Pianoconcert door Malcolm Frager zeer stoer neergezet
premieres
Haarlemse bluesrockgroep na jaren uit de as herrezen
Nieuwe Revelator heeft geen kapsones
Beheerste directie bij
Carlo Maria Giulini
a
Jute II: De gewone man en zijn
verzoening met „het gele gevaar”
ffl®Sheraton Bangkok Hotel
Vandernoot bewijst 9f,'~
zich in Brahms
Maritiem museum
niet in schepen
ondergebracht
ND
MEI
EN
ANI
LDI
LEN
DA
DA
INS
AA
HU
UIS
I
5?
Sheraton Schiphol Inn
y
Krebbers geeft vioolconcert innig-lyrische vertolking
Zonde
Haarlems Kunstenaars Kollektief over Amerika China
door John Oomkes
Wim Kan op het ijs
gevallen
Roof uit kathedraal
van Lyon
S-3
12
13
KUNST
DONDERDAG
JANUARI
19 7 9
I 8
ia
ien
t 6-8
68
HAARLEM. Chinezen zijn
verslaafd aan opiumschuiven en
aan pingpongen. Ik heb het een
heel gewone man in gezelschap
van zijn hond horen zeggen nog
wel in een Chinees restaurant.
Woensdag tijdens het lunchthea-
ter in de Toneelschuur. Het betrof
de tweede aflevering van Jute, de
manifestatie van het Haarlemse
Kunstenaars Kollektief, die een
jaar duurt en in maandelijkse de
len verspreid over de stad ver
schijnt. Onderwerpen uit de dage
lijkse nieuwsvoorziening die
plotsklaps fel oplaaien, doch die
weer even vlug verdwenen lijken,
zijn voor Jute aanleiding ze apart
te belichten. In Jute II gaat het
over dé verrassing van de laatste
tijd: de merkwaardige vriend
schap tussen Amerika en commu
nistisch China.
<^Thaï Airways International Ltd
Wigbolt Kruijver met Gerrit van Dijk als de Chinese ober en de hond Joost in Jute II.
age)
85,-
Carl Zuckmayers toneelstuk De
Kapitein van Köpenick gaat aan
staande vrijdag in première bij to
neelgroep Theater, in de Nijmeegse
Stadsschouwburg. Het stuk kreeg
vooral grote faam door de schitteren
de hoofdrol die de Duitse acteur
Heinz Rühmann in de gelijknamige
film speelt. Bij Theater staat Bernard
Droog in de rol van de pseudo-kapi-
tein en dat houdt een zekere belofte
in. René Lobo heeft de voorstelling
geregisseerd. Frank Raven ontwierp
decor en kostuums. Aanvang 20 uur.
Mickery komt op 23 januari met
een nieuwe eigen theaterproduktie.
Onder de titel Outside staat de gif
ramp in het Italiaanse dorp Seveso
centraal. Het is het eerste van een
aantal projekten in Mickery waarin
„het nieuws van alledag” tot onder
werp voor een theatervoorstelling is
gekozen. Onder leiding van Neil John
ston heeft een internationaal samen
gestelde groep spelers deze eerste af
levering over de kwaliteit van het
leven ontwikkeld. Blijft t.m. 10 febru
ari in het Mickery theater aan de
Rozengracht in Amsterdam, waar het
zich zal moeten ontwikkelen om in het
circuit terecht te komen.
In Eindhoven, Stadsschouwburg,
is zaterdag a.s. de première van De
Mensenhater (Le Misantrope) van Mo
lière. Een stuk dat de adel hekelt aan
het hof van Lodewijk XIV. Globe
speelt het stuk en de belangrijkste
rollen zijn voor Joost Prinsen, Nora
Kretz, Bob van Tol, Theo de Groot en
Huib Rooymans. Gerardjan Rijnders
regisseert het. Aanvang 20.15 uur.
LEIDEN. De cabaretier Wim
Kan is op een ongelukkige manier
ten val gekomen tijdens het
schaatsen. Hij zal geruime tijd
nodig hebben om van de val te
herstellen, waardoor zijn optre
den in de Leidse schouwburg op
26 en 27 januari niet door zal
kunnen gaan.
