a
Film International toont Alambrista van Robert Young
Veel bezwaren tegen oudheidkundige expositie in Parijs
naar BKR
kunst
Holland Festival
Raad voor Kunst
steunt onderzoek
heeft miljoen
extra nodig
Acteurs van Els
Joglars nu vrij
15
riem
Grieken zien geen heil in
uitlenen van hun
Schilderij van
Breugel gestolen
I
I
i
„J
DIS
ibv
p
■raui
door Pieter van Lierop
Veelbelovend
aar
Zwarte komedie
Balletorkest pleit
voor voortbestaan
I
I
11
KUNST
0
19 7 9
FEBRUARI
3
ZATERDAG
door Frans van Hasselt
vel daj
gaat
e be-
mlaag
op nie
ar gee
slijk.
hij
I
ROTTERDAM. Vandaag zal ook in Amsterdam Film Internatio
nal losbranden, met voorstellingen in de twee theaters van Cinétol en
randactiviteiten in een grote tent, die speciaal voor dit doel is opgezet
pal voor het bioscoopcomplex aan de Tolstraat. Intussen vindt met dit
Amsterdamse aansluiten op het Rotterdamse filmfestival iets plaats
wat men een historisch compromis zou kunnen noemen. Niet alleen
omdat Amsterdam nu de lang gekoesterde wens van een filmfestival in
vervulling ziet gaan, maar ook omdat de Amsterdamse gebeurtenissen
onder supervisie staan van Hans Saaltink programmeur van Cine-
manifestatie en de helft van de Filmweek Arnhem wiens relaties met
Film International-organisator Huub Bals als uitermate koel te boek
stonden. Kennelijk heeft ook tussen deze twee filmpromotoren de lang
verbeide dooi ingezet en dat is iets waar het Nederlandse festivalkli-
maat alleen maar baat bij kan hebben.
sr-
;nde
02,
I
aan-
er één
ngs
;r slot
k tot
NBM
zul dai
netee
igen.
ATHENE. Toen in 1821 de
Turken de Atheense Akropolis
moesten verdedigen tegen de
Griekse opstandelingen, begon
nen zij de zuilen van de tempels te
vernielen omdat zij het daarin zit
tende lood nodig hadden voor hun
kanonnen. Eén der meest legen
darische opstandelingenleiders,
Makriyannis, zou toen hebben
aangeboden hun lood te leveren
op voorwaarde dat ze de tempels
ongeschonden lieten. Aan hem
worden ook de woorden toege
schreven: „Zelfs als ze ons tien
duizenden talers geven, dan nog
zullen we de oudheden niet weg
geven. Voor dit marmer hebben
we gevochten".
y'7' 'iïfêiïfy
I j
o* i
Deerniswekkend relaas gastarbeider
de superieure zwart-wit-fotografie
I
I
mj
DEN HAAG (ANP). De Raad voor de
Kunst steunt het plan van minister Gar-
deniers van CRM voor een onderzoek naar
uitvoering en effecten van de Beeldende
Kunstenaars Regeling (BKR).
De afdeling beeldende kunsten en bouw
kunst van de raad meent dat de minister
niet bij voorbaat de bedoeling heeft de
gegevens te gebruiken om tot bezuiniging
te komen. De afdeling heeft twee van haar
leden voorgedragen voor de commissie die
het onderzoek gaat begeleiden: M. Boezem
en prof. J. L. M. Hardy.
De afdeling was gevraagd een lid voor
de begeleidingscommissie aan te wijzen.
Ze heeft er twee aangewezen, opdat het
aandeel van de niet-ambtelijke leden ver
sterkt kan worden en de inbreng vanuit de
kunstsector wordt bevorderd. Ze koos
voorts voor directe vertegenwoordiging
opdat de afdeling voortdurend op de hoog
te kan worden gehouden, aldus de Raad
voor de Kunst.
