TWEEDAAGSE CONFERENTIE IN GENÈVE: binnen week uitgewerkt 4 Communistenleider: Benoemd door Stroessner Mexico schendt rechten van Kamparts Mengele adviseur de mens politie-apparaat Paraguay Onzekere toekomst Portugees kabinet A opnieuw groep gevangenen vrij In Nicaragua 66 politieke gevangenen vrij Tegenstander Mao in ere hersteld Nieuw SALT-akkoord Poging tot bemiddeling El Salvador MM J Indonesië laat Naar de meetlat d Bauxietlanden bijeen Verwachting politieke waarnemers Clandestien Dood KRITISCHE BENADERING SOCIALISTEN Multimiljonair Gereserveerd Geheugen 7*1 3 BINNEN- EN BUITENLAND 19 7 8 DECEMBER DINSDAG 1 2 door Nico Scheepmaker verk -rail acht itein elgat issen geluk kaanse koel- reactor ïheids- len re et hart iade igen (Van onze redactie buitenland) GENEVE. Maleisië wil dat in Zuidoost-Azië een speciaal eiland wordt ingericht als een tijdelijk toevluchtsoord voor de groeiende stroom Indochinese vluchtelin gen. Als zo’n eiland er komt is Maleisië ook, meer dan tot nu toe, bereid te fungeren als tussenstati on voor de vluchtelingen. Dit voorstel hield de Maleisische mi nister van Binnenlandse Zaken, Tan Sri Ghazali, gisteren de 37 landen voor, die in Genève bijeen zijn om een oplossingen te vinden voor het steeds tragischer wor dende probleem van de vluchte lingen in de zuidoostpunt van Azië. Les geleerd 0ÜBB 1 trijfël Maleisië wil eiland vluchtelingen voor op „Geachte heer Scheepmaker, Een Leidse hoogleraar of iemand van gelijke strekking sprak tijdens een souper dat ik in Leiden bijwoonde de hoop uit dat ik niet al te lang meer zou doorgaan met mijn Zweedse wittebroodserie, omdat ie dereen daar toch dezelfde herinneringen aan had. Ik heb nu meer dan honderd reacties binnen, waarbij enkele tientallen heel uitvoerige brieven, en wat me daarin opvalt is juist hoe persoonlijk, en daardoor hoe levendig de herinneringen van de meeste briefschrijvers zijn, en hoezeer zij van persoon tot persoon kunnen verschil len. Wat me ook gefrappeerd heeft is, hoe goed de mensen in staat zijn hun herinne ringen onder woorden te brengen, ook als dat hun dagelijks werk niet is. Als de herinnering maar scherp genoeg in het geheugen is geëtst, kost het blijkbaar wei- nig moeite haar weer ongeschonden op te diepen en onder woorden te brengen. En zelfs als de herinneringen samenval len (het steeds weer terugkerende- „het smaakte als cake”, en het zwaaien naar de piloten die terugzwaaiden), geven die juist daardoor een onvergetelijk beeld dat ook de jongeren, die noch de oorlog noch het Zweedse wittebrood hebben geproefd, sterk moet aanspreken. Wie nu 37 jaar of jonger is, kan geen reële herinnering meer aan het Zweedse wittebrood of de voedsel- droppings hebben. Dat zijn nu toch al gauw een 4.500.000 Nederlanders. Toch moeten ook zij iets van de vreemde atmos feer van die laatste oorlogsmaanden kun nen opsnuiven als zij lezen dat bommen werpers, die zij alleen kennen als hoog overvliegende fantomen, zo laag en zo langzaam overvlogen, over nog steeds door Duitsers bezet gebied terwijl de oor log nog in volle gang was, dat je de beman ningsleden als in een open tram kon zien zitten en zelfs kon zien terugzwaaien. Nee, ik geloof niet dat ik al stop met de Zweedse wittebroodserie, al zal ik haar af en toe onderbreken voor iets anders. Ik heb nog de ervaringen liggen van een bakker, die het wittebrood bakte, en van de leider van een verzetsgroep die het meel etcetera bewaakte. Ik heb een mooi ver slag van de wijze waarop de Chinezen in een door de Jappen verlaten concentratie kamp met „hun” Zweedse wittebrood, te weten