I
i
0
I
G
s
Geschiedenis mijner jeugd
van Hendrik Conscience
CHECK
ONXOUR
CHI
.ra
door Conny Manasse
Ln VS wordt straf voor aanmaak verdubbeld
door Thijs Jansen
HARDNEKKIG
NOORD-IERS
VERZET IN
LONG KESH
Niet toevallig
Goedkoop
vk
Strafbaar
4
1
W»
o
F/
2*
i 2-
■■■I
HMfl
DR. P. H. SCHRÖDE1
-
Slechts gehuld in een deken en
zittend in een kooi protesteerden
vier leden van het Ierland Comité
in de week voor Kerstmis vorig
jaar bij de Britse ambassade in
Den Haag. Op deze manier wil
den zij aandacht vestigen op de,
volgens hen beestachtige, wijze
waarop in de Noordierse gevan
genis Long Kesh de gedetineer
den worden vastgehouden
„Nederland is rijp voor een nieuw
soort drugs Sinds kort wordt op de
zwarte narcotica-markt in Nederland
het uit Amerika overgewaaide roes
middel „Angel Dust" te koop aange
boden. De eerste slachtoffers zijn in
middels behandeld in een Rotterdams
ziekenhuis. Aan het woord is drs. M.
P. V. Morival, hoofd van de onderaf
deling alcohol en drugs bij de GG en
GD in Rotterdam.
CM
MERCATORFONDS ANTWERPEN 1978
F1
Ft
Hg
I
“Sis
Politiebureau zwaar gebarncdeerd
Het protest van de
dekenmannen
De Leeuw van Vlaanderen
Engeltjes Stof zeer gevaarlijke drugs
we te laat, laten we hopen dat we er nu op
tijd bij kunnen zijn”.
Angel Dust is een aantal jaren geledep
worden al ruim een half jaar niet
meer gewassen. De stank in het H-
blok wordt ondragelijk genoemd.
Eens in de zoveel tijd worden de
cellen schoongespoten, inclusief de
gevangenen daarin. De desinfecte
rende stof (de bewakers dragen
zuurstofmaskers) die de gevange
nen op de blote huid wordt gespo
ten, bezorgt hun tijdelijke blindheid
en hoofdpijn.
De gevangenen hebben last van
In Amerika zijn gevallen bekend zoals
die van een gebruiker die dacht dat hij
ratten in zijn ingewanden had. Om die
dieren te doden nam de gebruiker ratten
gif in en overleed daaraan. Ook zijn
gevallen bekend waarbij slachtoffers
hun tanden uittrokken met een nijptang
en waarbij men de ogen uit de kassen
rukte.
zijn, dan krijgt die heroïne een dodelijk
effect. En het is pas merkbaar als het te
laat is”.
Na het gebruik is het niet denkbeeldig
dat men acuut gek wordt. Dat kan dan
een tijd duren. De uitwerking is echter
bij ieder mens weer anders, zegt drs.
Morival. Het is ook nog niet bekend hoe
men een slachtoffer moet laten afkicken.
Ook weet men nog niet veel over de
geestelijke en lichamelijke verslaving, al
dus drs. Morival.
I
J
1
t
1
1
i
1
1
I
blijkt dat bekentenissen in veel ge
vallen door middel van mishande
ling zouden zijn afgedwongen.
Voor deze „gewone misdadigers”
werd een speciaal betonnen cellen
blok op het terrein van Long Kesh
gebouwd. Zes blokken, neergezet in
H-vornl om contact tussen de gevan
genen te voorkomen.
In september 1976 kwam een van
die „gewone gevangenen”, Kieran
Nugent, als eerste in opstand tegen
zijn status van crimineel. Hij weiger
de gevangeniskledij te dragen en
wikkelde zich, noodgedwongen, in
zijn deken. Dit protest werd al spoe
dig door na hem gevangen genomen
republikeinen opgevolgd.
De straf voor hun protest is, dat de
gevangenen hun cel niet meer mo
gen verlaten. Zij worden niet ge
lucht, hebben geen recreatie, boe
ken, radio of televisie, geen sigaret
ten, voedselpakketten of studiema
teriaal. Zij worden geïsoleerd in een
cel die glanzend wit is geschilderd.
