aanval te beschermen.
Haar eerste reis als premier naar de VS
was een persoonlijke triomf. De Amerika
nen waren gecharmeerd door haar type en
haar accent uit de tijd dat zij opgroeide in
het midden westen.
Haar Amerikaanse bezoeken wekten
herinneringen op aan een dag in 1948 toen
zij met 10 dollar op zak in New York
aankwam om geld in te zamelen. Ben-
Goerion zei daarover dat zij de geschiede
nis zou ingaan als de vrouw die het geld
bijeenbracht dat het bestaan van de staat
mogelijk had gemaakt.
Zelf zei mevrouw Meir enkele jaren gele
den dat zij niet zo dwaas zou zijn zich
zorgen te maken over haar plaats in de
geschiedenis. „Ik heb in mijn leven zoveel
zien gebeuren, met alle zorgen, moeilijkhe
den en gevaren. Ik ben hier meer dan 50
jaar. Mijn kinderen en kleinkinderen zijn
hier geboren. Wij zagen dingen tot stand
komen en hebben een beetje daartoe kun
nen bijdragen. Meer kan men niet wen
sen”.
voorman van de Democratische Turnhalle
Alliantie (DTA), zei vrijdag: „Het volk
heeft nu gekozen, tegen het geweld en voor
de politieke oplossing van onze proble
men.”
met op de achtergrond schoten. De
stem van sekteleider Jim Jones klinkt
over alle andere geluiden heen. Hij
maant moeders hun kinderen te kalme
ren.
„Moeders, houdt uw kinderen onder
controle. Ze moeten met waardigheid
sterven”, zo roept Jones. Verder valt te
beluisteren hoe Jones moeders aanwij
zingen geeft het vergif in de keeltjes
van de kinderen te spuiten.
Volgens een Amerikaan die aanwezig
was bij het afdraaien van de opname, is
het bandje niet erg lang. Kennelijk be
gint het nadat Jones opdracht gaf tot de
zelfmoord. De periode die het bestrijkt
is niet vast te stellen, omdat de bandre
corder klaarblijkelijk verscheidene ke
ren in en uit werd geschakeld.
In San Francisco zijn donderdag
avond elf overlevenden van de massale
zelfmoord aangekomen die gedag
vaard zijn te verschijnen voor een
rechtbank in verband met de moord op
het congreslid Ryan en vier anderen.
(Van onze redactie buitenland)
MADRID ETA-Militar, de meest
radicale vleugel van de Baskische af-
scheidingsbewegeing ETA, is bereid in
het openbaar te onderhandelen met de
regering over een autonoom Basken
land onder Spaanse vlag.
Woordvoerders van ETA-Militar heb
ben in een interview met het Baskische
weekblad „Crash” verklaard dat het
vrijwel onmogelijk is via de weg van
het geweld een onafhankelijk marxis-
tisch-leninistisch Baskenland af te
dwingen. Waarnemers menen dat deze
bewering van ETA-Militar, die een be
langrijke stap terug betekent in het
streven van de ETA, een ernstige crisis
in de gelederen van de Baskische af
scheidingsbeweging aan het licht
brengt.
In het interview menen de leden van
de illegale politieke partij HASI, de
politieke vleugel van ETA-Militar, dat
het kabinet-Suarez alleen al op grond
Turkije, dat met grote economische pro
blemen kampt, vond veel begrip voor zijn
verzoek om hulp aan de overige NAVO-
landen. Maar de NAVO is niet het geschik
te forum om over daadwerkelijke hulpver
lening te praten, aldus de Nederlandse
minister Chris van der Klaauw (Buiten
landse Zaken). In dit communiqué wordt
gewezen op het „fundamentele belang van
economische en sociale vooruitgang voor
de stabilisatie van de democratie”, hetgeen
een duidelijke verwijzing in de richting
van Turkije is. De Turkse bewindsman
toonde zich na afloop tevreden, al zei hij:
..We hebben niet genoeg aan woorden, we
rekenen op daden”.
Na de dood van premier Esjkol in 1969
formeerde zij haar eerste kabinet. Het
tweede kabinet-Meir werd gevormd na de
verkiezingen van 1969, het derde in 1970
toen de rechts-nationalistische Gachal uit
het nationaal kabinet was getreden uit
protest tegen de aanvaarding van een be
stand na de uitputtingsoorlog van presi
dent Nasser aan het Suezkanaal.
Begin 1973 kwam Golda tot de conclusie
dat zij op haar leeftijd genoeg aan politiek
had gedaan. Zij wilde zich terugtrekken op
haar kibboets in de Negeb en het regeren
aan jongere mensen overlaten. Men kon
haar echter overreden te blijven. Zo kwam
het dat zij zich weer inzette voor de natio
nale verkiezingen die op 30 oktober zou
den worden gehouden. Zij werd be
schouwd als een zeker terugkerend pre
mier. Toen brak echter op 6 oktober de
oorlog uit die noodzaakte tot uitstel van de
verkiezingen tot 31 december.
De rol van „opperbevelhebber” tijdens
de 18-daagse oorlog, welke oorlog diep
ingreep in de wereldsituatie, leek wel goed
te passen bij de kordate premier, die se
dert lang de reputatie had een doorzetster
te zijn. Maar die bloedigste oorlog sedert
de onafhankelijkheidsstrijd deed de
macht van haar onafgebroken aan het
bewind zijnde arbeiderspartij slinken Er
volgde een moeizame formatieperiode van
mevrouw Meir.
sprake zou zijn. De keuze was beperkt tot
partijen die in sterke tot zeer sterke mate
de huidige machtsstructuur in het land, de
scheidingen tussen de bevolkingsgroepen
alsmede de economische verhoudingen
ook na de onafhankelijkheid willen hand
haven.
In de commentaren van de politieke lei
ders die aan de verkiezingen deelnamen,
kwam gisteren al tot uitdrukking dat het
wel degelijk de bedoeling is dat het „parle
ment” dat nu wordt samengesteld, ook
internationaal een rol gaat spelen. Pastor
Ndjoba, de leider van de Ovambo’s, die
met ruim 400.000 mensen de grootste be
volkingsgroep in Namibië vormen, en
Stembus Namibië dicht,
i
