BEHOEFTE IN KENNEMERLAND ZEER GROOT
Boerhaave kan
van start met
Ambtelijke studie
in maand maart
afgerond
schaatskcilender
nmwmmnwnnffmiTinTnnhl
J ft s
Overheidsdwang
1
li
8
DONDERDAG 4
JANUARI
19 7 9
door Hans Invernizzi
p.
1
I
-
(Van een onzer verslaggevers)
HOOFDDORP. Om stadsverwarming mogelijk te maken in de
nieuwe wijken, die tussen Haarlem en Hoofddorp zullen verrijzen,
moeten er minimaal tienduizend woningen worden gebouwd. Dat moet
dan gebeuren in een bouwstroom van vijftienhonderd huizen per jaar.
Bovendien inogen ze niet te ver uit elkaar staan. Dertig woningen per
hectare wordt als richtgetal aangehouden.
De voorwaarden waaraan stadsverwarming moet voldoen, om tot
een rendabele exploitatie te kunnen komen, komen uit de mond van
directeur Beeker van het gemeentelijk gasbedrijf in de Haarlemmer
meer. Hij zit in de werkgroep, die de kansen op een collectieve kachel
voor de zogenaamde Noron-lokatie bestudeert.
HAARLEM. „Komen er on
voldoende mogelijkheden voor
dagbehandeling, dan belanden er
mensen in verpleeghuisbedden
terwijl dat niet nodig is. Een aan
tal bejaarden zal dan thuis, onder
zorgelijke omstandigheden, snel
invalideren, een proces dat je met
dagbehandeling kunt vertragen
of stopzetten. Bejaarden, die al in
een verpleegtehuis zijn opgeno
men en in staat zouden zijn thuis
te wonen met dagbehandeling zul
je niet kunnen ontslaan olj later
dan wenselijk is. Bij het streven
naar het zolang mogelijk in de
eigen, vertrouwde omgeving laten
van bejaarden kun je voorzienin
gen voor dagbehandeling dus niet
missen”.
V
mWH
Dagbehandeling bejaarden
Aan de hand van de 6-procentsnorm is
■A De Pen-centrale.
haave in Haarlem. Een kliniek, die zich
gelukkig prijst dit voorjaar met dagbe
handeling van geestelijk gestoorde be
jaarden te kunnen starten.
Immers, dankzij dagbehandeling kun
nen veel bejaarden eerder het verpleeg
huis verlaten en kunnen anderen langer
thuis blijven. Dat zou „lege” bedden ople
veren in de verpleeghuizen, bedden die
vele malen duurder zijn dan de dagbehan
deling. Er staat tegenover dat de bijdrage
Dit zegt medisch-directeur P. de Smit
van het gloednieuwe verpleeghuis Boer-
uit de AWBZ-pot te laag is om kostendek
kend te kunnen werken. Verpleeghuizen
mogen per patiënt per behandeling 90 gul
den declareren en dat is volgens De Smit
en Kersten te weinig. Gevolg: de meerkos
ten worden betaald uit het totale budget
van het verpleeghuis en dat is, vinden de
heren, geen goede zaak. Maar ook al zou er
meer gedeclareerd mogen worden, dan
nog blijft dagbehandeling goedkoper dan
opname in een verpleeghuisbed. En dan
hebben we het niet eens over de boven
geschetste immateriële voordelen van de
dagbehandeling.
Dat er in deze regio grote behoefte be
staat aan dagbehandeling staat vast. De
Janskliniek in Haarlem, de enige kliniek
Essentieel voor het goed functioneren van een dagbehandeling
is goed vervoer. De Janskliniek laat een eigen busje rijden;
Boerhaave gaat dat ook doen. Het vervoer wordt verzorgd door
een chauffeur en een ziekenverzorgende, die tevens contact
houden met het thuisfront. In het dagbehandelingscentrum kan
de patiënt een kopje koffie of thee drinken, een maaltijd gebrui
ken, zich ontspannen, een dutje doen na een vermoeiende
oefening en wat praten. Medische zorg wordt verleend in overleg
met huisarts c.q. specialist. Verpleegkundige hulp bestaat veelal
uit het verwisselen van een catheter, blaasspoelen, verband
verwisselen, injecties geven, toezicht houden op persoonlijke
hygiëne.
