Khomeini met de dag militanter
Groenland midden
in de problemen
SI
Damiate Pers
De mensheid heeft nog 10 jaar
25.
Vt
in
Ru
ri:
85
NOTITIES OVER:
Du
en
IJmuider Courant
Al
W i I
n
Arrestatie
Staatsgreep
Vf
u
Jl
Dr
19 7 8
DECEMBER
MAANDAG
1 8
M -
Ayatollah Khomeini door Kees Klaasse
Groenland door Ton Nillissen
de Club van Rome
door Agence France Presse
Sji-iten
V]
sen
vent
dam
mee
6000
den
I
IJ]
Felii
gemi
Het
ding
Scha;
een i
same
zijn o
kenis
van
expos
uoori
jroiu
dacht
begel
staan
perm
ter te
direr
betre
nen
posiu
staal
«F.
F
n
gelopen drankgebruik wel wat doen. als banneling in Irak. Hij mag er de
Ook de seksuele moraal is dras-
Groenlandse eskimo
ƒ147,50
iiiü.
vis vervangen door diepvriesmaal
tijden.
De Groenlanders, ontstaan door
vermenging van eskimo’s met kolo
nisten uit vooral Noorwegen en De
nemarken, vormden nog niet zo lang
geleden een samenleving van ver
spreid wonende en geïsoleerd leven
de vissers en jagers. Maar in no&.
geen veertig jaar hebben eenvoudi
ge woningen en iglo’s plaatsge
maakt voor flatgebouwen met cen
trale verwarming en is de gedroogde
Als een meerderheid van de 50.000
Groenlanders er op 17 januari mee
instemt, zal Groenland meer verant
woordelijkheid krijgen voor zijn in
terne zaken, zonder dat Denemar
ken wat de werkelijk belangrijke
kwesties betreft, zijn greep op dit
grootste eiland ter wereld verliest.
Het misdaadcijfer op Groenland
met zijn 50.000 inwoners is even
hoog als in Kopenhagen (bijna an
derhalf miljoen inwoners). De mees
te misdaden worden gepleegd onder
invloed van alcohol. En met de con
sumptie neemt de eilandbewoner
18,54 liter zuivere alcohol tot zich,
wat twee keer zoveel is als het ge
middelde per hoofd in Denemarken.
Als men daarbij bedenkt dat vol
gens de CBS-cijfers 1977 dat gemid
delde in ons land ligt op 2,9 liter,
heeft men enig idee van de enorme
hoeveelheden drank die de Groen-
lander tot zich neemt. De alcohol is
er voor verantwoordelijk dat het
aantal misdaden de laatste tien jaar
is verdubbeld en volgens politie
bronnen wordt negentig procent
van alle criminaliteit onder invloed
Maar de bewindsman gelooft toch,
dat als de Groenlander zijn identi
teit beschermt en zelfs versterkt, het
oude Groenland weer voor een deel
kan terugkomen zoals het was: trots
en sterk.
gepleegd. Vorig jaar kreeg twintig
procent van alle veroordeelden de
opdracht zich in verband met alco-
Anderzijds is de wereld omge
vormd tot een gigantisch militair
kamp. De aanwezige kernwapens
zijn in staat de wereldbevolking 12
maal te vernietigen en de „defen
sie” slokt per dag een miljard dol
lar op. Het meest bedreigd worden
soort en niet van nationaliteit of
klasse. Gebeurt dit niet, dan ver
wordt het menselijke drama tot
een tragedie. Het is onverstandig,
waarschijnlijk zelfs noodlottig, te
rekenen op een termijn van meer
dan 10 jaar om nog iets te doen”,
aldus Peccei.
De volgelingen in Iran van de aya
tollah noemen zich Sji-iten. Zij ma
ken samen zo’n 90 procent uit van de
bevolking en vinden hun oorsprong
in de geschiedenis van de Islam.