Meest indrukwekkend werkstuk van de
eerste festivaldag in Rotterdam is Alam
brista geweest, die vanmiddag om 15.30
uur in Amsterdam te zien is. Een film van
Robert Young, die er in Cannes vorig jaar
voor bekroond werd met de Prijs voor het
Beste Debuut. Een beetje merkwaardig
was dat wel, gezien het feit dat de 54-jarige
Amerikaan al iets van dertien films ge
maakt had, maar dat waren dan allemaal
kortere films of documentaires. Young
heeft zich in het verleden beziggehouden
met onderwerpen als de strijd in Angola,
armoede op Sicilië, rassendiscriminatie in
Amerika en de sociale positie van Eski
mo’s. Alambrista behandelt het verschijn
sel gastarbeid, van Mexicanen in de Ver
enigde Staten.
Dit geld komt bijna uitsluitend de pro
gramma's ten goede. Per overheid komt
dit neer op het voor één keer verhogen van
de subsidie met vijftig procent. Dit heeft
directeur Frans de Ruiter de commissie
kunstzaken van de gemeenteraad van Den
Haag donderdag voorgehouden.
Het Holland Festival is het enige regulie
re internationale kunstfestival dat Neder
land rijk is. Het vraagt van de subsidiëren
de overheden daadwerkelijk erkenning
van zijn positie, als De Ruiter.
De ervaringen met drie themafestivals
hebben geleerd, dat de themagedachte
moet worden gerelativeerd. De voorkeur
blijft wel uitgaan naar het werken met een
of meer kleine thema's per festival, aange-
vuld met bijzondere artistieke manifesta
ties van algemene aard. Het Holland Festi
val moet blijven trachten zich te onder
scheiden van het kunstaanbod in het sei
zoen.
Over de financiën van het Holland Festi
val werd nog meegedeeld, dat de betrekke
lijke achteruitgang van de subsidiemidde-
len het programmeren van een festival
steeds moeilijker maakt. Zonder het aan
boren van extra incidentele middelen, is
een Holland Festival van enig niveau zelfs
niet meer haalbaar, aldus Frans de Ruiter
Zeker de aangrijpende slotscène: bij een
grensovergang wordt plotseling een Mexi
caanse vrouw door barensnood getroffen
en geeft midden op straat, onder de ver
bijsterende blikken van douaniers en toe
risten het leven aan een zoon. Waarna ze
triomfantelijk uitroept: „Mijn zoon is op
Amerikaans grondgebied geboren, hij zal
dus vrij zijn!" Je zit nog te slikken als het
licht aangaat.
En zo wordt Roberto Ramirez dan ge
profileerd in zijn deerniswekkend relaas.
Niet alleen tijdens de slavenarbeid op to
maten-, citroenen-, bonen-, druiven- en
aardbeienplantages, maar tevens in de
meer particuliere consequenties van het
gastarbeiderschap. De pijn die het doet om
van vrouw en kinderen los te scheuren, om
dan lange tijd daarna de niet gezochte
vluchthaven binnen te lopen vap een in
Amerika naar liefde hunkerende eenzame
vrouw. De botsingen van gevoelens en het
leed dat ook daar weer mee wordt opge
roepen. Het is een film die door zijn schit
terende fotografie en het overtuigende na
turel van Domingo Ambriz als Roberto
diepe indruk maakt. Ook omdatalles er zo
ontzettend authentiek, haast toch docu
mentair uitziet.
Een paar films die nog de moeite van het
inhalen waard zijn:
treerd heeft in zijn tijdens de Filmweek
Arnhem vertoonde Etnocidio, geeft Ro
bert Young dit soort wantoestanden weer
in de vorm van een speelfilm. Het voordeel
daarvan is dat het zo mogelijk wordt het
portret van één representatieve Mexicaan
vollediger af te ronden dan met een repor-
tage-aanpak mogelijk was geweest.
DEN HAAG (ANP). Als de subsidi
ërende overheden een Holland Festival in
stand willen houden, is een eenmalige
inhaalmanoeuvre noodzakelijk. In een be
leidsnota is hiervoor een bedrag van een
miljoen gulden genoemd.
waarop zij aan hun kunstschatten komen.
In alle ernst wordt hier nu gesproken van
een gevaar dat Griekse kunstschatten in
handen' komen van de mafia waar het
museum al lang mee samenwerkt; deze
zou er afgietsels van kunnen maken en
deze vervolgens terugsturen...
