Weinig begrip voor
stakende chauffeurs
H
BRITSE STAKERS WOEDEND OP NEDERLANDSE COLLEGA’S
I
,-W., *>v
door Kees Tops
door Henk Leffelaar
Geen geweld
FNV
Stopteken negeren
Weinig overleg
Gaan of niet gaan dat is de vraag
waarvoor menig Nederlands transportbe
drijf zich gesteld zag toen ruim twee weken
geleden honderdduizend Britse vrachtwa
genchauffeurs in staking gingen. Met het
uitbreken van die actie de eerste natio
nale staking in deze sector sinds 1928
vergrendelde men namelijk meteen vrijwel
alle Britse havens om te voorkomen dat de
acties, als gevolg van onverhoopt toesnel
lende buitenlandse collega’s, niet het ge
wenste effect (22 percent loonsverhoging)
zouden sorteren. Het gevolg: op de doua
neterreinen hoopt de vracht, geweigerd
door de Britse chauffeurs, zich in hoog
tempo op. Onafzienbare rijen containers en
opleggers markeren er nu het naderende
verzadigingspunt.
Met de sombere stakingsberichten kwa
men er al spoedig wilde verhalen de Noord
zee overwaaien, die erop neerkwamen dat
je als Nederlands transporteur maar beter
thuis kon blijven, omdat de direct achter de
havencomplexen geïnstalleerde „picket li
nes” (linie van stakende wachtposten) wei
nig goeds beloofden voor auto, vracht en
chauffeur. De Vervoersfederatie FNV pakte
die draad op en breide er voor haar infor
merende leden het advies aan, met trans
porten naar Engeland te wachten op het
einde van de staking. Over de werkelijke
situatie en de achtergronden gaat bijgaan
de reportage van Kees Tops.
lease
In het Britse havenstadje Felixstowe, schuin tegenover Harwich aan de
Theems-monding gelegen, is het wit, glad en koud. Even buiten het douaneterrein
staan zes kleumende mannen hun handen te warmen aan een in een afgedankte
oliedrum gestookt kampvuur. Achter hen een grauwe container, leeg, op drie
Tegen- stoelen, een tafel en een klein petroleumkacheltje na. De mannen, die op ernstige
toon met elkaar praten en veel sigaretten roken, bewonen deze schamele
nederzetting nu al twee weken lang twaalf uur per etmaal.
Het is een picket line, stakende vrachtwagenchauffeurs posten hier in wissel-
diensten, teneinde stakingsbrekers tot andere gedachten te brengen. De zes
pickets (posters dus), waarover zulke grimmige verhalen de ronde doen, maken
op deze dertiende stakingsdag een verre van heldhaftige indruk en lijken
bovendien niets te ondernemen. Totdat ze onze nationaliteit vernemen. „Komen
jullie uit Nederland?! Dan zou ik maar als de donder maken dat ik hier wegkwam”,
snauwt een van hen dreigend. „Jullie zijn de grootste schoften van allemaal. Als
die vervloekte Nederlanders niet als een gek aan het rijden waren gegaan, dan
was de staking vorige week al afgelopen!"
Dv X fa We HqMF Cqk cf
TvVfe 'lO'OO UwK
NoTFA,
l
f
bi
door
Frustraties op picket lines
nog op
zoals
elen in
de des-
Christus
i, komt
conclu-
on echt
meteen
niet is
laatste
>ek van
kenne-
ioe het
:aak. Ik
Joseph
i baring
•en dat
i horen
Chris*
el naar
ou zijn,
bijbel,
begrij-
ie Kerk
;en der
en ge-
zich in
lat het
opgete-
precies
■de pro-
treekse
ling dat
oor een
■kelijke
troepen
ek. Ten
nschap
lormon
at geldt
an. Het
joden,
in hun
grijk.
en aan
tionaal
ir rond
ran Jo-
Jit was
ren van
de communicatie ten einde, want de kans
is ook aanwezig dat de chauffeur het stop
teken negeert en zonder plichtplegingen
doorrijdt dit tot grote woede van de
pickets uiteraard.
