De luisteraar bepaalt nu zelf wat hij wil horen
Jk ben niet met James Bond getrouwd
reau
reau
door Wouter Hendrikse
door Wouter Hendrikse
JO SMIT NAM AFSCHEID
Geld is alles
Vroeger te belerend
I
IL .jIL
i
□nen
V.
9
-
-
Leeftijd
9
3 weken
overjarig kind
i.s.m. bij
oeslag
reet aan
Jo Srnrt
iken wij
i tijd te
ielgroot
irk gaat
vrijdag
0 uur,
srband
ak- en
iputer-
tot en
jegen-
vorden
itploeg
i het niet
rond te
Zoals alle voorafgaande Bond-films is
ook „Moonraker" geschreven door de En
gelse auteur lan Fleming. Het is een oud
verhaal (het werd gepubliceerd in 1955),
maar werd voor deze rolprent wat aange
past aan de huidige tijd. Zo zal het Ameri
kaanse ruimtevaartproject „Space-shutt-
le” een belangrijke rol in de film spelen
Speciaal voor „Moonraker” liet producer
Albert R. Broccoli twee NASA-technici uit
Amerika overkomen om adviezen te ge
ven. Dit om de film zo „echt” mogelijk te
maken
wrede manier. Ik doe het wat rustiger aan
Ik ben iets meer gentleman in de film.”
Maar ondanks deze tegenstelling hebben
de James Bond’s allen een gemeenschap
pelijke interesse: vrouwen. In alle James
Bond-films is er altijd een overvloed aan
vrouwelijk schoon te zien. De mooiste is
uiteraard voor de held. In „Moonraker”
speelt de Amerikaanse actrice Lois Chiles
een beeldschone CIA-agente, die evenals
gelend te werk Men zette ergens een
microfoon neer en zond later uit wat er
opgenomen was. Tegenwoordig is onze
informatiegroep uitgegroeid tot een vol
waardig journalistiek bedrijf, dat net als
kranten op het nieuws af gaat”.
emmer-
Komend
zijn.
probeerd. Het grote nadeel waar de tele
visie dus mee te kampen kreeg, was dat
het niet van henzelf kwam Maar we
moeten voorop stellen dat democratise
ring alleen mogelijk is wanneer er demo
craten aanwezig zijn. Er zijn echter ook
mensen die daar niets in zien en die kun
je je wil ook niet opleggen. Als je demo
cratie te formeel gaat nemen, kom jè aan
de grenzen van het systeem. Het ligt'in de
aard van de mens om met de ene hand
iets op te bouwen en met de andere hand
weer te vernietigen. Waarmee ik natuur
lijk niet wil zeggen dat de televisieafde
ling van de VARA zichzelf om zeep aan
het helpen is. Ik denk dat ze daar wel uit
de moeilijkheden komen. Ze moeten het
alleen zélf oplossen”, vindt de scheiden
de directeur radio.
Jo Smit heeft heel bewust de niet te
stuiten opkomst van de televisie meege
maakt „De radio had het eerstgeboorte
recht. (Toen de televisie kwam, speelde
die al snel de eerste viool. Aanvankelijk
heeft dat heel traumatisch voor de radio
gewerkt Maar ik dacht dat we er weer
goed bovenop waren gekomen Na ons
minderwaardigheidscomplex te hebben
Geld is alles voor Roger Moore. In elke
zin die hij zegt komt dat woord wel een
keertje voor. Rollen die echt acteertalent
vergen zou hij niet willen spelen. „Ik heb
vroeger wel eens van die hele diepgraven
de rollen gehad. Maar die films liepen niet.