Het licht brandt dag erf nacht. Zo
mers staat de verwarming hoog, in
de winter wordt hij afgezet. Maar uit
een naar buiten gesmokkelde ver
klaring, is gebleken dat het verzet
van de gevangenen hiermee niet is
gebroken. Integendeel. Zij hebben
zelfs hun protest verhard.
Sinds vorig jaar maart wordt er
door hen een hygienestaking ge
voerd. Zij wassen zich niet meer en
vegen de cellen niet schoon. De eni
ge sanitaire voorziening, een po,
wordt niet meer door hen geleegd.
Ook weigeren ze vers water te halen.
De verscherpte actie werd onmid
dellijk gestraft. Twaalf gedetineer
den werden overgebracht naar de
isolatieafdeling waar het nog slech
tere voedsel de ondervoede licha-
land niet. „Drie tot vier jaar geleden is
het spul in Amsterdam eens opgedoken.
Het is echter moeilijk met zekerheid vast
te stellen wanneer Angel Dust is ge
bruikt, want het wordt vaak als meng-
produkt onder een andere naam op de
markt gebracht”.
Het is volgens drs. Morival zo goed als
zeker dat de twee mannen, die enkele
weken geleden in een Rotterdams zieken
huis werden opgenomen, Angel Dust
hebben gebruikt. „De twee werden met
lichte verschijnselen opgenomen in het
Dijkzigtziekenhuis. Zij kregen heroïne
aangeboden waardoor Angel Dust was
vermengd. De twee zijn inmiddels uit het
ziekenhuis ontslagen”. Volgens Morival
werden zij toevallig het slachtoffer van
Angel Dust omdat het door de heroïne
zat.
Drs. Morival is van mening dat de
opkomst van Engeltjes Stof in Nederland
geen toevalligheid is. „Er zitten handela
ren die de Nederlandse markt met Angel
Dust willen infecteren. Zij gaan handig
te werk en bieden het spul voordelig aan.
Daarom vermoed ik dat er een syndicaat
achter zit. Eerst probeert men zoveel
mogelijk gebruikers te krijgen om dan
het spul tegen hoge prijzen te verkopen”.
„Nederland is overigens weer rijp voor
een nieuw roesmiddel”, is de mening van
Morival. Aan de hand van een statistiek-
je legt hij uit: „Om de twee a drie jaar
komt er een nieuw soort drugs op de
Nederlandse markt. In 1965 was dat hasj,
in 1968 LSD, in 1971-1973 amfetamines,
vanaf 1973 heroïne, de laatste paar jaar
cocaïne en nu Angel Dust”.
„Er is nu nog geen reden voor paniek,
maar we moeten wel zorgen dat we er op
tijd bij zijn. Bij de introductie van de
heroïne op de Nederlandse markt waren
De prijs van het levensgevaarlijke An
gel Dust is in vergelijking met heroïne
nog vrij laag. „Honderd tot honderdvijf-
tig gulden per gram”. Volgens Morival is
het grote gevaar dat men het spul met
duurdere drugs gaat vermengen. „Het is
heel eenvoudig te maken en het kan in
allerlei vormen op de markt worden ge
bracht”.
Het gevaar is niet denkbeeldig dat An
gel Dust in mengvorm wordt aangebo
den en wordt verwerkt in heroïne, hasj
en marihuana. „Het zou dus kunnen dat
veel mensen problemen krijgen zonder
dat ze weten dat ze Angel Dust gebrui
ken”.
Het komt volgens Morival wel voor dat
heroïne voor 30 percent uit een mengpro-
dukt bestaat. „Als dat nu Angel Dust zou
I
c
n
I
d
i
1
1
1
1
l
l
c
z
b
n
v
V
b
d
S1
o
d
d
d
g
G
g
b
op de markt gekomen als pijnstiller,
maar het middel PCP bleek echter
hoogst onberekenbaar te zijn en werd
In een oproep aan drugsgebruikers in
het land zegt drs. Morival dat men zich
niet moet laten misleiden door de mooie
naam van het levensgevaarlijke roesmid
del, dat vertaald in het Nederlands En
geltjes Stof heet. „Het spul, waarvan de
wetenschappelijke naam Phencyclinine
(PCP) is, heeft niets met andere drugs
zoals LSD of hasj te maken”, zegt drs.
Morival. „Het middel wordt in de dierge
neeskunde gebruikt. Het kan door drug
gebruikers worden gerookt, gespoten,
gegeten of in tabletvorm worden ge
slikt”.