bami, de honger kwamen stillen, en ik kan een hele Trijfel vullen met de ver schillende ceremoniën die men bij het eten van het brood in acht nam. Ik zal dat ook zeker doen, al was het maar als opvoed kundige maatregel in deze tijd van wel vaart. Ik heb ook nog een reeks calamitei ten die met het wittebrood gepaard gingen, twee gedichten van mevrouw C. Jansen- Calandt, dat op schrijnende wijze het ge zegde: „De een zijn dood is de ander zijn brood” illustreert. Ik neem het in alle let terlijkheid voor u over: Geregeld lees ik uw artikelen in de cou rant, maar gisteravond gingen toch wel even de griebels over me rug. U vroeg namelijk of we wilde reageren over het „Zweeds Wittebrood”. En dat is nu juist wat ik wel eens op papier wil zetten. Ik heb het vaak aan de kinderen verteld maar natuurlijk luisteren ze wel, maar ik geloof niet dat ze begrijpen wat het voor ons betekende. Mijn reactie: Ik was 25 jaar en getrouwd. Vader kwam ’s morgens bij me, met de boodschap moe der is gestorven. Op weg naar huis zegt vader ik loop deze straat even in, wacht even. We liepen daarna door en thuis lag vader drie mooie witte broden op tafel en daar stond ik aan de ene kant, drie mooie hoge witte broden aan de andere kant Moeder nog in bed, gestorven door onder voeding. Na zoveel jaar huil ik als ik daar aan denk”. weinig cht en 1 Lent sdiend mili- ig van jaar te •i 1980 Hun aantal zou reeds de kwart miljoen hebben bereikt. Thailand heeft meer dan 150.000 vluchtelingen in tijdelijke opvang kampen geplaatst en in Maleisië bevinden zich ongeveer 45.000 zogenoemde „boot- „Ik heb een eiland voorgesteld, omdat ik het beter acht dat deze vluchtelingen niet in grote aantallen met plaatselijke bewo ners in aanraking komen. Dit brengt pro blemen met zich mee voor het land zelf”, zo vertelde de Maleisische bewindsman aan verslaggevers, gistermiddag na de openingszitting. De kwestie is opnieuw actueel geworden nu in Maleisië gisteren kranteberichten verschenen over een ware armada van schepen met Vietnamese vluchtelingen, die de Maleisische kust zou naderen. Het zou om ongeveer 300 schepen gaan, waar van de eerste met driehonderd vluchte lingen aan boord zondag voor anker zou zijn gegaan voor de kust van Maleisië. De vluchtelingen van dit schip zouden zijn overgebracht naar het eiland Bidong in de Zuidchinese Zee, waar in een vluchtelin genkamp tot nu toe ongeveer 21.500 Viet- namezen zijn opgenomen. De conferentie van „asielstaten” in Ge nève is bijeengeroepen door de hoge com missaris van de VN voor de vluchtelingen, de Deen Poul Hartling. De bedoeling is oplossingen te vinden voor de Indochinese vluchtelingen. NEW YORK (AFP). De Internatio nale Liga voor de Rechten van de Mens heeft gisteren op een persconferentie in New York een rapport gepubliceerd over een onderzoek naar schending van de rechten van de mens in Mexico. Ondanks de grondwettelijke waar borgen zijn de meesten van de onge veer honderd ondervraagde politieke gevangenen gearresteerd zonder aan houdingsbevel, worden zij gedurende lange tijd in geheim arrest gehouden en worden zij gefolterd, aldus het rapport. Het onderzoek duurde van 23 april tot 24 mei van dit jaar. Er zijn tal van bewijzen dat er een „Witte Brigade” is die uit politiemannen en militairen be staat. Deze brigade ontvoert mensen en verricht aanhoudingen. De onderzoekers, die volledige mede werking van de Mexicaanse autoritei ten genoten, geloven op grond van ver schillende getuigenissen dat er klan- destiene detentiecentra bestaan. Vol gens het rapport worden daar fysieke en psychologische