Bezit klassieke
Jonge dansers zorgen voor verrassende soli
platen bevordert
concertbezoek
8
7
6
41%
7
/paarbank
ik van deze tijd
Rechters bij
grove fouten
beboeten
een1
’t Is een Clementine als er Maine op staat.
10o/oGROEISPAARBEW,JZEN’
Fout met berechting
oorlogsmisdadigers
81°/
81°/
9%
PROFESSOR ALGRA:
I
i
chd
donderdag
GESLAAGDE CHOREOGRAFIEAVOND VAN DANSCONTACT
Q
O
Q
HYPOTHEKEN*
uuo/t nedeclond
SELEKT REKENING
DE ZILVERVLOOT*
SELEKT EXTRA REKENING*
iren
SPAARBILJETTEN
AAN TOONDER (m.i.v. 19-12-78)
PERFEKTREKENING*
f TERMIJNREKENINGEN*
SPAARDEPOSITO’S (m.i.v. 12-12-78)
23
BINNEN- EN BUITENLAND" KUNST
DECEMBER
19 7 8
iagd
x.
door
r
fen van de verjaring van
Nederlanders gepleegde oorlogs
misdaden.
2]
Er loopt, ergens in Nederland,
midden in de oorlog, een verzets
man met een wapen in de hand.
Er naderen twee mensen in uni
form, een Duitse SS’er en een
Nederlandse NSB’er. Ze schieten
de verzetsman dood.
Er zijn nu twee mogelijkheden:
als de Duitser het deed, die in
oorlog met Nederland was, en in
diensttijd een „vijand” dood
schoot, dan kan die man, als hij
vandaag wordt opgespoord, in
Nederland worden berecht we
gens oorlogsmisdaden. Hij zal
zeer waarschijnlijk een aanzien
lijke gevangenisstraf krijgen.
Als echter de NSB’er het dode
lijk schot heeft gegeven, ligt de
zaak anders. Hoewel het hier om
een landverrader gaat, die een
„goede” landgenoot van het leven
beroofde, kan hij door de Neder
landse rechter niet worden ver-
r volgd. In 1969 verjaarde dit soort
misdaden, in 1971 werd de verja
ring door een speciale wet welis
waar opgeheven, maar dat gold in
feite alleen voor Duitsers. Het
•parlement nam toen met grote
eenstemmigheid een wet aan die
de verjaring van oorlogsmisda
den, door vijanden gepleegd, op-
I hief, maar die niet voorzag in het
met terugwerkende kracht ophef-
O®??
Parlement moet wet op
verjaring openbreken
Kan Menten nog worden uitgeleverd?
(ADVERTENTIE)
efX' SV.
CONRAD VAN DE WEETERING
(ADVERTENTIE)
NIEUWE RENTETARIEVEN
ongewijzigd
i
’n Gewone mandarijn is nog geen Clementi
In zijn onlangs verschenen boekje
„Enkele juridische aspecten van de
zaak-Menten” pleit prof. dr. N. E. Algra
ervoor datg’echters die bij hun beslis
singen „grove fouten” maken voor de
gevolgen van die fouten ook financieel
aangesproken kunnen worden.
Algra hangt dit pleidooi op aan de
uitspraak van de president van de Am
sterdamse rechtbank Borgerhoff Mul
der in het kort geding dat Menten in
maart 1977 tegen Hans Knoop aanspan
de naar aanleiding van diens publica
ties over de Blaricummer. De uitspraak
van Borgerhoff Mulder hield in dat
van Louisa van de Leest, pril en wat onbe
holpen; een namaak Indiase dans van El
len Kool, lief ornament; en een groepsdans
van Ton Lutgering, uitgevoerd door de
Noord Nederlandse Dansgroep, spelen
met veel kleine witte zandzakjes. Dit tara-
ge geval, dat hoofdzakelijk bestaat uit
vierkantjes lopen en bedenken wat je alle
maal met die zakjes kunt doen (het heet
dan ook „Zakkenlopers”) vond ik stomver
velend, maar het kreeg in Rotterdam wel
het meeste applaus.
Knoops publikaties best door de beugel
konden, omdat het beeld van Menten in
de publieke opinie toch al niet best was
en door dit soort artikelen nauwelijks
meer ongunstiger kon worden.
de volksvertegenwoordiging een dergelij
ke regeling ook voor Nederlanders had
willen treffen, dan had de verjaring „open
gebroken” moeten worden. Maar dat wil
den we niet. Er is een beginsel van rechts
zekerheid: wat vandaag verjaard is kan
morgen niet opeens strafbaar worden. Of
zoals prof. dr. I. A. Diepenhorst destijd in
de Tweede Kamer zei: „Een wederom tor
nen aan dit voor de rechtszekerheid en ook
voor de rechtszuiverheid zo kostbare be
ginsel ware verkeerd”.