Zij geloven dat de leiding van de
Islam na het verscheiden van Mo
hammed de Profeet is overgegaan
op de echtgenoot van de dochter van
de profeet, Ali. Sindsdien eisen zij
het kalifaat op voor Ali’s nakomelin
gen. Khomeini beweert dat zijn
stamboom terugvoert naar Moham
med. Tot de dag van vandaag gelden
de „heilige mannen” als plaatsver
vangers van de profeet. Mystiek en
hoop op een messias (Khomeini?)
nemen een centrale plaats in in de
Sji-itische religie.
Khomeini stamt uit een oude aya-
tollah-dynastie. Zijn vader stierf als
„heilige man” in 1900 in de strijd
tegen de toenmalige sjah; zijn zoon,
ook een ayatollah, werd in oktober
van het vorig jaar onder onopgehel-
Ondanks zijn onheilsvoorspel-
lingen, zegt Peccei geen pessimist
te zijn. „Ik geloof in de mens. Hij is
agressief, kortzichtig en egoïs
tisch, maar niet in zodanige mate
dat hij zich van het leven berooft.”
Ook op het punt van de energie
voorziening zal de situatie kritiek
worden, aldus Peccei. Volgens
hem zal de echte energiecrisis de
wereld in de jaren negentig tref
fen, op een tijdstip dat de alterna
tieve energiebronnen nog niet vol
doende ontwikkeld zijn. „Alle pro
blemen die wij voorzien hangen
met elkaar samen en moeten op
mondiale schaal worden opge
lost.”
Khomeini mikt erop, dat de strijd
krachten in Iran „tot bezinning ko
men... en zich aansluiten bij het ver
zet van het volk tegen het regime”.
„Dat houdt geen militaire staats
greep in, waarbij de ene tyrannie
door de andere vervangen wordt”,
aldus Khomeini.
Men moet zich daarbij wel afvra-
Khomeini zit bij een boom in de tuin van
zijn huis, omringd door volgelingen
De
van c
vaart
sterd
word
gema
zalgt
ter v<
de sc
De gehechtheid van Denemarken
aan Groenland is niet ontbloot van
eigenbelang. Het eiland, bijna 55
keer zo groot als Nederland, waar
van maar overigens een gebied van
9 keer ons land ijsvrij is, is rijk aan
kostbare delfstoffen als uranium,
ijzererts, koper, chroom en nikkel.
Weliswaar zijn de aanvankelijke
verwachtingen ten aanzien van de
olievoorraad afgenomen,jnaar men
kan nog altijd beschikken over ko
lenvoorraden van naar schatting
honderd miljoen ton. Kortom een
rijk stuk Deens grondgebied en het
is logisch dat Kopenhagen dat zo wil
houden. Voorlopig kost het eiland
alleen maar geld. Denemarken stopt
er elk jaar zo’n 500 miljoen gulden
in. De vooruitzichten dat die miljoe
nen ooit zullen gaan opleveren, zijn
echter gunstig. Zoals Hansen in dat
zelfde interview ook zei: „De exploi
tatie van mineralen is een zaak van
de lange adem.”
kritiek, werd hij zonder pardon het
land uitgezet. De sjah schiep zich
daarmee een doodsvijand.
Vanuit Irak zette Khomeini de
strijd voort, met als gevolg dat het
Sji-itische verzet tegen het regime
onstuitbaar en steeds sneller esca
leerde. Met stoïcijnse gelijkmoedig
heid verliet de Ayatollah tenslotte
enige weken geleden Irak, nadat
hem daar eerder dit jaar huisarrest
was opgelegd. Zo belandde de on
verzettelijke ayatollah in Parijs,
waar hij nu zijn hoofdkwartier heeft
ingericht.
„Op dit moment”, aldus de 78-
jarige, „confronteren we het bewind
met demonstraties, protesten en sta
kingen. Maar het zal duidelijk zijn
dat we, als dat niet blijkt te werken
en de situatie voor het volk ondraag
lijk wordt, overwegen toestemming
te geven voor een gewapende strijd
door het volk”.
Khomeini’s standpunt is onver
zoenlijk; niets meer of niets minder
dan het aftreden van de sjah en de
instelling van een islamitische repu
bliek zullen hem doen besluiten een
einde te laten maken aan de bloedi
ge onlusten in zijn moederland Iran,
waar de rijken floreren en de armen
ondanks de oliemiljarden hongeren.
