WARM HOUDEN
VAN BADWATER
KRUIDENGIDS
Pluspunten van een
moderne radiator-CV
r
h
Isolatie van de kuip
Behangen op gipsplaat
ster
g”
PLANNEN VOORLEGGEN AAN INSTALLATEUR
Offerte
Kamerthermostaat
Zvrl.)
B
iuis
In bad gaan is een plezierige ont
spanning. Wanneer het bad echter
snel afkoelt, is dat minder prettig. Dan
moet je eruit, of opnieuw heet water
toevoegen. Ér is echter een betere
oplossing. We kunnen de warmte van
het badwater langer vasthouden.
De meeste badkuipen zijn inge
bouwd. Tussen de buitenwand van de
badkuip en de ombouw is een holle
ruimte. Het hete water straalt, via het
grote wandoppervlak, warmte uit.
Wanneer we deze open ruimte opvul
len met een isolerend materiaal zal
het badwater langer behaaglijk blijven
en is bovendien bij het leeglopen van
het bad minder geluid hoorbaar.
Fineer is nooit een groot” doe-het-zelfprodukt geworden. Het
valt kennelijk onder de categorie „te moeilijke dingen”. Dat mag
enerzijds merkwaardig lijken, omdat doe-het-zelvers immers
allerlei lastige vakgebieden hebben veroverd, anderzijds is het
best te begrijpen. Fineer is inderdaad niet zo’n simpel produkt en
de verwerkingstechniek stelt hoge eisen aan de vaardigheid van
wie ermee bezig is.
1
1
4
1
2
E
to
n in-
1
Dlgens
oor
I
en
I
:orte
ing als
undi-
n ge-
leels-
>a zie-
B of
nst,
gege-
Kan ik, zo vraagt een lezer, op een van gipskartonplaten gemaakte
wand gewoon behangen?
Dat is een kernachtig gestelde vraag, waarop een even kort en
bondig antwoord gegeven kan worden: jazeker! Zo’n wand is zelfs
ideaal voor het produceren van uiterst gaaf behangwerk. Een
mooier, egaler wandoppervlak kun je je nauwelijks voorstellen! Het
is echter wel zaak om de naden tussen de platen zorgvuldig af te
werken. De leverancier van gipskartonplaten heeft het juiste vul
middel voor die naden. Erg gemakkelijk spul, dat met een plamuur-
mes wordt aangebracht en na droging volkomen gelijk met het
plaatoppervlak kan worden geschuurd. Wanneer de platen gespij
kerd aangebracht zijn, ook de nagelkoppen wegwerken.
Bij de beslissing over te gaan tot het
laten installeren van een centrale verwar
ming, komt heel wat meer kijken dan
alleen het plaatsen van een bestelling.
Zeker als u de financiële aspecten onder
ogen ziet, blijkt een goede voorbereiding
zowel in de beurs als verwarmingstech-
nisch heel wat uit te maken. Niet alleen
wat de aanschaf betreft; elk jaar komen
bepaalde kosten zoals die van onderhoud
en brandstof terug. Vrijwel altijd blijkt
bij aanschaf van een cv: goedkoop is
duurkoop.
afzuigkap noodzakelijk. Dit moet worden
opgegeven aan de verwarmingsinstalla-
teur; tenslotte is het gewenst in de woon
ruimte en de keuken dezelfde temperatuur
te hebben.
schuim (u mag het ook tempex
noemen) dat het plakprobleem in
één klap oplost. Met de speciale
bijgeleverde kit kan het op elke
vlakke en schone ondergrond
worden gelijmd; ook gewone wit
te houtlijm is er trouwens voor
geschikt.
naar de kosten van een serviceabonne-
ment.
Een aantal technische aspecten verdient
uw belangstelling. Radiatoren die in de
doucheruimte of de badkamer worden ge
plaatst, moeten altijd goed worden geaard.
Wat aanzienlijk scheelt in het geluidsni
veau, is de aanschaf van een pomp met een
laag toerental, wat wel duurder is. Voor
slaapkamers kan men het best de zoge
noemde ledenradiatoren vragen. Deze be
staan uit afzonderlijke plaatstalen kana
len die met elkaar worden verbonden. De
warmteafgifte is hoog en het geluid dat ze
produceren is minder dan dat van gewone
radiatoren. Het plaatsen van een veilig
heidsventiel boven een toilet of in de bad
kamer is beslist onveilig.