De zaak-Menten. Na de golf van publika
ties en de spectaculaire vlucht van Menten,
waardoor de Nederlandse justitie voor jo
ker kwam te staan, vond de minister van
Justitie Van Agt een eensgezind parlement
tegenover zich. Het volk en de Kamer
eisten berechting. Volgens prof. Algra had
Van Agt toen „nee” moeten zeggen. Algra:
„Hij heeft de politieke moed niet gehad om
te zeggen: Nederland kan Menten niet ver
volgen, want het parlement heeft een wet
aangenomen op grond waarvan de verja
ring niet is opgeheven. Van Agt had moe
ten zeggen: we zijn dom geweest, we zullen
de vorige wet moeten intrekken en een
nieuwe wet maken op grond waarvan de
verjaring wordt opengebroken. Dat is mis
schien wel in strijd met de rechtszekerheid
van de betrokken mensen, maar het is van
groot belang voor de rechtvaardigheid,
want later bleek wel dat Menten van alles
had uitgespookt, wat niet deugde”.
Algra is voorstander van deze methode
en hij gelooft dat het parlement daar nog
altijd voor kan kiezen. Dat betekent dat er
een speciaal debat aan de zaak zou moeten
worden gewijd, dat zou moeten uitmonden
in een wet die de verjaring van bepaalde in
de oorlog door Nederlanders gepleegde
delicten opheft.
AMSTERDAM (ANP). De vrees dat
de klassieke grammofoonplaat de con
certzaal concurrentie aandoet is onge
grond. Veeleer blijkt er sprake te zijn van
een wederzijdse stimulans: hoe groter het
platenbezit, hoe meer concertbezoek.
voor w
BANK
sh eetka
pleet) toi
3-3133®
U ontvangt 6% over de bedragen die op de rekening
blijven staan: U betaalt 1 van de bedragen die U
opneemt.
Jeugdspaarregeling. Extra: n vrije premie van 10%.
U ontvangt 7% over de bedragen die op de rekening
blijven staan; U betaalt 2% van de bedragen die U
opneemt.
s-in-lood-
316568
Tel.
(gemiddeld 7 per jaar). Voordeel: zonder opzeg-
I termijn blijft uw geld op ieder moment beschikbaar
Blijft de vraag waarom de rechtbank
het bewezen heeft geacht dat de toenmali
ge minister Donker de zaak-Menten heeft
geseponeerd op grond van verklaringen
van mensen die het „van horen zeggen
hebben”.
Algra: „Zo ligt het niet. Het doet er naar
mijn oordeel niet toe of Donker of een
andere minister van Justitie, formeel heeft
besloten dat er niet vervolgd zou worden.
Het gaat erom dat de vervolging, die in de
jaren 1950-1952 was begonnen, langzamer
hand is gestopt. De zaak is niet doorgezet,
dat is toch gewoon gebleken. En waar het
dan om gaat is: wist Menten dat?
Kon hij ervan uitgaan dat de vervolging
was gestopt? Dan zeg ik: ja, Menten wist
dat, daar kon hij vanuit gaan. En dan is het
geen fair play als er alsnog wordt ver
volgd.
Hoewel de lager opgeleiden in de con
certzaal nog steeds sterk ondervertegen
woordigd zijn valt ook hier een stijgende
lijn te bespeuren, aldus het NOS-rapport.
Van alle bezoekers bleek in 1977 47 pro
cent een opleiding op mulo-niveau of min
der te hebben. In 1971 was dat 33 procent.
4. FLAT,
leen trim]
3evr. ar
ig, flatq
richtlij
Centruirl
Menten won het kort geding in hoger
beroep: het Hof liet van de uitspraak
van de president niets meer heel. Algra
vindt nu dat de kosten die Menten heeft
gemaakt in hoger beroep eigenlijk be
taald zouden moeten worden door de
rechter die een dergelijke uitspraak
heeft gedaan. Volgens Algra is wel als
excuus aan te voeren dat er onder grote
snelheid moet worden gewerkt bij een
kort geding, maar hij vindt dat er in dit
soort gevallen moegelijkheden moeten
zijn de rechter aansprakelijk te stellen.
„Daar kunnen ze zich dan tegen verze
keren, net als artsen bijvoorbeeld”, al
dus Algra.
T HUIS]
earners,
andvoor
nderhou
iet 4 kd
et groo
750 m2
mgevinj
Dit blijkt uit een landelijke enquête die
de NOS-afdeling kijk- en luisteronderzoek
heeft ingesteld onder 9050 Nederlanders
van 12 jaar en ouder. Dat gebeurde in
opdracht van het CNO (Contactorgaan
van Nederlandse Orkesten) en de Boek-
manstichting.