„Een dosis van acht a twintig milli
gram veroorzaakt bij de gebruiker spier-
verstijving, gezichts- en spraakproble-
men, tijdstoornissen, agressie, ontrem-
ming, angstaanvallen en achtervolgings-
waanzin. Er kan geheugenverlies optre
den en het slachtoffer kan in coma gera
ken”.
„Aangezien je niet weet wat je in je
handen krijgt gedrukt”, zegt drs. Mori
val, „en de dosis vanaf acht milligram al
snel is bereikt, moet het gebruik van
Angel Dust als levensgevaarlijk worden
I beschouwd”.
Helemaal nieuw is het middel in Neder-
Angel Dust is inmiddels niet aan de
aandacht van het ministerie van Volks
gezondheid ontsnapt. Staatssecretaris
Veder-Smit heeft het middel phencyclini
ne onder de werking van de opiumwet
gebracht. Het besluit is vorige week van
kracht geworden. Voor Angel Dust (dat
ook wel „Superweed” of „Peace-Pill"
wordt genoemd) gelden nu dezelfde
strafbepalingen als voor stoffen als LSD
en heroïne.
In Amerika is Angel Dust een snel in
opmars gekomen nieuwe drug. Veel jon
geren daar ontdekten echter te laat dat
Engeltjes Stof een sterk dierengenees
middel is waarmee een volwassen gorilla
kan worden geveld.
In het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden zijn voorstellen ingediend
om de straf voor het aanmaken van En
geltjes Stof van vijf tot tien jaar te ver
dubbelen met een maximum van 20 jaar.
De boete welke staat op de verkoop van
het spul aan een minderjarige zou moe
ten worden verhoogd tot 200.000 gulden.
Verder wil men een campagne starten
om het publiek op de hoogte te stellen
van de vernietigende uitwerking van En
geltjes Stof op de hersencellen. Het af-
schrikeffect hiervan zou zeker levens
kunnen redden.
Demonstratie voor de Britse ambassade
in den Haag, in december vorig jaar.
tegen de onmenselijke behandeling van
gevangen in de gevangenis in Long
Kesh
Het begin is verwondering. Je
vraagt je af of het zin heeft nu, in
onze tijd, een luxueuze uitgave te
verzorgen van de jeugdherinnerin
gen die een thans nauwelijks meer
gelezen schrijver in 1855 schreef en
die bovendien behoren tot de minst
gelezen en minst populaire zijner
boeken. Een uitgave bovendien die
145,- kost. Maar Marnix Gijsen
leidt het werk in en dat geeft ver
trouwen. Leest men dan in zijn Ver
antwoording dat hij de tekst der
Geschiedenis beschouwt als „taal
kundig waarschijnlijk de meest fou
tieve die Conscience ooit heeft ge-
schreven” en dat hij daarin tal van
wijzigingen heeft aangebracht, ja
het boek heeft herschreven, dan
voegt zich een lichte teleurstelling
bij de verwondering. Als we dan al
Conscience lezen, moet het dan niet
een onversneden Conscience zijn
wiens opgeschroefde overtrokken
taal niet is gemoderniseerd en ver
eenvoudigd? Ik denk aan heerlijke
passages zoals de volgende uit Baas
Gansendonck, toch een van zijn be
kendste romans. Een jonkman be
spiedt zijn medeminnaar: In al zijne
leden bevend sprong hij recht als
hadde eene slang hem gebeten. Uit
zijn oog straalde een gloeiende blik;
zijne tanden waren bloot; zijn vin
geren kraakten hem in de woedende
vuisten. Uit zijn keel klom een dof
gebriesch, akelig en pijnlijk als de
laatste zucht van eenen stervenden
leeuw. Met zulke razernij stond hij
te hijgen dat de gloeiende adem de
opgespannen neusgaten zengde. En
even verder: Zijne borst hijgde ge
weldig; zijn adem versmolt in een
akelig gorgelgeluid, terwijl zijne
oogen met een somber vuur onder
de neergezonkene wenkbrauwen
gloeiden. Wat hem in het oor ge
fluisterd was moest hem eene ijse
lijke wonde in het hart geslagen
hebben, want hij stond daar sidde
rend als een riet en brullend als een
leeuw.
