Khomeini vrijdag terug naar Iran
Westduitse
zendmasten
bewaakt
1
Na overlopen van veiligheidsman
Doden door slecht
weer in VS
Algerije kiest 7
februari president
Gericht tegen westelijk deel Sovjet-Unie
Huis aangestoken:
17 slachtoffers
Libanon
Raadsman
Wijkagenten
Andere trein i
2
3
19 7 9
BINNEN- EN BUITENLAND
JANUARI
2 2
MAANDAG
door Nico Scheepmaker
•rand
leken
(baar
i wej
nhang
n pand
i zater
vaarde
ens de
gsdeut
tratie
aften
rsnet
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS-TEHERAN. Hoewel
ayatollah Khomeini de bevolking
in Iran heeft opgeroepen alle ideo
logische meningsverschillen bij te
leggen en eensgezind te bouwen
aan de toekomst van het land,
komen vanuit Iran in toenemende
mate berichten over botsingen
tussen sji’iten en socialisten en
communisten. Khomeini die dit
weekeinde aankondigde vrijdag
naar Iran terug te keren zei giste
ren ook, niet van plan te zijn de
macht in Iran met „links” te delen
en waarschuwde socialisten en
communisten geen munt te slaan
uit de situatie in zijn land.
flSi
O
d (2)
veld is
ebrand,
ir ston-
politie
’ezocht
of een
tdraagt
Tegenstanders sjah
onderling slaags
Anderhalf miljoen
nieuwe stakers in
Groot-Brittannië
Slag voor Oostduitse
bedrijfsspionage
ontsnapt „om terecht te komen in de dicta
tuur van de islam”. „Noch voor god, noch
tegen god”, was de leus.
Volgens berichten in de zondagskrant
Etelaat in Teheran zijn zaterdag in Macha-
goein Chamr, 500 kilometer ten noorden
van Theran, vijftig mensen gedood bij
botsingen tussen aanhangers van verschil
lende politieke en religieuze stromingen.
Ook uit andere steden worden dergelijke
gebeurtenissen gemeld.
Ondanks de toenemende druk heeft pre
mier Baktiar gisteren voor de radio her
haald. dat hij niet zal aftreden. Hij riep de
Iraanse werknemers op weer aan de slag
te gaan.
;n van
:otheek
mcom-
ng aan
ovincie
sie ba-
de wet
lie op 1
ize wet
meente
op dit
n kun-
anmel-
wendt
Recre
i goed
elskos
terdag-
;erd te-
imbod-
idochi-
loeken.
an het
zaten
:oetwa-
ind. De
'erpak-
iirectie
1,7 tot
Gisteren liet links zich voor het eerst
massaal in Teheran op straat zien. Tien
duizenden mannen en vrouwen, van wie
de laatsten niet gesluierd waren en veelal
een lange broek droegen, betoogden dat zij
niet aan de „dictatuur van de sjah” waren
Op tal van plaatsen met name in de staat
Connecticut, staan huizen onder water en
zijn dorpen door water en sneeuw van de
buitenwereld afgesneden.
In New England staan grote delen blank
en dreigt de toestand nog ernstiger te
worden nu het peil van de sterk gezwollen
rivieren blijft stijgen. In de staat Virginia
zijn 65.000 mensen verstoken van elektrici
teit. Ook in South Carolina zijn stroomka
bels vernield. In veel staten aaq de oost
kust is autorijden levengsgevaarlijk ge
worden.
Ook de Indonesische hoofdstad Jakarta
heeft momenteel te lijden van hevige wa
teroverlast. Vijf mensen, onder wie twee
kinderen verdronken dit weekeinde. De
overstromingen hebben grote vernielingen
aangericht in de stad. Volgens de autoritei
ten hebben meer dan drieduizend mensen
bun huizen moeten verlaten.
De Oostduitse officier gebruikte voor het
passeren van de Oostduitse grenswacht
een zogenaamde agentencode, waardoor
hij zonder meer Westduits gebied kon be
reiken.
Over de aangehouden spionnen werd in
Karlsruhe nog meegedeeld dat het hier
weliswaar niet om top-spionnen, maar
toch om zeer belangrijke personen gaat. In
ieder geval is de Oostduitse spionage in de
Bondsrepubliek een belangrijke slag toe
gediend, zo werd verklaard.
zeggen. Wel is duidelijk, dat die gegevens
betrekking hebben op voornamelijk be
drijfsspionage en wel wat betreft research
op het gebied van kernenergie, reactor-
technieken en chemische produktie. De
aangehouden agenten hadden geen op
dracht partijen, vakbonden of militaire
inrichtingen te bespioneren, maar het is
niet uitgesloten dat ook vertakkingen in
deze richting worden ontdekt.