Uit het onderzoek kwam verder naar
voren dat zich een verjonging van het
concertpubliek aan het voltrekken is: was
de gemiddelde leeftijd van de regelmatige
concertganger in 1971 nog 50 jaar, in 1977
kwam een gemiddelde leeftijd van 42 uit
de bus.
Deze choreografieavond wordt van
avond herhaald in Arnhem en gaat
vrijdagavond in Amsterdam in het cultu
rele centrum De Meervaart. Het nummer
Zakkenlopers wordt daar vervangen door
werk van Josette Baron van de Rotter
damse Dansacademie. Voor de vier ver
rassende solo’s, die ik hier iets uitgebrei-
der heb behandeld wil ik deze avond sterk
aanbevelen.
ROTTERDAM. Tweemaal per jaar
verzorgt de Stichting Danscontact een
t choreografieavond, een gelegenheid voor
jonge choreografen om hun experimenten
I aan het publiek te tonen. Meestal is dat
I knutselwerk vol moeilijke bedoelingen,
uitgevoerd door onervaren dansers, maar
bij het werk dat woensdagavond in De
Lantaren werd vertoond, zaten een aantal
opvallende uitzonderingen op die regel.
5 jaar vast 8’/2% (rente op rente)
2 jaar vast 71/z% (rente op rente)
Per biljet stort u f 665,- resp. f 865,- na afloop van
de termijn ontvangt u f 1.000.-
Karin Chen danst een soli in Introvert,
een van de onderdelen van de choreogra-
fie-manifestatie voor jonge dansers die
dezer dagen in verschillende plaatsen
wordt gegeven.
Dit simpele voorbeeld toont aan dat het
met de berechting van oorlogsmisdaden in
Nederland fout zit. Deze week bleek dat bij
de beslissing van de bijzondere strafka
mer van de Haagse rechtbank om Menten
buiten vervolging te stellen. Het voorbeeld
is afkomstig van prof. dr. N. E. Algra,
hoogleraar in de rechtswetenschappen in
Utrecht. Hij heeft de zaak-Menten diep
gaand bestudeerd en hij schreef onlangs
een boekje erover. In dat boekje wees hij
al een beetje de weg die de Haagse recht
bank nu heeft gevolgd; Menden kon in
Nederland niet meer worden vervolgd.
Momenteel is Algra bezig aan de flessen
wijn, die hij heeft gewonnen bij wedden
schappen die hij op de uitspraak van de
Haagse rechtbank had afgesloten. „De uit
spraak is voor mij bepaald geen verras
improvisatie van Beppie Blankert bij mu
ziek van Harry de Wit (piano) en Wolter
Wierbos (trombone) leidde dit tot een aan
dacht spelen met spanningen waarbij om
beurten de armen, ogen, handen en het
hoofd van de danseres in het centrum van
de belangstelling komen te staan. Ook al is
de techniek van deze danseres uiterst be
perkt, toch weet het drietal dankzij hun
innige samenwerking voortdurend te boei
en.
Het tweede nummer werd meteen het
hoogtepunt van de avond. De solo van en
door Karin Chen op teksten en muziek
onder de titel „Introvert” had niet alleen
de kwaliteiten van het vorige werkstuk,
maar werd ook uitgevoerd met een schitte
rende techniek, die leidde tot een perfecte
lichaamsbeheersing.
Het resultaat hiervan is, dat een enkele
beweging uitsluitend voor de sier gemaakt
schijnt maar als geheel is dit stuk toch zeer
overtuigend en zo boeiend, dat ik zelfs niet
naar de teksten heb geluisterd, behalve
dan de eerste vijf woorden: „verward en
uit mijn evenwicht”. Karin Chen is opge
leid aan het Conservatorium in Den Haag
en danste drie jaar bij Scapino, ze vormt
nu samen met Cees Brandt de groep „Be-
weging-Dans”. Haar techniek is hoofdza
kelijk klassiek gericht, maar wel verrijkt
met de mogelijkheden van de moderne
dans.
Geheel uitgaande van die moderne dans
is het zesde nummer, „Achter de deur” van
Anne-Louise Beenen, uïtgevoerd door Jo
nah Schuuring op muziek van Anton We
bern. Jonah Schuuring is duidelijk vol
wassener dan Karin Chen en kon daar
door nog een andere dimensie aan deze
dans toevoegen, maar verder getuigde de
ze solo ervan, dat het uiteindelijk absoluut
niets uitmaakt van welke techniek je je
bedient, als je die techniek maar zo volle
dig beheerst als hier het geval is en als je
die techniek niet als doel, maar als middel
beschouwt, een middel om er een dans-
dichtwerk mee te schrijven.
