j
Driehoeksruil rond
Wildschut en Zondervan
Katholieke gymnastiekbond en KNGV
dicht bij algehele samenwerking
et
I!
1
^■■■1
I
r
door Jan Blijboom
Principeverklaring
Stroomversnelling
Hongerwinter
Omgeschoolde backs
Onderzoek
32
>n
10
I
J
ke
af-
J.
ko-
bi-
te
'■au
zer
II
1I
Pr
r
jrsus
Op weg naar
een
turnfederatie
leid te
-
gemanoeu-
■timent
n4d6
lepots,
ormen
'ostbus
□Idoet:
jitzicht.
PIET WILDSCHUT
it team
ten de
ar
iximaal
Honing
erciële
n top"
olledig
komst
•ijven.
Het district Haarlem van de Nederlandse Katholieke Gymnastiek
Bond vijftig jaar. Ogenschijnlijk een gebeurtenis van uitsluitend
regionale betekenis, temeer omdat velen het werkwoord turnen
bijna automatisch associëren met het Koninklijk Nederlands Gym
nastiek Verbond. De katholieke bond is immers niet méér dan een
groepering van „roomsen onder elkaar”, die angstvallig waken
tegen „kwade invloeden” van buitenaf en zowel organisatorisch
als technisch niet in de schaduw van „die andere bond” kunnen
staan.
Een misvatting van de eerste orde. Want uit een overzicht van
„Vijftig jaar NKGB Haarlem” blijkt dat het jubilerende district een
vitale halve eeuw achter de rug heeft; zó vitaal dat het bijvoorbeeld
in geen enkel opzicht voor de voormalige Kennemer Turnkring
hoefde onder te doen en meermalen zijn bond heeft geactiveerd in
bepaalde gevallen de lenden te omgorden en ten strijde te trekken.
Als er dan ook door de NKGB acties werden ondernomen dan kon
men er bijna zeker van zijn dat het district Haarlem daar op de een
of andere manier bij was betrokken.
En dat is op dit ogenblik opnieuw het geval. Sinds oud-voorzitter
Gerrit Groenendijk (42 jaar) na een ambtsperiode van elf inspan
nende jaren in 1974 zijn plaats inruimde voor Ton te Mey (33 jaar)
zijn er nieuwe impulsen ontwikkeld die zó de aandacht trokken van
het hoofdbestuur van de NKGB dat de nieuwe voorzitter van het
Haarlemse district drie jaar later al vice-voorzitter van de bond
was. En mede door diens toedoen zijn er al weer geruime tijd
onderhandelingen aan de gang tussen het Koninklijk Nederlands
Gymnastiek Verbond, de Nederlandse Katholieke Gymnastiek
wich wordt verkocht, is alweer dat
gevoel de directe concurrentie te heb
ben bevoordeeld, niet aanwezig (ook al
placht FC Twente in het verleden al
tijd tegen Ipswich Town te loten in de
diverse Europa-Cupcompetities).
Licht Te Mey toe: „Wat gebeurde
er namelijk? Vanaf januari 1966
stroomversnelling
vreerd.
topspelers moet afstaan: Arnold Müh-
ren. Piet Wildschut en Frans Thijssen.
En zij zijn natuurlijk de eersten niet.
René en Willy van de Kerkhof. Piet
Schrijvers. Johan Zuidema gingen hen
al voor. Al bij al toch zeven topspelers.
ook nu nog (als we Johan Zuidema.
ondanks zijn onherstelbare blessure,
even blijven meerekenen, want wie
weet had hij nog gevoetbald als hij bij
Twente was gebleven), een aantal dat
niet vrolijk stemt.
Zijn antwoord was dat het NOC
onmiddellijk over die, wat ook hij
noemde ongezonde, situatie met het
KNGV zou gaan praten.
binnen de NKGB, Leon Schelvis,
zichzelf in groter verband zal kun
nen bewijzen. Kortgeleden nam hij
nog deel via de Haarlemse vereni
ging VOLO aan de verenigingskam-
pioenschappen van het KNGV met
onder andere Ger Butter en Alex
Knip. Zonder ook maar één enkel
probleem in deze integratie
rdelijk-
>n
erciële
«ding
mplete
)ts de
nacks
'isatie
icabe-
De tot nu toe gevoerde onderhan
delingen binnen het tijdsbestek van
twee jaar hebben geleid tot de vol
gende principeverklaring: „Alle in
de Nederlandse gymnastiekwereld
bestaande organisaties verklaren te
willen komen tot één gymnastiek-
organisatie in Nederland, waarbij
alle specifieke zaken, zoals eigen
organisatie, eigen zaken, volledig
tot hun recht komen; en hiermee
het belang van de Nederlandse
gymnastieksport in al haar geledin
gen te vertegenwoordigen en te be
hartigen".
