China wenst handelsbetrekkingen
Volgens kringen in Teheran:
Iraanse soldaten
Bemiddelaar
Baskische Raad wil met
de ETA-vleugels praten
in Arizona
e
achtergrond
Oplossing voor
Europees budget
Maleisiërs in
actie tegen
vluchtelingen
Noodtoestand
metaalstaking
geeft het op
steunen betogers
IRA waarschuwt
I
Ritueel
Wilhelmina
Plechtig
2
3
DECEMBER
BINNEN. FN BUITENLAND
DINSDAG
1 9
19 7 8
door Nico Scheepmaker
heden
eleger
ril, naar
sén mil-
ilp kun-
i getrof-
ikaanse
len een
>ast, de
met 60
ise stad
jk is om
van de
iek van
taking
taking
udrooi
van een
:n, die er
lor is. De
i loop der
jekingen
miljoen
egging
groep in
rwegend
roortaan
eer wor-
icht. Al-
ag geest-
wijn
teer een
s Smit-
geant-
van de
de PTT
;eft van
inklijke
lar niet
Conink-
tzege
humor
staat de
nan zegt
„Als ik
Us-royce,
n gaat ze
nen naar
jaguar",
jd in een
igeot, en
emen we
zwijgen,
>e hij het
Rus, ik
mee gaat
i de Brit
ken wij
(Van onze redactie buitenland)
MADRID. De Algemene Baskische Raad, de hoogste instantie in
het semi-autonome Baskenland, heeft gisteravond in Vitoria de twee
afdelingen van de Baskische afscheidingsbeweging, de radicale en
gewelddadige vleugel ETA-Militar en de pressiegroep ETA-Politico
Militar, uitgenodigd voor een gesprek over de „pacificatie van het
Baskenland”.
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. Een Iraanse legereenheid is gisteren door haar com
mandant naar de kazerne teruggeroepen, nadat enkele soldaten had
den geweigerd de orders van een meerdere te gehoorzamen. Dit heeft
een hooggeplaatste Iraanse functionaris gisteren in Teheran ver
klaard.
TAIPEH (Reuter,UPI). Op een bijeen
komst van de regeringspartij van Taiwan
heeft premier Soen gisteren gezegd dat
Taiwan dat met een half miljoen man
een van de grootste legers van Azië heeft
zijn militaire begroting gaat uitbreiden „zo
dat wij voor onze defensie niet meer van
het buitenland afhankelijk zijn”. Er zullen
moderne wapens, waaronder lange-af-
standsraketten, ontwikkeld en vervaardigd
worden.
trijfël
Taiwan wil militair
onafhankelijk worden
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken
België gaat lange formatie tegemoet
1
l'
schijn
orden.
„Dat Zweedse wittebrood was voor mij
dè bevrijding, meer dan de echte bevrij-
ding. Ik wist toen, dat de oorlog afgelopen
was. Ik dekte de tafel met een oranje kleed
en zette daar ’t Zweedse brood op, plus ’t
halve pond margarine dat we tegelijker
tijd gekregen hadden. Verder zette ik een
portret van koningin Wilhelmina op tafel,
evenals een vaasje bloemen. Ik trok m’n
mooiste (weliswaar wat versleten) jurk
aan, pakte een vel van m’n mooiste postpa
pier, en schreef toen een brief aan de
Zweedse ambassadeur, om hem te danken
voor die grote gave. Ook vertelde ik hem,
hoe ik daar nu in m’n eentje feestelijk van
zat te genieten, ’t Fijnste gebak van nu,
haalt niet bij wat dat brood toen voor mij
was. ’t Stilde niet alleen de honger, de
psychische uitwerking ervan was nog on
eindig groter”.
Ook mevrouw Mathilda Veen uit Baarn
at haar Zweedse wittebrood niet tussen
neus en lippen door, zoals u zult zien:
Ik laat nu nog enige herinneringen aan
de eetceremonie volgen:
„Thuis dekten we de tafel met een kruis
van crêpepapier in Zweedse kleuren en we
namen sneetjes van het brood bij de Er-
satz-thee, zoals in betere tijden cake”. (A.
