Albert Collins bezienswaardig
Hoge eer voor
Joan Sutherland
r
Morgenavond
vuistjes schudden!
Krasse staaltjes in slechte produkties
Mazen in wetgeving na arrest Hoge Raad
O
door Pieter van Lierop
Authentiek
Amsterdam hoofdkwartier
Grof geld
13
KUNST
ZATERDAG
3 O
DECEMBER
19 7 8
ire ra-
npleet
If, een
een
n een
in een
4
Ontroerd schudt men elkanders hand. Ontroerd neemt
men een stukje kaas-uit-het-vuistje. Want die mag tussen al
die schoteltjes en schaaltjes niet ontbreken. Veel geluk ermee!
0,- is I
i'
"ia*
Nederland open
Filmwereld legt
voor misdadige
zichzelf geen
pornohandelaars
jblad
(ADVERTENTIE)
:orres-
>n prij-:
enmin
ideerd
krant.
50 de
juiste,
n. Dat
De justitie hééft ingegrepen en dat heeft,
na een lange procesvoering, opnieuw tot
verwarring geleid. In de inmiddels beruch
te Deep Throat-affaire kwam de Hoge
Raad in laatste instantie tot de uitspraak
dat in de bioscoop niemand in zijn gevoel
voor zedelijkheid gekwetst kan worden,
omdat hij weet waar hij naartoe gaat.
Daarmee zou het hele vervolgingsbeleid in
een impasse zijn gekomen, ware het niet,
dat ook de Hoge Raad het te gek vond dat
iedereen van 16 jaar of ouder zomaar naar
de smerigste pornofilm zou kunnen. Dus
zorgde onze hoogste rechterlijke instantie
op 28 november voor een nieuwe grens.
Deep Throat mocht in de bioscoop, maar
uitsluitend voor bezoekers van boven de
18. Wie een parlement mag kiezen en wie
in het leger mag, die mag ook wel zien
waar en op wat voor vreemde manieren
Abraham de mosterd haalt. Dat zal de
gedachte daarachter wel zijn geweest.
Dank zij dit nieuwe stukje jurispruden
tie zien bioscoopexploitanten weer nieuwe
mogelijkheden, die tot voor kort tot het
grensgebied van het wel en niet aanvaard
bare hoorden. Met advertenties waarin de
beperkende leeftijdsgrens tot reclame
kreet wordt gepromoveerd, lokken ze be
zoekers naar het pittigste dat de porno-
filmmarkt te bieden heeft.
Daarmee zijn die bioscoopexploitanten
die dat willen, binnengestapt in de wilde
markt van de harde porno. Nu loopt dat in
ons land, waar de filmdistributie door keu
rige afspraken strak geregeld is, nog niet
uit de hand. Te meer, daar ons land nog
geen harde pornofilmindustrie van enig
belang kent. Voorlopig, althansMaar
nu de harde porno-markt door de vreemde
18-jaargrens is opengebroken, hoeft dat
alleen maar een kwestie van tijd en geld te
zijn.
Het internationale hoofdkwartier van
deze porno-groothandel in films, blaadjes,
peepshowfilms en sexshopartikelen is ge
vestigd in Amsterdam. Dat heeft volgens
John F. Doyle, het hoofd van het Bureau
of Investigative Services in Boston, het
verhoor van de verdachten duidelijk ge
maakt.
De pornohandel in Amerika gaat harde
re tijden tegemoet. Met een paar kopstuk
ken in Amsterdam, een Nederlandse wet
geving die steeds meer en grotere mazen
laat vallen, en met een rechterlijke macht
die aan die wetgeving nauwelijks wat an-
staten hebben nog dergelijke ouderwetse
wetten, die het kwetsen der openbare zede
lijkheid te lijf gaan. Het komt dan ook
vaak voor dat exploitanten die een staats
wet hebben overtreden - meestal het ver
voer van pornografie over staatsgrenzen -
worden gearresteerd en veroordeeld tot
niet misselijke straffen van een jaar of
twee.
ders kan dan de vingers branden, gaan we
in ons land wellicht nog leuke tijden tege
moet.
De enige barrière die nog genomen hoeft
te worden, is de braafheid en keurigheid
van onze Nederlandse filmverhuurders en
bioscoopexploitanten. Tot nu toe wordt er
nog voorzichtig en omzichtig gemarchan
deerd met geld en goede smaak. Als het
grote geld echter in de weegschaal wordt
gelegd en gewetenloze machtsgroeperin-
gen voorstellen gaan doen die men niet
kan weigeren, dan gaat het er echt be
nauwd uitzien, óók bij ons.
