Wilfred Martens verzocht te formeren
d
r
West-Duitsland
Uitsluiting arbeiders opgeheven
Vakbond IG Metall akkoord
met compromis staalconflict
Opnieuw kritiek
Moskou op Britse
wapenleveranties
kocht gevangenen
voor een miljard
n
Egypte houdt vast aan
tijdschema Palestijnen
Volgens bronnen in Bangkok
j y
BI
atsen
Inflatie in Nederland
beneden EG-gemiddelde
Nieuwe Hebriden bieden
Vietnamezen onderdak
Bewaking
Door de lucht
2
3
BINNEN- EN BUITENLAND
DINSDAG
9
JANUARI
19 7 9
1
door Nico Scheepmaker
ANU
•egels
ering
ijking
(Van onze redactie buitenland)
BANGKOK/WASHINGTON/
PEKING/MOSKOU. Volgens
militaire waarnemers in de Thai
se hoofdstad Bangkok is de Cam
bodjaanse regering na de val van
de hoofdstad Phnom Penh uitge
weken naar het gebied ten westen
van de rivier de Mekong teneinde
het verzet te organiseren tegen het
Verenigd Nationaal Front voor de
Bevrijding van Cambodja
(FUNSK), dat met steun van Viet
namese troepen de macht in Cam
bodja heeft overgenomen. De aan
de kant gezette Cambodjaanse lei
ders zouden in de oerwouden ba
ses met voorraden voedsel en wa
pens hebben ingericht, om van
daar uit een guerrillastrijd te voe
den.
-
ir Na de val van Cambodja. Prins Norodom Sihanouk gebaart wijds om zijn woorden kracht bij te zetten op een persconferentie
fe:
met de
dig om
gingen
:boom
irend-
laten
g van
African
te twee
sië die
p 12 en
d bren-
entraal
i, mee-
ordt er
anifes-
legd.
vil spe-
ers. De
/oorko-
of hun
i „over-
iiecom-
met de
erming
e werk-
van het
;lk half
op de
endvol-
gedeeld
akorga-
iale Za
- rechts-
s komt
slijk op
van het
IG Metall-voorzitter Eugen Loderer ver
klaarde gisteren nog eens dat het bereikte
compromis naar zijn mening wel degelijk
het begin vormt van een geleidelijke invoe
ring van de 35-urige werkweek. Volgens
Dit betekent dat de nu precies zes weken
durende staking (waarbij 100.000 van de in
totaal 200.000 werknemers waren betrok
ken) met ingang van donderdagmorgen is
afgelopen.
haaldelijk ervan beschuldigd, een oorlog
met Cambodja te beginnen teneinde een
door Hanoi gedomineerde Indochinese fe
deratie te kunnen stichten.
hiermee lippendienst bewijst aan de
Franstalige solidariteit met het FDF om
later toch met de CVP in zee te gaan. Dat
zal echter nog moeten blijken.
De vorming van een regering in België
is zó moeilijk dat ook al geopperd is het
huidige overgangskabinet een half jaar
te laten zitten. Na de verkiezingen voor
het Europees Parlement, die in België op
10 juni worden gehouden, zouden de
Brusselse politici dan wel weer verder
willen zien. Deze oplossing stuit echter
op constitutionele bezwaren. Bovendien
zouden de Belgische burgers, die op 17
december naar de stembus werden ge
roepen, zich dan nog meer vervreemd
voelen van het politieke bedrijf dan nu al
het geval is.
Vergeleken met voorgaande jaren liep
het inflatiecijfer in de Gemeenschap te
rug: in 1976 was het nog 4 percent en in
1977 10,5 percent.
Het laagste inflatiecijfer in het afgelo
pen jaar kende West-Duitsland, namelijk
2,3 percent. In Frankrijk bedroeg de infla
tie 9,5 percent, in Groot-Brittannië en Ier
land 8 percent, in Denemarken 7 percent,
in België 4 percent, en in Luxemburg 3,2
percent, Italië scoorde het hoogst op de
EG-inflatie-schaal, namelijk 11,5 percent.