Men kan zich afvragen wat een dergelijk
contact voor zin heeft, en het voor de hand
liggende antwoord is voor de stakers wei
nig hoopgevend. Na een felle start op de
Het merkwaardige is; dat juist de aanwe
zigheid van die agenten ervoor heeft ge
zorgd dat vorige week vrijdag, zoals die
chauffeur op de boot al zei, vijftien wagens
naar de haven terug zijn gegaan. „Toen
bereikten we nog wat zeggen de pickets.
„We stonden hier met zo'n dertig man plus
veertien man politie. Dat schrok de chauf
feurs enorm af. Wij vroegen dan wat zij
hier kwamen doen, en zeiden dat ze maar
beter terug konden gaan. De politie vroeg
dan: gaan jullie terug? En dat deden som
migen toen. Al waren het er maar vijftien
van de tweehonderd”
Wat de chauffeurs willen is een loonsverhoging
van 22 percent, waardoor hun weekloon van 200 tot
260 gulden zou stijgen. Die verhoging lijkt matig,
vergeleken met de opslag van 50 percent die door
sommige andere bonden wordt geëist. Maar in wer
kelijkheid verdienen de chauffeurs aanzienlijk
meer door het maken van overuren en het rijden
van extra vrachten. In veel gevallen kan daarmee
zelfs het weekloon worden verdubbeld
Naar Nederlandse maatstaven ligt een maandin
komen van 1600 gulden voor het gezinshoofd ver
met die in het buitenland, waardoor de
communicatie tussen beide partijen ook al
niet optimaal is'.
David Moss, die al veertien jaar op zijn
lorry zit en in die tijd één keer vakantie
heeft genomen, noemt die gang van zaken
bij de Union trouwens erg slecht, waarmee
het derde misverstand naar voren komt,
namelijk de slechte organisatie binnen die
Britse vervoersbond
Gefrustreerde stakende vrachtwagenchauffeurs
kijken bij hun picket line een doorrijdende vrachtwa
gen na De grootste schoften zijn de Nederlanders
(links)
Een zichtbaar effect van de Britse staking normaal
staat dit autodek helemaal vol (foto midden)
■ft Een verontschuldiging voor de gevolgen van de
stakingen voor ferry-reizigers. aangegeven op een
bord In de vertrekhal te Felixstowe (boven)
oeneden de welstandsgrens. Zomin er in Engeland
een wettelijk minimuminkomen is. zomin kent men
er het begrip van de welstandsgrens Het is het
ontbreken van deze uitgangspunten dat de terugke
rende stakingen in Engeland in de hand werkt Men
kan de Britse stakingen dan ook zien als het opeisen
door het volk van een minimumwelstands-definitie
In dat opzicht loopt het traditionele Britse rege
ringsbeleid van beide partijen niet op stakingen
vooruit, maar er achteraan. Er wordt minder leiding
gegeven dan gekanaliseerd, zoals premier Callag
han nu probeert de chauffeur’sstaking binnen toe
laatbare stakingsnormen te houden en niet werke
lijk geprobeerd heeft deze te voorkomen
Nu zijn de chauffeurs inderdaad in dienst van
privé-ondernemers, zodat de regering er in dit geval
pas in tweede instantie aan te pas kwam, maar dat
kan niet gezegd worden van de tienduizenden amb
tenaren uit het hele land die deze week een eendags-
slaking hebben gehouden. Hun acties zullen zonder
twijfel herhaald worden wanneer de regering niet
duidelijk maakt waar zij aan toe zijn.