C. van Passen, Hilversum).
„Ik was dertien jaar in 1945 en woonde
in Haarlem. Wij maakten er thuis een
officiële feestmaaltijd van. De tafel werd
gezellig gedekt en mijn oudere zusje maak
te menu-kaartjes, waar wij allemaal onze
naam achterop zetten”, (op het bijgevoeg
de menukaartje staan, onder de Neder
landse driekleur, de vlaggen van het Rode
Kruis en Zweden getekend, daarboven de
datum 7 maart 1945, eronder „Menu
Zweeds wittebrood”, dat blijkbaar be
stond uit: een sneetje met margarine, een
sneetje met kaas, een sneetje met margari
ne, een sneetje met chocolade-hagelslag,
een sneetje met margarine, een sneetje
met bietenstroop, een kop koffie). (M. G. F.
Kool-Stoelman, Heemskerk).
„Ik stond in de huiskamer (de keuken
was daar te min voor) met de broodplank
op tafel. Zo ongeveer op het tijdstip dat
we, wat toen voor thee doorging, dronken.
Er waren ’n vriendin van me bij en mijn
vijf kleine kinderen, ’t Was letterlijk een
plechtig ogenblik, toen ik het brood aan
sneed. Ik voel ’t nu nog: héél voorzichtig,
en ik zei maar steeds: wat is ’t wit, hè, wat
is ’t wit! Iedereen kreeg, zo maar midden
op de dag, één sneetje! Onvergetelijk!!”
(mevr. J. van Doorn, Utrecht).
„Ik was in die tijd een meisje van acht
jaar dat in Amsterdam woonde en erg veel
honger had geleden. Bij ons lag dat brood
niet gewoon op de plaats waar het andere
eten (zo het er was) lag, nee, het lag op een
kastje in een ongebruikt kamertje aan het
eind van een lange gang. Elke dag toog de
hele familie, vader, moeder en drie kinde
ren, in optocht naar dat kamertje. Vader
sneed dan plechtig, als gold het een heilige
ceremonie, voor ieder één sneetje brood af
en pas als iedereen er een had, aten we het
tegelijk héél langzaam, hapje voor hapje,
op”. (T. Leguijt-Van Klinken, Kromme
nie).
„Op 5 mei 1945 werd ik voor acht uur in
de morgen uit het kamp in Amersfoort
ontslagen, als wonende in de directe omge
ving van Amersfoort. Ik „wandelde” (tien
minuten lopen, kwartier rusten) van 7.45
uur tot ongeveer 16.00 uur van het Kamp
naar de Groenekan. Thuis gaf mijn vrouw
mij een snede Zweeds wittebrood, dat
door mijn zoon Adriaan (toen zeven jaar)
bewaard was voor Pappa als hij thuis
komt”. (K. K. van Hoffen, Groenekan).
wordt
dieren
sommi-
onden.
kingen
:haaps-
tie van
|ke om-
gister-
laamde
en van
>rgd en
iger per-
hebbenj
protest
te werk-
toezeg-
ndeVN,
len wor-
meelsle-
Spaanse
het werk
ng in de
De sta
de rege-
•act, zijn
i duren.
Maar elders wisten 400 Vietnamezen wel
aan land te komen. Het verzet van de
Maleisiërs komt voort uit de vrees, dat de
komst van de vluchtelingen de economi
sche situatie, en met name het prijspeil,
ongunstig zal beïnvloeden.
(Door Jan Gerritsen)
België gaat een lange kabinetsformatie
tegemoet. De verkiezingen van zondag
hebben wel enkele duidelijke aanwijzin
gen gegeven over de verlangens die on
der de bijna 6,5 miljoen Belgische kiezers
leven. Maar die aanwijzingen zijn tegen
strijdig als men de uitslagen in Vlaande
ren en Wallonië vergelijkt. Eens te meer
wordt het vermogen van de Belgische
politici om werkbare compromissen te
sluiten, zwaar op de proef gesteld.
De grootste verschuivingen deden zich
voor in Vlaanderen. De Vlaams-Nationa-
le Volksunie werd zwaar af gestra ft voor
haar deelname aan de coalitieregering
Tindemans, die begin oktober struikelde
over de hervorming van de Belgische
staat. De partij verloor een derde van
haar aanhang. Vooral in Antwerpen, een
traditioneel bastion van Vlaams nationa
lisme en rond Brussel, waar de taalpoli
tieke problemen zich toespitsen, waren
de verliezen het grootst.
Het verlies van de Volksunie kwam ten
goede aan het „Vlaamse Blok” (een fron-
Binnen vierentwintig uur is in een groot
deel van deze staat tien tot vijfentwintig
centimeter neerslag gevallen. Vele honder
den mensen moesten in allerijl worden
geëvacueerd.
daar over eens dat die moet worden
doorgezet.
In het verleden ging het Chinese beleid uit van het
principe geen schulden te maken bij andere landen of
leningen van buitenlandse regeringen te aanvaarden.