De bedragen die voor de vrijlating van
de politieke gevangenen worden betaald
lopen uiteen van 40.000 tot 80.000 mark,
aldus Mende, die sprak van „een moderne
slavenhandel”.
(Van onze redactie buitenland)
BONN. De Westduitse regering beeft
sinds 1963 meer dan één miljard mark
besteed aan het „terugkopen” van politie
ke gevangenen van de DDR, zo heeft de
Westduitse christen-democratische politi
cus Erich Mende gisteren gezegd.
(Van onze redactie buitenland)
MANILLA. De Nieuwe Hebriden, een
eilandengroep in de Grote Oceaan, heb
ben aangeboden de ongeveer 2.300 Vietna
mezen opvarenden van het vluchtelingen
schip Tung An, dat voor de kust van de
Filippijnen ligt, op te nemen.
Dit is gisteren door het Filippijnse minis
terie van Buitenlandse Zaken bekendge
maakt. Eerder toonde Israel zich bereid
100 vluchtelingen van de Tung An onder
dak te geven.
Bijna 900 vluchtelingen van een ander
schip, de Hai Hong, die in de Maleisische
wateren ligt, zullen in de loop van deze
maand naar Amerika gaan. Op 15 januari
vertrekt een eerste groep van 180 Vietna
mezen. Meer dan 1500 van de in totaal
2.500 vluchtelingen van de Hai Hong gaan
of zijn al gegaan naar Canada, West-Duits
land, Frankrijk, Zwitserland en Nieuw-
Zeeland.
Het Zweedse meel, dat op 28 janua
ri 1945 met twee Zweedse schepen in
Delfzijl aankwam, moest met binnen
vaartschepen en vrachtauto’s naar
het westen worden vervoerd. Dat het
verstandig was dit niet zonder bewa
king te doen, ligt voor de hand. De
heer W. K. Martens uit Hilversum
vertelt er dit over:
„Op een gegeven moment werd ik
als commandant van misschien de
grootste, maar zeker de oudste illega
le groep die ondergebracht was in
verschillende diensten van de lucht
bescherming, ontboden bij de heer
Dieperinck, die na de bevrijding
plaatselijk commandant werd.
Hij vroeg mij of ik met mijn mensen
de Zweedse artikelen die per schip in
de haven zouden arriveren, wilde
doen bewaken tot aan de consument
toe. Dit op verzoek van de Zweedse
vertegenwoordiger in Hilversum, die
de sterk geïnfiltreerde politie niet ver
trouwde.
Toen het schip aankwam werden
permanent twee man met aflossing
ingezet, terwijl het lossen van het
schip enige dagen duurde. Bij het
laden van de wagens was bij iedere
wagen een bewaking van twee man,
die meereden naar de vijf bakkerijen
(Van ’t Klooster, Wildschut, Paul Kai
ser en de twee coöperaties) en de
grossier Pastoor, waar het meel en de
andere artikelen naar toe gingen.
Die bakkerij en de zaak van de
grossier werden dag en nacht door
twee man bewaakt, om te voorkomen
dat er zou worden gestolen. Ook bij de
bezorging aan het publiek was steeds
bij iedere bakkerskar een man van
ons aanwezig. Twee ondercomman-
danten en ikzelf hielden dag en nacht
controle om te zien of alles klopte, en
om zo nodig in te kunnen grijpen. Dit
is echter nergens nodig geweest, en
als beloning kregen alle medewerkers
onder dankzegging een brood extra.
Wat ik later grappig heb gevonden
was, dat dit extra brood aan de bewa
kers van de bakkerijen (bij elkaar
dertig man) direct werd meegegeven,
terwijl de broden voor alle andere
medewerkers met een aparte bestel
ling bij mij thuis werden afgeleverd.
Iemand die zo’n grote bestelling bij
mij verdacht vond, heeft dit toen aan
gegeven, met het gevolg dat ik de
volgende ochtend vroeg bezoek kreeg
voor een huiszoeking. Omdat ik direct
begreep waarom het ging, nam ik de
heren mee en toonde hun twee bro
den, één voor mijn gezin en één voor
mij: de andere broden waren al af ge
haald. Zonder verdere huiszoeking
vertrokken de heren weer, maar zij
vervoegden zich wel bij de Zweedse
vertegenwoordiger, die mijn verhaal
natuurlijk bevestigde. Zo ging het in
Hilversum, en het brood was heer
lijk”.