En waarom moet Griekenland kunst
schatten exposeren, terwijl het British Mu
seum. het Louvre en het museum in Mün
chen vol staan van schatten uit Grieken
land. langs slinkse wegen daaruit wegge
sleept toen de Turken er nog heer en
meester waren?
wel degelijk enige schade heeft opgelopen,
bij haar door minister Malraux doorgedre
ven reis. Ze hebben ook ontdekt dat Dene
marken alle „uitvoer" van oudheden bij de,
wet verbiedt.
Deinzen de tegenstanders niet terug
voor wat chauvinisme, ook de regering
hakt naar hartelust met de nationalisti
sche bijl. Deze tentoonstelling die het au-
thentieke-Grieks karakter van het gebied
van de Aegeïsche Zee bewijst kap alleen
maar gunstig zijn voor de nationale zaak,
in een periode dat Turkije het „continenta
le platonder die zee betwist. Het Ameri
kaanse publiek is van de historische ach
tergrond van deze kwestie nauwelijks op
de hoogte, aldus de minister. Ook de drie
miljoen Griek-Amerikanen zitten ernaar
te snakken, hun landgenoten deze dingen
te laten zien, we we mogen hen niet teleur--
stellen.
Aanvankelijk waren er trouwens plan
nen voor nog een tweede politiek gemoti
veerde tentoonstelling in Amerika: Griek
se kunstschatten uit Macedonië, een ge
bied waarvan de „Grieksheid” van Bul
gaarse en Joegoslavische zijde wordt be
twist. Maar deze plannen zijn op nog meer
weerstand gestuit: voorwerpen uit het in
1977 ontdekte koningsgraf van Philippos.-
vader van Alexander de Grote, zouden er-
„piêce de resistance” vormen en deze'
schatten zijn door de Grieken zelf nog'
nauwelijks bekeken of gestudeerd.
Een voordeel is er bij al deze deining: erj
is in het hele land een belangstelling ont
staan voor een aantal prachtige kunst
voorwerpen. zo mooi mogelijk geprojec
teerd ook m de dag- en weekbladen, die
anders goeddeels onopgemerkt zouden
zijn gebleven. x
Het blijkt daar nog erger gesteld te zijn
dan met gastarbeid in West-Europa. Maar
in beide gevallen gaat het om mensen, die
uit sociale nood huis en haard hebben
verlaten om ver weg van de eigen familie
met onderbetaalde arbeid ietsje van wel
stand voor thuis te vergaren, inmiddels
zelf behandeld wordend als vuilnis door de
autochtonen. Ook in Amerika wordt listig
gemanipuleerd met immigratiewetten en
werkvergunningen. Als de seizoenarbei
ders, die zich dus op geen enkele arbeids
overeenkomst kunnen beroepen, lastig
worden, of als men ze niet meer nodig
heeft, of als men gewoon geen zin heeft om
ze uit te betalen, dan zorgt men dat ze in de
kraag worden gegrepen bij een razzia door
de vreemdelingenpolitie.
Anders dan Paul Leduc ooit geïllus-
BARCELONA, Spanje (Reuter). Vier
Catalaanse acteurs die gevangen waren
gezet wegens belediging van de krijgs
macht in een toneelstuk zijn volgens een
mededeling van hun raadsheren vrijgela
ten.
Het viertal, verbonden aan de groep
„Els Joglars” (De Spelers), een mime-ge-
elschap, was in maart van het vorig jaar
tot twee jaar gevangenisstraf veroor
deeld. In het stuk was een parodie van een
krijgsraad met beschonken leden opge
voerd.
De vier acteurs drie mannen en een
vrouw hadden de laatste maanden al
elke dag de gevangenis mogen verlaten
om te werken.
Indertijd veroorzaakte de affaire nogal
wat opzien en werd geklaagd over de
lange arm van de militaire rechtspraak,
nog daterende uit de tijd van generaal
Franco.