■fr Op de valreep van het jaar 1978 kreeg
de Haarlemse Jazz Club een hartverwar
mend steuntje in de rug voor het nieuwe
jaar mee. Een feestelijk opgezet bluescon-
cert trok vrijdagnacht enkele honderden
belangstellenden, waardoor voor het eerst
sinds lange tijd de stoelen moesten wor
den opgestapeld om het publiek enigszins
redelijk plaats te kunnen bieden.
De attractie was er dan ook naar. Wat
wil je als je de toch legendarische Ameri
kaanse bluesman Albert Collins in samen
spel met de Haarlemse bluesrockformatie
Barrelhouse voor deze gelegenheid ver
sterkt met tenorist Hans Dulfer en altist
Tony Vos het een en ander live probeert
neer te zetten zo als hij eerder dit jaar in
een tv-uitzending van TROS-Sesjun deed?
In een rokerige, zweterige maar stemmi
ge atmosfeer lijkt deze 48-jarige, uit
Texas afkomstige artiest steevast naar
zijn grootste hoogten te groeien. Afgelo
pen woensdag stal hij al de show tijdens
de concertmarathon waarmee het Alk-
maarse etablissement Het Wapen van
Heemskerk de poorten moest sluiten en
vrijdagnacht was het al niet anders. Het
gore, smerige geluid dat Collins op nau
welijks navolgbare wijze uit zijn snaren
weet te peuteren ligt als vette olie op het
vloeiende groepsgeluid van Barrelhouse.
Na een eerste set waarin Barrelhouse’
First Lady Tineke Schoemaker van haar
aanwezigheid heeft mogen blijk geven,
moeten de verschillen met een set waarin
Collins vrijwel alle aandacht grijpt, wel
opvallen. Barrelhouse alleen is een voort
reffelijke zesmansgroep, die in de ritme
sectie Jan Willem Sligting en Bob Dros
een hecht fundament heeft, maar toch
altijd net niet de haast eeuwigdurende
belofte van méér in weet te lossen. In een
vlekkeloos musicerende formatie heeft
Schoemaker toch te weinig „smoel” en
agressie om de Haarlemmers écht over het
voetlicht te helpen.
De progressie is er echter nog steeds,
zoals zeer zeker ook blijkt uit de manier
waarop Collins wordt geassisteerd. Met
hem klinkt er opeens een dosis onvervalst
bluesgenoegen en feeling uit de boxen, dat
het zacht op de achtergrond via dezelfde
speakers meefluisterende Hilversum 3
makkelijk de baas blijft. Albert Collins,
die onder invloed staat van T-Bone Wal
ker ook getuige zijn ode Stormy Mon
day Lighting Hopkins en toch ook
Freddie King, is geen gitarist die tech
nisch ontzag weet af te dwingen. Het blijft
een bluesman die bij wijze van spreken
met twee vingers typt en dan denkt dat hij
smetteloos machineschrift af kan leveren.
Maar hij kan wel met behulp van zijn
capodaster, zijn afwijkende e-mineur-
stemming en zijn tokkeltechniek een heel
eind komen. In ieder geval drukt hij er
adequaat elke emotie mee uit.
Met name de instrumental Don’t Loose
your Cool en het overtuigende verdriet in
Man to go waarin Duif er prachtig atta
queerde zijn de redenen van spijt dat
het bij deze korte impressie moet blijven.
Collins is als mens en levend artiest een
bezienswaardigheid; dat staat in ieder
geval vast. Jammer dat een sluitingstijd
voor kopij mij het genoegen ontnam dat
de andere bezoekers hadden, die het gehe
le concert konden bijwonen.
«J O.
LONDEN (UPI). Koningin Elizabeth
van Engeland heeft vandaag de van oor
sprong Australische en momenteel in Ne
derland zingende sopraan Joan Suther
land benoemd tot „Dame of the British
Empire”. Ook de sinds lang op Capri in
Italië wonende Grade Fields, de zangeres
en revuester uit lang vervlogen jaren, viel
die onderscheiding ten deel.
Sir Bernard Miles, stichter van het Lon-
dense Mermaid-Theater, werd in de adel
stand verheven met de persoonlijke titel
van „Lord” de tweede acteur die deze
titel krijgt. De eerste was acteur Lord
Laurence Olivier.
discipline op
UTRECHT. De filmkeuring voor volwassenen is dus ter ziele en de Hoge Raad heeft
de laatste obstakels opgeruimd die in de praktijk het vertonen van harde porno nog
belemmerden. Boven de achttien is alles best. Vrijheid, blijheid! Het is maar de vraag.