Toen Ton te Mey, die zich buiten
het turnen in het jeugdwerk opmer
kelijk verdienstelijk had gemaakt
en om die reden door destijds be
kende turnsters als Rini Zegwaard
en Angelien Verkerk op de voorzit-
Bekijk je de driehoekstransactie uit
sluitend van de financiële kant, dan is
FC Den Haag de grote winnaar. Finan
ciële voetbalexperts schatten dat Ro
meo Zondervan 700.000 gulden heeft
opgebracht (vermoedelijk een record
voor een 19-jarige, en zeker een record
voor een 19-jarige achterspeler). Dat
betekent dus dat FC Den Haag het zich
kan veroorloven zo’n 70.000 toeschou
wers minder naar het Zuiderpark te
trekken. Oftewel 3500 bezoekers per
wedstrijd minder, als we het aantal
thuiswedstrijden voor het gemak even
op 20 stellen, en de toegangsprijs op
tien gulden. Een zeer ruwe berekening
dus. dat ontken ik niet. Welnu, zoals
het er op het ogenblik uitziet (FC Den
Haag op de dertiende plaats in de
competitie, gemiddeld ruim duizend
bezoekers per wedstrijd minder verge
leken met vorig seizoen: 6870 tegen
7940) moet er dus worden ingeteerd op
het transferbedrag dat Romeo Zonder
van heeft opgeleverd, maar toch min
der dan nodig is om diens gehele ver
koopbedrag te niet te doen, terwijl ook
mèt hem al minder toeschouwers naar
het Zuiderpark kwamen. Er zat, met
andere woorden, weinig anders op
voor FC Den Haag.
Het is overigens hoogst opmerkelijk,
dat twee clubs bereid zijn zoveel geld
te spenderen aan achterspelers. De
theorie is, dat uitblinkende voorhoe
despelers geboren of aangekocht wor
den, en dat uitblinkende achterspelers
gemaakt kunnen worden. Hoeveel om
geschoolde eredivisiebacks hebben we
in de loop der jaren niet op niveau
bezig gezien? Piet Wildschut, eens be
gonnen als rechtsbuiten, is er elf een
voorbeeld van.' Johan Zuidema was een
ander voorbeeld. Gerry Deykers heeft
enkele jaren als linksback geëxcel
leerd bij PSV, en zo zijn er, ook in een
Gesteld mag worden dat Ton te
Mey (oud-voorzitter Gerrit Groe
nendijk: „ik heb de grootste bewon
dering voor hem”) een gunstige ont
wikkeling in de NGO-gedachte wel
ziet zitten. Zoals hij ook „apetrots”
is op het medische onderzoek waar
over in de toelichting op dit artikel
al is gerept.
Het is in de Nederlandse voetbalcom
petitie nu eenmaal al jarenlang hon
gerwinter. Wie geen of te weinig eten
heeft, moet de boer op om zijn gouden
horloge, zijn linnengoed of zijn antie
ke pronkkastje te ruilen voor tarwe en
peulvruchten. Die eet hij vervolgens
op, om vervolgens genoodzaakt te zijn
ook zijn bestek, zijn schoenen en zijn
bijbel te ruilen voor aardappelen en
suikerbieten. U hoeft maar naar een
club als Telstar te kijken om te weten
welke clubs het ergste van die „voet-
balhonger" te lijden hebben: de onaan
zienlijke. kleine clubs, in de kleinere
plaatsen. Zij moeten voortdurend „in
leveren uc run. voor „leeftocht”, die
hun bestaan weer een jaartje kan rek
ken.
Het stemt l nest dat ook een club als
FC Twente, die zoveel jaren tot de
topclubs heeft behoord („De Bende van
Vier”, zal ik maar zeggen: Ajax, Feyen-
oord, PSV en FC Twente), en die toch
in een stad bivakkeert met ruim
140.000 inwoners zonder al te veel con
currentie uit de directe omgeving, nu
genoodzaakt blijkt te zijn, of althans
in de positie kan worden gemanoeu
vreerd, dat het binnen korte tijd drie
Daarover: „In twee jaar tijd heb
ben we jonge talentjes op 250 medi
sche punten onderzocht, met daar
bij in dezelfde leeftijdsgroep vijftig
schoolkinderen en vijftig kinderen
uit willekeurige verenigingen. Alle
uitkomsten zijn op computers vast
gelegd. Uit dit onderzoek, waarvan
de uitslag over enige tijd bekend
wordt gemaakt zijn zulke tot nu toe
onbekende zaken naar voren geko
men, dat ze gerust opzienbarend
mogen heten".