Bonn heeft ook de geallieerde instanties
op de hoogte gebracht. In deze kringen
verluidt dat men met de gevluchte Oost
duitse Oberleutnant al eerder contact had
gehad en deze vermoedelijk geschaduwd
werd, hetgeen tot zijn vlucht heeft geleid.
Ook berichten kranten in de hoofdstad,
dat 4000 officieren en manschappen van
de Iraanse luchtmacht in hongerstaking
zijn gegaan om het vertrek te eisen van alle
Amerikaanse adviseurs. De militairen zei
den ook een staatsgreep door het leger, die
nog steeds wordt gevreesd, niet te zullen
steunen.
De sjah heeft vandaag zijn bezoek van
zes dagen aan Egypte beëindigd en is naar
Marokko vertrokken. Het is overigens nog
steeds onduidelijk of de vorst binnenkort
naar de Verenigde Staten zal gaan om zich
bij de rest van zijn familie te voegen.
Dat is vooral onduidelijk geworden na
dat gisteren vanuit Washington geluiden
kwamen, dat het Witte Huis tot de conclu
sie is gekomen, dat de sjah politiek niet
langer meer van belang is en zijn rol in
Iran is uitgespeeld.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. De chaos in Engeland is
vandaag, zo mogelijk, nog groter gewor
den. Anderhalf miljoen werkers bij de
openbare diensten hebben zich, voor 24
uur, gevoegd bij het al enorme leger sta
kers, dat de afgelopen dagen de gang van
zaken in Engeland al volkomen heeft ont
wricht.
De anderhalf miljoen ontevredenen, die
loonsverhoging tot soms veertig procent
eisen, behoren tot de laagbetaalden, zoals
vuilophalers, wegwerkers, grafdelvers,
portiers van ziekenhuizen en ambulance
chauffeurs. Hun eendagsactie is bedoeld
als een eerste aanzet voor de strijd om
meer loon.
Duizenden scholen zijn maandag geslo
ten gebleven doordat concierges en keu-
kenpersoneel loon ongeveer 32 pond
sterling 128) voor een werkweek van 30
uur aan de actie meedoen.
„Backfire” bommenwerper hebben in
1978 al onderwerp gevormd van geheime
besprekingen tussen de VS, West-Duits
land, Frankrijk en Groot-Brittannië. Deze
Russische wapens vormen volgens de re
geringsleiders een onaanvaardbare be
dreiging van de Westeuropese veiligheid.
Te Guadeloupe zouden zij dan ook hebben
besloten dat de NAVO tegenwicht moet
bieden aan de Russische wapens.
Niettemin: een dergelijke onderneming
veronderstelt dat voordien een enorm aan
tal politieke en technische vraagstukken
wordt opgelost en met name op politiek
terrein liggen daar diepe valkuilen, gege
ven het toenemend gevoel van kleinere
NAVO- en EG-lidstaten door een soort
directoraat van grote machten de wet
voorgeschreven te krijgen.
Binnen de Amerikaanse regering echter,
zegt de New York Times, vormt zich de
raketten die zowel vanuit zee als vanaf het
land kunnen worden afgeschoten en een
nieuwe ballistische raket voor de midden-
afstand. Een bereik van 1600 km zou ge
noeg zijn om militaire installaties in weste
lijk Rusland te treffen.
Intussen: de politieke consequenties die
de installaties van een nieuwe raket voor
langere afstand zou meebrengen zijn
enorm. Dat zou de eenheid van het bond
genootschap in gevaar kunnen brengen.
De Amerikanen willen bovendien ten kos
te van belangrijke politieke inspanningen
voorkomen dat wederom zulk Europees
tumult losbreekt als toen de VS in de jaren
zestig een multilaterale kernmacht voor
Europa wilden introduceren en als recen
telijk ontstond naar aanleiding van de
mogelijke aanmaak van een voor de Euro
pese strijdtonelen bedoelde neutronen
bom.
Toevallig ken ik de grootvader van een
boordschutter van het 43e Pantserinfante-
riebataljon, die vandaag naar Zuidlaren
wordt overgeplaatst om daar een verzw
aard oefenprogramma af te werken in
verband met zijn uitzending naar Libanon.
Wist hij dat dat er in zat? In het geheel niet.