Zeer zeker moet worden voorkomen dat
leidingen door badkamervloeren, vloeren
van doucheruimten en toiletten worden
gevoerd. Deze vloeren zijn heel moeilijk
weer waterdicht te maken. Het kost bijna
niets, maar het is erg prettig als de kamer
thermostaat driedraads wordt aangeslo
ten; ook als in eerste instantie slechts een
tweedraads aansluiting nodig is. Op de
derde draad kan namelijk later een scha
kelaar, klokje of andere thermostaat wor
den aangesloten.
Dan volgt hier een nadere uitleg van
eerder gehanteerde begrippen. De in aan
schaf goedkoopste maar de minst ideale
temperatuurregeling voor het huis is de
regeling met een thermostaat zonder klok.
Een „klok” is een uurwerkje waarmee u op
ieder moment van de dag een periode met
verlaagde temperatuur kunt instellen. De
tijdsduur van de ingestelde verlaging kan
zijn tussen de 2 en 11,5 uur, en is dus
bovenal geschikt om ’s nachts dienst te
doen.
Badkuip
drager van
polystyreen
schuim
i in
am.
ies
>r
ot
>8291.
tel.
:0.
De benodigde hoeveelheid schuim die
voor dit karwei in vieren gedeeld moet
worden, wordt in liters uitgedrukt. Voor
het bepalen van de benodigde hoeveel
heid kunt u het beste bij de leverancier te
rade gaan.
Bij de beschreven methode hebt u geen
controle op het volledig volschuimen van
de ruimte. Een andere mogelijkheid om
de badkuip volledig te isoleren, is ge
bruik te maken van een zogenaamde
badkuipdrager van polystyreenschuim,
die in de vormen van de meest gangbare
badkuipen leverbaar zijn (afb.). Vooral
wanneer een nieuwe badkuip geplaatst
wordt, is dit systeem te adviseren. Het
monteren is een eenvoudige zaak. De
badkuipdrager wordt op een „bed” van
bijvoorbeeld bouwlijm op de vloer ge
steld en daarna met een waterpas in
beide richtingen horizontaal gezet. Van
zelfsprekend moeten vooraf de nodige
voorzieningen worden getroffen voor de
waterafvoer.
In de „drager” van polystyreenschuim
wordt aan het bad ingelaten. Bij een
badkuip die reeds gemonteerd is en die u
niet helemaal wilt demonteren om de
badkuipdrager te installeren, kan ook
een deugdelijke isolatie worden verkre
gen door de ombouw te verwijderen en
daarna de ruimte rond de badkuip stevig
vol te stoppen met bijvoorbeeld glaswol-
dekens. Daarna kunt u de ombouw op
nieuw monteren.
Bij deze isolatiemethode moet u ervoor
zorgen dat het materiaal niet vochtig
wordt, omdat dat aan het isolerende ef
fect afbreuk kan doen, vooral bij glas
wol.
Het grootste gevaar hiervoor bestaat
bij de aansluiting van de tegen de muren
vallende randen van de badkuip. Deze
aansluiting kan met siliconenkit water
dicht afgewerkt worden. Een andere me
thode om badkuipen waterdicht tegen de
muur aan te sluiten, is gebruik te maken
van speciale kunststofprofielen. Deze
profielen worden met kit of speciale lijm
bevestigd, zodanig dat ze langs de
wanden afdruipend vocht over de rand
van de badkuip laten afvloeien. De keuze
van het juiste profiel hangt onder meer
samen met het materiaal waarmee u de
wanden afwerkt. Wanneer bestaande
wanden gehandhaafd blijven, kunt u de
aansluiting tussen badkuip en wand be
ter met siliconenkit afwerken.
Dan is het moment daar waarop een
offerte kan worden aangevraagd, bij voor
keur aan meerdere installateurs. Belang
rijk is te weten, wie de bouwkundige kos
ten zal gaan betalen; goede afspraken die
nen daaromtrent gemaakt te worden.
