Uitspraak op initiatief Stoffelen(PvdA):
Amerikaan steelt
68 kilo uranium
leveren
STILTE IN TEHERAN
Onderzoek naar
Sid Vicious
overleden
Dissidenten
kandidaat
Opperste Sovjet
Egypte zal
Israel olie
Ben Bella
spoedig vrij
maagdelijkheid
nu verboden
Thailand gealarmeerd
door invasie Kampuchea
,EG-Commissie
laks in
kwestie Turkije’
Se’
I
I
1
Na Indiaas protest
r
3
BINNEN- EN BUITENLAND
3
FEBRUARI
ZATERDAG
1979
ievlek
i
Prijs
gisteren
tgereikt
ud-pro-
docent I
:en van I
is inge-
burgen
and die
of Ne-
k heeft j
chappe-
lieden
itratie
sluiting
lam een
ele cen-
louders-
;middag
ise, wel-
gen het
len voor
avens
STRAATSBURG. De Assem
blee van de Raad van Europa
heeft gisteren in Straatsburg de
21 bij de raad aangesloten landen
gevraagd oorlogsmisdaden niet te
laten verjaren en de minstens
3.000 tot 10.000 zware oorlogsmis
dadigers die nog vrij rond lopen
op te sporen en te bestraffen. Het
verzoek was in het bijzonder ge
richt aan West-Duitsland, waar de
verjaringstermijn op 31 december
van dit jaar afloopt.
ering
rwbond
p reis
dse Za-
yertrok-
gen aan
t er be-
i van de
centra-
istad op
overleg I
ninister
1
STOFFELEN
ge-
Lachende Khomeini
negeert Baktiar
Bootvluchtelingen
illegaal gedropt
>esloten
een aan
idsman
ien van
agenbe-
nlandse I
bericht.
ineerde I
lukkers
ageveer
;r hoog-
)it heeft
ter sta at
met een
honder-
van een
nieuwe 1
n, heeft
onder- j
ekdins-
kansen
vers en
liiiteq
ing. De
lok door
i bevon-
ist gaan,
en twee
rn Wijk:
i proces,
ezwaren
:er wor-
het met
iopen"). I
>t erken-
•den uit
angende
;erste of
lijven in
heuwer-
kazerne-
erlof en
it alleen
moeten,
t vereist
sen, met
Dwang
lover de
voor de
vijze uit
rtijerx,
De kandidaten zijn de marxistische his
toricus Roy Medvedev en mevrouw Loud-
mila Agapova, een dissidente die al jaren
tevergeefs een uitreisvisum probeert te
krijgen om zich bij haar man in Zweden te
kunnen voegen.
Thailand vreest ondertussen de volgen
de „domino” te worden die bezwijkt, en in
een nerveuze sfeer probeert de militaire
regering initiatieven te ontplooien om aan
de nieuwe situatie het hoofd te bieden.
Gisteravond wemelde het op de luchtha
ven van Bangkok van marechaussees. In
verband met de Vietnamese inmenging in
Kampuchea had de Nationale Vergade
ring net een nieuwe wet aangenomen,
waardoor justitie en politie het recht krij
gen iemand die van communistische sym
pathieën wordt verdacht, 480 dagen in
voorarrest te houden voor verhoor. Een
groot aantal mede-generaals feliciteerde
daarop premier Kriangsak en bracht hem
naar het vliegtuig. Hij ging naar Washing
ton om bij president Carter extra wapens
te kopen voor rond de 75 miljoen gulden.
Dat geld zal, aldus Kriangsak, voor het
grootste deel moeten worden onttrokken
aan ontwikkelingsplannen voor de achter
gebleven gebieden van het platteland. Kri
angsak heeft ook een nieuwe ambassadeur
in Peking benoemd, die onder meer te
maken krijgt met de Chinese wens om via
Thailand mensen en materiaal door te
voeren naar de pro-chinese Rode Khmers
in Kempuchea.
Officieel ontkent Bangkok dat het hier-
(Van onze redactie buitenland)
BANGKOK. In Kampuchea (Cam
bodja) leveren de Rode Khmers nog
steeds hevig verzet tegen de Vietnamese
troepen en hun plaatselijke bondgenoten.