Er was geen stuiver aan te verdienen. Als
ik bijvoorbeeld in een film van Ingmar
„Het verschil tussen vroeger en nu is,
dat we vroeger belerend waren Wij be
paalden wel wat er goed was voor de
luisteraar. Nu geven we wat de luisteraar
wil. Ook belangrijk is, dat we in grotere
eenheden hebben leren denken. Onze de
mocratisering is hiermee parallel gelo
pen We hebben een tijd terug onze men
sen in vier groepen ingedeeld. Info, cul
tuur, gevarieerd en popmuziek. Al die
groepen hebben een groepsleider, die sa
men met de directie, het dagelijks be
stuur van de VARA vormt. Deze kern
groep zorgt voor integratie tussen de
verschillende groepen. Dit systeem zal
zich in de toekomst te meer bewijzen
wanneer de zenderkleuring eenmaal een
feit is. Die zenderkleuring lijkt me trou
wens uitstekend. Vooral ook omdat het
hele radiobestel nu zo onoverzichtelijk is.
Zenderkleuring geeft rust in de program
mering. De luisteraar krijgt meer servi
ce”.
Het is aan James Bond, Drax te weer
ouden van zijn snode plannen. Maar
oordat het zover is raakt Bond natuurlijk
i de meest uitzichtloze situaties verzeild,
'aar alleen een man van zijn allure zich
it kan redden. Ook moet James Bond het
1 „Moonraker” weer opnemen tegen de
eus met de stalen kaken „Jaws", die in
The spy who loved me” de grote klap aan
iet einde van de film overleefde. Doch ze
lijn echter maar tijdelijk tegenstanders,
jezien de populariteit van de reus met zijn
stalen kunstgebit hebben de makers van
ie film besloten om „Jaws” en James
Bond vrienden te laten worden, om het
looggeëerd publiek niet voor het hoofd te
stoten
Zo op het eerste gezicht lijkt ook alles
heel erg echt. Momenteel wordt er in drie
Parijse studio’s gefilmd waar een heel
ruimtelaboratorium is nagebouwd. De stu
dio’s Boulogne, Billancourt en Epinay zijn
helemaal volgebouwd met interessant uit
ziende computerhallen, ronde levensgrote
plastic buizen die de verschillende afdelin
gen van het ruimtestation met elkaar ver
binden en heelalschermen op rails, die
door oververmoeide Franse timmerlieder
naar wens langs patrijspoorten worder
geschoven. En dit alles op ware grootte
Ontwerper Ken Adam heeft zich naar har
telust kunnen uitleven. En dat moest ook
wel, aangezien producer Broccoli tegen
hem gezegd zou hebben dat „Moonraker’
alle andere Bond-films moest overtreffen
Maar dat zal elke producer van een Bond
film wel gezegd hebben. Een andere uit
spraak van Broccoli die al historisch
schijnt te zijn is: „Moonraker” is geer
science fiction maar een wetenschappelijk
feit." Broccoli was ook producer van de
eerste Bond-film „Dr. No”, die door veler
als de beste wordt omschreven.
PLEINj
in de
„Moonraker” is voor Roger Moore dt
vierde film waarin hij als James Bond de
hoofdrol speelt. Maar nog steeds vindt het
publiek Sean Connery de „echte" James
Bond. George Lazenby, die ook ooit eens
als James Bond furore mocht maken, is
helemaal in de vergetelheid geraakt. Ro
ger Moore schijnt het feit dat hij maar
voor een „pseudo Bond” wordt uitge
maakt nauwelijks iets uit te maken
Roger Moore
een verwend
„De resultaten van dit proces zijn uit
eindelijk voorgelegd aan het bestuur.
Het democratiseringsmodel voor radio
VARA genomen. En dat spijt hem hebben ze later ook op de televisie uitge
niet „Ik ga met veel plezier weg. Ik
vind het wel mooi geweest. Dat be
doel ik positief natuurlijk Ik ben nu 62
jaar en heb het idee dat ik nog wat
anders kan gaan doen Voor mijn
gevoel ben ik nog niet uitgeblust”
Zijn vertrek heeft niets te maken met
de problemen waarmee de VARA mo
menteel kampt, zo verzekert hij. „Al die
toestanden gaan voornamelijk over tele
visie. Ik weet eigenlijk niet eens hoe het
allemaal precies in elkaar zit. Dat er
binnen het medium televisie grote span
ningen zijn, vind ik normaal. Tenslotte is
het een groot en machtig lichaam. Bij de
radio zul je veel minder snel spanningen
hebben, alhoewel ze er natuurlijk wel af
en toe zijn. Ik denk dat het grote verschil
tussen de radio- en televisieafdeling van
de VARA hierin zit, dat wij een jaar of
2es geleden zelf bij de radio zijn gaan
democratiseren. We hebben het van bin
nenuit gedaan".