Econo-
in de
ran hetl
in ge-
matise-
en voor
feit ge
de met
e tot en
de RAi
De Egyptische opvattingen over een her
vatting van de vastgelopen vredesbespre
kingen zijn vervat in een brief die premier
Moestafa Khalil dit weekeinde aan de
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, Cyrus Vance, zond.
„Egypte, dat in het verleden soepelheid
betoonde, heeft nieuwe flexibele denkbeel
den voor een hervatting van de onderhan-
delingen aangeboden”. Het is bereid het
overleg op elk gewenst tijdstip en op elke
gewenste plaats te hervatten. Maar Egypte
heeft niet zijn standpunt gewijzigd inzake
de noodzaak tot het binden van een ver
drag aan een tijdschema voor verkiezin
gen op de westelijke Jordaanoever en in de
strook van Gaza, aldus de bron.
Loderer dienen de extra vrije ploegendien
sten namelijk te worden afgetrokken van
de wekelijkse arbeidstijd. Een derde deel
van de grote tariefcommissie van de vak
bond deelt deze opvatting niet.
De tegenstemmers vinden dat er geen
sprake is van een daadwerkelijke verkor
ting van de 40-urige werkweek (wat for
meel juist is) en dat daardoor de inzet van
de staking, namelijk behoud van arbeids
plaatsen door wekelijkse werktijdverkor
ting, op geen enkele manier tot zijn recht
komt.
geleidelijke invoering van de 35-urige
werkweek
De staalstaking is één van de langdurig
ste en duurste geweest in de na-oorlogse
geschiedenis van Duitsland.
(Van onze redactie buitenland)
LUXEMBURG/BRUSSEL. De infla
tie in Nederland is het afgelopen jaar
beneden het gemiddelde van de geldont
waarding in de negen landen van de Euro
pese Gemeenschap gebleven. Volgens be
rekeningen van het Bureau voor de Statis
tiek van de EG bedroeg de inflatie in ons
land 4 percent, terwijl het gemiddelde
voor alle EG-landen 7,3 percent was.
taanse
t.
erkrij-
treden
itische
zingen
t deze
Voordat de vergadering van de grote
tariefcommissie begon, was er ook een
kleine demonstratie van stakers, die luid
keels verkondigden zich „belazerd te voe
len”. Zij vestigden er de aandacht op dat
het bereikte akkoord loopt tot en met 31
december 1983 en dat er voor die tijd dus
geen begin kan worden gemaakt met een
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. De Sovjet-Unie heeft de
Engelse regering gisteren voor de tweede
keer binnen twee maanden gewaar
schuwd voor de ernstige gevolgen die de
verkoop van Engels militair materieel
aan China zou hebben voor de ontspan
ning.
Het akkoord dat voorziet in een loons
verhoging van vier procent, meer vrije
ploegendiensten en zes weken vakantie
vanaf 1982 voor alle werknemers, moet
nu nog goedgekeurd worden door tenmin
ste 25 procent van de georganiseerde
werknemers in de staalindustrie van
Noordrijn-Westfalen, Bremen en Osna-
brück. De vakbond gaat ervan uit dat dit
ook zal gebeuren.
Amerikaanse functionarissen hebben
gisteren melding gemaakt van een aan
zienlijke uitbreiding van het aantal Chine
se troepen en gevechtsmaterieel bij de
grens met Vietnam.
In november heeft de Brezjnjev ook al
kritiek geleverd op het Engelse voornemen
om gevechtsvliegtuigen van het type Har
rier aan China te leveren. De Britse rege
ring heeft toen niet gereageerd op de waar
schuwing van Brezjnjev. Op de nieuwe
boodschap van de Russische president zal
niet worden geantwoord voordat premier
Callaghan morgen uit Guadeloupe is te
ruggekeerd, zo werd in Londen meege
deeld.