Ze zeggen in de afgelopen maand maar
liefst 14.000 soldaten te hebben gedood,
belangrijke provinciesteden te hebben
heroverd, de hoofdstad Pnom Penh te
bedreigen en het hele Zuidwesten weer te
beheersen.
(Van onze redacteur in Spanje,
Peter Hattink)
MADRID. De toekomstige president
van Algerije, kolonel Benjedid Ghadly zal
als staatshoofd zo spoedig mogelijk Ben
Bella vrijlaten. Voorts streeft Ghadly die
woensdag voor het buitengewoon congres
van de staatseenheidspartij Front de Li
beration Nationale (FLN) tot kandidaat
voor het presidentschap werd aangewe
zen, naar een vreedzame oplossing van
het geschil met Marokko over de Sahara.
De Bondsrepubliek werd niet met name
genoemd in de op initiatief van het Twee-
de-Kamerlid Piet Stoffelen (PvdA) gedane
uitspraak: de Assemblee, waarin parle
mentariërs uit twintig landen zitting heb
ben', vroeg in het algemeen de regeringen
de Conventie van 1974 te tekenen en te
bekrachtigen, volgens welke misdaden te
gen de menselijkheid niet kunnen verja
ren.
Khomeini, die vandaag een persconfe
rentie zou geven, hulde zich in stilzwijgen
en verscheen, voor het eerst lachend, voor
het raam van zijn verblijf in de Teheraan-
se binnenstad aan tienduizenden diepge-
roerde gelovige mannen en vrouwen die
hem kwamen bezoeken.
Donderdag had hij bij zijn terugkeer in
felle bewoordingen het aftreden van het
op het leger steunende „illegale” kabinet
Baktiar geëist, maar nog niet de voorlopi
ge regering voor de te stichten Islamitische
republiek bekendgemaakt, wat een directe
confrontatie met het huidige kabinet zou
hebben betekend.
In een nieuwe toenaderingspoging zei
aan medewerking wil verlenen, maar offi
cieus schijnen door de lucht voorraden te
worden aangevoerd, die dan over zee naar
een eiland voor de kust van Kampuchea
worden verscheept.
De Assemblee vroeg de regeringen van
de Raad van Europa ook een speciale lijst
van wegens misdaden tegen de menselijk
heid gezochte personen op te stellen, na te
gaan of in elk land een speciale officier
van justitie voor het vervolgen en bestraf
fen van oorlogsmisdadigers kan worden
benoemd en in het algemeen contacten
tussen opsporingsautoriteiten en snelle
uitwisseling van gegevens zo veel mogelijk
te vergemakkelijken.
Baktiar in een Frans radio-interview be
reid te zijn ministers in een kabinet van
nationale eenheid op te nemen, die voor
Khomeini zijn, mits zij voldoende interna
tionale allure zouden hebben.
Baktiar, die donderdag Khomeini’s eis
tot aftreden afwees, zei te zullen trachten
de ayatollah te negeren, als hij een Islami
tische republiek in Iran zou uitroepen. „Nu
Khomeini hier is kan hij ons met bepaalde
kwesties helpen, kunnen wij zijn oordeel
aanvaarden inzake religieuze of sociale
kwesties, maar wanneer hij als minister
van Buitenlandse Zaken zou willen funge
ren. dan „waarlijk neen”, zo zei de pre
mier.
„Een staatsgreep door het leger zit er
niet in, want de regering heeft dit goed in
de hand en uiteindelijk ben ik met de
terugkeer van Khomeini akkoord gegaan,
daar hij binnen het land „minder gevaar
lijk” is dan wanneer hij vanuit het buiten
land leiding geeft aan de oppositie”, zo zei
de premier. Volgens regeringskringen
heeft Baktiar samen met het leger plannen
opgesteld om direct elke Iraniër te arreste
ren die in Khomeini’s revolutionaire raad
zou worden benoemd en zou de regering,
nu Khomeini in Iran is, zo nodig, in het
uiterste geval tegen de ayatollah kunnen
optreden. In elk geval zal, als de bevolking
tot aanvallen op hoofdkwartieren of ban-
Van het niet laten verjaren van misda
den tegen de menselijkheid gaat een pre
ventieve werking uit, aldus Stoffelen. Fa
scisme en neo-fascisme vormen een con
stante bedreiging en steken in diverse
Westeuropese landen de kop weer op. „De
situatie is niet dramatisch, maar wij moe-
Stoffelen had er sterk de nadruk op
gelegd dat het niet gaat om wraak, dat de
kwestie van verjaring niet alleen West-
Duitsland, maar ook andere landen, als
Nederland, aangaat, maar dat het zulke
afschuwelijke misdaden betreft dat zij
eenvoudig niet ongestraft mogen blijven.