Bij de kamerthermostaat gaan we er
eigenlijk van uit dat het vertrek waar de
bewoners het meest zijn, de woonkamer,
voor de verwarming van de woning van
bepalend belang is. De thermostaat is ge
koppeld aan de temperatuur van de woon
kamer, staat in directe verbinding met de
ketel en geeft door in welke mate er ge
stookt moet worden. Andere ruimten dan
de woonkamer kunnen door middel van de
radiatorafsluiters wel of niet verwarmd
worden. Een voor elk vertrek wenselijke
temperatuur is dus niet in te stellen.
Bij regeling aangepast aan dé buiten
luchttemperatuur, wordt de temperatuur
van het water in de radiatoren voortdu
rend afgestemd op de veranderingen in de
buitenluchttemperatuur. Hiermee wordt
een goede basis gelegd voor de tempera
tuurregeling per vertrek door middel van
thermostatische afsluiters, ook radiator-
thermostaten genoemd. Zo’n regelaar be
staat uit een temperatuuropnemer (voeler
of regelement) en uit een uitvoerend or
gaan, de regelklep. Montage vindt plaats
op de leidingen, op enige afstand van de
radiator. De voor elk vertrek gewenste
temperatuur kan worden ingesteld; de ra-
diatorthermostaat reageert automatisch
en houdt daardoor de temperatuur in het
vertrek constant. Als er in het vertrek op
een andere manier warmte vrijkomt, dan
wordt rekening gehouden met deze „gra
tis” warmte. In vergelijking met de kamer
thermostaat wordt met dit systeem 20 per
cent op de stookkosten bespaard.
Samenvattend is het beste systeem: alle
radiatoren voorzien van een radiatorther-
mostaat; de keteltemperatuur aanpassen
aan de buitenluchttemperatuur; tempera
tuur verlagen bij afwezigheid en geduren
de de nacht, door middel van een schakel-
klok.
Het is zeer aan te bevelen voor goed
onderhoud te zorgen. De bewoner zelf zal
moeten zorgen voor: het stofvrij houden
van de ruimte waarin de cv-ketel zich
bevindt; het vrijhouden van de luchttoe
voer; het ieder jaar laten vegen van de
schoorsteen. Al het andere kan men een
erkend installateur laten doen. Bij een
service-abonnement wordt de installatie
voor een vooraf af te spreken bedrag in
optimale conditie gehouden
Vooral zal de aandacht moeten uitgaan
naar het brandwerende ketelvloertje, de
rookgasafvoer en de beluchtingstechniek,
het ventilatierooster en de gasleiding en
aansluiting. Ook is het gemakkelijk met
een prijzen te vragen van thermostatische
radiatorenafsluiters, schakelklokjes, rege
ling op basis van buitenluchttemperatuur
en een gecombineerde centrale verwar
ming en warmwatervoorziening. Ook
moet worden gecontroleerd of in de offer
te het isoleren van de leidingen onder de
vloer van de begane grond is inbegrepen.
Warmteverliezen door leidingen kunnen,
in alle niet permanent verwarmde vertrek
ken, worden beperkt door ze te laten isole
ren, bijvoorbeeld op zolder. Vraag ook
Een plafond van Fikszo-fineertegels, afgewisseld met fineerstroken in contras
terende houtsoorten
Daar komt nog bij dat er aller
lei materialen te koop zijn die
fineer overbodig maken: fa
brieksmatig gefineerde spaan-
derplaat, meubelpanelen, wan
dplaten enz., in houtstructuren
afgewerkte melamine-plaatma-
terialen en allerlei andere pro-
dukten die van huis uit alles in
zich hebben om een wand, een
meubel of welk ander werkstuk
IHRIS-
5- EN
In de afgelopen jaren hebben
fabrikanten op allerlei manieren
geprobeerd aan die bezwaren te
gemoet te komen. Er is voorge
lijmd fineer verschenen, voor
zien van een lijmlaag die door
activering met warmte (een
strijkbout erop zetten) gaat smel
ten en door afkoeling hecht het
fineer op het werkstuk. Maar dat
heeft de „consumptie” van fineer
niet zo erg sterk bevorderd.