Verder kunnen de patiënten aan allerlei therapieën meedoen,
zoals daar zijn fysiotherapie, ergotherapie Geren weer de ADL-
functies onder de knie te krijgen), spraaklessen (een logopediste
behandelt individueel of in groepsverband afasiepatiënten), be
zigheidstherapie. Ook kunnen de patiënten te rade gaan bij een
maatschappelijk werkster en een diëtiste. In zowel de Janskli
niek als Boerhaave wordt voorts laboratoriumonderzoek ge
daan. Met de werkers in de wijk waar de bejaarde woont
(wijkverpleegkundige, huisarts, gezinsverzorgster, enzovoorts)
en de familie wordt geregeld overleg gepleegd. Vaak kunnen er
ook voorzieningen in het huis van de bejaarde worden getroffen,
die hem of haar in staat stellen zelfstandig te blijven. Ook
daarover wordt overleg gepleegd met het dagbehandelingscen
trum.
de bestaande normen ontoereikend zijn.
Het ministerie hanteert de zogeheten 6-
procentsnorm. Dat wil zeggen, dat wordt
aangenomen dat je het aantal benodigde
dagbehandelingsplaatsen kunt vaststellen
door 6 procent te nemen van de theoreti
sche behoefte aan verpleeghuisbedden.
Ze hopen ook, dat het aantal plaatsen
losgekoppeld wordt van de theoretische
behoefte aan verpleeghuisbedden. Want:
als dagbehandeling leidt tot een kleinere
behoefte aan verpleeghuisbedden en de
koppeling wordt niet losgelaten, dan zou
een vermindering van het aantal bedden
automatisch een vermindering van het
aantal dagbehandelingsplaatsen met zich
meebrengen. En dat is niet de bedoeling.
Beter zou het volgens de heren zijn te
werken met een percentage geënt op be
volkingsaantallen.
berekend, dat de regio Kennemerland toe
zou kunnen met 45 plaatsen voor lichame
lijk zieke en 46 plaatsen voor geestelijk
gestoorde bejaarden. De Stichting ver
moedt, dat er veel meer plaatsen nodig
zijn.
De SVK heeft niettemin met de 6-pro-
centsnorm in het achterhoofd alvast wat
huiswerk gedaan. De Stichting produceer
de een plan, waarin werd aangegeven hoe
de 91 plaatsen verdeeld zouden moeten
worden over de verpleeghuizen in de regio.
Morgen starten alle elfstedentochtrij-
ders voor de grote generale repetitie van
de elfstedentocht „de bioform trofee”. De
ze honderd kilometerrace wordt verreden
op de Princenhof te Eernewoude in Fries
land. De start heeft plaats voor het restau
rant van oud-elfstedenrijder Jeen Wester.
Informatie en inschrijving: 05117-9260 of
05117-9252.
Zaterdag 6 januari
d
h
a
s
o
2
n
1
s
d
o
n
d
n
n
v
V
k
n
w
ir
tl
o
Een spreidingsplan dus. Uitgangspunt: zo
mogelijk moet elk verpleeghuis van enige
omvang zijn eigen dagbehandelingscen
trum krijgen. Houdt het ministerie vast
aan de 6-procentsnorm dan zou in de IJ-
mond het verpleegtehuis Velserduin 14
plaatsen voor lichamelijk zieke bejaarden
moeten krijgen en het nog te bouwen ver
pleeghuis Heemswijk 11 plaatsen voor
geestelijk gestoorde bejaarden. Verpleeg
huis Bornholm in Hoofddorp zou voor
lichamelijk zieken 8 plaatsen moeten krij
gen en voor geestelijk zieken 6 plaatsen.
■k
ir Met een speciaal busje worden patiënten naar de afdeling dagbehandeling van de Janskliniek gebracht.