Op dit evenement volgde dan nog het
Tweede Pianoconcert, met de Amerikaan
Malcolm Frager als solist. Brahms voltooi
de dit kleurrijke opus 83, met zijn breed-
zangerig andante en gepassioneerd scher
zo, twee jaar vóór de Vierde Symfonie en
gaf daarbij de piano een dominerende
functie in een symfonisch geheel. Zoals
steeds meer mode wordt, zondigt ook Mal
colm Frager enigszins tegen de structuur
van het werk door de pianopartij in een
overwegend super-stoere aanpak solis
tisch te óver-accentueren. Maar die zonde
is gemakkelijk te vergeven en te vergeten,
door de felheid en gloed die deze 43-jarige
pianist van internationale reputatie in zijn
spel weet te leggen.
De dan inmiddels 52-jarige componist uit
zich in de „Vierde” als lyricus, maar dan
met zó’n monumentale allure, dat deze
symfonie naar psychische inhoud, onge
wild en daaróm juist tóch Brahms’ „hero
ïsche” is geworden. En die achtergrond is
in de klinkende visie-Vandernoot, waarbij
architectonische opbouw en muzikale ex
pressie op elkaar zijn afgestemd, in een
haast optimaal helder daglicht gesteld.
De onrustige branding van het openings-
deel, de elegische zang van het andante, de
wilde, demonische humor van het Scherzo
en de alles overkoepelende macht van de
op de chaconne gebaseerde, meesterlijke
finale; alle delen werden op dit NPO-con-
cert dat overigens niet zozeer door tech
nische kwaliteit uitblonk met grote gees
telijke concentratie en intensiteit tot leven
geroepen, waarbij elke overdaad aan pa
thos uit de weg werd gegaan, maar waarin
de waarachtige hartstocht zegevierde.
De tijden veranderen echter ondanks
John Travolta. In de slipstream van het
succes van Nederlandse groepen als Her
man Broods Wild Romance en Gruppo
Sportivo blijkt er toch zo langzamerhand
weer meer emplooi voor andere binnen het
rockidioom opererende vaderlandse muzi
kanten. En ach, het bloed kroop tenslotte
ook bij Tom waar het niet gaan kan en de
vingers jeukten voor je er zelfs maar erg in
had. In september jongstleden klikte het
weer eens tussen Frans ten Kleij, de oude
Revelator-gitarist en Huissen en het duur
de niet lang of in de oefenruimte onder het
Witte Tejater in IJmuiden gonsde het weer
als bijna tien jaar geleden toen het nog het
PEN-gebouw werd genoemd. John the Re
velator zag opnieuw het daglicht.
Morgenavond klinkt in het Haarlemse
jongerencentrum DAC aan de Ripperda-
straat 13a, waar de formatie vanaf 21 uur
optreedt, het officiële startschot voor een
nieuwe race tegen de tijd. Hoewel Tom
Tom Huissen, spil van de herboren John
the Revelator: „We beweren helemaal niet
dat we voortreffelijk zijn, maar d’r ge
beurt wel wat als we spelen”.
groepen als Fleetwood Mac, Mayall Cream
en ook een Jimi Hendrix op. Je hoorde
niets anders. Ik raakte bevriend met Peter
Green, Fleetwoods gitarist. Ik heb die pe
riode heel intensief meegemaakt. Toen ik
in Nederland terugkwam had ik veel van
de eerste clubconcerten waarop- dergelijk
op de bluesgerichte bands speelden opge
nomen. The Revelator werd in 1969 opge
richt als een soort Nederlandse Fleetwood
Mac. We speelden feitelijk hetzelfde mate
riaal, kopieerden de muziek die ik op de
band had staan”.
Tom Huissen, in het dagelijks leven ver
bonden aan de provinciale economisch-
technologische dienst, kan men de nodige
zelfspot terugkijken op die voor hem tur
bulente jaren. „Natuurlijk was het alle
maal vreselijk onvolwassen. Als iemand
anders geen bluesschema speelde begon je
al te fluiten. En de Revelator zelf was een
band die een zaal op zijn kop kon zetten,
hoor. Vaak zeggen mensen tegen me: je
bent nu dertig, wat heb je er aan gehad.