Is dat niet prachtige romantiek. Is
dat niet de echte Conscience? En is
het niet een beetje jammer dat daar
van iets verloren is gegaan in Mar
nix Gijsens bewerking? Juist die ge
weldige pathetiek in de beschrijving
van primitieve menselijke emoties
en in de tekening van rechtlijnige
karakters moet de Vlaamse eenvou
dige lezer zo geboeid en meegesleept
hebben. De vrek, de dronkaard, de
edele boerenzoon, de hoogmoedige,
de woekeraar, de opofferende moe
der, de laffe verrader en de kuise
maagd, dat zijn de figuren waarvoor
je bij Conscience moet zijn. Zij be
volken zijn historische romans als
De Leeuw van Vlaanderen zowel als
zijn talloze dorpsnovellen, landelij
ke idyllen als De Loteling, Blinde
Rosa of De arme Edelman. In beide
genres komt de meeslepende vertel
trant tot zijn recht. Want dat is het
kernpunt: Conscience was een gebo
ren verteller. Geen groot psycholoog
of machtig beheerser van de taal,
maar de schepper van een zeer per
soonlijke verteltrant. En het is die
men extra ondermijnt, aldus de eer,-
der genoemde verklaring. „De cel
len zijn geluiddicht. Er is geen raam.
De enige ventilatie is een gat in de
muur. Verder is er een houten bed
en twee betonblokken, een po zon
der deksel die expres niet elke dag
wordt geleegd en het is veel te
koud”.
Maar ook de gevangenen die niet
naar deze strafcellen werden over
gebracht, werden extra hard aange
pakt. Hun cel werd leeggehaald en
de overvolle po boven de matrassen
omgekeerd. De matras ligt overdag
buiten de cel zodat de mannen nog
slechts op de verwarmingsbuizen
kunnen Zitten. De eigen uitwerpse
len liggen in een hoek, de dekens
huiduitslag, spierpijn, wormen.
Schurft en leverziekten komen even
eens vooij. Naar het bulletin ver
meldt dreigt er binnen niet al te lange
tijd een epidemie en zullen de eerste
doden vallen.
Toch zijn er nog geen berichten
naar buiten gekomen over psy
chisch ingestorte dekenmannen.
Hieruit blijkt hoe sterk hun moreel
en politieke overtuiging moeten zijn.
Dit bijkt ook uit een, wederom naar
buiten gesmokkelde brief: „De auto
riteiten denken dat dit H-blok een
afschrikmiddel is. Integendeel, de
gevangenis heeft mij juist in mijn
overtuiging gesterkt. Wij zijn Ieren
en vechten voor Ierland.”
daarom verboden voor menselijk ge
bruik. In 1968 is men het in geringe mate
gaan gebruiken als dierengeneesmiddel.
Als een mens een kleine dosis van drie
tot acht milligram gebruikt heeft het een
roesgevend effect. „Men wordt high en
de werking is verder gering. Het grote'
gevaar is echter dat de acht milligram
heel gemakkelijk wordt overschreden.
De mensen reageren verschillend op An
gel Dust, maar in Amerika is gebleken
dat gebruikers de neiging hebben tot
zelfvernietiging, zelfverminking en
agressiviteit”.
Hendrik Conscience
onweerstaanbare verteller die Mar
nix Gijsen heeft willen eren. En in
derdaad: wie begint dit levensver
haal te lezen van Consciences prille
jeugd af tót zijn benoeming tot Grif
fier van de Antwerpse Kunstacade
mie, die blijft lezen. Zoon van eet
Franse vader en een Vlaamse moe
der, zwak van gezondheid, evenals
de kleine Bilderdijk jaren aan hei
bed gekluisterd, veel-lezer, latei
schrijver van Franse verzen, en-
thousiast nationalist die in 183(
dienst neemt om zijn vaderland te
bevrijden van de Hollandse over
heersing, aan Belgische zijde strij
dend in de Tiendaagse Veldtocht
maar toch een vreemd soldaat me
wie men eigenlijk geen raad wist. Er
dan opeens die aanzet tot zijn eerste
roman, zijn eerste poging om in het
Vlaams te schrijven, de historische
roman In het Wonderjaar, het boek
dat vaders woede zou opwekken
hoe waagde de zoon het een boek te
schrijven in een taal die de vadei
niet verstond? Daarna het grote sue
ces: De Leeuw van Vlaanderen, de
historische roman uit het verre ver
leden, toen de Vlaamse wolweven