folteringen uitge voerd. De regering ontkende dat derge lijke centra bestaan. Volgens Maidana heeft de Paraguayaan- se dictator generaal Alfredo Stroessner Mengele aangesteld als speciaal assistent voor zijn politiemacht. De communisten leider heeft wegens zijn verzet tegen het bewind van Stroessner - die uitgeweken nazi’s niets in de weg legt - negentien jaar gevangen gezeten. In Wenen verklaarde Simon Wiesenthal, hoofd van het Joods Documentatiecen trum, het verhaal van Maidana als „een mogelijkheid” te beschouwen. „Mengele zal de bescherming, die hij in Paraguay geniet, moeten terugbetalen”, aldus Wie senthal, die herinnerde aan een onderzoek van Amnesty International, waaruit blijkt dat Mengele een politiecommissaris heeft geholpen bij de uitroeiing van indianen in Paraguay, die op mineraalrijke grond woonden. Wiesenthal weet dat Mengele als multi miljonair in Paraguay woont en van fami lieleden in West-Duitsland, die een land- bouwmachinefabriek bezitten, aanzienlij ke sommen geld ontvangt. „Weliswaar woont hij in Paraguay, maar hij heeft er geen vaste verblijfsplaats. Hij slaapt niet langer dan twee of drie weken in hetzelfde bed en reist van het ene landgoed naar het andere. Hij heeft vier lijfwachten en ver schillende huizen”, aldus Wiesenthal. „Kort geleden was er een Amerikaanse televisieploeg in Paraguay, die een film probeerde te maken over Mengele. Ze vroegen aan iemand op straat waar Men gele woonde en werden toen meteen gear resteerd en het land uitgezet. De Britse (Door onze correspondent in Portugal, Jan Halkes) De socialisten, sociaal-democraten en christen-democraten stellen zich, na aan vankelijke steunbetuigingen, voor Pinto’s kabinet nu uiterst kritisch op tegenover het kabinet. Het stemgedrag van de socia listische partij van oud-premier Mario So ares is bepalend voor het behalen van een absolute meerderheid voor de communis tische motie. De aanvankelijke socialistische tevre denheid over de aanwijzing van Pinto als eerste minister is flink bekoeld. Het rechts gekleurde kabinet strijkt vooral de linkse achterban van de socialisten tegen de ha ren. Maar van de andere kant zijn de socialisten als de dood voor nieuwe verkie zingen. Bij een tussentijdse gemeente raadsverkiezing verloren de socialisten bijna 60 procent van hun stemmen. Om precies omgekeerde redenen weige ren de conservatieve sociaal-democraten een duidelijke steun aan Pinto. Aanvanke lijk zeer tevreden met de regeringssamen- stelling, neigt de PSD nu naar een meer gereserveerde houding. Pinto weigert im mers vervroegde verkiezingen bij voor baat zeker te stellen. De PSD hoopt bij vervroegde verkiezingen de grootste partij te worden. De communisten, met name ontevreden over de landbouwpolitiek, hebben een mo tie van afkeuring ingediend en verwijten het kabinet gekscherend zelfmoordneigin- gen. Een mager succes van Pinto kan toch aanleiding zijn een datum voor vervroegde verkiezingen vast te stellen. Vorige week is men begonnen met een nieuwe registratie van kiesgerechtigden. De achterstand bij deze registratie en de invoering van een nieuwe Kieswet maken vervroegde verkie zingen vóór de komende zomer niet moge lijk. Het kabinet van Pinto zal dan als minderheidskabinet deze periode moeten volmaken. (Van onze redactie buitenland) MANAGUA. De regering van Nicara gua heeft gisteren 66 politieke gevange nen vrijgelaten. Het aantal in vrijheids- stellingen is hiermee in drie dagen tijd tot 111 gestegen. Tevens maakte president Somoza giste ren de tekst van zijn wetsontwerp inzake amnestie via de televisie bekend. Het