Eén methode om het isolatiemateriaal
aan te brengen is volschuimen. Het aan
gewezen vulmateriaal hiervoor is polyu-
rethaanschuim (p.u.-schuim). In doe-het-
zelfwinkels kunt u het nodige materiaal
voor dit volschuimsysteem aanschaffen.
Het bestaat meestal uit twee afzonderlij
ke bestanddelen, die door goed schudden
een chemische reactie aangaan. Onmid
dellijk na het mengen begint de reactie,
waarbij het materiaal gaat schuimen en
waardoor het volume, afhankelijk van de
soort p.u.-schuim tot tachtig maal het
oorspronkelijke volume kan oplopen.
Voor het volschuimen van de ruimte tus
sen badkuip en ombouw moet schuim
van niet te grote dichtheid (veel luchtcel
len) worden gebruikt.
Voordat u met schuimen begint, moet u
eerst de plaatsen bepalen waar u het
schuim gaat inbrengen. Daarvoor zijn
gaten nodig in de ombouw van de bad
kuip. De schenktuit van het plastic reser
voir, dat bij een set p.u.-schuimmateriaal
wordt verkocht, moet gemakkelijk door
de gaten kunnen worden gestoken.In het
zelfde reservoir worden de twee bestand
delen gemengd.
Afhankelijk van de schuimstofsoort
gelden bepaalde hoogten tot waar het
zich uitzettende schuim kan oprijzen.
Ook voor de horizontale afstand waaro
ver het schuim zich kan uitbreiden, zijn
bepaalde grenzen.
Voor het inschuimen van een badkuip
zult u in het algemeen zowel in de breedte
als de hoogte van het vlak van de badom-
bouw twee inspuitgaten nodig hebben. U
kunt ze als volgt verdelen: op éénderde
en tweederde van de lengte van het vlak
en op éénderde en tweederde van de
hoogte van het vlak.
Meteen nadat het schuim is gemengd
en begint te rijzen, wordt de schenktuit in
het onderste gat links gebracht. Het
schuim zoekt zijn weg in de holle ruimte
om het bad en tussen ombouw en bad
kuip. Is de hoeveelheid benodigd en
klaargemaakt schuim door het gat ver
dwenen, maak dan een nieuwe hoeveel
heid aan en spuit deze via het onderste
gat rechts in. Daarna links en rechts
boven volschuimen.
Aan te bevelen is eerst het huis goed te
isoleren; hierbij valt te denken aan het
aanbrengen van isolatie in de spouwmuur,
onder het dak, terwijl ook dubbele begla
zing helpt. Na verloop van tijd zullen deze
maatregelen kostenbesparend werken. De
volgende stap is het beantwoorden van de
vraag welk type verwarmingssysteem
voor de woning het hoogste rendement
afwerpt. Hierbij kunnen we denken aan de
verschillende luchtverwarmingssystemen,
vloerverwarming, radiatorenverwarming,
etc. In de meeste gevallen wordt gekozen
voor een radiatorenverwarming, die zeker
in de bestaande woning minder problemen
met het aanleggen met zich meebrengt dan
de andere typen.
Gesteld dat de keus inderdaad valt op
een radiatorenverwarming, dan volgt een
tweede fase van oriënteren. Het beste is, de
woning eens rustig door te lopen en te
bedenken in welke vertrekken een radia
tor moet komen. Het is best mogelijk dat
bepaalde vertrekken in de toekomst een
andere bestemming krijgen; ook hier die
nen we rekening mee te houden. Nu kan
dat nog.
Het is het beste om met een erkend
installateur in zee te gaan, dat bespaart
vaak veel narigheid. Erkende installateurs
zijn zij die aangesloten zijn bij de A.C.I. (de
Algemene vereniging voor de Centrale
verwarming en luchtbehandelings Indu
strie). Indien er na de levering problemen
zijn, worden deze alsnog verholpen.