en beenhouwers in de Slag der Gü
den Sporen de Franse edelen vei
sloegen. Dat was hu precies het boei
dat het Vlaamse volk, pas vrij ei
zelfstandig maar zonder traditie, no
dig had. Het is eigenlijk jammer da
Conscience zijn autobiografie na d(
verschijning van De Leeuw niel
heeft voortgezet. Hij heeft dat be
wust niet gedaan omdat het tweede
deel van zijn leven zich te zeer mei
de geschiedenis der Vlaamse Bewe,
gjng vermengde. En Conscience de
romancier is weer een andere dar
Conscience de voorvechter en strij
der voor de rechten van zijn volk
het volk van Vlaanderen. j
De Geschiedenis mijner Jeugl I
wordt in deze fraaie geïllustreerde
editie ingeleid door Marnix Gijsen u
in een pittig betoog. Daarop volger
twee historische beschouwingei
over de jaren rondom de Belgisch I
Opstand. Wat betreft de Tiendaagsi
Veldtocht moet ik bekennen mi
nooit te hebben gerealiseerd dat he
geordende Noordnederlandse legei
toen niet tegen een gelijkwaardig
althans gelijksoortig Belgisch legei
opereerde maar tegen troepei
slecht geleide, half gewapende ei
ongeoefende guerrilla’s die vooi
hun onafhankelijkheid vochten
Conscience was een van hen. Hiei
biedt zich een unieke gelegenheic
historische feiten waarbij ons land
was betrokken, ook eens van eet
andere kant te bezien. En dat ii
uitermate boeiend.
In Long Kesh, ongeveer twintig
kilometer buiten Belfast, zitten on
geveer 350 Noordierse opstandelin
gen, verdacht van lidmaatschap van
het Ierse Republikeinse Leger (IRA)
opgesloten, zo meldt het Ierland
Bulletin, een uitgave van het Ierland
Comité.
Uit protest tegen het besluit van
de Britse regering hen als gewone
misdadigers te behandelen, weige
ren de gedetineerden gevangenis
kledij te dragen. Omdat het dragen
van eigen kleding niet is toegestaan,
zijn de gevangenen naakt. Zij heb
ben slechts een deken om zich te
verwarmen. Deze vorm van protest
leverde hen in Noord-Ierland de
naam blanket-men (dekenmannen)
op.
Vanaf 1971 gingen de republikei
nen in Noord-Ierland zonder enige
vorm van proces de gevangenis in.
Dit werd mogelijk, aldus het Ierland
Bulletin, toen de Britse regering de
zogenaamde internering invoerde.
Een ieder verdacht van IRA-sympa-
thieën, kon willekeurig waar en
wanneer worden gearresteerd. Na
fel verzet hiertegen, waaronder een
35 dagen durende hongerstaking
van de republikeinse gevangenen,
trachtte de Britse regering de ge
moederen te kalmeren'door het in
stellen van een politieke status voor
deze „IRA-gevangenen”. Het Ier
land Bulletin licht toe wat deze sta
tus betekende: „Ondergebracht in
aparte barakken, konden de gedeti
neerden zichzelf organiseren en zich
politiek scholen. Zij mochten hun
eigen kleding dragen en waren niet
verplicht gevangeniswerk te ver
richten. Bovendien mochten zij
voedselpakketten ontvangen als
aanvulling op het slechte gevange-
nisvoer."
Ondanks de voordelen die deze
p'olitieke status de republikeinse ge-
vangenen gaf, bleef het feit dat zij
zomaar, willekeurig en zonder pro
ces zaten opgesloten. Met massale
demonstraties en huur- en belasting-
stakingen betoogden duizenden
Noordieren tegen deze gang van za
ken. Onder druk hiervan, door
groeiende verontrusting in het bui
tenland en na beschuldigingen van
Amnesty International, zag de Brit
se regeling zich genoodzaakt dé in
terneringsmaatregel te laten vallen.
In 1975 werden de gevangenen die
zonder enige vorm van proces wer
den vastgehouden, vrijgelaten.
Volgens het Ierland Bulletin ont
wikkelde de Britse regering toen een
nieuwe politiek om IRA-leden of
veronderstelde leden onder de duim
te houden. Voortaan zouden van een
IRA-lidmaatschap verdachte bur
gers als gewone misdadigers wor
den opgepakt en berecht. Na een
schijnproces, aldus het Ierland Bul
letin. Uit naar buitengesmokkelde
brieven en verhalen van bezoekers
4
SM 3
f-x Z 4