Hij had bij de keuring zijn voorkeur uitge
sproken voor de landmacht, en dan met
name de aan- en afvoertroepen, omdat hij
daar op geruisloze manier zijn rijbewijs
dacht te kunnen halen. Viereneenhalve
maand is hij nu in dienst, zijn Rijbewijs
heeft hij nog niet, maar hij moet wel als
vredessoldaat van de Verenigde Naties de
bufferpositie gaan innemen tussen de Is
raëli's en de Palestijnen. Zouden die ook
pas viereneenhalve maand onder de wape
nen zijn, zodat Robert Jan Kurpershoek
een eerlijke kans heeft als hij de strijdende
partijen moét scheiden?
ir Jar
le tien-
stelling
van de
*eg van
an dui
ide ir.
in Zut-
ierzoe-
or een
de ge-
oek op
tad. In
a klaar
enwer-
ir Ver-
'ervoer
jek be-
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK/JAKARTA. Het oosten
van de Verenigde Staten wordt geteisterd
door zware regen- en sneeuwval, waarbij
tot nog toe tenminste tien mensen het
leven hebben verloren.
ALGIERS (AFP). Op 7 februari wordt
in Algerije een nieuwe president gekozen,
zo is gisteren aangekondigd door het waar
nemend staatshoofd Rabah Bitat. De ver
kiezing is nodig na het overlijden van
president Boumedienne op 27 december
van het vorig jaar.
Forensen en andere reizigers stond van
daag opnieuw misere te wachten omdat de
treinbestuurders hun derde eendagssta-
king hielden, hetgeen tot gevolg had, dat er
nauwelijk treinen reden.
In de startblokken voor stakingen staan
nog de mijnwerkers, de onderwijzers en
een half miljoen ambtenaren. Zij willen tot
dertig procent meer loon, doch wachten
nog even de uitwerking af van de huidige
strijd aan het arbeidsfront. De 2.300 ambu
lancechauffeurs in Londen zegden toe dat
zij vandaag tijdens hun staking beschik
baar zouden blijven voor noodgevallen. In
andere steden, zoals Cardiff en Birming
ham, moest het leger, geholpen door vrij
willigers en de politie, echter paraat blij
ven om in spoedgevallen zieken te vervoe
ren, aangezien daar de stakende chauf
feurs zijn gebleven bij hun besluit niet uit
te rukken.
Een spoortje hoop voor de Britse pre
mier Callaghan kwam van het overleg in
Londen tussen de vertegenwoordigers van
opinie dat nucleaire afschrikking tegen
over de Sovjet-Unie alleen valt te handha
ven als aan het arsenaal van raketten voor
de kortere afstand een wapen met groter
bereik wordt toegevoegd. Zonder een der
gelijke versterking van de Westeuropese
defensie zou West-Europa de kans lopen
om na een nieuw SALT-akkoord over ver
dere beperking van strategische kernwa
pens tussen de VS en de Sovjet-Unie, poli
tiek gegijzeld te worden door de Russische
dreiging.
Momenteel beschikken de geallieerden
in West-Europa over drie raketten met
kernladingen: de Pershing, de Honest
John en de Lance, maar geen hunner reikt
verder dan omstreeks 700 kilometer. In
Carters nieuwe budget is al 700 miljoen
gulden opgenomen voor de ontwikkeling
van wapens voor Europa. Zoals een Pers-
hing-raket met een groter bereik, Cruise-
Alleen zijn Van Agt c.s. blijkbaar verge
ten dat we in dit speciale geval geen „der
den” zijn: In de wereld waar men Robert
Jan c.s. naar toe wil sturen, staat Neder
land bekend als Israëlisch-gezind. De Ne
derlandse ambassade neemt bijvoorbeeld
in Moskou de honneurs waar van de opge
heven Israëlische ambassade (ik schat dat
er jaarlijks meer Israëlische militairen in
spe via onze ambassade in Moskou uit de
Sovjet-Unie naar Israel emigreren, dan wij
van plan zijn vredessoldaten naar Libanon
te sturen).
Ift ge-
voort-
samen-
erefor-
ïmeen-
paro-
gelijke
die de
aid. In
/lering
•ochies
naarst
tecijfei
lat een
/uit bij
e dier
senaat
de 400
lillende
Eerlijke kans of geen eerlijke kans, hij
wil niet. En zijn vader, onderwijzer Bert
Kurpershoek, lid van het Comité van Ver
ontruste Ouders, wil evenmin dat zijn zoon
tegen diens zin voor de leeuwen wordt
gegooid en in een situatie wordt geplaatst
waarin hij genoodzaakt kan zijn mensen te
doden. „Het station waarop de dienstplich
tige in gewetensbezwaren kan komen is al
gepasseerd”, heeft premier Van Agt ver
klaard, maar Robert Jan Kurpershoek ac
cepteert die gedachte niet. Hij zat in een
ander soort trein dan waarin men hem nu
wil doen plaatsnemen. Toen zijn vader
hem indertijd voorstelde dienst te weige
ren, heeft hij dat afgeslagen.