con gres is gevraagd dit wetsontwerp nog voor Kerstmis te aanvaarden. Aangenomen wordt dat de amnestie zal gelden voor naar schatting 1500 Sandinistische strij ders, ongeveer duizend politieke gevange nen en duizend ballingen. Een van de leiders van de Sandinistische guerrillabeweging, de Spaanse premier Gaspar Garcia Laviana zou zijn omgeko men bij een schietpartij met regeringstroe pen bij de grens met Costa Rica, zo maakte de Nationale Garde in de hoofdstad Mana gua gisteren bekend. Volgens het commu niqué zijn de overlevenden over de grens gevlucht. (Van onze redactie buitenland) PEKING. De voormalige minister van Defensie in China, maarschalk Peng Teh-huai, is gisteren te Peking posthuum in ere hersteld. Peng werd in 1959 door Mao aan de kant gezet wegens kritiek op de economische politiek die Mao voerde waarbij Peng ook wees op de oneerlijke praktijken die dagelijks plaats hadden. Aan de conferentie in Paramaribo wordt deelgenomen door vertegenwoordiger van Australië, de Dominicaanse Republiek, Ghana, Guinee, Guyana, Haiti, Indonesië, Jamaica, Sierra Leone en Joegoslavië. Tijdens de openingszitting van deze, vijf de IBA-conferentie, wees premier Arron van Suriname op de standaardisatie van bauxietprijzen, waar de IBA naar moet streven. Tot eerherstel is besloten op een bijeen komst van het polit-bureau. Peng is in 1974 overleden. ïi- Terwijl in de Rotterdamse diergaarde Blijdorp zorgelijk wordt uitgekeken naar een tweejarige panda het dier is op nog onverklaarbare wij ze verdwenen zitten de oppassers in de dierentuin van Los Angeles met heel andere zorgen. Met grote moeite slagen zij er ieder jaar weer in een volwassen python te meten. Gisteren bleek het dier weer enkele centimeters te zijn gegroeid: de wurgslang is nu 5.10 me ter lang. nend niet irden L. Hij zijn afde- n der i den kan- moet door ivel. riester ;rde en ichreef lastrij- ten die ief op- entiële ij zwij- ster. (Van onze redactie buitenland) BOEDAPEST/WENEN. De beruchte Duitse concentratiekamp-arts Josef Men gele treedt op als adviseur van de politie van Paraguay. Dat zei Antonio Maidana, leider van de (verboden) communistische partij van Paraguay, gisteren in een vraaggesprek met de Hongaarse televisie. Mengele is verantwoordelijk voor de dood van duizenden joden in het concen tratiekamp Auschwitz, waar hij arts was en op grote schaal met mensen experi menteerde. e van pt als Suri- e zus- e op- Lhon- ;gatie èder- p het tbilis- irina- splaat- kwerk outers geven, ■oor de '79-’8O, n tien Oiblio- ten in- 6 over, ncreet PARAMARIBO (ANP). In de Suri naamse hoofdstad Paramaribo zijn de be trokken ministers bijeengekomen van de lidstaten van de Internationale Bauxiet Associatie (IBA). Zij houden zich de ko mende dagen bezig met een gezamenlijke prijspolitiek en met de relatie van de IBA tot andere organisaties van grondstofpro- ducerende landen, zoals de OPEC. renor- iureau (IJK) •natio- stellen e heb- i door •s van JK is ti, sta- itform oordi- preks- an bij seerd I aan t een ituig- is ge achte sn de le ar- ■cibel Bij leerd derd P ge it op- in de sxplo- te ge- n per- j chade er er- s van- 1 seni- tnoge- ■eizen itwee Vol klaar nister vast- Volgens een woordvoerder van de jonge ren gaat in de provincie het verhaal dat Maleisiërs die in aanraking zijn geweest piet Vietnamese bootmensen geslachts ziekten hebben opgelopen. Bijzonderheden over de bemiddelings poging zijn niet bekend gemaakt. De guerrillabeweging FARN, die de verant woordelijkheid opeist voor de ontvoerin gen, had zelf gevraagd om vorming van een bemiddelingsploeg bestaande