De omstandigheden waarin duizenden, die de
overheid als werkgever hebben, moeten leven en
nder
i-stijl
die,
kkèn
;roei-
Over verondersteld geweld bij de picket
line zegt David Moss: „We passen nooit
geweld toe. Dat mag niet en dat willen we
ook niet. Het enige dat we kunnen doen, is
de mensen vragen om te stoppen en ze
proberen te overreden. Als ze het niet met
ons eens zijn, dan rijden ze daarna gewoon
het land in. We leggen ze dan niets in de
weg”. Dat versterkt de verklaring voor het
geringe effect van de picket lines. De Brit
ten zelf hebben er een heilig ontzag voor,
maar de buitenstanders (waar ze in hoofd
zaak voor bestemd zijn) laat het koud.
De pickets hebben het niet gemakkelijk.
Naast de ontberingen is er namelijk het
feit dat ze niet betaald worden, bijv, uit een
stakingskas. Alleen de overheid geeft een
geringe stakingsuitkering. Iedere dag dat
de staking voortduurt, wordt de picket (en
trouwens elke staker) er dus een stuk
armer op. Ze houden nauwelijks nog wa
gens aan, omdat ze inmiddels wel weten
wat daar het resultaat van is. Niets.
Zo konden de Britse zelfstandige chauf
feur. Barrie Robinson en alle Nederlanders
die we eerder die dag op de boot hadden
ontmoet, ongehinderd de zo gevreesde
barrière passeren. „Maar onthoud goed”,
zo zeggen de pickets dreigend, „als jullie
chauffeurs eens gaan staken, dan kunnen
ze de pot op. Dan komen we met z’n allen
naar Nederland om daar hun vrachtjes af
te pikken. Nee, we dachten dat we wel op
Nederlanders konden bouwen, maar de
verhouding is wat ons betreft nu wel naar
de maan".
Er klinkt een verachtelijk gesnuif als er
even later een Nederlandse truck zonder
oplegger passeert. „Kijk, daar heb je hem
ook weer. Die is over een half uur terug
met een oplegger”. Ze krijgen gelijk.
gebo-
t zo’n
n ep
ische 1
Herz-
lagen
euwd
geno-
Hoff-
„De
Mann
at hij
tdekt
lahn-
kelij-
1 een
sizer,
adel,
en de
vaar-
i nog
leien
en al
ir om
■twij-
slotte
hnet-
„een
aden-
roler -
it een
heb-
- Sel-
rhase
■ende
Joop Hengst van de afdeling beroeps-
goederenvervoer (FNV): „Ons advies aan
de chauffeurs is nu: maak uw werkgever
erop attent dat u, door op Engeland te
rijden, ongekende risico’s loopt. Als je
toch naar de overkant gaat, wil dat niet
zeggen dat je ook op de bestemming aan
komt. Dat is een risico dat door het bedrijf
gedragen moet worden. Het is helemaal
niet zeker dat je door de pickets heenkomt.
Wij hebben nog steeds geen solidariteits-
aanvraag van de Engelse bonden ontvan
gen. Ik vind dat heel raar, ik begrijp er
niets van. Er is zelfs helemaal geen contact
met de zusterorganisaties over de Britse
stakingen.
Dat de FNV sympathiseert met de Britse
stakingen, blijkt uit wat Joop Hengst zegt
over de Nederlandse werkgever die zijn
chauffeur „willens en wetens" toch op
Engeland laat rijden. „Die zal, wanneer hij
ooit eens een aanvraag tot arbeidstijdver
korting bij ons indient, rekening moeten
houden met de mogelijkheid van weige
ring Dat is duidelijke taal. De pickets en
RON
wer-
gevers' q
onder.-
rt.-S, Cf-
De ironie van de hardnekkig voortdurende sta
king van de Britse vrachtwagenchauffeurs is dat
zij bij lange na niet tot de slechts betaalden beho
ren. Het is de reden waarom hun actie op veel
tegenstand stuit onder de bevolking, waarom pre
mier James Callaghan het zich kan veroorloven in
het parlement uit te vallen tegen hun vakbond en
waarom hun werkgevers nog steeds voet bij stuk
houden.
wij houden het er nu maar op dat het
contact dat er geweest zou zijn van Britse
zijde niet goed gecoördineerd is, hetgeen
de stakers als zeer waarschijnlijk voor
komt.