Dit Maoïstische principe schijnt nu door de nieuwe
gematigde leiders verlaten te zijn.
Doelend op het normaliseren van de betrekkingen
tussen de VS en China zei president Tsjiangtsjing-Kwi
van Taiwan gisteren, dat de VS „een wolf in hun
huiskamer” hebben binnengelaten. Hij noemde het
Amerikaanse besluit „onverstandig en afschuwelijk”.
Tsjiang wees een aanbod van twee communistisch-
Chinese functionarissen om voor besprekingen naar
Taiwan te komen, scherp van de hand. Radio Peking
had gezegd dat de twee hadden aangeboden naar
Taiwan te gaan om een nationale verzoening te be
werkstelligen.
De vooraanstaande Russiche commentator Spartak
Beglov heeft gisteren, sprekend over de normalisering
van de Amerikaans-Chinese betrekkingen, gewaar
schuwd voor het ontstaan van nieuwe obstakels op de
weg naar internationale ontspanning, wat „alleen in
Peking reden zal zijn tot vreugde”.
veel voelt voor een nieuwe coalitie met
socialisten en liberalen volgens een in het
verleden veelbeproefd recept. Maar dit is
niet in overeenstemming met de „ver-
linksing" in Wallonië, waar zeker de soci
alisten niets voelen voor een coalitie met
de aldaar verliezende liberalen. Voortzet
ting van het laatste kabinet-Tindemans
(Vlaamse en Waalse christen-democra-
ten en socialisten, Volksunie en FDF)
lijkt evenmin goed mogelijk nu de Volk
sunie zwaar heeft verloren.
view met een van de bestuursleden van de
illegale politieke partij HASI, de politieke
vleugel van ETA-Militar, waarbij HASI
suggereerde met het kabinet-Suarez te wil
len onderhandelen over een eventuele wa
penstilstand in het Baskenland. Tevens
verklaarde de woordvoerder van HASI in
dit interview dat ETA-Militar niet bereid
was te onderhandelen met de Algemene
Baskische Raad, omdat de Baskische af
scheidingsbeweging deze instantie be
schouwt als een lichaam zonder bevoegd
heden.
Uit de brieven blijkt, dat de wijze waar
op het Zweedse wittebrood verdeeld werd
en werd gegeten, tot de onvergefelijke her
innering behoort. Dikwijls werd het witte
brood niet gewoon gegeten, maar „gecele
breerd”: de ceremonie van tafeldekken,
bordjes klaarzetten, dunne sneetjes afsnij
den, met margarine besmeren, in kleine
stukjes snijden, en... proeven, met de tra
nen in de ogen!”, schrijft mevrouw A. B.
Siebenlist-Oldersom uit Bunnik. En me
vrouw E. van Nimwegen-Seggelink uit De
Bilt spreekt van een ritueel: „En zomaar,
op een gekke tijd, ging mijn moeder het
snijden. Een ritueel. Allemaal er om heen.
Ergens vanuit een nooit vermoede plaats
toverde mijn moeder een vierkant, blauw-
met-wit pak suiker te voorschijn, een res
tje althans, dat ze lang bewaard had. De
suiker deed ze erop. En nog, telkens als ik
een gebakje eet, denk ik aan die eerste
snee”.
PvdA
gelegen-
lag van
ostzegel
uitgege-
PT heeft
te tegen
:en, heb-
Voogd
r WDI
i Water-
iagd, er-
Frank-
BRUSSEL. De ministers van Finan
ciën van de negen Eg-landen hebben
gisteravond in Brussel een voorlopige op
lossing gevonden voor het dilemma dat is
ontstaan, nadat het Europees parlement
vorige week in Luxemburg de Europese
begroting voor het komend jaar had goed
gekeurd, die naar de mening van de minis
terraad niet volgens de regels tot stand is
gekomen.
De (voorlopige) oplossing die werd be
reikt is dé volgende: elke lidstaat van de
Gemeenschap betaalt in januari gewoon
het bedrag dat het anders ook zou moeten
af dragen en in die tussentijd stuurt de
Europese ministerraad een brief naar het
parlement, waarin wordt vastgesteld dat
de begroting voor volgend jaar niet vol
gens de regels tot stand is gekomen, maar
waarin wordt voorgesteld in januari een
nieuw gesprek met het parlement over de
Europese begroting te hebben.