uit Ro mero, een vertegenwoordiger van het Ro de Kruis, Amnesty International en een neutrale waarnemer. Dit om besprekingen te openen over de voorwaarden van de vrijlating van hun gevangenen. De regering van El Salvador heeft in het verleden steeds geweigerd met guerrilla strijders te onderhandelen. De FARN heeft vrijlating van de ontvoerden gekop peld aan vrijlating van politieke gevange nen in El Salvador. (Van onze redactie buitenland) JAKARTA. Opnieuw is een grote groep Indonesiërs die op het eiland Boero gevangen zat, vrijgelaten. Deze gevange nen waren indertijd geïnterneerd op Boe ro onder verdenking van een aandeel te hebben gehad in de beweerde staatsgreep van 1965. Dit is in de Indonesische hoofd stad Jakarta door procureur-generaal Ai Said meegedeeld. LISSABON. Het lot van de nieuwe Portugese regering van Mota Pinto hangt aan een zijden draadje. Tijdens de parle mentaire discussie over het regeringspro gramma, die vandaag is voortgezet, heb ben de communisten een motie van afkeu ring ingediend. Granada Televisie heeft bij een zelfde po ging geen enkele medewerking gekregen van de autoriteiten in Paraguay”. Mengele heeft in Auschwitz gewerkt aan experimenten, die bedoeld waren om na de oorlog iedere Duitse vrouw tweelingen te laten krijgen om op die manier de Duit se verliezen goed te maken. Wiesenthal: „Hoewel hij er zelf bepaald niet zo uitzag, wilde hij dat alleen mensen geboren wer den met blond haar en blauwe ogen. Hij heeft ook geëxperimenteerd met baby’s, die blind zijn geworden. De waanzin van dit soort SS-artsen kende geen grenzen”. mensen” Vietnamezen die hun land over zee zijn ontvlucht. Hartling, voormalig premier van Dene marken, riep aan het begin van de confe rentie in Genève op tot nieuwe initiatieven. De Vietnamese ambassadeur Vo Van Sung, wiens land verblijf biedt aan meer dan 300.000 Cambodjanen, maar tevens vele duizenden Vietnamezen ziet weg vluchten, zei dat hij naar de tweedaagse conferentie was gekomen „in een geest van vriendschap en samenwerking”. Vol gens de ambassadeur zoeken Vietnamezen elders hun toevlucht om puur economi sche redenen. De Amerikaanse vertegenwoordiger Da vid Newsom kondigde in Genève aan dat de Verenigde Staten nog eens 50.000 vluch telingen uit Indo-China zullen opnemen, tot 30 apnl van het volgend jaar. Op het financiële vlak kondigde Newsom aan dat de Amerikaanse bijdrage aan de begroting van het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen dit jaar met vijf miljoen dollar zal worden verhoogd en voor vol gend jaar met nog eens vijftien miljoen dollar. Newsom beklemtoonde dat dit Ameri kaanse inittief onderdeel zou moeten zijn van „een veel grotere internationale in- Daarbij moest voor de staatshoofden enige ruimte worden gelaten om tijdens een topconfe rentie enkele voltooiende beslissingen zelf te ne men. Dat wil uiteraard zeggen, dat er zorgvuldig een optische illusie wordt geregisseerd, want af spraken tussen naties van een dergelijk wereld wijd belang kunnen niet worden gemaakt door staatshoofden zonder dat hun ondergeschikten alle aspecten van de overeen- Intussen bhj ken verschillende zaken uit de oorlog nog wel in het geheugen veran kerd te liggen, maar aan de verkeerde kade. De voedseldroppings kwamen pas na het wittebrood. De vliegtuigen gooiden harde Engelse biscuits uit, chocolade, blik jes bonen, meat and vegetables en eierpoe- der. Het Zweedse meel voor de wittebro den werd per schip aangevoerd in Delfzijl en met binnenvaartschepen naar het hon gerende westen vervoerd. Het waren ge woon Nederlandse bakkers die de „Zweedse” wittebroden bakten (mevrouw Van Bentem uit Utrecht weet nog dat haar vader als schakelbordwachter in de oorlog clandestien stroom geleverd heeft aan bakkerij De Korenschoof, opdat de witte broden daar gebakken konden worden; hij kreeg daar een zak meel voor die hij met zijn collega’s gedeeld heeft). En dat witte brood smaakte als cake Amerikaanse zegslie den gaan ervan uit, dat deze bijeenkomst op of omstreeks 20 december zal plaats hebben en dat daarmee de weg zal wor den vrijgemaakt voor een topconferentie met president Carter en de Russische leider Leonid Brezjnjev aan weerszij den van de tafel. (Door onze correspon dent in de Verenigde Sta ten, Henk Kolb) WASHINGTON. Amerikanen en Russen zijn vrijwel tot overeen stemming gekomen over de inhoud van een nieuw SALT-akkoord. Politie ke waarnemers in de Amerikaanse hoofdstad verwachten dat een nieuw verdrag ter verde re beperking van strate gische nucleaire bewa pening, op enkele onder geschikte punten na, kan worden uitgewerkt tij dens een ontmoeting van de ministers van Buiten landse Zaken Vance en Gromiko in Genève. komst hebben bezien mogelijke lekken. Wat dit betreft hebben de Amerikanen èn de Russen hun les geleerd bij de onderhandelingen over de eerste SALT-bij- eenkomst, waar de staatshoofden overeen stemming bereikten over een afspraak die techni sche zwakheden vertoon de. Gegeven de opzichtige tegenstand die een nieuw SALT-verdrag in de Amerikaanse Senaat te gemoet gaat, is het een kwestie van puur politiek belang voor president Carter op korte termijn met de Russen overeen stemming te bereiken. Langer uitstel zou kun nen betekenen dat de ra- tificatie-procedure in de Senaat tot in 1980 zou kunnen duren en daar mee onderdeel zou wor den van de verkiezings- debatten, die tegen die tijd hun hoogtepunt zul len bereiken. (Van onze redactie buitenland) SAN SALVADOR. Een bemidde lingsploeg onder leiding van aartsbis schop Oscar Romero van San Salvador is gisteren met linkse guerrillastrijders be sprekingen begonnen voor de vrijlating van vier ontvoerde buitenlandse zaken mensen, onder wie de Nederlandse Phi- lips-directeur Frits Schuitema. spanning”. Hij vroeg aandacht voor het feit dat nog steeds talrijke schepen, vooral die onder goedkope vlag varen, blijven weigeren „bootvluchtelingen”, die vaak in wrakke scheepjes proberen een veilige kust te bereiken, aan boord te nemen. De Australische minister van Immigra tie, Michael Mackellar, wees er op dat 350.000 mensen als vluchtelingen in zeer zorgelijke omstandigheden leven in Thai land, Maleisië, de Filippijnen, Hong Kong en Vietnam. Hun aantal groeit per dag met meer dan 800. Australië zal het aantal vluchtelingen dat het opneemt verdubbe len tot een totaal van 32.000 tegen 1980. De jongerenorganisatie van de regeren de Verenigde Maleisische Nationale Orga nisatie in de Maleisische kustprovincie Trangganu heeft intussen de regering in Koeala Loempoer gevraagd nieuwe lan dingen van Vietnamese bootmensen langs de kust te voorkomen. Verder willen deze Maleisische jongeren dat de ziekenhuizen weigeren zieke Vietnamezen op te nemen. In Amerikaanse rege ringskringen verluidt, dat de laatste stenen voor een nieuw SALT-ver- drag zijn gelegd in een reeks van recente be raadslagingen tussen Vance en de ambassa deur van de Sovjet-Unie in Washington, Dobrinin. Noch de VS, noch de Sovjet-Unie wilden de bewindslieden van Bui tenlandse Zaken op nieuw samen brengen voordat zekerheid be stond omtrent uiteinde lijke overeenstemming.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1978 | | pagina 3