DIRECTIE: Damiate Pers b.v.
Mr H.C. vanderMije
HOOFDREDACTIE:
Jos L. Lodewijks
E. Koning
VE
de Wi
schik
voor
keerv
zal w
Aai
geme
steek
keers
dat n
bod 1
dat d
Ooi
deel 2
hevei
tusse:
i
VI
de o
zont
hoof
twe<
Vü
op z<
verz<
sen-.'
geho
bruil
van
De
voor
Velsi
hebt
nade
bleel
den
fen
piste
geva
rend
Ec
raak
slip
hij z
tent
de a
maa
via
stric
maa
den
In een vraaggesprek zei de Deense
minister voor Groenland, Jörgen
Peder Hansen, dat Denemarken er
niets tegen heeft als de Groenlan
ders vechten voor het behoud van
hun identiteit en dat zijn land dat
behoud daarvan wil steunen door de
Groenlanders grotere verantwoor
delijkheid te geven. Maar, zo zei
Hansen ook, volledige onafhanke
lijkheid voor Groenland zou niet in
het belang zijn van zowel het eiland
zelf als voor het moederland Dene
marken.
„De komende 10 jaar zullen be
slissend zijn voor het lot van de
mensheid. Als in deze periode
niets gebeurt om de mens te veran
deren, zullen ook de weinige moge
lijkheden die er nu nog zijn verlo
ren gaan.” Dit zei Aurelio Peccei,
de voorzitter van de Club van Ro
me, onlangs in een vraaggesprek
met het persbureau AFP. De Club
van Rome is een groep geleerden
en vooraanstaande zakenlieden
die zich bezighoudt met de grote
problemen van de wereld.
„In de afgelopen decennia is de
mens verdoofd door de technisch-
wetenschappelijke revolutie, is hij
verblind geraakt door de goedko
pe en makkelijk beschikbare ener
gie en de verlossende technologie.
De moderne mens is een onvol
tooid wezen dat onder het formaat
blijft van hetgeen hij maakt. Bij
andere soorten is een dergelijk
achterblijven een voorbode van de
onmiddellijke verdwijning van de
soort”, aldus Peccei.
„Wij zijn op het moment niets
anders dan culturele fossielen”,
meent de voorzitter. „Het is nood
zakelijk dat de mens, en in eerste
instantie de leiders van de wereld,
zijn beperkte denkwijze aflegt en
gaat denken in termen van de
Ide
«tuur
bezig
■vaste
dekk
Met het verlenen van meer auto
nomie op het punt van het binnen
lands bestuur, probeert Denemar
ken het groeiend verzet tegen „ver-
denisering” van de Groenlandse sa
menleving tegen te gaan. Want mag
Groenland de laatste jaren hebben
geprofiteerd van een gestegen mate
riële welvaart, veroorzaakt door de
ontdekking en exploitatie van kost
bare delfstoffen, de voorheen zo ge
sloten en aan specifieke regels en
tradities gebonden gemeenschap is
in nauwelijks één generatie openge-
|aroken door de komst van Europea
nen, industrieën en bedrijven. En zo
kent Groenland nu ook problemen
als sterk stijgende echtscheiding-
spercentages, drankzucht, misdaad
en een tot voor kort onbekend feno
meen op het eiland: tandbederf.
Ook als Groenland na januari bin
nenlands zelfbestuur krijgt zal het
eiland in het parlement in Kopenha
gen door twee afgevaardigden ver
tegenwoordigd zijn. De enige werke
lijke verandering na een „Ja” op 17
januari zal zijn, dat in april verkie
zingen zullen volgen voor een Natio
nale Vergadering in de hoofdstad
Godthab. Deze volksvertegenwoor
diging moet zeventien leden gaan
tellen. De gouverneur van Denemar
ken zal Hoge Commissaris gaan he
ten.