Nog even terug naar Nederland. Het
blijkt ook, volgens FNV’s Joop Hengst, dat
sommige geregelde „Engelandvaarders”
tijdens de Britse stakingen de ritten heb
ben gestaakt, en dat andere bedrijven
(vooral particuliere chauffeurs), die zich
doorgaans niet op Brits grondgebied bege
ven, naarstig in het aldus ontstane gat zijn
gesprongen. (Het zijn met name de laatste
waar de pickets zo hartgrondig de schurft
aan hebben).
Tot de eerste categorie bedrijven beho
ren in hoofdzaak containertransporteurs
en firma’s die normaal een oplegger op de
boot zetten, die door een Engelse truck
verder getransporteerd moet worden. An
dere bedrijven die via self drive wel zou
den kunnen rijden, laten dat na om niet op
de zwarte lijst te komen. In het algemeen
bestaat er wel begrip voor de Britse sta
kers, en de bedrijven die hetzij via een
andere route (Zeebrugge-Dover is nauwe
lijks „bewaakt”) toch naar Engeland
varen, verklaren dat met de noodzaak om
zelf het hoofd boven water te houden.
Waarom is Dover eigenlijk niet goed
afgesloten? Peter Margerum: „Je kunt
daar geen picket line vormen. Dat mag
namelijk alleen op de openbare weg, en
dat is daar technisch onmogelijk. De men
sen worden nu wel aangesproken, maar er
is geen picket line”.
Een van.de onrechtvaardigheden van het rege
ringsbeleid is, in de ogen van deze laagstbetaalden,
dat zij van een officieel toegekende verhogingsron-
de van vijf percent het minst profiteren. Want hoe
hoger het loon, hoe meer de vijf procent oplevert.
Het is een van de argumenten die gehanteerd wor
den voor het herstel van vrije onderhandelingen
tussen werkgevers en vakbonden.
Het is „tevens een van de redenen waarotn de actie
van de vrachtwagenchauffeurs niet alleen op zoveel
tegenstand stuit maar zelfs, zoals onlangs, op actief
verzet van dat deel van de bevolking, dat meent
meer reden tot klagen te hebben dan de meeste
vrachtwagenchauffeurs
Hoe verloopt dat contact op die picket
line dan wel? We posten een uurtje mee en
{treden in gevallen waar dat nodig is tege
lijk als tolk op tussen Britse stakers en
Nederlandse chauffeurs. Nadat de Neder
landse chauffeur het voertuig op verzoek
{tot staan heeft gebracht, verloopt het ge-
isprek ongeveer zo. Pickets: „Waarom rijd
{jij door, terwijl wij staken?”. Chauffeur
!„Ja, in Nederland staken we niet hè".
Pickets: „Ja maar wij wel, en jullie verpes
tten het voor ons als jullie door blijven
rijden". Chauffeur: „Ja, wat moet ik dan?"
Pickets: „Niet meer komen. Zou je de
tvolgende keer niet meteen weer terug kun
nen gaan naar Nederland?". Chauffeur:
„Dan wörd ik er door mijn baas uitgegooid
en daar hebben we geen van tweeën iets
aan, wel?" Daarmee is in het beste geval
Dit voorbeeld van die voor de pickets
toch succesvolle actie illustreert treffend
waarom ze nu zo gefrustreerd zijn. Er
picket lines, is de kracht van hun actie bestaan namelijk verschillende diepgaan-
verflauwd en staan ze in hoofdzaak nog
hun frustratie te verbijten. Zij zijn ten
prooi aan een machteloze woede, omdat ze
in die koude witte vlakte twaalf uur per
dag voor piet snot staan te verkleumen; de
gesprekken met de stakingsbrekers leiden
in ieder geval tot niets.