Ook de Boerhaavekliniek gaat met een dergelijk busje werken. Zonder goed vervoer kan een dagbehande
lingscentrum niet functioneren.
Een ander punt waar Beeker mee zit is
de dwang die de overheid bij stadsverwar
ming aan de burger oplegt. De bewoners
van huizen met stadsverwarming moeten
electrisch gaan koken omdat er geen gas
leiding meer naar de woningen loopt.
„Daarmee grijp je diep in in het leven van
de mensen. Negentig tot vijfennegentig
procent van de mensen kookt op gas en die
dwing je allemaal om over te schakelen.
Dat gaat toch met behoorlijke kosten ge
paard. Bovendien herhaalt hetzelfde zich
als zo’n gezin verhuist. De volgende bewo
ners zullen hoogstwaarschijnlijk ook op
gas koken. De overheid mag niet zomaar
zeggen u kookt electrisch en zoek het
verder maar uit. Er moet een soort vergoe
ding komen. Daarbij kun je denken aan
het in bruikleen geven van een electrische
kookplaat of iets dergelijks. Dat alles kost
de overheid natuurlijk geld. Ik vind dat de
mogelijkheid onderzocht moet worden of
het niet mogelijk is om toch een gasnet van
geringere omvang aan te leggen. Van het
totale gasverbruik wordt slechts vijf pro
cent gebruikt om te koken, zodat je met
een klein net zou kunnen volstaan.”
De aanleg van een klein of een groot
gasnet is echter vrijwel even duur. Wat
aanlegkosten betreft maakt het niets uit of
je een dikke of een dunne leiding in de
grond stopt en het verschil in materiaal
kosten is te verwaarlozen. Bovendien is
HAARLEM. Wat gebeurt er in een afdeling dagbehandeling
van een verpleeghuis? Ruwweg komen er drie categorieën be
jaarde patiënten, een of meer dagen per week. Dat zijn: reactive-
ringspatiënten (mensen, die na een ziekte of ten gevolge van
verminderde validiteit een training behoeven om zich te kunnen
redden thuis. Een ADL-training noemt men dat. ADL staat voor
Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen. Ook doen deze pa
tiënten oefeningen om lichaamsfuncties in stand te houden);
chronische patiënten (Mensen, die een aandoening hebben waar
ze niet vanaf komen, maar waarmee ze wel thuis kunnen leven
mits ze regelmatig behandeld worden); crèche-patiënten (men
sen, die uit hun sociale isolement gehaald moeten worden om te
voorkomen dat ze geestelijk en/of lichamelijk aftakelen).
nog niet warm genoeg, maar technisch is
het mogelijk om in de centrale de tempera
tuur zo hoog te maken dat het water ge
schikt is voor verwarmingsdoeleinden.
Een extra voordeel is dat men in de centra
le kan overschakelen naar een ander soort
brandstof zonder dat de consument hier
last van heeft. Naast kolen of olie kan zelfs
huisvuil als brandstof worden gebruikt.
De mogelijkheden van stadsverwarming
in de Meer worden onderzocht door een
gemeentelijke werkgroep bestaande uit de
directeur van het gasbedrijf en de chefs
van openbare werken, de bouw-technische
dienst en financiën. Dat gaat in overleg
met de Provinciale Electriciteits Maat
schappij die samen met de Provinciale
Planologische Dienst en de NV KEMA de
mogelijkheden voor stadsverwarming in
Noord-Holland onderzoekt. Het PEN be
kijkt momenteel of de electriciteitscentra-
le in Velsen de capaciteit heeft om de
geplande nieuwbouw in de Velserbroek-
polder en in de Haarlemmermeer samen
van warmte te voorzien. Op de achter
grond speelt ook mee dat Haarlem bin
nenskamers denkt over stadsverwarming
in de wijk Schalkwijk.
Volgens directie-secretaris H. Siteur van
het PEN verkeert de studie pas in het
beginstadium: „We denken erover om bei
de bouwlokaties in een keer te bedienen.