Tja, wat een vraag.' Moet ik dan elke avond
voor de televisie zitten? Natuurlijk heb ik
me altijd uitgesloofd, maar niet voor het
succes waaraan zij denken. Het is een
hobby, spelen in een band. Het levert niets
op. kost me enkele duizenden guldens per
jaar. Maar als ik achterom kijk, dan had ik
het allemaal voor geen goud willen mis
sen”.
„Het is een bepaalde belevenis geweest
en daarbij, ik heb altijd een goede sfeer in
de band gehad. Ook in Hellhound, waar
we juist niet op blues gericht waren en
eigen repertoire probeerden op te bouwen.
Je eigen levensverhaal, je ervaringen in de
muziek. Dat werd de Boarding School
Session, een langere compositie over mijn
ervaringen op de kostschool waar ik een
groot deel van mijn jeugd heb doorge
bracht. Maar het was een jaar of vier
geleden moeilijk om aan werk te komen,
op te treden. Hellhound viel uit elkaar
omdat we creatief uitgeput waren”.
Over de nieuwe Revelator. Tom: „Deze
band heeft helemaal geen pretenties. We
beweren helemaal niet dat we nu zulke
voortreffelijke musici zijn. Maar er ge
beurt wel wat. 't Is dynamisch, terug naar
de „roots”, terug naar de bliles. Het heeft
dezelfde dynamiek als de oude Revelator.
We willen met het publiek spelen, zorgen
dat er wat in een zaal gebeurt. Het verschil
is dat het allemaal veel kompakter toegaat,
met afgeronde nummers. Zo’n program
ma moet je achter elkaar kunnen afwikke
len. Een duidelijke op- en afbouw hebben.
Er is ook een goede lichtshow. Voor de rest
is het stampen wat we doen, niet zo kei
hard dat je horen en zien vergaat, maar
wel met een stevige sound”.
„Straks staan we met een te gekke band,
op het moment kan dat uiteraard nog niet,
al marcheert het'al lekker. Het materiaal?
We zijn nogal georiënteerd op het werk
van Albert en Freddie King, maar hebben
daarnaast ook bewerkingen van klassie
kers als Little Red Rooster gemaakt waar
je het origineel niet eens aan terugkent”.
De nieuwe Revelator is weer een blues
rockgroep dus. Wel degelijk een band met
mogelijkheden als je op de bezetting af
gaat. Huissen bast en zingt, Frans ten Kleij
speelt gitaar en de saxsectie lijkt met oude
bekenden als Hille van der Galiën en Wil
lem Smit ook van wanten te weten. Nieuw
zijn gitarist Wim Jutjens en drummer
Siegfried van der Klugt, die uit de Haar
lemse New City Blues Band is overgeko
men. Waar de herboren Revelator verder
prijs op stelt? Huissen: „Geen overspan
nen hersenschimmen; we hoeven het niet
zo nodig te maken. Zoiets levert alleen
maar frustraties op. Wat telt is de sfeer in
de band. En spelen, véél spelen. Wat er
verder komt is meegenomen, denk ik
maar”. Hm, duidelijker kan het niet. In
ieder geval kan Tom zijn energie voorlopig
weer kwijt.
santé partituur. De opera Semiramide - of
Semiramis - is overigens volkomen en to
taal vergeten, al heeft hij tot 1895 een
eervolle plaats op de repertoires gehad.
Een werk dat tot de dag van vandaag
repertoire heeft gehouden, is Moessorgs-
ky’s cyclus Schilderijen van een tentoon
stelling, die woensdagavond uiteraard in
de (geniale) orkestbewerking van Maurice
Ravel werd uitgevoerd. Hier kon de nog
steeds beheerste aanpak van Guilini ex
panderen naar scherpere contrastwer
king, waarbij het hele orkestapparaat op
grandioze wijze werd benut.
GEMMA COEBERGH
Het oude maritiem museum „Prins Hen
drik” gaat binnenkort tegen de vlakte. Het
gebouw aan de Rochussenstraat moet wij
ken voor een nieuwe metro-lijn.