Aan de installateur kunnen plannen en
ideeën worden voorgelegd en in onderling
overleg kan men tot de beste oplossing
komen. Als u bijvoorbeeld een open keu
ken heeft of alsnog wilt maken, is een
Er is weer eens een nieuw boek over kruiden uitgekomen. Deze keer bij Elsevier
Focus, onder de titel „Gids voor keukenkruiden, specerijen en andere smaakma
kers". Het is een overzichtelijke samenvatting van wat er zoal verteld kan worden
over de kruiderij, die je kunt gebruiken voor de maag. Dus vind je een hoofdstuk
over wat kruiden en specerijen nu precies zijn, waar ze groeien. De volksgenees
kunde is altijd gebaseerd geweest op wilde of gekweekte kruiden. Dat wordt hier
ook uit de doeken gedaan. Hoe het nuttige (medicijn) met het aangename (tong-
strelende gerechten) vereend kan worden blijkt o.a. uit het hoofdstuk over
keukenkruiden en dieet. Nadat het een en ander is gezegd over het bewaren,
verzamelen en drogen van kruiden en specerijen in het buitenland (ten dienste van
„uitheemse” keukens) geeft het boek informatie over de hier te kweken kruiden. De
„Gids” - in een handig formaat uitgevoerd - kost f27.50.
In Nederland wordt dit materi
aal onder de naam „Fikszofi-
neer” geleverd. In de vorm van
tegels (50x50 cm) en stroken (16
cm breed) en verkrijgbaar in di
verse houtsoorten. Ook in tran
sparant gelakte uitvoering.
Voor de afwerking van meu
bels is Fikszo-fineer zeker niet
bedoeld; dat is trouwens ook
geen populaire toepassingsvorm
van fineer. Maar om er wanden
en plafonds mee te bekleden is
het (we praten nu uit praktische
ervaring) uiterst plezierig materi
aal.
Dank zij het ruglaagje van
schuimmateriaal is het lijmen
bijzonder eenvoudig. Zoals ge
zegd moet de ondergrond wel
aan bepaalde eisen voldoen. Zo
wel de tegels als de stroken zijn
nauwkeurig „kantrecht” en al
leen voor de aansluiting langs de
kanten van wand of plafond
moet het materiaal op maat ge
sneden worden. Dat gaat echter
met een Stanleymes probleem
loos.
Het materiaal biedt heel wat
combinatiemogelijkheden. U
kunt tegels van één houtsoort
verwerken en ze dan met de
houtnerf „om en om” plakken;
ook twee soorten tegels dam-
bordsgewijs plakken is mogelijk
Motieven met gebruikmaking
van tegels èn stroken zijn moge
lijk, evenals patronen die door
middel van stroken in twee
„kleuren” worden gerealiseerd.
Kortom, materiaal dat alle ruim
te laat om de eigen fantasie tot
zijn recht te laten komen. Leuke
effecten ontstaan ook door een
wand plus het plafond van een
vertrek met dit materiaal te be
werken, zoals uit één van de fo
to’s blijkt.
In diverse doe-het-zelfwinkels
is dit Fikszo-materiaal verkrijg
baar. Kunt u het niet zo gauw
vinden, dan is de importeur on
getwijfeld bereid een verkoopa
dres te verstrekken (J. van Zoest,
Twijnstraweg 2, Lekkerkerk).
Wand en plafond van fineerstroken, in twee tinten, in een speels patroon
geplakt
ook de gewenste oppervlak-af-
werking te geven.
„Gewoon” fineer is nauwelijks
nog te koop. Het snijden en plak
ken is een verdraaid lastig kar
wei. Er zijn zelfs bijna geen vak
mensen meer die de techniek
daarvan volledig beheersen; er is
trouwens voor hen ook geen aar
digheid meer aan, want het is een
te arbeidsintensieve techniek, te
duur dus om nog verkocht te
worden.
Een nog vrij jonge Duitse uit
vinding heeft het fineerprodukt
echter opnieuw haalbaar ge
maakt voor de doe-het-zelver die
de mogelijkheden van het mate
riaal naar eigen idee wil uitbui
ten. Het gaat om een speciaal
voor de „amateur” ontwikkeld
materiaal. Het is fineer met een
ruglaagje van polystyreen-
Fineer op wand
n
t
'1' V