Lukt dat niet dan moet er ergens in de
buurt van de Noron-lokatie een warmte
centrale komen. De afstand tussen de Vel-
sense centrale en de Noron is tenslotte zo’n
twintig kilometer.”
De directeur van het gasbedrijf in Haar
lemmermeer, A. A. Beeker, acht het ge
bruik van de centrale in Velsen niet uitge
sloten: „Maar daarbij doemen er wel de
nodige problemen op. Er moeten twee bui
zen met een doorsnede van een meter
dertig onder het Noordzeekanaal worden
gelegd en ter plaatse is nauwelijks ruimte
om te werken omdat de weg vlak langs het
kanaal loopt. De volgende vraag is hoe de
buizen naar de Noron moeten. Wellicht is
er een mogelijkheid ze onder de hoogspan-
ningsleidingen van het PEN te laten lopen.
Bebouwing is daar tenslotte niet mogelijk.
die op dit moment een afdeling dagbehan
deling heeft met vijftig plaatsen (een
plaats is bestemd voor twëe patiënten), zit
barstensvol. Hoe groot de behoefte exact
is, is niet bekend. De Stichting Verpleeg
huizen Kennemerland start op korte ter
mijn een onderzoek. De Stichting hoopt
daarmee niet alleen harde cijfers boven
water te halen, maar wil ook aantonen dat
stadsverwarming gericht op het besparen
van aardgas. Beeker: „Het kan best zijn
dat de overheidsvergoeding voor het elec
trisch koken even duur is als de aanleg van
een klein gasnet. Mochten die kosten niet
ver uit elkaar lopen dan moet er zo’n net
komen.”
De Utrechtse gemeenteraad wilde haar
inwoners niet dwingen om electrisch te
koken: daarom werd er in de nieuwe wijk
de Lunetten een gasleiding gelegd, waar
door stadsverwarming tot de onmogelijk
heden behoorde.
De nieuwbouw in het Overbos bij Hoofd
dorp komt te vroeg voor de stadsverwar
ming. Maar de verwarmingsketels die in
de woningen worden aangebracht gaan
tien tot vijftien jaar mee. Inmiddels zit je
dan dicht tegen 2000. „Wellicht dat we dan
zo ver zijn dat heel Hoofddorp op stadsver
warming overgaat. Het Overbos kan dan
meteen worden meegenomen. Ombouw is
geen probleem.”
In maart krijgt de raad het rapport van
de studiecommissie. Zegt de raad ,',ja”, dan
wordt een gedetailleerd plan gemaakt. „In
1981 zou met de feitelijke uitvoering be
gonnen kunnen worden”, zegt Beeker.
„Maar zo ver is het nog lang niet.”
Genemuiden, Nederlandse kampioen
schappen korte-baan voor damessenioren.
Organisatie vereniging de Eendracht.
Start om één uur. Informatie: 05208-1960.
Beets, 5-dorpentocht. Startplaatsen
Avenhorn, Ursem, Schermerhorn, Ouden
dijk, Beets en Scharwoude.
is onmisbare voorziening
Vrijdag 5 januari
Nieuwe Niedorp, tochten over twintig en
veertig kilometer. Start om één uur.
Warmenhuizen, langebaanwedstrijden
voor dames en heren over vijfhonderd,
vijftienhonderd en drieduizend meter.
Start elf uur. Inlichtingen 02269-1761.
Ouderkerk aan de Amstel (Amstel-
bocht), kampioenschappen op de korte-
baan voor Noord-Holland/Utrecht voor
jongens, junioren a en b. Start half twee.
Informatie: 02963-1683.
Wedderveen, Westerwoldrit 50 kilometer
toertocht.
Visvliet, Louwerstocht en wedstrijd om
negen uur over zestig kilometer. Toertoch
ten van dertig en zestig kilometer vanaf
half een. Start te Visvliet.