„Kijk, de vervanging van Sean Connery
is voor mij persoonlijk nooit moeilijk ge
weest. Ik zeg duidelijk „voor mij niet”
omdat ik heus wel weet dat het publiek
daar heel anders over denkt. Maar ik vind
dat iedereen te vervangen is. „De koning is
dood, lang leve de koning” zeg ik altijd
maar. Maar ik ben de rol van James Bond
wel heel bewust anders gaan spelen. Sean
Connery speelde Bond op een hele harde
Na een dienstverband van veertien
jaar, waarvan vijf als radiodirecteur,
heeft Jo Smit gisteren afscheid van de
overwonnen, zijn we als radio een heel
eigen geluid gaan produceren Als direc
teur heb ik altijd getracht zo adequaat
mogelijk te programmeren Onze pro
gramma's moesten een eigen gezicht heb
ben. Het moest blijken dat de mensen
naar een progressieve omroep luister
den. Ik weet heus wel dat een groot deel
van onze doelgroep naar de TROS luis
tert en kijkt. Maar ik vind dat je dan to«h
niet kunt zeggen dat de VARA aan haar
doel voorbij schiet. Tenslotte hebben we
meer dan een half miljoen leden"
„Wij, als VARA, gaan ervan uit dat je
niets aan de luisteraars kunt opleggen Je
moet voorzien in een behoefte. Dat is ook
een stukje democratie. We zien de men
sen toch voor vol aan. Het is een feit dat
onze tijd zich afwendt van de cultuur,
maar democratisering gaat altijd gep
aard met een zekere vulgarisatie. We
moeten daar ook aan meedoen. Ondanks
dat proberen we toch onze idealen over
eind te houden", aldus Jo Smit.
Terugkijkend op de jaren die Jo Smit
bij de VARA-radio doorbracht, ziet hij
veel veranderingen „De radio is inhou
delijk sterk veranderd. Bepaalde func
ties op het amuserende vlak zijn door de
televisie overgenomen We zoeken het bij
de radio nu meer in totale programme
ring Vroeger ging de radio vooral spie-
AJ heeft het niet zijn persoonlijke voor
keur, toch vindt Jo Smit dat Hilversum 3
in de huidige vorm een noodzaak is. „Het
is wel wat anders geworden dan we aan
vankelijk dachten. Toen er werd gespro
ken van een Hilversum 3, zijn we destijds
al heel optimistisch plannen gaan ma
ken. De minister wilde echter een lichte-
muziekzender. Eigenlijk is dat ook wel
goed, want radio is in de eerste plaats een
maatschappelijk gegeven. Dan kom ik
automatisch weer op die vulgarisatie te
recht Want ontdanks die vulgarisatie
moet je toch proberen je culturele aan
knopingspunten te vinden.”
Jo Smit keert vandaag terug naar Ter
schelling, het eiland waar hij het belang
rijkste deel van zijn jeugd doorbracht.
Hij gaat zich bezighouden met het Ter
schellings dialect, dat hem eigen is: het
Midslands, een van de drie dialecten die
op Terschelling worden gesproken. Hij
zal als historicus en als taalkundige te
werk gaan om dit oude dialect voor het
nageslacht te bewaren. Dit omdat er nog
maar erg weinig mensen zijn die Mids
lands spreken. „Ik vind dat ik daartoe
verplicht ben, omdat ik de enige ben die
het dialect nog goed in zijn hoofd heeft
en het ook kan neerschrijven. Ook loop
ik met plannen rond om een roman in het
Fries te gaan schrijven We zien wel”.