De problemen zijn ontstaan, omdat het
parlement er langzamerhand gehoeg van
heeft gekregen dat de Europese „top”, die
drie keer per jaar bijeenkomt, steeds met
„eigen machtige” besluiten de jaarlijkse
begrotingsprocedure doorkruist.
(Van onze redactie buitenland)
KOEALA LOEMPOER. Honderden
woedende Maleisiërs hebben gisteren ver
hinderd dat een boot met 30 Vietnamese
vluchtelingen op de oostkust van Maleisië
landde.
kelen van de grondwet komt voor herzie
ning in aanmerking, zo is afgesproken.
Wijziging van de grondwet is nodig om
België de gewenste federale structuur te
geven en het land beter bestuurbaar te
maken. Gezien de economische crisis, de
slechte vooruitzichten en de zorgwekken
de situatie van de overheidsfinanciën
moet de grondwetsherziening krachtig
worden aangepakt. Daarover zijn alle
partijen het in meer of mindere mate
eens.
Wijziging van de grondwet vereist ech
ter een tweederde meerderheid. En hier
duikt direct de grootste hindernis op die
bij de vorming van een nieuwe regering
overwonnen moet worden. Als gevolg
van de geringe winst van de christen
democraten en de beperkte verliezen van
de socialisten, in Vlaanderen zowel als in
Wallonië, komen deze twee grote politie
ke families, zoals men in België pleegt te
zeggen, niet aan een tweederde meerder
heid in het parlement. Er moet dus nog
een partner worden gevonden.
Het lijdt geen twijfel dat vooral de CVP
De raad stelt zich op het standpunt dat
nu het uur in Noord-Spanje is gekomen
om aan een vreedzame toekomst te wer
ken en dat een vrije samenleving niet kan
worden opgebouwd in een klimaat van
geweld.
De uitnodiging van de Algemene Baski
sche Raad tot een dialoog met de ETA,
komt op een moment dat ETA-Militar een
ernstige crisis in zijn gelederen door
maakt. In het Baskische weekblad Crash”
verscheen twee weken geleden een inter-
China heeft vandaag te kennen gegeven dat het
bereid is handelsbetrekkingen aan te gaan met Tai
wan. De Chinese minister van Handel Li Chiang,
deelde mee: „Zolang de voorwaarden daartoe ge
schikt lijken, kunnen we overwegen om leningen van
regering-tot-regering te aanvaarden.”.
Links en rechts Vlaams, Waals en
Brussels vormen de onderdelen van de
ingewikkelde politieke knoop die pas na
lang praten zo ontward zal kunnen wor
den dat België met enige daadkracht kan
worden bestuurd. „Wij denken in de Bel
gische politiek veel te weinig na”, zei oud-
premier Tindemans zondag. Maar ook
Tindemans' blazoen heeft vlekjes opgelo
pen: ondanks tweeduizend voorkeur
stemmen meer dan anderhalf jaar gele
den, is hij niet langer de grote winnaar
voor de CVP, de grootste Belgische par
tij-
m voor-
>ver de
:ulturele
nenwer-
VI en de
;ers van
-velzijns-
jn voor-
tje dat twee rechts-nationalistische par
tijen verenigt), de liberalen, die met hun
hameren op belastingverlaging de grote
winnaars werden en de christen-demo-
craten (CVP). De Vlaamse socialisten
verloren op links aan de communisten,
maar wonnen er aan de rechterzijde iets
bij. Samenvattend is er dus sprake van
een zekere verrechtsing in Vlaanderen,
gepaard met de duidelijke afwijzing van
de staatshervorming zoals die onder de
vorige regering in het zogeheten Egmont-
akkoord was voorzien.
In Wallonië waren de verschuivingen
veel kleiner. Hier was echter sprake van
een zekere verlinksing. De communisten
wonnen er twee zetels bij ten koste van
de socialisten, die duidelijk achteruit gin
gen. De Waalse christen-democraten
wonnen, evenals de CVP, een zetel. Maar
de Waalse liberalen, die tijdens de stem
busstrijd ook met het vaandel van de
belastingverlaging zwaaiden, verloren
niet onbelangrijk. Federalisering van de
Belgische staat speelde in Wallonië nau
welijks een rol: alle partijen zijn het er
De eenheid was ingezet in het noord
westelijke Tabriz om de route te bewaken
waarlangs een groep betogers wilde op
trekken.
Volgens de zegsman was het niet zo dat
militairen zich bij de demonstranten had
den aangesloten. Wel zouden de soldaten
gezwaaid hebben naar betogers, toen deze
in spreekkoren de militairen loofden.