De gemeenteraad van de Haarlemmer
meer zal zich over de stadsverwarming
moeten uitspreken. Een positieve beslis
sing blijft niet zonder gevolgen voor de
omvang van de nieuwbouwwijken in de
polder. De raad heeft tot nu toe voortdu
rend een minimale uitbreiding, met een
maximum van vijftienduizend woningen,
bepleit. Bovendien zouden de plannen zo
gemaakt moeten worden, dat halverwege
de uitvoering stoppen mogelijk moet blij
ven. Een dergelijk risico zou het draagvlak
voor stadsverwarming veel te klein kun
nen maken. „Kiest de raad voor stadsver
warming, dan kiest ze tegelijkertijd voor
een bouwlokatie met minimaal tiendui
zend woningen. En voor een hoge bebou-
wingsdichtheid”, vertelt Beeker.
Het doel van stadsverwarming is ener
giebesparing. Energiebesparing is pas in
de zestiger jaren actueel geworden. Toen
werden de westerse industrielanden plot
seling opgeschrikt door het rapport van de
Club van Rome dat in sombere bewoordin
gen meedeelde dat het vijf voor twaalf was
wat de energievoorziening betreft. Nauwe
lijks bekomen van de schrik, kreeg suize
bollend West-Europa de volgende klap: de
oliesjeiks draaiden ineens de oliekraan
dicht en forse prijsverhogingen moesten
worden betaald om de kraan weer open te
krijgen. De toenmalige premier Den Uyl
waarschuwde, dat het nooit meer zo zou
worden als vroeger.
In allerijl werden studies gepleegd naar
alternatieve energiebronnen, studies die
onder meer leidden tot de haastige bouw
van felomstreden kerncentrales. Ook
werd gekeken hoe men de schaarse ener
gie kon besparen. Aardgas raakt op den
duur op zodat zuinigheid geboden is. Het
eerst zo goedkope gas wordt langzamer
hand duurder omdat de regering de prijs
op gelijke hoogte wil brengen als die van
olie. Door dit alles lijkt het financieel aan
trekkelijk te worden stadsverwarming toe
te passen
Electriciteitscentrales worden gekoeld
door water. Bij stadsverwarming wordt
dit hete koelwater opgevangen en via een
buis naar de woningen geleid. Het water is
maar buizen die onder de grond worden
gestopt lijken mij geen probleem.”
Ook als de centrale in Velsen gebruikt
kan worden voor de Noron zal een hulp-
warmtecentrale nodig zijn in de buurt van
de woningen. Als de Noron echter een
eigen centrale nodig blijkt te hebben rijzen
er onmiddellijk twee problemen. Beeker:
„In de eerste plaats waar moet zo’n ding
staan en hoe moet deze van brandstof
worden voorzien? Als je daarbij denkt aan
kolen of olie moeten er aanvoerlijnen ko
men en een opslag. Dat is politiek gezien
moeilijk. De gemeenteraad zal er toch wel
even over willen nadenken, voor ze ergens
een olieopslagtank of een berg kolen neer
legt. Zij zullen niet meteen staan te jui
chen”, aldus Beeker.
Het hele project, waarvan de kosten
ruwweg worden geraamd op driehonderd
miljoen gulden, valt of staat met de bereid
heid van het rijk om een groot deel van de
kosten voor haar rekening te nemen. De
investering voor stadsverwarming is zeer
hoog en de eerste jaren worden er enorme
verliezen verwacht. Volgens Beeker draait
men daarna een aantal jaren quitte en in
jaren daarna worden de investeringskos
ten pas terugverdiend.
In Haarlem zou de verdeling er als volgt
uitzien: 25 plaatsen voor lichamelijk zie
ken bij de Janskliniek; 8 plaatsen voor
dezelfde catagorie patiënten bij Zuider-
hout. Voor geestelijk gestoorde bejaarden
zou Boerhaave 29 plaatsen moeten kunnen
realiseren. Dat dat nu reeds gebeurt hangt
samen met het feit, dat Boerhaave al
maanden geleden een aanvrage heeft inge
diend en toestemming heeft gekregen in de
nieuwbouw alvast een vleugel voor een
afdeling dagbehandeling te reserveren.