Oorlogsmisdaden zijn niet alleen tijdens
de tweede wereldoorlog, maar in bijna
elke oorlog begaan.
opnieuw te verlengen (zoals al in 1965 en
1969 is gebeurd).
Het is echter zeer de vraag of een derge
lijk wetsontwerp de vereiste meerderheid
krijgt. In de Assemblee van de Raad van
Europa behoorden de Westduitse christen
democraten tot de minstens acht afgevaar
digden, die tegen de oproep stemden om
de Conventie te tekenen en bleek een West
duitse socialist tot de stemonthouders te
behoren.
Zes uur nadat de schepen waren ver
dwenen hoorden de Filippijnse autoritei
ten, via radioboodschappen, dat er Vietna
mese vluchtelingen waren gedropt op een
van hun eilandjes. De radioboodschappen
zijn van een vissersboot uitgezonden door
enkele van de nog op zee verblijvende
vluchtelingen en waren onder andere be-
Ondervraagd over het effect van de ge
beurtenissen in Iran op het olievraagstuk
tussen Egypte en Israel, zei president Sa
dat: „Ten aanzien van dit onderwerp be
staat er tussen ons geen verschil van me
ning. Het belangrijkste is de volgende stap
in de vredesbesprekingen”. Iran was tot
nu toe een belangrijk olieleverancier van
Israel, maar de ayatollah Khomeini heeft
gezegd dat hij Israel (en Zuid-Afrika) van
de lijst van klanten zal afvoeren.
De gebeurtenissen in Iran beginnen
langzamerhand gevolgen te krijgen voor
de olieprijzen, zo luidt de voorzichtige con-
élusie die gisteravond in oliekringen in
Antwerpen vernomen kon worden. Dat
oordeel baseerde men op prijsverhogingen
die zich, volgens deze kringen, momenteel
in Rotterdam voordoen, waar de prijs van
ruwe olie de laatste dagen, aldus nog
steeds de Antwerpse kringen, gestegen zou
zijn met 15 dollar per ton.
Antwerpen is via een oliepijpleiding met
Rotterdam verbonden. In „normale” om
standigheden, zo merkt men in Antwerpen
op, bedragen de prijsschommelingen vrij
wel nooit meer dan tien tot 25 dollarcent.
Het stoffelijk overschot van Vicious
werd gisteravond om half zeven onze tijd
aangetroffen in de slaapkamer van de
woning van een vriendin in het stadsdeel
Greenwich Village van New York.
Vicious, die 21 jaar is geworden, wa
bassist in de niet meer bestaande groep d<
„Sex Pistols”. Op borgtocht van 50.000
dollar was hij voorwaardelijk vrij, han
gende zijn berechting op verdenking van
moord op zijn vriendin Nancy Spungen,
die op 12 oktober-in de kamer die zij met
hem deelde in het Chelseahotel, vermoord
met een jachtmes was aangetroffen.
Volgens de FBI had de 39-jarige
Amerikaan door middel van dreigbrie
ven aan de fabrieksdirectie laten weten
dat hij het uranium terug zou geven in
ruil voor 100.000 dollar.
Het licht verrijkt uranium is later op
acht kilometer van de kerncentrale te
ruggevonden. De gevaren voor de ge
zondheid van de omwonenden zouden
minimaal zijn geweest.
Deskundigen hebben verklaard dat
het onmogelijk zou zijn om het behulp
van dit uranium een kernbom te ma
ken, zonder te beschikken over inge
wikkelde en kostbare installaties.
Hoe het mogelijk was dat zo’n grote
hoeveelheid door de gebruikelijke con
trole kon komen, kon de directie van de
kerncentrale ook niet verklaren.