En hiermee zijn alle verrassingen nog
niet eens uitgeput. „Bas de deux” een
improvisatie van Caroline Dokter (van de
Rotterdamse Dansacademie) op contra-
basmuziek van Ed Vos, heeft nog een
andere kwaliteit, hij is geestig. Haar poeze-
gezicht, haar beurtelings kleine en dan
weer vinnig uitschietende bewegingen en
(ook hier) haar innige aandacht voor de
groei van de muziek (en de aandacht van
de muzikant voor haar) maakten deze bij
drage tot een uitstekende afsluiting van
het programma.
Tussen de genoemde nummers door was
er nog een solo van Cees Brandt, kleine
bewegingen maar toch opvallend; een im
provisatie van Ton Lutgering, dor mecha
nisch denkwerk: een duet zonder muziek
f 2500.- per kalendermaand vrij. Geheel vrij voor
aankoop van een eigen huis, voor aankoop van
effekten via de spaarbank, voor betaling van rente
en aflossing op een hypotheek van de spaarbank
en voor betaling van belasting.
sing. Iedereen geeft nu af op de rechtbank
en er wordt zelfs al van klassejustitie ge
sproken. Maar de rechtbank heeft het eni
ge gedaan wat mogelijk was: de wet toe
passen. En daarbij ligt nu de schuld weer
waar die hoort te liggen: bij het parlement
dat in 1971 een wet heeft aangenomen die
het onmogelijk maakte Nederlandse oor
logsmisdadigers hier te berechten”.
Waarom heeft het parlement dat ge
daan? Wat was dat voor een wet die minis
ter Polak, een man toch die men aller
minst van kwade bedoelingen kan verden
ken, er gemakkelijk doorkreeg?
Wel, het hele parlement was er in 1971
van overtuigd dat oorlogsmisdaden die de
Duitsers hadden gepleegd gestraft moes
ten kunnen worden, tot in lengte van jaren.
Zou Nederland immers een dergelijke wet
niet aannemen, dan was het heel wel mo
gelijk dat beruchte Duitse oorlogsmisdadi
gers in Nederland zouden komen wonen,
in plaats van, pakweg. Zuid-Amerika. Als
O 24 maanden opzegtermijn 7%
12 maanden opzegging 53/«%
6 maanden opzegging 5’/«%
Vrij voor aankoop van een eigen huis.
Merkwaardig daarbij is het grote aantal
solo’s. Zes van de negen nummers werden
door de maker gedanst. Nog merkwaardi
ger is het feit, dat er dit jaar niet minder
dan drie improvisaties vertoond werden
en dan bedoel ik improvisaties zowel van
muziek als van dans, terwijl dit element in
|g vorige jaren nooit voorkwam.
Bij dansen op muziek is het gebruik van
je oren noodzakelijk. Bij improviseren
I geldt dit nog veel sterker. In het eerste
nummer van het programma, „Trio” een
Algra: „Dat is een ingewikkelde zaak. Je
moet twee dingen uit elkaar houden. Een
uitlevering is een hele procedure, langs
diplomatieke weg, waar adviezen van
rechtbanken aan te pas komen en zo meer.
Maar je hebt ook de mogelijkheid van een
zogenaamde transfer. Daarover is een ver
drag gesloten en het komt erop neer dat
landen die dat verdrag hebben onderte
kend mensen, die van iets ergs worden
verdacht, bij elkaar over de grens zetten.
Dat gebeurde kort na de oorlog veel, om
lange procedures te voorkomen”.
„Uitlevering van Menten is niet moge
lijk, want Menten is Nederlander, zo heeft
de Hoge Raad uitgemaakt en Nederland
levert zijn eigen onderdanen onder geen
voorwaarde uit. Transfer zou wel mogelijk
zijn. Maar dan komen de problemen.
Transfer naar Israel kan niet want Israel
heeft het desbetreffende verdrag, het ver- -
drag van Sint James Palace, niet onderte
kend. Transfer naar Polen kan ook niet
meer, want Nederland heeft twee van der
gelijke verzoeken zo rond 1950 afgewezen.
En dan geldt het principe dat je daar niet
meer op kunt terugkomen”.
„Blijft over: uitwijzen naar Rusland.
Wel, af gezien van het ethische probleem (is
daar een eerlijk proces te verwachten?)
stuit je op het punt dat Podhorodce in het
gebied ligt dat in 1939 door Rusland van
Polen was af genomen. Daarmee zou je dus
de Russische annexatie van dat gebied
erkennen en dat zal Nederland niet gauw
doen, lijkt me”.
„Menten doet er overigens verstandig
aan om in Nederland te blijven”, vindt
Algra, „want in alle andere landen loopt
hij wel het risico naar Israel te worden
uitgeleverd”.
O 5 jaar vast 83M% 3 jaar vast 81/4%
4 jaar vast 8’/z% 2 jaar vast 73/«%
Vrij voor aankoop van een eigen huis.