In kringen van de oppositie werd gezegd
dat de militairen in Tabriz op grote schaal
de orders van hun meerderen hadden ge
negeerd en dat gisteravond groepen mili
tairen zich bij de demonstranten hadden
gevoegd, met inbegrip van 12 tanks.
Vrijwel heel Iran gaf gisteren gehoor
aan een oproep van de oppositieleiders een
dag van rouw in acht te nemen. In Teheran
waren op de restaurants na, bijna alle
winkels en bedrijven gesloten. Ook in an
dere steden lag het openbare leven stil.
Toen bij de demonstratie gisteravond in
Tabriz enige honderden betogers zich bui
ten de officieel toegestane marsroute wil
de begeven, ópende het leger het vuur.
Naar verluidt zouden hierbij enkele ge
wonden zijn gevallen.
In Parijs is gistermiddag uit Teheran de
ayatollah („heilige man”) Montazeri aan
gekomen, een van de leiders van de reli
gieuze oppositie tegen de sjah. Montazeri
is naar Frankrijk gekomen om besprekin
gen te voeren met Khomeini, de verbannen
Iraanse leider, over de islam en over de
toekomst van Iran.
In welingelichte kringen verluidt, dat
Montazeri een mogelijke opvolger is van
Khomeini als leider van de 30 miljoen Sji-
itische mohammedanen in Iran.
(Van onze redactie buitenland)
PHOENIX. Gisteravond is in de
Amerikaanse staat Arizona de noodtoe
stand afgekondigd na enorme overstro
mingen.
Na een weekeinde van betogingen, tijdens welke
twee Amerikaanse militairen licht gewond werden,
tientallen ruiten sneuvelden en enkele auto’s werden
beschadigd, ging Taiwan gisteren weer aan het werk.
De Amerikaanse ambassade bleef dicht en drie Ame
rikaanse scholen werden uit voorzorg tijdelijk geslo
ten. Een woordvoerder van de ambassade zei echter
dat „het anti-Amerikaanse gevoelen is afgenomen”.
In Brussel, het derde Belgische gewest,
waren de verschuivingen zeer beperkt.
Het FDF, de partij van de Franstalige
Brusselaars, hield geen kater over aan
haar deelname aan de regering, zoals de
Volksunie, maar won zelfs nog een zetel.
De socialisten gingen iets vooruit ten
koste van de christén-democraten, wier
voorman tijdelijk premier Paul Vanden
Boeynants als stemmentrekker aan
glans lijkt te hebben ingeboet.
Het nieuwgekozen Belgische parle
ment heeft de bevoegdheid de huidige
grondwet te wijzigen. Een zestigtal arti-
DÜSSELDORF. Friedhelm Fahrt-
mann, de minister van Arbeid van de
Westduitse deelstaat Noordrijn-Westfa-
len, heeft gisteren zijn bemiddelingspo
ging in het Westduitse staalconflict opge
geven.
Fahrtmann wist de ondernemers ertoe
te bewegen, akkoord te gaan met een
loonsverhoging van vier percent en één
uur minder werken voor ongeveer 100.000
metaalarbeiders, maar de vakbond IG Me-
tall vond dit onvoldoende en sloeg het
aanbod af. IG Metall eist een 35-urige
werkweek voor alle 200.000 Westduitse
staalarbeiders.
De staking, die vier weken geleden uit
brak, heeft tot nu toe geleid tot een pro-
duktieverlies van ongeveer 360 miljoen
gulden. IG Metall heeft naar schatting 64
tot 85 miljoen gulden uitgekeerd aan de
80.000 stakende en uitgesloten metaalar
beiders.
Vance, verklaarde zondagavond dat de VS defensie
ve wapens aan Taiwan zullen blijven leveren, ook na
het normaliseren van de Amerikaans-Chinese be
trekkingen, maar een zegsman in Taiwan merkte
gisteren op, dat de Chinese leider Hwa Kwo-Feng
hiertegen heftig bezwaar had gemaakt.
ji- Meer dan
duizend
mensen de
monstreer
den afgelo
pen zondag
bij de Ame
rikaanse
ambassade
in Taipeh
op Taiwan.
■tr Een rechercheur zoekt naar resten van de bom, die gistermorgen een auto deed exploderen in Londen, in de wijk Holbom.
Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) heeft in Dublin gisteravond een verklaring uitgegeven, waarin het laat weten
verantwoordelijk te zijn voor de aanslagen die het afgelopen weekeinde in zes Engelse steden, waaronder Londen, zijn
gepleegd bij wijze van „waarschuwing".