(Van onze redacteur in België,
Jan Gerritsen)
BRUSSEL. De EG-landen hebben de
Europese Commissie op de vingers getikt
omdat het dagelijks EG-bestuur geen
voorstellen heeft ontworpen voor hulp
aan Turkije, dat een zeer ernstige econo
mische crisis doormaakt. Als gevolg van
de laksheid van de Commissie kunnen de
ministers van Buitenlandse Zaken van de
Negen volgende week geen beslissing ne
men over steun aan Turkije, dat ruim drie
maanden geleden al dringend om steun
verzocht.
LONDEN (Reuter). Engeland heeft
gisteren na een officieel Indiaas protest
zogenaamde maagdelijkheidstests voor
Aziatische vrouwen die naar Engeland
komen om er te huwen verboden.
Het Britse ministerie van Binnenlandse
Zaken heeft gisteren bevestigd, dat een
Indiase vrouw vorige week op de Londen-
se luchthaven Heathrow medisch is on
derzocht om vast te stellen of zij ooit een
kind ter wereld had gebracht.
India protesteerde bij het Britse ministe
rie van Buitenlandse Zaken.
Zulke onderzoeken zouden Britse immi-
gratie-ambtenaren moeten helpen om vast
te kunnen stellen of verklaringen van
vrouwen dat zij naar Engeland komen om
met een Brit te trouwen op waarheid be
rusten.
Volgens het ministerie van Binnenland
se Zaken was de 35-jarige vrouw in kwes
tie, toen zij met haar verloofde uit Nieuw
Delhi aankwam in Londen, onderzocht
omdat een immigratie-ambtenaar het ver
moeden had dat zij al gehuwd zou kunnen
zijn. De vrouw gaf schriftelijke toestem
ming voor het onderzoek na een verkla
ring in haar eigen taal te hebben gekregen.
Toen bleek dat zij nooit een kind had
gehad, had zij toestemming gekregen voor
een verblijf van drie maanden in Enge
land.
Volgens de verklaring die het ministerie
heeft gepubliceerd, hebben de immigratie-
ambtenaren zodanige instructies gekregen
dat zij medische controleurs geen op
dracht kunnen geven passagiers te onder
zoeken met het doel vast te stellen of zij
kinderen hebben gebaard of seksuele rela
ties hebben gehad.
i bij het
ouwnij-
I dat de
it-uitke-
tuurder
gdurige
t weken L
;ent. De
tot 1500
ering er
acties.
TEHERAN (UPI/Rtr./AFP). Gisteren
is na de tumultueuze terugkeer van aya
tollah Khomeini, donderdag, in Teheran
een onheilspellende stilte gevallen. De
geestelijke leider negeerde botweg een
nieuwe poging van-premier Baktiar om
een opening in het conflict te zoeken en
een burgeroorlog te voorkomen. Dat die
uit zou kunnen breken als een oplossing
uitblijft, is nauwelijks meer aan twijfel
onderhevig. Er werd gisteren slechts in
geringe mate gedemonstreerd in de Iraan-
se hoofdstad. De uittocht van buitenlan
ders neemt intussen gigantische vormen
aan.
NEW YORK (UPI). Sid Vicious, de
Britse ster van de „punk rock" die voor
waardelijk op vrije voeten was hangende
zijn berechting op verdenking van moord
op zijn vriendin, is gisteren overleden aan
een te grote dosis heroïne. De politie ver
moedt opzet.
De Conventie kan pas in werking treden
als zij door drie landen is getekend en
bekrachtigd. Luxemburg zou nu ook heb
ben besloten de Conventie te aanvaarden.
In West-Duitsland overweegt de socialis
tische SPD een initiatief-wetsontwern in te
dienen om hetzij verjaring onmogelijk te
maken, hetzij de termijn waarbinnen oor
logsmisdadigers kunnen worden vervolgd
Tot nu toe heeft slechts één land, Frank
rijk, de Conventie getekend. De Neder
landse regering stelde zich tot voor kort op
het standpunt dat zij de Conventie niet
behoefde te tekenen, omdat in Nederland
oorlogsmisdaden niet verjaren. In Straats
burg werd gezegd dat Nederland tot nu toe
niet heeft willen tekenen, omdat de rege
ring over aanwijzingen beschikte dat
West-Duitsland een dergelijk besluit niet
zou toejuichen. Thans zou Nederland, me
de onder druk van de Tweede Kamer, tot
de overtuiging zijn gekomen dat van on
dertekening en parlementaire bekrachti
ging een zekere voorbeeldwerking zou uit
gaan.