„Het komt voor”, verzucht vrachtwagen
chauffeur David Moss uit Ipswich, „dat we
een Nederlander aanhouden die zegt dat
hij achter ons staat en belooft niet meer
terug te komen. En drie kwartier later
komt hij alweer van de haven met een
nieuwe Engelse lading! Wat moeten wij
dan nog doen? Jullie mensen verdienen in
deze weken dik geld door de voor ons
bestemde vracht, die wij tijdens onze sta
king laten staan, het land in te brengen! En
dat zijn kerels die niemand hier in de
haven ooit heeft gezien! Dat is toch Dat
fs tegen de wet!” Politieagenten, die van
tijd tot tijd even komen informeren of er
eventueel moeilijkheden zijn, beamen het.
zondagen eet het bij wijze van traktatie geen vlees
maar kip.
Dit huishoudboekje is hetzelfde voor tienduizen
den ongeschoolde Britse mannen en vrouwen In de
meeste gevallen hebben de mannen of hun vrouwen
er een baantje bij (wat voor vrouwen met veel meer
oplevert dan zo'n 35 gulden per week), waarbij een
van de meest voorkomende bijbanen die is van
assistent achter de tapkast van een pub.
Mede-picket Peter Margerum daarover:
„In de eerste plaats is er ook tijdens de
staking veel te weinig overleg binnen de
Union. De afdelingen rommelen maar wat
aan en de contacten met de bond zijn erg
slecht. Ook die top zelf doet maar wat. lijkt
het wel. Bij onze bond zijn namelijk ook de
dokwerkers en andere havenarbeiders
aangesloten, en die werken gewoon door!
de misverstanden tussen Nederlandse
chauffeurs en Britse stakers, die tot gevolg
hebben dat het optreden van de laatsten
op de picket lines zo weinig zin heeft.
Het eerste misverstand is het feit dat die
picket line op zich de buitenlander hele
maal niets zegt, terwijl hij voor de Brit
heilig is. Geen fatsoenlijke Engelsman zal
een picket line passeren. Dat is voor hem
net zoiets als het voordringen in een
„queue” (rij wachtende mensen). De reac
tie van de stakende wachtposten wanneer
iemand (in dit geval dus de rijdende chauf
feur) de picket line passeert, is er een van
volslagen verbijstering. „Don't you know
you’re passing a picket line?’’, riep een van
de stakers tijdens onze aanwezigheid ont
steld uit tegen onze laconieke landgenoot.
En deze achtergrond verklaart ook de die
pe haat die de stakers premier James
Callaghan toedragen sinds die in het parle
ment heeft verklaard (en dus breed in de
pers heeft laten uitmeten) dat hij nota
bene vroeger zeer actief m de vakbewe
ging rustig een picket line zal passeren
als hem dat goeddunkt en dat hij iedereen
aanraadt hetzelfde te doen.
Het tweede grote misverstand hangt met
het eerste samen: het verschijnsel staken
zit de Brit veel meer in het wezen gebak
ken dan de Nederlander. David Moss daar
over: „Toen wij de eerste dag hier stonden,
wisten we niet waarvoor we staakten. Nee,
de vakbond (The Transport and General
Workers Union, waarbij vrijwel alle sta
kende vrachtwagenchauffeurs zijn aange
sloten, red.) zei: „We gaan staken en we
moeten picket lines vormen bij de havens.
Punt uit.” Een situatie, onvergelijkbaar
Eerder die dag is op de vrachtboot van
Europoort naar Felixstowe zelfs voor een
onwetende buitenstaander al duidelijk te
merken wat er in Engeland aan de hand is
Op beide autodekken van de Townsend
Thoresen-Ferry gaapt een nagenoeg vol
komen leegheid de toeschouwers tege
moet. Op het benedendek vijf trucks met
oplegger, op de verdieping erboven (ge
vaarlijke stoffen) twee tankauto's. „Die
vervloekte Nederlanders” zitten landerig
de overtocht uit en berekenen hun kansen
om door een picket line te komen.