De afdeling kunstzaken op het Rotter
damse stadhuis deelt de mening van direc
teur Van Empelen. De Leuvehaven vol
doet volgens kunstzaken aan alle voor
waarden: het museum ligt in het centrum
en is goed bereikbaar. Bovendien ligt in de
Leuvehaven het museumschip „de Buffel”
dat waarschijnlijk in het najaar open gaat.
in zijn geheel resulteerde in een dynami
sche uitvoering, waarvan morgenavond de
Haarlemse pendant waarschijnlijk nog
aan communicatieve zekerheid tussen so
list en orkest zal winnen.
JOHAN VAN KEMPEN
ROTTERDAM (ANP). Het plan om
het nieuwe maritieme museum in Rotter
dam te huisvesten in een of twee vracht
schepen is van de baan. Directeur P. van
Empelen voelt er weinig voor. Hij ziet zijn
nieuwe musuem liever verrijzen in het
centrum, aan de Leuvehaven.
Jute begint de maandelijkse aflevering
steeds met een theaterpresentatie in de
Toneelschuur. Voor Amerika en China ligt
bij Jute de overwinning in de eenvoud: de
nieuwe dimensie van het Chinese restau
rant; de verzoening van de gewone man
met „Gele gevaar”.
Het Haarlems Kunstenaars Kollektief
wordt gevormd door Pieter Zwaanswijk,
Gerrit van Dijk, Wigbolt Kruijver en Luc
van de Lagemaat met als gast de hond
Joost, die een zwijgzame hoofdrol speelt in
elk deel van „Twaalf diepzinnige gesprek
ken met mijn hond”. Woensdag is er, voor
afgegaan door een sterke animatie-spot,
weer zo’n diepzinnig gesprek geweest tus
sen Wigbolt Kruijver en zijn hond, die
tijdens het betoog van zijn baas toekijkt
alsof hij het zelf veel beter zou kunnen
uitleggen.
De manier waarop het onderwerp in de
voorstelling behandeld wordt, doet den
ken aan de radioserie van jaren geleden,
waarin een eenvoudige man een alledaags
commentaar gaf op grote gebeurtenissen:
De Gewone Man zegt er het zijne van. Dat
gebeurt ook door Wigbolt als hij met een
afstandelijk aangemeten accentje over de
nieuwe relatie tussen de Verenigde Staten
en China en de Coca-Colacultuur praat.
Vergissingen, versprekingen en burger-
mansfoutjes (schitterend over Taiwan) la
ten zien hoe de man in de straat precies
weet waar de schoen wringt, ook al kan hij
het niet zo goed uitspreken en verwart hij
de namen wel wat.
Jute II is een uitstekende eenakter ge
worden, gespeeld in een prachtige Chi-
nees-restaurantentourage, waarbij het he
le Kunstenaars Kollektief nu in de scène
kwam. Naast Wigbolt een prachtige Chine
se ober van Gerrit van Dijk, Luc van de
Lagemaat als eten halende klant en
Zwaanswijk als stille getuige dat er ook
buiten zo’n restaurant nog iets is. Wie het
niet zag, heeft iets gemist.
Ook de Vishal-etalage is weer klaar. Te
gen de ruit is in een kader van kranten
(waaruit het nieuws bijvoorbeeld tot ons
komt) een fotoserie geplakt waarmee de
toenadering tussen de twee wereldmo-
gendheden ironisch wordt weergegeven.
In elke foto is een uitsparing waardoor je
naar binnen kunt kijken. Bewondering is
op z'n plaats als in zo’n korte tijd zo direct
en treffend kunstzinnig op de actualiteit
kan worden ingespeeld.
KO VAN LEEUWEN
’4,
>62,
44,
107,
112,
126,
109,
>65,
’43,
144,
'49,
>18,
14,
15,
128,
133,
>84,
02,
81,
B
Een van de mooiste stukken van
Tsjechov, Drie Zusters, gaat komende
zaterdag in première in de Stads
schouwburg in Amsterdam. De rollen
van de zusters Irina, Masja en Olga
worden respectievelijk gespeeld door
Christine Ewert, Petra Laseur en Si-
grid Koetse. Hans Croiset doet de
regie. Chiem van Houweninge maak
te een nieuwe vertaling voor deze
voorstelling, die gespeeld wordt door
het Publiekstheater. Decor en kos
tuums zijn van Frank Raven. Aan
vang 20.15 uur. Op 22 februari komt
deze voorstelling naar Haarlem.