Weliswaar stemden de Groenlan
ders in juni van dit jaar een totale
drooglegging af, maar ze gingen wel
akkoord met een voorstel tot rant
soenering dat begin volgend jaar
ingaat. Per maand mogen de eiland
bewoners aanschaffen: 24 flessen
bier, drie flessen wijn en een halve
fles sterkedrank.
Nadat Khomeini in Iran menig
volksopstand had aangewakkerd,
volgde in 1963 zijn arrestatie. Een
fors deel van het Iraanse volk had
hij toen al op zijn hand. Er volgden
bloedige gewelddadigheden in zijn
woonplaats Ghom. Toen hij na vrij
lating volhardde in zijn ongezouten
BEZORGKLACHTEN
maandag t/m vrijdag van 18.30-19.00 uur
zaterdags van 11.30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel. redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel adm.: 02550-15437 en 16450
- postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
telefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES:
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN:
- bij vooruitbetaling -
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
14,80
42,60
56,50
167,70
220,50
0,70
Telt men daarbij het probleem,
dat de jongeren met een betere op
leiding het eiland verlaten om zich
in Scandinavië of in Europa een
bestaan op te bouwen en de jeugd
zonder veel opleiding achterblijft,
dan kan men zich voorstellen dat
maatschappijdeskundigen zich in
tamelijk sombere termen uitlaten
over de zedelijke en morele gezond
heid van de Groenlandse samenle
ving. Over die kansarme jongeren
zei minister Hansen: „Deze jongelui
die gewoonlijk niet veel onderwijs
hebben gehad, komen aan de zelf
kant van het leven terecht. Zij zijn
degenen in onze samehleving die
aan het kortste eind trekken, die
wonen in de achterbuurten en die
lijden aan alcoholisme en drugs
verslaving.”
derde omstandigheden vermoord.
De politieke oppositie in Iran be
schuldigde de Iraanse geheime poli
tie SAVAK van die moord.
Khomeini studeerde een imposan
te reeks vakken: filosofie, mystiek,
politiek, economie en theologie. Hij
schreef ongeveer dertig boeken over
die onderwerpen. Wat hem onder
scheidt van andere ayatollah’s is
zijn vroege en onbekende geënga
geerdheid. De hoogbejaarde leider
is al tientallen jaren lang de grootste
tegenstander van de sjah. Hij uitte
tegen het einde van de Tweede We
reldoorlog voor het eerst zijn onge
noegen met het bewind in enkele
veel opschudding verwekkende
pamfletten.
Hij werd steeds scherper in zijn
kritiek, naarmate de sjah het land
poogde te moderniseren. „Heilige
man” Khomeini is er zo op gebrand
om de sjah zijn macht te ontnemen,
omdat de Pahlavi-dynastie, met ge
weld aan de macht gekomen, „niet
de instemming van het volk heeft”.
Khomeini: „De sjah heeft dë econo
mie verwoest en onze natuurlijke
hulpbronnen, zoals de olie, aan in-
dustrieële machten verkwanseld.
Hij heeft de landbouwproduktie te
ruggedrongen om een markt te creë
ren voor Amerikaanse goederen.
Vrijheid van spreken en pers zijn
onder zijn bewind kapot gemaakt.
Ook heeftzijn politie duizenden Ira-
nezen afgeslacht”.
De 78-jarige „ayatollah” (heilige
man) Ruhollah Khomeini is on
danks gedwongen buitenlands ver
blijf de onbetwiste leider van de
islamitische oppositie in Iran, welke
het in steeds feller mate opneemt
tegen het rechtse bewind van de
sjah. Khomeini’s woorden worden
met de dag militanter; hij dreigt de
wereld met een oliestop en roept zijn
völgelingen in een niet aflatende
stroom berichten op het verzet tegen
de sjah te verhevigen. Khomeini
j dook vorige maand onverwacht in
Parijs op en onderhoudt nauw con
tact met zijn volgelingen via de tele
foon, brieven en een constante
stroom bezoekers, die hem in zijn
kleine door de Franse politie be-
waakte bungalow nabij Parijs op
zoeken.