Bergmann zou moeten spelen, zou ik al op
de set in slaap vallen. Nee dat is niets voor
mij.” En dat blijkt ook wel. In vrijwel allé
films en tv-serie’s waarin Moore heeft ge
speeld, voert geweld en sensatie de boven-
.toon. Zo had hij onlangs een rol in de film
„The wild geese”, die over een aantal huur
lingen verhaalde. Voor zijn Bond-films
was Moore eerst „Ivanhoe” en later „The
Saint”, een rol die tegenwoordig wordt
vertolkt door Ian Ogilvy. Ook speelde
Moore samen met Tony Curtis in „De
versierders”.
James Bond reist in „Moonraker” weer
de halve wereld af. Zo wordt er gefilmd in
Venetië, de oerwouden van Centraal Ame
rika, de opgegraven stad Tikal, in Rio de
Janeiro en de watervallen van Iguaca in
Brazilië. In de oerwouden van Centraal
Amerika heeft. Bond een gevecht op leven
en dood met een twaalf meter lange Py
thon. Natuurlijk wint hij, maar het aardige
hiervan is dat dergelijke opnamen niet
getruct zijn. In „The spy who loved me”
vocht „Jaws”, gespeeld door de ruim 150
kilo wegende Amerikaanse acteur Ri
chard Kiel, met een haai. Ook dit was echt
Producer Broccoli gaat daarom zo graag
naar de Verenigde Staten om te filmen. „In
dat land vind je allerlei merkwaardige
figuren die tegen van alles vechten. In
„Moonraker” vecht een man onder water
met een python. Fantastisch.”
Vindt Roger Moore het leuk om James
Bond te spelen? „Nou dat ligt eraan hoe
veel tijd er tussen twee films zit. Een Bond
film opnemen houdt altijd in dat je eer
half jaar van huis bent. Momenteel woor
ik in een appartement in Parijs. Het enige
voordeel is dat ik mijn vrouw en drie
kinderen overal mee naar toe neem, o;
eigenlijk nam. De oudste twee zijn nu naai
een kostschool in Engeland. Op eigen ver
zoek overigens. Maar het liefst film ik in de
Engelse Pinewood studio’s. Dat is lekker
dicht bij mijn huis in Buckinghamshire. In
z ieder geval is het leven van een acteur niet
gemakkelijk. Je bent een soort zigeuner
Wij hebben geen normaal leven. Tijdens
de opnames ben je een soort pop, die door
de regisseur alle kanten wordt opgestuurd.
Maar voor het gevaarlijke werk hebben we
stuntmannen.”
Richard Kiel, de enorme haaienvenslin-
dende reus, heeft het wat dat betreft een
stuk moeilijker. Door zijn buitensporige
afmetingen is hij gedwongen de meeste
stunts zelf te doen.
In februari hopen de makers de opna
mes voor „Moonraker” gereed te hebben,
waarna de film in juni in Londen in pre
mière gaat. In Nederland wordt de film in
juli verwacht, compleet met ruimtestati
ons en Venetiaanse gondels die plotseling
veranderen in razendsnelle speedboten.
Spanning en sensatie dus.
„Moonraker”, de nieuwe James Bond-film waaraan momenteel hard wordt
jewerkt om hem in juli van het volgend jaar in de bioscoop te krijgen, wordt de
iuurste Bond-film die ooit gemaakt is. Ruim vijfentwintig miljoen dollar is er voor
de nieuwe avonturen van geheim agent 007 uitgetrokken. Dat is tweemaal zoveel
als voor de vorige Bond-film „The spy who loved me”. Maar eerlijk is eerlijk, voor
.Moonraker” zijn de speciale effecten-experts weer eens ouderwets te keer
gegaan. Zo zal een groot deel van de film zich afspelen in het heelal op een
liimtelaboratorium, waar de schurkachtige Hugo Drax huist met een atoom-raket
die Londen moet gaan verwoesten indien niet aan zijn eisen wordt voldaan
James Bond in het ruimtestation van Hugo Drax
Bond op jacht is naar Hugo Drax Zoals
altijd moet de mooie dame aanvankelijk
niets hebben van de vrouwenveroveraar,
maar gaat aan het eind van de rolprent
toch door de knieën. Lois Chiles, die in het
normale leven een fanatiek feministe
schijnt te zijn, kreeg bekendheid door rol
len die ze speelde in de films „The great
gatsby”, „Coma” en „Death on the Nile”.