MOSKOU (AFP). Een groepje Russi
sche dissidenten heeft twee tegenstanders
van het huidige bewind in de Sovjet-Unie
kandidaat gesteld voor de komende ver
kiezingen voor de Opperste Sovjet, het
parlement van de Sovjet-Unie.
d- Complete chaos op de luchthaven van Teheran, waar gisteren duizenden bepakt en bezakt naar het buitenland trachtten te
ontkomen uit vrees voor mogelijke gewelddadigheden rond de machtsstrijd tussen Khomeini en Baktiar.
stemd voor de Hoge Commissaris voor
Vluchtelingenzaken van de VN in Manilla,
Blatter. Hem werd dringend om hulp ge
vraagd, maar Blatter ontkende later een
boodschap te hebben ontvangen.
De Filippijnse regering is verontrust
over het feit dat de kleine vissersboten zo
maar de territoriale wateren kunnen bin
nenvaren en mensen kunnen laten afzet
ten, zonder dat de marine daarvan iets
gemerkt heeft. De marine heeft nu de
uitdrukkelijke opdracht gekregen te pa
trouilleren aan de ingang van de baai van
Manilla, waar al eerder een vluchtelingen
schip zonder opgemerkt te worden kon
binnenvaren.
In deze baai ligt de Tung An met aan
boord 2.000 vluchtelingen al vanaf decem
ber vorig jaar te wachten om aan land te
mogen gaan. Als binnen tien dagen geen
enkel Westers land zich aanmeldt om de
vluchtelingen op te nemen zal het schip
naar internationale wateren worden
sleept.
ten ons het gevaar bewust zijn en in elk
geval nazi-misdadigers verhinderen deze
fascistische of neo-fascistische activiteiten
aan te moedigen.”
Het Tweede-Kamerlid Joop Voogd
(PvdA), een van de weinigen die met zo
veel woorden zei dat er in de kampen als
Auschwitz, Treblinka en Sobibor meer
dan anderhalf miljoen oorlogsmisdadigers
zijn geweest, van wie minder dan 12.000
zijn bestraft, noemde het „een onverdraag
lijke gedachte dat een misdadiger als
(kamparts) Mengele, als vrij man naar zijn
land zou kunnen terugkeren en beweren
dat Auschwitz nooit heeft bestaan”.
ken en dergelijke overgaat, dit met kogels
worden beantwoord, aldus Baktiar.
In Teheran zelf bleef het gisteren rustig.
Duizenden aanhangers van Khomeini
trokken in vreedzame betogingen door de
straten onder de leuze „dood aan Baktiar”.
In de stad Semnan in het noordoosten van
Iran kwamen twee mensen om als gevolg
van een botsing van‘betogers met veilig
heidstroepen.
Het ziet ernaar uit dat Baktiar er op
speelt, dat de mythe die rond Khomeini als
„man die alles beter zal maken" kon be
staan, zolang hij in het buitenland was, zal
vervagen zodra de Iraniërs weer met de
werkelijkheid van alle dag worden gecon
fronteerd. Want over Khomeini’s oproep
door te blijven staken, zei hij in het inter
view: „Als dat doorgaat, zal men genoeg
krijgen van Khomeini. De verliezen van de
afgelopen drie maanden zijn nog ernstiger
dan die in de hele periode van de afgelo-
nen 25 jaar”, zo zei hij.
Benzine was gisteren ih Teheran voor
het eerst na zes weken weer rijkelijk voor
handen. vandaag zouden de Iraanse
staatsradio- en televisie hun programma’s
in het hele land weer volledig gaan hervat
ten nadat sinds augustus op beperkte
schaal was gewerkt tengevolge van de
algemene staking van radio-en tv-mensen.
journalisten en technici.
Ben Bella, de eerste minister en presi
dent van het onafhankelijke Algerije,
kwam op 19 juni 1965 door een staatsgreep
van zijn naaste medewerker Houari Bou
medienne ten val. Boumedienne, toenma
lig minister van Defensie, nam de macht
over en zette Ben Bella onder levenslang
huisarrest in een buitenwijk van Algiers.