Onder de nieuwe Spaanse grondwet, die
twee maanden geleden werd goedge
keurd, mogen krijgsraden alleen leden
van de krijgsmacht ter verantwoording
roepen.
jranito
I
I
s
werk kunnen zien, maar vooral door ont
hullende discussies over financiering van
een ook uitermate vaag project waarvoor
Costard zijn idool Godard naar Hamburg
heeft laten komen. Aardigste scène van de
film is wel het moment dat Godard, die
kennelijk ook niet meer wist waar hij het
over moest hebben, aan de hand van een
gigantische passer vaststelt dat de wiskun
de wel ouder moet zijn dan de linguïstiek.
Want die passer vormt dus de letter A.
Hoogst curieus maar ook sterk bedacht
en uitgewerkt is De Luiaards van het
Vruchtbare Woud (zondag weer te zien in
Rotterdam en Amsterdam, 17.45 en 22.15
uur). Regisseur is de Griek Panayatopou-
los. een naam om maar vast aan te wen
nen. want u heeft hem denkelijk niet voor
het laatst gehoord. Hij heeft een zwarte
komedie afgeleverd die al vergeleken is-
met Bunuels El Angel Exterminador,
maar persoonlijk zie ik veel meer verwant
schappen met de films van Marco Ferreri.
Het gaat over een vader met drie zoons, die
een forse erfenis krijgen. Gevieren trek-
van
Walter La'sally, een vakman die ooit inter
nationale successen als A Taste of Honey,
Tom Jones en Zorba de Griek gefilmd
heeft, maar zich tegenwoordig volledig in
dienst stelt van nog niet gevestigde cineas
ten. van wie Noever trouwens een zeer
veelbelovende is.
Zoiets valt nog steeds niet met zekerheid
te beweren van Helmuth Costard, een jon
ge Duitser die al dertien jaar dwars ligt
mèt hopgst ongewone vorm-experimenten
en die nu met Der Kleine Godard (zonda,g
in Amsterdam. 18.15, 20.30 en 0.45 uur)
demonstreert hoe zeer het onbegonnen
werk is om in West-Duitsland te komen tot
een werkelijk alternatieve cinema. Het is
wel komisch, maar in heviger mate verve
lend om hem eerst een half uur lang te zien
en horen uitweiden over de snufjes waar
mee hij vergeefs getracht heeft om 8 film
apparatuur professioneel te maken.
Maar de aardigheid (meer is het niet) van
de film-schuilt vooral in de kijkjes achter
de schermen van het Duitse filmwezen. En
dan niet zozeer omdat we Hark Bohm en
Fassbinder op vermakelijke wijze aan het
Eind 1977 werd in het Noordgriekse dorp Virginia nabij Saloniki het graf van
Philippos, de vader van Alexander de Grote, ontdekt. De schatten zouden onderdeel
vormen van een tentoonstelling in Amerika, een feit waar de Grieken bezwaar tegen
hadden omdat zijzelf de voorwerpen nog nauwelijks hebben bestudeerd.
Generaal Makriyannis wordt nu weer
veelvuldig aangehaald door degenen die
zich verzetten tegen een voorgenomen ten
toonstelling van Griekse kuristschateen in
Parijs en New York. „Tegen de ontworte
ling van onze Oudheden" heet een foto
tentoonstelling die, na een week in Athene,
nu ook langs andere Griekse steden trekt.
Op Kreta en Samos zijn actiegroepen ge
vormd van personen die zeggen, „met hün
eigen lichamen" de uittocht uit de plaatse
lijke musea te willen verhinderen van oud
heden die op de lijst staan die door de
regering is samengesteld.
De bedoeling is dat in het Panjse Louvre
in april een expositie begint, gewijd aan
Griekse kunst van de Aegeïsche Wereld.
De 155 stukken uit Griekenland (beelden,
keramiek, goudwerk, munten) worden
aangevuld met 55 schatten uit het Louvre
zelf en dit geheel zal vervolgens naar het
Metropolitan Museum in New York wor
den overgebracht. De voorwerpen zullen
na een jaar weer in Griekenland terug zijn.
Die tentoonstelling in New York heeft de
meeste verontwaardiging opgeroepen bij
de Grieken, in wier ogen Amerikanen niet
veel goed kunnen doen. Het Metropolitan
Museum, zo luidt één beschuldiging, is een
particuliere instelling die op vaak dubieu
ze wijze aan zijn bezittingen is gekomen.