Want waar niemand van de beleidsbepalers het de laatste twee jaar nog over gehad
heeft, dat is die andere factor, die vroeger kon veroorzaken dat films voor vertoning
werden verboden: het geweld.
lig: u
staan-
kruis-
rebus -
op de
en gi-
nden.
Wat hebben wij in Nederland daarmee te
maken? Zover zal het bij ons toch niet
komen, denken velen. Dat kon wel eens
tegenvallen. Vorige maand is in Boston,
waar al een tijdje een oorlog om de rosse
buurt werd gestreden, een porno-circuit
opgerold met de arrestatie van zeven per
sonen. De club was verbonden met de
georganiseerde misdaad in New York,
maar dat is - althans voor ons Nederlan
ders - niet het. meest verontrustende.
Twee weken geleden werd het opnieuw
aan de orde gesteld door een zich Anti
fascistisch Vrouwen Comité noemende
pressiegroep, die zich zeer gestoord had
aan de in het Utrechtse City-theater ver
toonde film Vrouwenkamp. Een pijnlijke
misvatting bleek uit een verklarend
schrijven, waarmee de vrouwen die
City met anti-fascistische leuzen hadden
beklad zich tot de pers hadden gericht.
Ze vonden het een schandaal dat een film
als Vrouwenkamp door de keuring was
gekomen. En ze maakten er melding van
ook een exemplaar van het pamflet naar
de Filmkeuring te hebben verzonden.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. De tijd dat sex in de bioscoop een argeloos volksvermaak was, is
nu wel definitief voorbij. Door een nieuwe wet op de filmkeuring gaf de regering de
importeurs van harde pornofilms, die vroeger in geen geval door de 18-jaar-keuring
zouden zijn gekomen, de kans hun produkt ongekeurd aan de distributeurs aan te
bieden. Iedere film die niet aan de keuring wordt aangeboden, valt automatisch in de
categorie 16 jaar en ouder. En omdat dat nou óók weer niet de bedoeling was, gaf de
minister van justitie destijds de openbare aanklagers de opdracht in te grijpen als het
allemaal een tikkeltje té goor zou worden. Tenminste, als de vieze films in zalen met
meer dan 49 zitplaatsen werden vertoond. Zo werden de commerciële belangen van de
specifieke sexclubs met hun hijgzaaltjes veiliggesteld. Maar het opende ook mogelijk
heden voor bioscoopexploitanten met verbouwingsplannen.
Dat waren eigenaardige mededelingen,
want de dames hadden kunnen weten dat
er in Nederland geen filmkeuring meer
bestaat, noch om er doorslagen van brie
ven heen te sturen, noch om er het beleid
aan te klagen. We hebben enkel nog een
raad van mensen met veronderstelde ken
nis van kinderpsychologie, en die raad
bepaalt uitsluitend welke films door alle
leeftijden of door minimaal 12-jarigen ge
zien mogen worden. De rest van het film-
aanbod komt dus ongekeurd in de biosco
pen.
Alleen het vertonen voor een publiek
van beneden de achttien van films die op
al te onkiese wijze erotische handelingen
te zien geven, brengt enig risico met zich
mee. Vandaar dat in de grote steden, in het
eerste het beste weekprogramma volgend
op het arrest van de Hoge Raad, prompt de
vertoning ter hand werd genomen van
harde porno, voor boven de 18 jaar. In
diezelfde week komt het Utrechtse City
met Vrouwenkamp, gewoon voor boven de
16 jaar, want close-ups van genitaliën al
dan niet in functie geeft de film niet te
zien.
Wat die film echter wel te zien gaf, en in
de details, moet voor een gezond denkend
mens schokkender en abjecter zijn dan de
beelden uit de gemiddelde boven-de-18-
film: martelingen, vernederingen, kortom
smerig sadisme, voor de schone schijn
geëtiketteerd als een film die onthult over
de gruwelijkheden in concentratiekampen
begaan. In werkelijkheid gaat het om sme
rige exploitatie, niets ontziende geldhon
ger, munt slaan uit de laagste instincten
die mensen bezitten.
Dit soort films wordt al langer in Neder
land vertoond, maar geen procureur-gene-
raal en geen Van Agt die daar actie tegen
heeft ondernomen, omdat men het te druk
had met dood te vallen over films die laten
zien wat mensen met elkaar doen uit liefde
of voor de lol.