In tal van internationale organisaties
wordt gesproken over steunverlening aan
Turkije, dat heeft te kampen met een stag
nerende economische ontwikkeling, een
reusachtige werkloosheid en een astrono
misch grote buitenlandse schuld. Begin
december kwam een Turks verzoek om
hulp aan de orde bij de NAVO-minister-
raad. In de OESO (de club van rijke lan
den) en het Internationale Monetaire
Fonds wordt gewerkt aan hulp voor Anka
ra.
De Europese Negen stelden hun beraad
over steun aan Turkije al enige keren uit.
Afgelopen woensdag zou de Europese
Commissie uiteindelijk voorstellen vast
stellen, die dan naar de lidstaten zouden
worden gestuurd. De Commissie schoof
het Turkije-dossier echter opnieuw een
week voor zich uit, nadat moeilijkheden
waren gerezen over de Turkse textielex-
port naar de Gemeenschap. Daarover
vond woensdag wél spoedberaad plaats
met de Turken.
Turkije, dat met de Europese Gemeen
schap is geassocieerd, is met Malta het
enige land rond de Middellandse Zee dat
geen overeenkomst met de Gemeenschap
heeft afgesloten inzake vrijwillige beper
king van textielexport naar de EG. Ankara
betwist het recht van de EG om zelf het
plafond voor de Turkse importen vast te
stellen. Gezien de moeilijke economische
situatie in Turkije wilde de Europese Com
missie daar dan ook maar van afzien.
Dit was echter niet naar de zin van
Engeland, dat erop aandringt dat tenmin
ste aan de Turkse export van katoendraad
een limiet wordt gesteld. Andere EG-lan
den willen meer zekerheid dat de Turkse
exporteurs zich aan afgesproken mini
mumprijzen houden. Over deze proble
men werd woensdag zonder veel resultaat
gesproken in de zogenaamde Associatie
raad (de Negen en Turkije). Blijkbaar om
Ankara onder druk te zetten, schoof de
Europese Commissie haar besluit over
voorstellen inzake EG-hulp dus een week
uit.
De meeste EG-landen betreuren het op
treden van de Commissie. In Brussel
vraagt men zich af of het geschil over de
export van katoendraad uitstel rechtvaar
digt niet betrejeking tot gconomisctig jiulp
die Turkije dringend nodig heeft. Daarbij
kan er nog op gewezen worden dat de
textielexport een van
van inkomsten is
Turkse economie.
Turkije heeft een enorm tekort op de
betalingsbalans in relatie tot de Negen.
Ter illustratie: bij de financiële hulp van
de Gemeenschap wordt gesproken over
een fonds van 850 miljoen gulden (dat
Ankara ter beschikking staat als het een
protocol hierover tekent) en een nieuw
fonds dat waarschijnlijk dubbel zo groot
wordt. Dan kan er ook nog gewezen wor
den op het Turkse verzoek gedurende de
komende vijf jaar ontlast te worden van de
verplichting van het Associatieakkoord
een reeks douanetarieven af te bouwen of
op te heffen. De afbraak van deze tarieven
zou de Europese export naar Turkije nog
gaan vergemakkelijken.
CAIRO (AFP). President Sadat van
Egypte heeft gisteren bekendgemaakt dat
zijn land olie zal leveren aan Israel tegen
de internationale marktprijs.
In zijn geboortedorp Mit Aboel Kom zei
Sadat dat hij goedgunstig had gereageerd
op een verzoek van Israel olie uit Sinai te
mogen blijven betrekken, nadat het
schiereiland aan Egypte is teruggegeven.
ap de. weinige bronnen
voor‘de zeer zwakke
Raad van Europa tegen
verjaring oorlogsmisdaden
WASHINGTON (Reuter). De
Amerikaanse Federale Recherche
(FBI) heeft gisteren een man aange
houden, die ervan wordt verdacht 68
kilo uranium uit de kerncentrale, waar
hij werkzaam was, te hebben gestolen.
SINGAPORE/MANILLA (DPA). Twee grote schepen met Vietnamese vluchtelin
gen hebben op een onbewoond eilandje voor de kust van de Filippijnen 604 Vietname-
zen heimelijk aan land gezet. Ruim de helft van deze vluchtelingen zijn vrouwen en
kinderen. De twee schepen met aan boord nog 2.000 Vietnamese vluchtelingen hebben
daarna weer koers gezet naar open zee.
s