Bij zijn aankomst op het Caraibisch ei
land heeft Callaghan met nadruk ver
klaard, dat de verkoop van de gevechts
vliegtuigen geen duurzame gevolgen zou
moeten hebben voor de relatie tussen Oost
en West. Hij voegde hieraan toe, dat hij
bereid was een „tijdelijk slecht humeur”
van de Sovjet-Unie het hoofd te bieden.
Volgens het Milanese dagblad Corriere
della Sera heeft Brezjnjev ongeveer vijf
weken geleden ook een brief aan de Itali
aanse premier Andreotti geschreven,
waarin hij waarschuwde tegen wapenleve
ranties van Italië aan China.
i Zaken
eschool
jesloten
‘lijkend
leleid in
ien ver-
rkunde
bekend
(ren die
tblemen
het mi-
Frankrijk heeft de Vietnamese inmen
ging in Cambodja veroordeeld, maar het
kritiseerde tegelijkertijd het optreden van
het Cambodjaanse bewind, in de voorma
lige Franse kolonie. Het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Parijs heeft ver
klaard, dat Frankrijk stappen van de Ver
enigde Naties zal steunen om de souverei-
niteit van Cambodja te herstellen.
CAIRO (Reuter). Egypte heeft zijn standpunt inzake de belangrijkste geschilpun
ten met Israel betreffende een vredesverdrag verzacht, maar het houdt nog vast aan
een tijdschema voor Palestijns zelfbestuur. Dit heeft een zegsman op het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Cairo gisteren meegedeeld.
De afwezigheid van zo’n tijdschema zou
het vredesverdrag maken tot een afzon
derlijk akkoord en dat is als zodanig voor
Egypte onaanvaardbaar.
Genoemde bron zei voorts dat premier
Khalil in zijn brief aan minister Vance
duidelijk maakte dat Egypte de Ameri
kaanse interpretatie zou aanvaarden van
artikel 6 van het ontwerpverdrag. Die in
terpretatie bevestigt Egyptes recht om te
voldoen aan zijn verplichtingen volgens
het collectieve Arabische defensieverdrag
van 1951 ingeval van agressie tegen een
Arabische staat. Het huidige ontwerp stelt
het bilaterale pact tussen Egypte en Israel
boven een ander verdrag dat Egypte even
tueel getekend heeft.
(Van onze redacteur in West-Duitsland, Hans Amesz)
BONN. De „grote tariefcommissie” van de vakbond IG Metall heeft gisteren met 87
tegen 38 stemmen het akkoord goedgekeurd dat zondagmorgen was bereikt door de
onderhandelingscommissies van werkgevers en werknemers in het Westduitse staalcon
flict. Het bestuur van de werkgeversorganisatie heeft eveneens „ja” tegen het akkoord
gezegd en tegelijkertijd besloten dat de uitsluiting van circa 30.000 staalarbeiders met
ingang van vanmiddag wordt opgeheven.
ter-president Paul vanden Boeynants,
een Brusselse christen-democraat.
De suggestie van Cools is een klap in
het gezicht van de Vlaamse christen
democraten. De CVP wil graag alleen
met de socialisten uit Vlaanderen alsme
de uiteraard met de Waalse christen
democraten, gaan regeren. Maar Cools
houdt vast aan zijn voor de verkiezingen
plechtig gesmeed verbond met het Brus
selse FDF, de grootste partij in het
hoofdstedelijk gewest. De FDF moet in
de regering blijven, zegt Cools.
Als het FDF blijft, dan zal ook de
Vlaamse Volksunie de laatste partner
in de coalitie van premier Leo Tinde-
mans, die in oktober ten val kwam
weer mee moeten doen. Maar de Volk
sunie, de grote verliezer van de verkiezin
gen van half december, voelt meer voor
een verfrissende oppositiekuur. Ook is
de CVP de Volksunie en vooral het FDF
liever kwijt als er een nieuwe regering
moet worden gevormd. CVP-voorzitter
Martens mag de politieke knoop nu gaan
ontwarren, maar deinst daar blijkbaar
voor terug.