De roep om zijn terugkeer, na 15
jaar ballingschap, tijdens demon-
straties in de straten van Teheran
Het belangrijkste probleem
waarvoor de wereld zich gesteld
ziet, is de toename van de bevol
king. Op het moment zijn er al 4,4
miljard aardbewoners en elk jaar
komen er nog eens 73 miljoen bij.
Ruim eenderde van de wereldbe
volking leeft in armoede met een
jaarinkomen dat de 90 dollar niet
overschrijdt: „Niettemin bestaat
er geen enkel plan dat op lange
termijn en op wereldschaal de
nieuwe aardbewoners van een re
delijke levensstandaard verzekert.
Een dergelijk plan bestaat even
min voor de miljard werklozen die
de wereld in het jaar 2000 zal tel
len.
de zogenaamde „vernieuwbare”
grondstoffen. Per minuut verdwij
nen 28 hectare bos, wat per jaar
neerkomt op een oppervlakte ge
lijk aan die van Nederland, België
en Denemarken samen. Als er niet
snel maatregelen worden geno
men, is de aarde binnen drie tot
vier decennia volledig ontbost. Te
gelijk hiermee worden de flora en
fauna ernstig bedreigd. Van de
diersoorten op aarde worden er
625 met uitsterven bedreigd en bij
de planten ligt dit aantal tussen de
20.000 en 25.000.”
gen of vooral de bevolking in de
Iraanse steden, intussen bijna de
helft van de inwoners van het land,
in een middeleeuws gestructureer
de, uitsluitend op de Koran geörien-
teerde maatschappij wil leven, zoals
Khomeini zich dat voorstelt.
Over wat hij met een letterlijke
interpretatie van de Koran bedoelt,
heeft Khomeini immers geen twijfel
laten bestaan: een hele reeks scho- komt
len en universiteiten wordt als „wes- route
ters” gesloten; gelijkstelling van de ovem
vrouw in onderwijs en beroep is bod a
uitgesloten; restaurants waar alco- binne
hol wordt geschonken gaan dicht;
de belastingen moeten omhoog van-I Sch
wege een verplichte opdracht van de
kerk; en westerse films en tv-pro-:
gramma’s komen op de zwarte lijst, \ZÏ,
evenals de meeste boeken van he- V 12
dendaagse schrijvers.
drie maanden blijven, die zijn toeris-
tenstatus hem toestaan. Tot die tijd
zal het Franse dorpje Pont Char-
train ten westen van Parijs, 4.0000
kilometer van Iran, het zenuwcen
trum blijven van het verzet tegen
sjah Mohammed Rezi Pahlevi. En
blijft Khomeini met een ijzeren re
gelmaat oproepen tot stakingen en
demonstraties om de Pahlevidynas-
tie ten val te brengen. Vanuit Parijs
tisch gewijzigd. Gevolg daarvan is, j of welk ander land dan ook: „Ik geef
dat er een alarmerende toename de bevolking richting aan. Dat kan
valt te constateren met betrekking hier of in een andere stad net zo
tot geslachtsziekten. goed als in Iran”.
wordt intussen sterker en sterker.
Khomeini wordt het symbool ge
noemd van het verzet tegen de Sjah.
„Het symbool van verzet wordt de
gene die met het volk praat. Daarom
beschouwt het Iraanse volk mij in
derdaad als een symbool. Ik spreek
hun taal, ik luister naar ze en ik voel
met ze mee”, aldus de hoogbejaarde
geestelijke leider.
Khomeini vindt dat Iran bestuurd
moet worden door een islamitische
regering, die zich baseert op een
letterlijke toepassing van de Koran.
Khomeinie daarover: „Dat zou een
regering zijn, die wordt gesteund en
it} stand gehouden door de hele be
volking. Het zou de persoonlijke
vrijheden herstellen van mannen en
vrouwen. In een land waarin 99 pro
cent van de bevolking moslem is,
moet elke vrij gekozen regering wel
holische verslaving onder behande- I een islamitische zijn”.
ling te laten stellen. Overigens wil Khomeini arriveerde op 8 okto-
men aan dat volkomen uit de hand ber in Parijs, na een 15-jarig verblijf
I
1-,