De chauffeur van de ene tankauto ver
telt zijn maten, dat vorige week vrijdag
vijftien wagens door de stakers zijn tegen
gehouden en met de eerstvolgende boot
weer naar het continent zijn teruggegaan.
Hijzelf had toen een vracht voor een be
drijf op het haventerrein zelf, zodat hij de
gevreesde wachtposten niet hoefde te pas
seren. Vandaag is dat anders. De twee
tankauto’s (van een Delfts transportbe
drijf). gevuld met zoutzuur, moeten naar
Wales worden gereden, waar een staalfa
briek er dringend om verlegen zit. De
chauffeurs maken zich niet dik over de
mogelijkheid dat ze niet zullen worden
doorgelaten. „Dan zijn we lekker zaterdag
thuis", aldus Delftenaar De Bruijn.
Niettemin heerst er ontzag voor de pic
kets. Vooral het laatste deel van de reis
staat in het teken van de vraag: redden we
het, of redden we het niet? Het valt immers
'■niet te ontkennen dat wat de stakers doen
Kof liever gezegd: niet doen) effect heeft.
Onafzienbare bonte rijen van op elkaar
gestapelde containers doemen op wanneer
de boot de haven van Felixstowe binnen-
vaart. Er lijkt geen ruimte meer over om er
nog iets kwijt te kunnen. Containertrans
porteurs zijn er al dagen geleden mee
'opgehouden hun vrachten te verschepen,
{omdat deze niet meer kunnen worden ge
dost.
De enige manier om nog een lading te
vervoeren, is via „self drive" met een
{zelf bestuurde wagen dus. En daartegen
'waken de pickets. Zij, de wachters in dat
Spartaanse stakingskamp. kunnen niet be-
Igrijpen dat vrachtwagenrijders van het
{continent gewoon blijven rijden en zich
{niets aantrekken van de actie van hun
Britse broeders (die hun weekloon opge
trokken willen zien van ongeveer 50 naar
65 pond, resp. ongeveer 200 ƒ260).
werken zijn (alweer naar Nederlandse maatstaven)
niet alleen onbegrijpelijk maar volstrekt onaan
vaardbaar Men stelle zich een 34-jarige werkster in
een ziekenhuis voor, gescheiden, met vier dochters
tussen de 8 en 15 jaar. Deze vrouw krijgt voor een
40-urige werkweek met extra uren gedurende het
weekeinde en sommige nachtdiensten 194 gulden
bruto. Na aftrek van sociale verzekeringspremies en
loonbelasting houdt zij daar 158 gulden van over
Daarbij kan dan weer worden opgeteld een rijks
bijdrage van 48 gulden, en' 26 gulden alimentatie
van haar ex-echtgenoot per week. Dat brengt haar
wekelijks inkomen op 172 gulden. Haar vaste weke
lijkse lasten zijn als volgt
Hypotheek 20 gulden,
afbetaling lening 20 gulden.
gemeentebelasting 12 gulden.
elektriciteit 16 gulden;
schoolmaaltijden 20 gulden;
Dat komt op een totaal van 88 gulden Voor
etenswaren trekt deze werkster per week 80 gulden
uit. Resteert een krappe 15 gulden voor kleding en
vermaak voor haar zelf en haar vier dochters
Vakanties buitenshuis zijn voor dit gezin te dUuiOp
Die zijn helemaal niet benaderd door de
Union”.
Over een derde onzorgvuldigheid bin
nen de Union krijgen we bijna ruzie, na
melijk over de vraag in hoeverre er con
tact is geweest met bijvoorbeeld de Ver
voersfederatie FNV over een eventueel
verzoek om solidariteit. De pickets in Fe
lixstowe zijn namelijk heel boos dat de
Nederlandse bonden geen gehoor zouden
hebben gegeven aan een dergelijke oproep
vanuit de Union. En wij weten dat ze in
Utrecht juist al dagenlang op een dergelijk
verzoek zitten te wachten.