Zaterdag voerde minister Claes, een
gematigde Vlaamse socialist, die in beide
landsdelen wordt geaccepteerd, nog een
drie uur lang gesprek met de leiders van
de Vlaamse en Waalse christen-democra-
ten en socialisten. Maar blijkbaar zonder
enig succes. De jongste zet van Cools
handhaaf de huidige regering maakt
de situatie nog moeilijker. Tenzij Cools
Volgens het Vietnamese legerblad Quan
Doi Nhan Dan zullen Vietnam, Cambodja
en Laos na de militaire nederlaag van het
Cambodjaanse bewind samen kunnen
gaan om een nieuwe toekomst op te bou
wen, overigens „als volledig onafhankelij
ke staten”. Laos is sinds de afschaffing
van de monarchie, eind 1975, een volksre
publiek waar de communistisch georiën
teerde Pathet Lao aan de macht is. Zowel
China als Cambodja hebben Vietnam her-
werd gezegd, dat „alle landen, die streven
naar vrede, stabiliteit en een onafhankelij
ke staatsvorm in Zuidoost-Azië, bij de
twee betrokken partijen moeten aandrin
gen op terughoudendheid”. In de verkla
ring werd verder aangedrongen op de te
rugtrekking van alle buitenlandse troepen
uit Cambodja, het garanderen van de inte
griteit van alle grenzen in dit gebied en het
voorkomen van uitbreiding van het con
flict.
Prins Norodom Sihanoek, het voormali
ge staatshoofd van Cambodja, heeft giste
ren op een persconferentie in Peking opge
roepen tot een veroordeling van de „Viet-
(Door onze redacteur in Brussel,
Jan Gerritsen)
BRUSSEL. Wilfried Martens, voor
zitter van de Vlaamse christen-demo-
cratische CVP, is door koning Boude-
wijn gevraagd een nieuwe regering te
vormen. Drie weken na de algemene
verkiezingen, die slechts geringe ver
schuivingen tot gevolg hadden, is de
Belgische politieke crisis hiermee in een
beslissend stadium gekomen. Martens
vroeg gisteren overigens een etmaal be
denktijd voor het aannemen van de for-
matieopdracht.
Na ruim twee weken van eindeloze
gesprekken met alle Belgische politieke
leiders maakte Willy Claes, Vlaams soci
alist en minister van Economische Zaken
Mevrouw Chr. van Nieuwenhuizen,
inmiddels 83 jaar, was in het laatste
oorlogsjaar waarnemend chef van de
afdeling Pensioenen en Bedrijven te
Utrecht. Ook de voedselvoorziening
ressorteerde onder haar. Ze vertelt:
„Er waren vele ambtenaren ziek
thuis. Slechts een klein kringetje
werkte nog in de ongestookte vertrek
ken. De „ingewijden” wisten hoe be
nard de situatie was. De NSB-burge-
meester Van Ravenswaay riep alle
kopstukken op voedselgebied bijeen
in de kamer van B. en W. Hijzelf
verliet het stadhuis niet meer (angst
voor bijltjesdag?). Hij opende de ver
gadering (waar ik als enige vrouw
aanwezig was) met de mededeling dat
er nog voor één week voedsel in de
stad was. We moesten onze uiterste
krachten inspannen om nog wat bin
nen te halen. Er kwamen suggesties,
die onuitvoerbaar waren. Toen zei
Van Ravenswaay: „Weet er dan nie
mand wat?” Ik riep luid: „Ja, ik bur
gemeester!”. „Wat dan?”, vroeg hij.
Antwoord: „Door de lucht!”
Hij was woedend, sloeg met de ha
mer op de tafel en zei: „Ik sluit de
vergadering!”
We liepen allen achter hem aan de
kamer uit. Een collega kwam mijn
kamer binnen en zei: „Hoe dorst je!”
Ik antwoordde: „Geen moed, slechts
een ingeving.”