Onder zulke wilskrachtige leiding
(penningmeester Jan Rom maakt in
dezelfde kwaliteit óók deel uit van
het bondsbestuur) móet het het dis
trict Haarlem voorlopig wel goed-
gaan. En zeker ook in de goede ver-*
standhouding (wederzijds) die er-
met de regionale zusterorganisatie-
bestaat.
En PSV gewon Piet Wildschut,
en FC Twente gewon Romeo Zonder
van, en FC Den Haag gewon Zevenhon
derdduizend GuldenHet doet een
beetje aan wintersport denken. De spe
lers worden moeizaam in een stoeltjes
lift naar boven gehesen, steeds hoger,
totdat zij bij de topclub terecht komen,
en aan de andere kant van de berg
rollen dan, met veel grotere snelheid,
de guldens van boven naar beneden,
naar de lagere, noodlijdende clubs.
Zijn er eigenlijk verliezers, bij deze
driehoekstransactie tussen PSV, FC
Twente en FC Den Haag? Als je het
louter vanuit het spelersarsenaal be
kijkt, is PSV natuurlijk de grote win
naar (het krijgt Oranje-back Piet Wild
schut erbij), FC Den Haag de grote
verliezer (het verliest aankomend ta
lent Romeo Zondervan), en FC Twente
speelt zo’n beetje quitte. Dat wil zeg
gen: op dit eigenste moment wordt
Wildschut hoger aangeslagen dan Zon
dervan, maar het is helemaal niet
denkbeeldig dat Romeo over een of
twee jaar Piet uit de Oranjeselectie
verdringt. Ik wed dat Ton van Daalen
en Spitz Kohn dat op het ogenblik ook
als verwachting op verjaardagen en bij
de kapper rondstrooien, om hun eigen
knagende geweten te overstemmen.
Want los van het verlies van Wild
schut, blijft er ook nog de onverdraag
lijke gedachte dat diens vertrek een
directe concurrent sterker maakt.
Toen Arnold Mühren aan Ipswich
Town verkocht werd, was dat pro
bleem tenminste niet aanwezig, en als
Frans Thijssen zometeen ook aan Ips-
Deze gang van zaken zou binnen
de NKGB nog niet zó’n sterk gevoel
van onbehagen hebben opgeroepen
als in andere landen die eveneens
meer turnbonden bezitten, zoals bij
voorbeeld Oostenrijk, België en
Frankrijk, geen soepele regeling
had bestaan om uit alle geledingen
de beste turnsters en turners te se
lecteren voor een zo sterk mogelijke
nationale ploeg. Tot op heden, anno
1979, is daar in Nederland, zoals
reeds opgemerkt, nog geen sprake
van.
Toch eigenlijk (nóg steeds) een
krankzinnige situatie. Keurturn-
sters en -turners van de Neder
landse Katholieke Gymnastiek
Bond krijgen geen enkele kans
zich een plaats te veroveren in de
nationale ploeg, louter en alleen
vanwege het feit dat ze er de
voorkeur aan geven de bond
waarin ze zich thuis voelen trouw
te blijven Wie aspiraties heeft
ooit eens mee te doen aan toer
nooien om Europese en wereld
kampioenschappen of Olympi
sche Spelen staat slechts één
weg open: overstappen naar het
Koninklijk Nederlands Gymnas
tiek Verbond. Zo kon het destijds
gebeuren dat een Margoth Hil
ders, Joke Kos, Marianne Hee-
ren, Ans Dekker en Bibi Vos
om voor de vuist weg enige na
men te noemen vanwege hun
I aspiraties om zo hoog mogelijk te
reiken de selectie van het KNGV
in belangrijke mate gingen ver
sterken. En ook clubs volgden dat
voorbeeld.
Bond, het Koninklijk Nederlands Christelijk Gymnastiek Verbond
en de Nederlandse Culturele Sportbond om tot een volledige
samenwerking te komen.