Hoe stelt men zich dat eigenlijk voor?
Een soldaat met nog geen half jaar „prak
tijk” in het leger, laat staan in oorlogvoe
ring, moet in een klimaat en onder omstan
digheden die hem volkomen vreemd zijn,
twee verbitterd strijdende, door en door
geoefende partijen die allebei een thuis
wedstrijd spelen en nog niet terug zijn van
de ene wraakactie om alweer op weg te
gaan naar de volgende wraakactie, uit
elkaar zien te houden. Alleen heel oude,
incapabele generaals zijn op het slagveld
in staat hun troepen in een zo uitzichtloze
situatie te manoeuvreren, maar dat hoefde
dit keer niet eens. Het was de regering, die
deze taak van de generaals overnam, uit
een kennelijke behoefte aan „fair play”:
beloofd is beloofd
HOBOKEN (UPI). De brand in een
woonhuis in Hoboken in de Amerikaanse
staat New Jersey, heeft tot nog toe aan 17
mensen het leven gekost. Gevreesd wordt,
dat nog vier mensen zich onder het puin
bevinden.
Eenentwintig bewoners van het huis
raakten gewond, van wie drie ernstig.
Volgens de politie is de brand aangesto
ken.
iverbe-
;cume-
Gijsen
>lieken
lemen,
tgeerd.
e orga-
rongen
en.
sbewe-
eenten
tiefne-
etuigd.
ander
Een vriend van me is als gewetensbe
zwaarde dienstweigeraar erkend NADAT
hij zijn twee jaar militaire dienst voltooid
had en afgezwaaid was als le of 2e luite
nant. Waarom zou een dienstplichtige die
plotseling voor een zo ingrijpende afwij
kende dienstplichtigheid wordt geplaatst
dan niet óók zijn gewetensbezwaren daar
tegen kunnen inbrengen? De mogelijkhe
den daartoe worden blijkbaar zoveel mo
gelijk afgeremd. Een jongen die het ook
niet meer wist en verzocht zijn „raads
man” te mogen raadplegen (zo heet tegen
woordig de aalmoezenierende veldpredi
ker op humanistische grondslag), kreeg
geen toestemming omdat hij aan een
sportoefening moest meedoen.
De legerartsen schijnen opdracht te heb
ben verzoeken om nadere keuring zoveel
mogelijk af te houden. Gewaarschuwd is,
dat de manschappen vanaf tien dagen
voor vertrek onder oorlogskrijgstucht
staan. De keuze tussen meegaan of krijgs
raad kan het hele verdere leven beïnvloe
den (met strafblad geen baan in overheids
functie). Kortom: een onoverzichtelijke si
tuatie, zeker voor jongens die vaak net het
huis uit zijn, en nu in ijltempo een beslis
sing moeten nemen die de rest van hun
leven ingrijpend kan beïvloeden.
tnjfël
Stel dat Israel een oorlog begint of een
opzienbarende wraakactie onderneemt
die niet door die jongens uit Zuidlaren
wordt verijdeld, hoe denkt onze regering
dan dat de Palestijnen in het bijzonder en
de Arabieren in het algemeen het Neder
landse vredesbataljon zullen benaderen?
Als die brave wijkagenten uit Nederland?
Of als de officieuze bondgenoten van Is
rael? En (nog erger), hoe denkt onze rege
ring dat Israel en het Israëlisch-gezinde
Nederlandse volk zullen reageren als het
44e Pantserinfanteriebataljon er in slaagt
de Israëlische aanvallers terug te slaan?
Of wordt er alleen maar met sterretjes
koud vuur geschoten?
(Van onze redactie buitenland)
BONN. Na omvangrijke spionageaffaires, waarbij belangrijke geheime gegevens
aan de Oostduitse veiligheidsdienst werden verraden, heeft de Westduitse contraspio
nage nu op haar beurt een troef in handen gekregen. Een Obeleutnant van het
Oostduitse ministerie voor Staatsveiligheid, die het vrijdagnacht lukte met vrouw en
kind naar West-Berlijn te vluchten, is overgelopen met zeer belangrijke geheime
stukken bij zich, waardoor de Westduitse veiligheidsdienst een spionagenet in de
Westduitse industrie op het spoor is gekomen.