Roger Moore is een acteur die vrijwel
niet te interviewen is. Tijdens een gesprek
doet hij zijn uiterste best om op iedere
vraag een „geestig” antwoord te geven.
Voortdurend gedraagt hij zich als een ver
wend overjarig kind. Ook tijdens zijn werk
hangt hij steeds de olijke broek uit. Bij
opnamen waarin hij zelf niet voorkomt wil
hij nogal eens achter een tafel vandaan
kruipen om dan een grappige opmerking
te lanceren, waarna de hele scène weer
overnieuw gedaan kan worden. De aanwe
zigen lachen allemaal heel beleefd. Op de
vraag aan regisseur Lewis Gilbert wat hij
van Roger Moore denkt zegt hij alleen:
„Het is voor een regisseur erg moeilijk om
met goede acteurs te werken. Het is voor
een regisseur nog moeilijker om met dron
ken acteurs te werken. Het is voor een
regisseur vrijwel onmogelijk om met dron
ken goede acteurs te werken.” Wat hij
hiermee bedoelt, wil Gilbert verder niet
uitleggen.
Moore staat een beetje sceptisch tegeno
ver de figuur van James Bond. „Ik moet
James Bond wel aardig vinden, ondanks
het feit dat hij mensen doodt. Ik eet ten
slotte van hem. Maar ach, het is maar een
fantasiefiguur. Ik ben tenslotte niet met
hem getrouwd.” Moore vindt dat hijzelf
totaal niet te vergelijken is met James
Bond. „Bond maakt mensen dood. Ikzelf
zou' nog geen vlieg kunnen doden. Ik ben
pacifist.” Waarom hij dan toch met pisto
len en ander wapentuig voor de camera
rondspringt is volgens hem weer iets an
ders. „Zo erg pacifist ben ik nu ook weer
niet”, aldus Moore.
Filmen ziet Roger Moore als een aardig
soort tijdverdrijf. „Moet je je voorstellen.
Filmen is een groot spel. Ze geven je
vijfentwintig miljoen dollar om mee te
spelen. Ik vind dat fantastisch. Als ik ooit
nog iets anders ga doen wil ik bankdirec
teur worden. Dan kan ik de hele dag met
geld spelen.”
Roger Moore werd op 14 oktober 1927 geboren als de
joon ven een Londense politieagent. Hij wilde aan-
Hflkellik architect worden, een keuze die hij later
verruilde voor kunstschilder. Hij werd tenslotte film
acteur, meer niet voordat hij fotomodel was ge
weest. Om zijn kunstzinnige aspiraties kracht bij te
zetten vertoefde hij enige jaren op de kunstacademie
In Londen, waarna hij enige tijd werkte als cartoonist.
Een slechte, naar hijzelf zegt, en hij werd dus ook
ontslagen.
De eerste bioscoopfilm waarin hij speelde was „The
last time I saw Paris”, waarin Elizabeth Taylor de
hoofdrol had. In 1956 had hii de rol van ridder
Ivanhoe in de gelijknamige serie en maakte enige
jaren later zijn opwachting als Simon Templar in „the
Saint”.
In 1973 volgde Moore Sean Connery en George
Lazenby op als James Bond en speelt tussendoor
nog In de Amerikaanse tv-serle „The persuaders”
(De versierders) samen met Tony Curtis. Moore’s
eerste James Bond-film was „Live and Let die”,
waarin hij samen met Jane Seymour te zien was. In
1974 trad hij op als geheim agent in „The man with
the gulden gun” met Britt Eklund als zijn vrouwelijke
tegenspeler. In 1977 volgde „The sdv who loved me”
met Barbara Bach. 1979 wordt het jaar van „Moon
raker” met Lois Chiles.
««th
Roger Moore
- S- ZMAMMWW
oeimo-
I in af-
euken-
oeiend
erland,
ng, ter
ng
iroting/
Lois Chiles