Rond deze tijd zullen de voorzitters ze hebben dan hun
achterban geraadpleegd weer contact met elkaar zoeken om tot
een gesprek te komen met als voornaamste punt: het scheppen
van de mogelijkheid een zo sterk mogelijke turntop dames en
heren te formeren uit de besten van de betrokken organisaties.
Technisch gezien betekent dit in de praktijk dat het hier uitsluitend
een aangelegenheid betreft tussen de twee grootste bonden: het
KNGV en de NKGB.
Een ander zeer belangrijk onderwerp is dat de NKGB al twee jaar
bezig is met een diepgaand wetenschappelijk onderzoek naar
schadelijke gevolgen (lichamelijke zowel als geestelijke), die zeer
jonge turntalentjes kunnen ondervinden van prestatie! gerichte
trainingen, al dan niet in centraal verband. De bond voelt zich
hierin gesterkt door het voormalige KNGV-bestuurslid drs. J.
Scholten, die destijds aftrad en daarmee ook zijn zetel in het
NSF-bestuur ter beschikking stelde omdat hij zo’n trainingsaan-
pak niet langer mede voor zijn verantwoording wilde nemen. Er is
een stuurgroep Jong Talent NKGB aan het werk die als pluriforme
taakstelling een multi-disciplinaire begeleiding van het turntalent
voorstaat.
In deze groep, op alle mogelijke gebieden kwalitatief met elf
personen sterk bezet, heeft onder andere Ikina Morsch, die deel
uitmaakte van de zo succesvolle keurturnploeg op de Olympische
Spelen in München, een plaats gevonden.
hadden we een uitstekende samen
werking met de Kennemer Turn
kring, totdat er ’n keurploegenwed-
strijd werd gehouden waarin Mar
goth Hilders haar rivale Margo
Klees, kampioene van de Kennemer
Turnkring, versloeg. Klaarblijkelijk
was het KNGV daar van geschrok
ken, want kort daarop werd de
Turnkring verboden wedstrijden te
gen het district Haarlem te houden.
Alle contacten werden verbroken”.
Vult oud-voorzitter Gerrit Groenen
dijk aan: „Laten we niet verzwijgen
dat er van onze kant óók fouten zijn
gemaakt. Maar goed, door deze stap
werden eerder gedane pogingen om
elkaar te vinden radicaal teniet ge
daan”.
Maar de NKGB, die nooit onder
stoelen of banken heeft gestoken
héél ver te willen gaan om tot een zo
effectief mogelijke samenwerking
met het KNGV te komen, uitgezon
derd zichzelf opheffen, pakte twee
jaar later de draad opnieuw op. Te
Mey: „Ik was voorzitter geworden
van FIT en vond dat het zó niet
langer meer kon. Ik ben brieven
gaan schrijven naar de Raad van
Europa, het Internationaal Olym
pisch Comité, de internationale
gymnastiekfederatie FIG en het Ne
derlands Olympisch Comité, waarin
ik stelde dat wij van de NKGB gedis
crimineerd worden. Dat werd door
deze organisaties schriftelijk toege
geven, met daarbij de mededeling
dat we dit probleem zelf moesten
oplossen”.
In eerste instantie koos Ton te
Mey de voor de hand liggende weg:
contact zoeken met het KNGV.
Maar daar wilde men met een vere-
nigings bestuurder niet over praten,
totdat deze voorvechter als voorzit
ter van het district Haarlem, ge
volgd door zijn vice-voorzitterschap
van de bond, een zwaarder gewicht
in de schaal kon leggen.
Ton te Mey: „Zo hebben we twee
jaar geleden het proces opnieuw in
gang gezet. Met die genoemde brie
ven op tafel kon' het KNGV daar
moeilijk omheen. Dat we weer met
onderhandelen konden beginnen
danken we ook in belangrijke mate
aan de voorzitter van het NOC, mr.
Idenburg. Zo gauw hij in die functie
was benoemd hebben we hem van
de toestand op de hoogte gebracht.
overgeschoten
voorhoedespeler,
dus!
Misschien had het „totaalvoetbal”
die overtuiging wat aan het wankelen
heeft gebracht. Spelers als Ruud Krol
en Franz Beckenbauer, Rinus Israel en
Paul Breitner hebben bewezen hoe be
langrijk een „betere” voetballer kan
zijn, ook al opereert hij van achteren
uit. De Duitse trainer Hennes Weiswei-
ler heeft wel eens zijn schouders opge
haald over het nut van de aanvallende
back zolang het een specifieke back
betrof, zoals bijvoorbeeld Wim Suur-
bier. Je moet een specifieke back niet
te veel in aanvalssituaties brengen,
vond hij, omdat hij de acceleratie, de
verfijnde techniek, de passeerbewe
ging van de volbloed-voorhoedespeler
mist, en dus steeds weer voor een on
mogelijke taak wordt geplaatst.