HAARLEM. Exit John the Revelator
werd er in Haarlem en de IJmond gedacht
toen de alleraardige regionale bluesrock-
formatie van die naam in 1974 bezweek.
Natuurlijk, er kwam een vervolg op met
de vervaarlijke naam Hellhound, een kol
lektief dat een drietal jaren opereerde
met aan Wishbone Ash en de symfonische
hoek ontleende karaktertrekjes. Maar ook
dat initiatief bleek een doodlopende zaak.
Tom Huissen, spil in beide bands en een
dynamisch baasje, zocht eervorig jaar
naar een aanvaardbaar alternatief. Geen
van de aangezochte makkers paste echter
in het opnieuw beoogde bluesrockpatroon
en de basgitaar werd door de Haarlemmer
aan de wilgen gehangen. Je kon Tom in
die dagen kilometerslange fietstochten
zien afleggen. Om de energie maar kwijt
te raken.
Huissen de direkte toekomst van de nieu
we band nuchter bekijkt en zich bewust is
van het feit dat de eerste editie van The
Revelator juist vanwege te overspannen
aspiraties op de klippen liep. Het blijkt een
dankbaar gespreksonderwerp. „Ach”, ra
telt Tom, „je moet niet vergeten dat we in
een andere tijd leven. Zo rond 1969, 1970
waren we een stel mafketels. Een stelletje
jongens van het Mendelcollege in Haar
lem. Helemaal gek van Elmore James en
die oude bluesknakkers”.
„Vreselijk puriteins waren we zodra het
over de blues ging. Eng gewoon, Maar ja,
zo tussen 1966 en 1968 woonde ik een
tijdje in Londen en juist toen kwamen
MALCOLM FRAGER
Vandernoot stemde de orkestpartijen
zoveel mogelijk af op de golflengte waarop
Frager Brahms benadert. Vaak was er
wisselwerking die naast enorme zwaarte,
toch ook plaats liet voor lichte opgewekt
heid en zelfs tederheid. Een samenspel dat
SHERATON HOTELS INNS WORLDWIDE
E-10.KRUISWEG495, 2132 NA HOOFDDORP.THE NETHERLANDS
TEL 02503-15851TELEX41646
LYON (DPA). Uit de schatkamer van
de kathedraal van de Franse stad Lyon
zijn kunstschatten ter waarde van tien
miljoen frank (ongeveer 5 mln) gestolen.
Naar de politie maandag bekendmaakte,
moeten de dieven zich woensdagavond al
hebben laten insluiten in de kerk. Met een
nagemaakte sleutel zouden zij zich toe
gang hebben verschaft tot de schatkamer.
Slechts de waardevolste stukken zijn ver
dwenen, zoals met emaille versierde voor
werpen uit de 13de eeuw, gotisch snijwerk
in ivoor, een uit de 16de eeuw stammend
agaten kruis, wandtapijten, kelken en bor
den.
BEVERWIJK. Wat er ook voor theo
rieën in omloop zijn inzake de muzikale
voorkeuren die André Vandernoot er op
na zou houden, of omtrent diens mogelij
ke predispositie voor bepaalde componis
ten (Beethoven zoals onder meer wordt
gezegd); gisteravond heeft deze musicus
met zijn Noordhollands Philharmonisch
Orkest in elk geval bewezen óók een echte
Brahms-dirigent te zijn. Want op het in de
Beverwijkse Vredevorstkerk gegeven
abonnementsconcert waarvan het ge
heel aan Brahms gewijde programma vrij
dagavond in het Haarlems Concertge
bouw zal worden herhaald gaf Vander
noot een boeiende visie weg op de Vierde
Symfonie.
In Brahms’ muziek vinden de romanti
sche gevoelswereld en de vormscheppen
de kracht van de barok en de klassieken
tezeer een synthese, om het „heroïsche”
element al te sterk op de voorgrond te
kunnen laten treden. Brahms was geen
heroïsche figuur, al probeerde de compo
nist dat zichzelf langdurig wijs te maken.