Met Zwitserland - zijn de VS. het enige
land dat het Unesco-verdrag nog niet heeft
getekend waarbij staten zich verplichten
verantwoording af te leggen van de wijze
HD3
MO*
•ir Domingo
Ambriz in
Alambrista van
Robert Young,
als Mexicaanse
gastarbeider in
de Verenigde
Staten, (links),
sr Moment uit
De Luiaards
van het Vrucht
bare Woud van
de Griek Pa-
nayatopoulos.
(rechts).
DEN HAAG. (ANP). Het Nederlands
Balletorkest (NBO) protesteert met klem
tegen de uitlatingen van VVD-Tweede-
Kamerlid Kappeyne van de Coppello. Tij
dens de behandeling van de begroting van
CRM in de Tweede Kamer heeft zij ge
vraagd om intrekking van de 4,5 miljoen
gulden subsidie en een onderzoek naar het
Nederlandse balletorkest.
ken zij zich terug in een landhuis om hun;
levens verder nog maar aan twee dingen te
wijden: slapen en eten. Een meegeërfde
mooie dienstbode zorgt dat de heren aan al
hun trekken komen. Met desgewenst haar
lichaam als toetje toe. Maar dat laatste is
iets waar van lieverlee de energie steeds
minder voor opgebracht kan worden.
Een erg knap opgebouwde en fraai
geënsceneerde film, die weinig mild oor
deelt over de mens die het goed heeft. Of
de film zich uitspreekt over speciaal de
Griekse cultuur of meer over de mensheid
in het algemeen en of er nog iets speciaals
bedoeld is met de rolverdeling tussen man
en vrouw, dat zijn vragen die Panayato-
poulos nog in Amsterdam en Rotterdam
zal kunnen beantwoorden. Maar ze zitten
voorlopig de appreciatie van De Luiaards
zeker niet in de weg.
De films van Chantal Akerman, News
From Home en Rendez-Vous d’Anna
waarover eerder is bericht zullen zon
dag en maandag in Amsterdam worden
gepresenteerd. News from Home zondag
om 16 en 22.45 uur en Rendez-Vous d’Anna
maandag om 15.30 en 22.15 uur.
In een telegram aan het Tweede-Kamer-
lid noemt het RBO het standpunt van het
WD-Tweede-Kamerlid volstrekt onjuist
en ondeskundig. Niet of onregelmatig spe
len vindt het orkest „eenvoudig te weerleg
gen nonsens”. In 1977/78 heeft het NBO
138 maal begeleid, meer dan nagenoeg
ieder ander Nederlands symfonieorkest,
aldus het NBO. Van deze begeleidingen
waren er 63 voor het Nederlands Dansthe
ater, drie meer dan de subsidievoorwaar
den 'voorschrijven.
Het voorstel van Kappeyne van de Cop
pello om over te gaan tot begeleiding van
de balletuitvoeringen door de andere Ne
derlandse symfonieorkesten bij toerbeurt,
noemt het NBO irreëel. Het NBO vraagt
zich af wat de balletgezelschappen daar
van denken. Uitvoeringstechniek van de
balletgezelschappen is niet met die van een
operastichting te vergelijken.
Het NBO betreurt het dat het WD-
Tweede-Kamerlid zich niet eerst heeft la
ten informeren door de direct betrokke
nen. Het orkest vreest dat door deze „licht
vaardige statements” volkomen ten on
rechte de reputatie is aangetast van 65
musici en de staf, zakelijke en artistieke
leiding en het bestuur van het Nederlands
Balletorkest.
LA SPEZIA (Reuter). In de nacht van
donderdag op vrijdag is uit een kerk in de
buurt van La Spezia, Italië, een schilderij
gestolen dat wordt toegeschreven aan de
Vlaamse schilder Pieter Breugel.
Het doek hing in de kerk van Castelnuo-
vo Marga en stelde een ongebruikelijke
kruisingsscène voor met vier kruisen in
plaats van de gebruikelijke drie. Het doek
heeft een geschatte waarde van een mil
joen gulden.