Sadistische daden worden ook wel voor
de lol gepleegd, maar daar zijn de genoe
gens per definitie eenzijdig. Dat is het
verschil. Films als Vrouwenkamp en Ilsa,
Wolvin van de SS, komen bovendien in
gewonere bioscopen terecht. Het City-the-
J *41
in alle soorten en maten gemaakt. Er zijn
daar inhoudelijk noch zakelijk problemen
mee.
Die zijn er wel in landen met een minder
vrije seksuele moraal. Daar wagen nette
ondernemers en keurige geldschieters zich
niet aan het hete hangijzer van de porno.
In de Verenigde Staten bijvoorbeeld is de
harde porno-industrie geheel uit de hand
gelopen. De betrouwbare ondernemers en
scrupuleuze geldschieters wilden zich er -
ondanks de buitenproportionele winstver
wachtingen - niet aan branden.
Daardoor is de pornofilmindustrie daar
in handen gekomen van de georganiseerde
misdaad. Hoewel er in Amerika een heel
strak systeem van filmdistributie en -pro-
duktie bestaat en er een filmkeuring func
tioneert die strenger is dan wij hier ooit
hebben gekend, hebben de pornofilmon-
dernemers zich in dat land van de vrije
onderneming en individuele vrijheids
drang een aandeel ih de markt veroverd,
dat zij in voortdurende strijd met de auto
riteiten verdedigen.
Onderling verdedigen ze échter ook hun
eigen belangen, en dat geeft aanleiding tot
minder frisse praktijken, om het maar
eens zacht te zeggen. De porno-industrie is
in de VS doodgewoon een bezigheid van de
harde misdaad. Aanvankelijk was het in
derdaad de mafia, die het met andersoorti
ge misdaad, als drugs en gokken, verdien
de zwarte geld investeerde in pornofilms
en theatercircuits.
Toen de Amerikaanse regering echter
belastingmaatregelen trof die paal en perk
stelden aan de aftrekbaarheid van onkos
ten gemaakt bij het produceren van films,
werd de harde porno voor de georgani
seerde misdaad minder interessant. Bo
vendien is er in vele Amerikaanse steden
en staten een soort kuisheidscampagne
bezig. Er wordt een halt toegeroepen San
de wildgroei van sexclubs en -theaters in
zakenkernen en woonwijken. Naar het
Hamburgse patroon zijn in vele steden
slechts bepaalde straten open voor de on
tucht.
Daardoor heeft de grote georganiseerde
misdaad zijn belangstelling in porno een
beetje verloren en is de erfenis toegevallen
aan kleinere „ondernemers” in de dubieu
ze pornohandel. En die staan elkaar letter
lijk naar het leven. Moorden onderling,
moorden op getuigen, afpersing, chantage
en intimidatie zijn de laatste twee jaar aan
de orde van de dag geweest. Men kan er de
wekelijkse afleveringen van de show-biz-
en filmbijbel Variety op nalezen.
Die misdaad heeft ervoor gezorgd dat de
politie in verhevigde mate belangstelling
heeft voor de sexclubs en -theaters. Vele
In Black Emmanuelle en de Kannibalen
zaten, naast een heleboel nagemaakte
maar zeer huiveringwekkende martelscè-
nes, ook authentieke opnamen, die een
Afrikaanse regering had laten maken van
rituele moorden en kannibalisme. En met
een verschalkte kopie van dat stukje film
kon een pomo-produkt een extra sensatio
nele kick opleveren.
Dat heeft u dus allemaal gemist. Films
die al doodenge elementen vertonen van
wat echt het ergste is van wat er te koop
ligt in de bazaar die cinema heet: „snat
chers”. Dat zijn films met niet genepte
opnamen van seksuele vernederingen,
martelingen, moorden en verminkingen
van slachtoffers, die tevoren hadden ge
dacht een paar stuivers te verdienen met
deelname aan gewone pornofilms. Dit
soort je verstand te boven gaande misda
den wordt in Zuid-Amerika begaan. Maar
vergeefs probeert men in Noord-Amerika
de illegale handel in die films te bestrijden.
Ik vraag me af of de Nederlandse wet nog
wel een mogelijkheid over heeft om, als de
leeftijdsgrens van 18 jaar in acht is geno
men, openbare vertoningen van „snat
chers” te verbieden. Ik vrees het ergste.