Die van zelfkennis gespeende instelling
spreekt met name heel duidelijk uit de
Eerste Symfonie, waarin de geforceerd-
titanische uitingen in de richting wijzen'
van vermeende verwantschap met zijn
toenmalige idool: Beethoven. Later heeft
Brahms zijn eigen natuur meer leren dóor-
gronden en respecteren, waarbij hij zelf
tot de ontdekking moet zijn gekomen dat
zijn Eerste Symfonie eigenlijk meer ge
tuigt van heldenverering dan van helden
dom.
En het is juist de bewustwording van
zijn contemplatieve geestelijke structuur,
die het Brahms mogelijk maakt in een
volledig-zichzelf-zijn de hoogste toppen
van zijn symfonisch kunnen te bereiken.
AMSTERDAM. Na tussen de jaren
1872 en 1880 volgens eigen zeggen „zu viel
und zu unkritisch gecomponeerd te heb
ben, ging Richard Strauss zich na 1880
toeleggen op de grotere structuren. Zo
ontstonden in die tijd het strijkkwartet in
A opus 2, de cellosonate opus 6 en het
vioolconcert opus 8.
Vooral dit laatste heeft nooit succes ge
had, terwijl het toch een opmerkelijk werk
is voor een 17-jarige. Maar waarschijnlijk
vroeg de geest van de tijd om solopartijen
met meer spektakel en een expansievere
orkestpartij, want ondanks vele Paganini-
achtige hoogstandjes - met name in het
derde deel - blijft de sfeer van het hele
werk ingetogen.
Deze sfeer werd juist bijzonder raak
getroffen in de uitvoering van Herman
Krebbers en het Concertgebouworkest on
der de exacte en beheerste directie van
Carlo Maria Guilini, woensdagavond in
het Amsterdams Concertgebouw. En kon
je in het eerste deel van dit, grotendeels
tijdens de wiskundelessen op het gymnasi
um geconcipieerde vioolconcert nog wat
vormtechnisch zwakke plekken signale
ren, de ingetogen lyriek van het tweede en
het gracieuze karakter van het derde deel
resulteerden in zeer fraaie muziek, die
overigens wat idioom betreft meer met
Mendelssohn gemeen heeft dan met de
latere Richard Strauss.
Meesterviolist Herman Krebbers droeg
daar met de innig-lyrische vertolking van
de solopartij uiteraard het nodige toe bij,
hetgeen hem een uitbundige en verdiende
waardering van de zijde van het publiek
opleverde.
Tevoren had dirigent Carlo Maria Guili
ni zijn beheerste aanpak al duidelijk gede
monstreerd in de ouverture Semiramide
van Rossini, waar met fijn genuanceerde
schakeringen zo veel mogelijk gemaakt
werd van een op zich niet bijster interes-
pe
'00,- 1521
1.000,
500,
-3-76 ai
3, 156;
3-77 a
per 1-J
10,-: 168
90, 2598
9 ATB.
'OREN
Crediet
isterdan
Rotter
Dros
lertoge»
n Jonke
m.
•IJ VOOI
ADMINI
SN B.1
IE VI
RE VA
IHEID
NNESO
PROV,
O ANN!
>ERLAN
r.
ming a
Ao 196
08.000,-
12-1-1
!F 1-3-1
0, 68, 7
148, Ifi
336, 36
506, 54
643, 65
731, 73
824, 84
1011
112
1251
141
151!
1561
161!
1671
178!
189!
1951
2021
2131
2241
240!
2546
271!
2821
2991
(ADVERTENTIE)
festival
Kom volgende week op 22 t/m 26 jan. naar de Sheraton Op 23,24 en 25 januari, tussen 19en 21 uur, worden speciale
Schiphol Inn voor uw a la carte lunch of diner. U kunt dan Thaise dansen en rituele gevechten gepresenteerd.
genieten van een keuken die u nog niet kent: deThaise. De organisatoren van dit exotische gastronomische gebeuren
Dan zwaait eenThaise meesterkok de skepter in onze keukens, zijn:Thai Airwaysinternational Ltd., Sheraton Bangkok Hotel en
verzorgenThaise gastvrouwen de bediening en voeren natuurlijk... Sheraton Schiphol Inn
vliegtuigen elke dag alles vers aan wat nodig is.