De Griekse minister van cultuur Niani-
as, verantwoordelijk voor de hele aangele
genheid. bijt fel van zich af. Alle voorzor
gen. met inschakeling van de allermodern
ste methoden op technisch gebied, zijn
genomen voor een goede begeleiding van
de schatten. Waarom zou Griekenland als-
epig land verstek moeten laten gaan bij de
„overstroming aan tentoonstellingen’’ die
zich de laatste jaren in internationale sa
menwerking voordoet? Frankrijk stuurde
de Venus van Milo naar Japan, de Sovjet
unie haar Skytische schatten, Egypte
stuurde zijn Toet-Ank-Ammon naar de
Verenigde Staten waar de tentoonstelling
nu al bijna vijf miljoen kijkers heeft ge
trokken. Italië vertoonde de kunstschatten
uit Pompeji en de Piëta van Michelangelo
die tenslotte schade leed, niet op haar reis,
maar terug in Rome...
De 155 Griekse stukken, aldus Nïanias,
zijn niet de allerbekendste, ze zijn op één
na ook niet groter dan een meter, hun
afwezigheid zal niet leiden tot grote schok
ken bij toeristen die ze in Griekenland
verwachten. Integendeel, de tentoonstel
ling zal op den duur het toerisme naar
Griekenland bevorderen, zoals ook bij
Egypte is gebleken.
En wat is 155 op een totaal van 500.000
oudheden die grotendeels spreekt van een
goede gelegenheid, eens wat „opgravings-
werk in de musea zelf te verrichten en
Bepaalde andere dingen te projecteren in
plaats van de tijdelijke afwezige.
De tegenstanders, met in hun gelederen
veel archeologen en oud-directeuren van
musea (de „zittende" directeuren houden
zich voor het grootste deel gedeinsd) beto
gen dat veel stukken veel te kwetsbaar zijn
om de reis te maken, de prachtige bronzen
offerschaal uit Delphi bijvoorbeeld die
door een mansfiguur omhooggeheven
wordt, uit de 6de eeuw voor Christus. Ze
herinneren eraan dat de Venus van M0o
Zo'n wet was er bok in Griekenland, en
de meeste archeologen zijn nu des duivels
omdat afgelopen zomer, terwijl ze alle
maal aan het graven waren, door het zg.
..zomerparlement" (een kleine, dóórwer
kende sectie van de volksvertegenwoordi-.,
ging) achteloos en zonder veel publiciteit'
een wet is aangenomen, no. 654, waarbij de-
Archeologische Raad, tevoren een auto5
noom lichaam, beslissingsbevoegdheid
wordt ontnomen en de regering in staat
wordt gesteld, op eigen initiatief kunst-»
schatten het land te doen uitgaan. Er.'
wordt gesproken van „Amerikaanse pres-'
sie” en gesuggereerd dat de tentoonstel--
ling in het Löuvre later is ingevoegd om
die capitulatie voor Amerika druk te ca
moufleren.
Van Hans Noever draait zondag in Rot
terdam Die Frau Gegenueber, waarmee
vorig jaar in Cannes de Semaine de la
Critique werd geopend. De Poolse acteur
Franciszek Pieczka (hij excelleerde in be
roemde films van Wajda, Kieslowski en
Kawalerowicz) speelt een in de grond heel
brave huisvader die zijn jonge vrouw (Pe
tra Maria Gruehn) op de proef wil stellen.
Hij zegt op reis te gaan, maar huurt een
flat tegenover zijn eigen huis. Van daaruit
volgt hij met verrekijkers en afluisterap
paratuur het doen en laten van zijn vrouw.
Door zijn eigen achterdocht en provoca
ties wordt de schijn in de hand gewerkt
van de situatie die hij had gevreesd. En
allengs steeds paranoïder wordend, grijpt
hij in, met fataal gevolg.
Het is een bescheiden, maar erg uitgeba
lanceerde tragedie over een huwelijk dat
van binnenuit wordt aangetast door bui
tensporige jaloezie en van buitenuit door
de neurosen van de grote stad, Berlijn om
precies te zijn. Noever weet op zeer onder
houdende wijze telkens te switchen tussen
tragiek en satire. In de film wordt uitste
kend geacteerd. Veel is ook te danken aan
K 1