We hebben dat altijd aan Wim Suur-
bier kunnen zien, toch het prototype
van de aanvallende back in het totaal
voetbal van Ajax, bepaald niet de eer
ste de beste dus, een back die twee
finales om het wereldkampioenschap
meemaakte en drie Europa-Cups vero
verde. dus ik hoop vurig dat u mij er
niet van verdenkt dat ik hem een „be
perkte'" voetballer of zoiets zou willen
noemen. Maar een voorhoedespeler
was hij niet. Hij miste de behendigheid
en de subtiliteit van de Cruijffs. de
Keizers, en kwam dan ook menigmaal
in verlegenheid bij de hoekvlag. Het
record „vanaf de rechtervleugel ko
mende ballen die achter het doel of'te
laag of te ver terecht kwamen, hoewel
zij door een Grote Vedette werden
„voorgegeven", staat ongetwijfeld op
naam van Wim Suurbier. Daarom is het
interessant te zien dat PSV en FC
Twente hoge transfersommen hebben
willen neerleggen voor backs, die alle
bei wèl dqt voorhoedeachtige in hun
spel hebben, die gemakkelijk passeren
en een bal a la een voorhoedespeler
kunnen voorgeven.
1
Gedacht wordt hierbij aan een or
ganisatievorm waarbij de vier bon
den zich zouden kunnen vinden in
wat wordt genoemd een samenwer
kingsverband Nederlandse Gym
nastiek Organisaties NGO. Van
daaruit zouden dan de verbindings
lijnen met het FIG, het IOC (via
NOC), CRM, de NSF en de NKS
moeten worden gelegd. De onder
handelingspartners zijn al zó ver dat
ze zo’n samenwerkingsverband „ze
ker haalbaar" achten, met als ver
trekpunt een federatievorm. In die
NGO moet het bestuur uit vertegen
woordigers van de vier bonden wor
den samengesteld.
Hoe ver zijn de partijen inmiddels
gevorderd? Ton te Mey hierover: „In
principe zijn we tot overeenstem
ming gekomen betreffende een sa-
STOPPER
Het jubilerende district be
hartigt de belangen van de vol
gende verenigingen: Christo-
foor (Zwanenburg), DOS (Vo
gelenzang), DWS (De Kwakel),
DWV (Warmenbuizen), FIT
(Amstelveen), HBC (Heemste
de), Hellas (Amsterdam), Her
cules (Overveen), JBS (Benne-
broek), Kudelstaart, Leonidas
(Haarlem), Olympus (Amster
dam), Saenden (Wormerveerl,
Sportief (Wormer), SSS (Bever
wijk), Swift (Assendelft), TIOS
(Limmen), Tovado (Heems
kerk), Turnlust (Krommenie),
TZB (Zandvoort), VDO (Uit
hoorn), Velsen, VIOS (Castri-
cuml en WWSV (Akersloot).
T
-
verder verleden, meer voorbeelden ge
weest. Een back kun je maken van een
middenvelder of
van restmateriaal
menwerking in de secties wedstrijd
sport en recreatiesport. Regionale
ontmoetingen zijn weer mogelijk.
Wij als NKGB willen hierbij nu ook
de topsport zo gauw mogelijk be
trekken om nog dit jaar, met het oog
op de Olympische Spelen volgend
jaar in Moskou, tot een vooral zo
sterk mogelijke damesploeg te ko
men. Maar zo ver wil het KNGV nog
niet gaan. De onderhandelingen
daarover zijn in volle gang. Een eer
ste vorm van algehele samenwer
king is er intussen wel: ons vereni-
gingsleiderscursusprogramma is
door CRM vóór alle betrokkenen
wettelijk bekrachtigd.
Het is nu dus afwachten of bij
voorbeeld een van de topturners
Gerrit Groenendijk, oud-voorzitter district Haarlem KNGB (links) en Ton te Mey. de
huidige voorzitter en tevens vice-voorzitter van de KNGB
tersstoel van de Amstelveense vere
niging FIT werd „gepraat”, ook de
volgende stap waagde (de leiding
nemen van het district Haarlem
van de NKGB) werd de bond in een
Leon Schelvis