Enkele kabels
van de zendmast
van de Süd-West-
Funk (SWF) bij
Koblenz werden
eind vorige week
volledig vernield
bij een bomaan
slag. Onbekenden
protesteerden met
de aanslag tegen
de Amerikaanse
televisieserie Ho
locaust over de jo
denvervolging tij
dens de Tweede
Wereldoorlog.
Vanavond start de
serie op kanaal III
van de Westduitse
televisie.
BONN (AFP). Vanaf vandaag wor
den in West-Duitsland alle televisie-zend-
masten door de politie bewaakt om een
ongestoorde uitzending van de serie Ho
locaust te verzekeren. Afgelopen vrijdag
werd door onbekenden een zendmast op
geblazen tijdens de uitzending van de
eerste aflevering. Holocaust is een gedra
matiseerde documentaire over de joden
vervolging in nazi-Duitsland.
Reeds zaterdagochtend konden vijf van
bedrijfsspionage verdachte personen wor
den aangehouden. Dit succes werd echter
verkleind door de ontsnapping van de 40-
jarige boekhouder Rainer Paul Fülle, die
bij een firma voor opwerking van reactor-
brandstoffen in Karlsruhe werkte. Hem
lukte het tijdens het transport naar de
gevangenis in Karlsruhe uit de rijdende
politieauto te springen en tot nu toe spoor
loos te verdwijnen. Hij was niet geboeid en
werd maar door één enkele rechercheur
bewaakt.
Procureur-generaal Kurt Rebmann
heeft inmiddels de bevolking verzocht de
onmiddellijk in gang gezette grote klop
jacht door de politie te ondersteunen en
mee te helpen bij het opsporen van de
ontvluchte Fülle.
Op zijn persconferentie bevestigde Reb
mann dat door de niet met name genoem
de overgelopen Oostduitse spion belang
rijke gegevens waren verkregen. Verder
wilde hij daarover op dit moment niets
ir Het ambulance-vervoer in Londen ligt
vrijwel stil. Vandaar dat militairen zijn
ingezet de taken van de stakende chauf
feurs over te nemen. Op de foto worden de
laatste instructies gegeven. In Londen
gaat het om de vervanging van 2300 be
stuurders van ziekenauto’s. Het Rode
Kruis zet vandaag vijftig ambulances in
met 200 man personeel.
de honderdduizend stakende vrachtwa
genbestuurders en het verbond van werk
gevers in het wegvervoer. Na zes uur met
elkaar gepraat te hebben gingen de partij
en uiteen met de afspraak het overleg
vandaag te hervatten. Regeringsbemidde-
laar Jim Mortimer zei „hoopvol” te zijn.
Door de chauffeursstaking zijn inmiddels
al 150.000 arbeiders van diverse bedrijven
op non-actief gesteld, aangezien er geen
goederen meer worden aan- of afgevoerd.
Essentiële zaken voor het levensonder
houd van de burger bereiken volgens mi
nister van Landbouw John Silkon toch de
winkels, ondanks de piketten van stakers
die dit proberen te beletten.
De eendagsstaking van vandaag lijkt
slechts het begin te zijn van een hele reeks
acties, zoals overwerkweigering, korte
werkonderbrekingen en langzaamaanac-
ties.
Tenslotte zullen naar verwachting ver
scheidene vliegvelden in de provincie van
daag gesloten zijn, want dan leggen baga-
gepersoneel, brandweer en beveiligingsbe
ambten een dag het werk neer. Verder
wordt de „sportiviteit” van de Brit op de
proef gesteld als hij de twee toltunnels
onder de rivier de Mersey passeert. Hem is
verzocht het tolgeld in „eerlijkheidsbus-
sen” te deponeren, want er zijn vandaag
geen tolgaarders die hem controleren.
r-arean
NAVO-top denkt aan nieuwe raket
(Van onze redacteur
in de Verenigde Staten, Henk Kolb)
WASHINGTON. De VS, Groot-Brit-
tannië, Frankrijk en West-Duitsland over
wegen de ontwikkeling van een nieuwe
kernraket voor middengrote afstand, die
in Centraal-Europa zou moeten worden
gestationeerd en in staat moet zijn de
Sovjet-Unie te treffen. Het nieuwe wapen
zou het westelijk antwoord moeten zijn
op de Russische SS 20-raket en de Backfi
re bommenwerper, gericht tegen West-
Europa.
Volgens de New York Times hebben de
regeringschefs van de betrokken landen
de plannen besproken tijdens hun topcon
ferentie in Guadeloupe, maar er zou nog
geen definitieve beslissing zijn genomen.
De SS 20, een mobiele raket, uitgerust
met drie meervoudige kernkoppen en de