Eigenlijk is er dan maar één reële macht
in Nederland over die nog in staat is (en
ermee gebaat is) een regeling te treffen dat
gewone porno wel vertoond blijft worden
en het sadistische vuilnis in het buitenland
blijft: de Nederlandse Bioscoopbond, die
met richtlijnen of interne besluiten haar
leden kan binden. En dat zijn tenslotte alle
producenten, verhuurders en exploitanten
van commerciële films. Alleen de alterna
tieve vertoners (die zich aan dit soort ex
cessen niet zullen bezondigen) en de eige
naren van de heel kleine obscure porno-
tentjes hebben geen zitting in de bond.
Het zou een goed ding zijn als men bij de
Bioscoopbond genegen was eens over dit
soort zaken te gaan praten, in plaats vap.
altijd over geld.
ater bedient een vaste cliëntele voor actie
films. Deze week draait er bij voorbeeld
een hoogst onschuldig knokfihnpje met
Terence Hill en Bud Spencer, voor alle
leeftijden. Meestal krijgt men er exact wat
men verwacht heeft: Kung Fu of derde-
rangs-actiefilms uit Amerika.
En dan blijkt men ineens, in plaats van
de oorlogsfilm met sex, waar de foto’s van
in de vitrines hingen, een portie toegespitst
sadisme voor de kiezen te krijgen waar de
honden geen brood van lusten. Het kan
goed zijn dat men het nog mooi vindt ook,
maar gezond kan het nauwelijks zijn. Hoe
wel er psychologen bestaan die geloven
dat sadisten zich met het zien van die films
afreageren en dan misschien niet meer
toekomen aan het zelf plegen van sadisti
sche daden.
Maar iemand die zich tevoren onvol
doende informeert over wat er vertoond
wordt, of die er geen notie van heeft waar
zijn kinderen van net 16 jaar de zaterdag
avond doorbrengen, kan voor onplezierige
verrassingen komen te staan.
Films als Vrouwenkamp worden in Ne
derland niet meer als uitzonderingen ge
zien, niet als de excessen die het wel dege
lijk zijn. Vanuit de filmwereld hoeft men
geen enkele ethische zelfdiscipline te ver
wachten. Noch van afzonderlijke filmma
kers, noch van afzonderlijke importeurs,
noch van zaalexploitanten. Waar de een
zich te sjiek voor voelt, wordt onmiddellijk
door een ander opgepikt.
Het is echt kras wat er in ons land de
laatste jaren aan bedenkelijks te zien is
geweest in volmaakt zinledige context. Ik
heb het dus niet over een film als Pasolini’s
Salo, waarin de gruwelijkheden onderdeel
waren van een volmaakt integere en wel
doordachte conceptie. Ik heb het zelfs niet
over een film als The Texas Chainsaw
Massacre (waarin mensen elkaar met ket
tingzagen te lijf gaan en veranderen in
barbecueworstjes, omdat dat bedoeld
schijnt te zijn als grand guignol.
Ik heb het wel over een film als Mensen
Blijven Beesten, waarin authentieke opna
men zaten van een safari-ongeluk: een
man werd voor de ogen van zijn familie (en
voor het oog van de camera van een mede-
toerist) door leeuwen verscheurd. In de
zelfde film zaten authentieke opnamen
van door blanken gepleegde castraties en
moorden op Braziliaanse Indianen. Een
film als Survive, waarin overlevenden van
een vliegtuigramp in leven blijven door
dode mede-passagiers op te eten. Een
slechte film, die overal in de wereld be
hoorlijk succes gehad heeft, nadat bekend
werd dat de lijken uit de film échte lijken
waren, opgekocht bij Mexicaanse zieken
huizen.
Talent en know-how is voor het maken
van dergelijke films nauwelijks nodig. Als
er dus groepen mensen bereid zijn geld in
deze handel te steken, dan is er geen be
lemmering meer voor. Er is met de betrek
kelijk goedkoop te vervaardigen porno
films grof geld te verdienen, dus wie weet.
Om te zien wat er zou kunnen gebeuren
als er in ons land een pornofilmindustrie
van de grond komt, of als we hier depen
dences zouden krijgen van groeperingen
die met dergelijke produkten allang in de
markt zijn, moeten we naar het buitenland
kijken. Als we de open liberale instelling
ten opzichte van sex hadden die de Scandi
navische landen aan de dag leggen, dan
was het geen probleem. In Denemarken en
Zweden worden al jaren door keurige en
betrouwbare maatschappijen pornofilms
11
■ir Op 28 november bepaalde de Hoge Raad dat films voor bezoekers vanaf 18 jaar niet
langer hoefden te worden gekeurd. In de praktijk bleek dat een onbeperkte vrijbrief
voor de harde pornofilms te zijn. Nog gaat dat met een duidelijke waarschuwing voor
de bioscoopganger gepaard.
4)
S