Blijft de 6-procentsnorm gehandhaafd,
dan zal de Janskliniek moeten inleveren.
En dat is niet meer dan logisch, omdat et
- alweer volgens de norm slechts 45
plaatsen voor lichamelijk zieken nodig
zouden zijn. Indien de Janskliniek al die
plaatsen zou opeisen, zou er van spreiding
niets terecht komen.
Gaan we er evenwel vanuit, dat de SVK
van de 6 percent acht of tien of twaalf
percent weet te maken, dan raakt de Jans
kliniek minder plaatsen kwijt. Het sprei
dingsplan blijft wel recht overeind staan,
maar als er naar rato meer plaatsen mo
gen worden verdeeld krijgen we heel ande
re cijfers te zien dan in bovenstaande
opsomming. Kersten en De Smit hopen
van harte, dat het SVK-onderzoek de mi
nister op andere gedachten brengt. Hoe
wel dat niet hoeft te betekenen, dat er
meer plaatsen komen, zoals we eerder
zagen, omdat voor al die plaatsen betaald
moet worden.
De kans, dat er binnen enkele jaren in de
regio Kennemerland een toereikend aan
tal plaatsen voor dagbehandeling kan wor
den gerealiseerd, is zeer gering. Nieuwe
plaatsen scheppen kost geld en zoals ieder
een weet is de koek in Den Haag, waar dat
geld vandaan moet komen, op. Dagbehan
deling is na veel strijd weliswaar opgeno
men in het pakket verstrekkingen gekop
peld aan de AWBZ (Algemene Wet Bijzon
dere Ziektekosten), maar dat zegt niks. Het
ministerie van Volksgezondheid zal toch
eerst toestemming moeten geven voor
nieuwe plaatsen en de heer De Smit en zijn
collega drs. A. M. J. Kersten, economisch
directeur van Boerhaave, zien dat nog niet
gebeuren. En dat, terwijl volgens de heer
Kersten, het realiseren van dagbehande
lingsplaatsen op den duur geldbesparend
werkt
HAARLEM In de
schaatskalender worden
wedstrijden en tochten op
natuurijs aangekondigd
Organisatoren van der
gelijke evenementen krij
gen daarin de mogelijk
heid de schaatsevene-
menten bekend te ma
ken. Voor opgave kan op
werkdagen naar de re
dactie van Haarlems
Dagblad worden gebeld
(023-319053, toestel
235).
Voor rendabele stadsver warming
zeker tienduizend huizen nodig
Waterland-Wieringen, kampioenschap
pen kortebaan Noord-Holland/Utrecht
voor heren. Start half, twee Aanmeldin
gen: 02279-1422.
Scheemda, Oldambtrit, wedstrijd 70 ki
lometer, start om negen uur te Scheemda
en Termunterzijl. Inlichtingen: 05979-2250.
Eernewoude, toertocht op het Princen
hof. De start is vanaf tien uur. Inlichtin
gen: 05117-9260 of 05117-9252.
Zondag 7 januari
Assendelft, Nederlands kampioenschap
kortebaan voor jongens junioren a en b.
Start half twee. Aanmeldingen 02987-
4095.
Beets, 5-dorpentocht. Startplaatsen
Avenhorn, Ursem, Schermerhorn, Ouden
dijk, Beets en Scharwpude.
t
Spaarndam, de ijsbaan Nova Zembla
aan de Slaperdijk te Spaarndam is open
voor recreatief schaatsen. Als de vorst
aanhoudt zullen wedstrijden worden geor
ganiseerd. De openingstijden van de baan:
van een tot vijf uur s middags en van zeven
tot tien uur s avonds. Inlichtingen bij A.
Balm, (023)-370899.
Bloemendaal, voor wie dicht bij huis wil
blijven, heeft Publieke Werken van de
gemeente Bloemendaal met een sneeuw-
ruimploeg de vijver bij de Bokkedoorns
aan de Zeeweg schoongemaakt. Er is een
ijsbaan ontstaan van redelijke kwaliteit.