Deze ingeving is zeer kort daarna
een feit geworden. We stonden op het
dak van het Utrechtse stadhuis (door
een luik erop geklommen). Ik zwaaide
met mijn EHBO-schort met het Rode
Kruis er op. Toen de Canadezen op 5
mei 1945 Utrecht binnenreden, zeiden
zij tegen burgemeester Ter Pelkwijk.
„We zien alleen juichende mensen”.
Burgemeester Ter Pelkwijk ant
woordde: „De mensen met hongeroe
deem zijn thuis!”
trijfël
in de huidige en de vorige regering, giste
ren een einde aan zijn carrière als infor
mateur. Op het koninklijk paleis in La
ken bracht hij het Belgische staatshoofd
ongetwijfeld een tamelijk somber ver
slag uit over de politieke situatie in het
land.
Als leider van de grootste politieke
formatie in België is Martens vervolgens
door de koning verzocht verantwoorde
lijkheid te nemen als formateur, zoals
men dit in België pleegt te zeggen. Het
wekte geen verwondering dat de CVP-
leider aarzelde: een uur voordat minister
Claes naar Laken ging, bepleitte de
Waalse socialistische leider André Cools
voortzetting van de huidige „overgangs
regering”, die geleid wordt door minis-
Een woordvoerder van de Engelse rege
ring maakte gisteren bekend, dat een
boodschap van die strekking van de Russi
sche president Brezjnjev is ontvangen
vlak voor het vertrek van premier Callag
han naar de informele topconferentie op
Guadeloupe.
Hoge functionarissen van het Verbond
van Zuidoostaziatische landen ASEAN
zijn gisteren in de Indonesische hoofdstad
Jakarta bijeengekomen om een voorstel
voor een topconferentie te bespreken. Pre
mier Kriangsak Chamanand van Thai
land, één van de ASEAN-landen, verklaar
de, dat het uitgesloten is dat de organisatie
enige vorm van militaire actie zou onder
nemen. Hij benadrukte dat de ASEAN
primair een economisch blok is. Japan
heeft te kennen gegeven, dat het wellicht
zijn economisch hulpprogramma voor
Vietnam zal herzien in het licht van de
recente gebeurtenissen.
rf- Niet alle arbeiders zijn het eens met het
akkoord. Op het spandoek: „Dit compro
mis is slecht”
Heng Samrin, de leider van FUNSK,
■heeft gisteren een acht leden tellende Re
volutionaire Raad ingesteld, zo heeft radio
■Hanoi gemeld. Als voorzitter van deze
Raad treedt Heng Samrin zelf op. Vice-
voorzitter en minister van Defensie is Hem
Sovana. Chea Sim is belast met Binnen
landse Zaken en Mun Sen met Buitenland
se Zaken. De namen van de overige leden
van de Revolutionaire Raad zijn niet be
kend.
Het is niet duidelijk, of de opstandelin
gen inderdaad geheel Cambodja in han
den hebben. Het Revolutionaire Volksco
mité beweert dat dit het geval is, maar
sommige radioberichten maken nog mel
ding van strijd tussen de opstandelingen
en de regeringstroepen. Volgens berichten
die het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft ontvangen zou er in
het noordwesten van Cambodja, niet ver
van de grens met Thailand, nog steeds
worden gevochten.
De Amerikaanse regering heeft gisteren
een dringend beroep gedaan op de Sovjet-
Unie, af te zien van militaire interventie in
Cambodja. In de Amerikaanse verklaring
BRON IN CAIRO:
Nog strijd verwacht tegen
nieuw Cambodjaans bewind
gisteren in Peking. Sihanouk wil vandaag in de VN een pleidooi houden. Links de voormalig premier Penn Nouth.
namese invasie”. Volgens de prins heeft
Peking de „wettige regering” van Cam
bodja wapens, machines en voedsel maar
geen soldaten toegezegd.
Vandaag zal een delegatie van het uit
Phnom Penh verdreven bewind in New
York arriveren om de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties toe te spreken over de
recente gebeurtenissen in Cambodja. Vo
rige week had de Cambodjaanse regering
al om een spoedbijeenkomst van de Veilig
heidsraad gevraagd.
