UW LADA- ZASTAVA- SCALDIA
DEALER VOOR VELSEN E.O.
cfi»
ren
Vanaf het begin
DOORBRAAK OP HET GEBIED VAn DE ACTIEVE VEILIGHEID IN AUTO’S
Waarschuwing
Voordelen
Wat er gebeurt
A1 jaren
Andere wegen
Een extra”
AUTOMOBIELBEDRIJ F
VAN EGMONDSTRAAT IJMUIDEN
25
1979
FEBRUARI
AUTO-RAI
poort
ealer
RIJF
Er is reeds een Zastava v.a. 6625
Er is reeds een Lada v.a. 8999.
(tussen Strandweg en Kromhoutstraat) Telefoon 02550-10244-13440
HILVERSUM. De
doorbraak is er: het be
trouwbare en uiterst bruik
bare anti-blokkeerstysteem
wordt in serie-fabricage
aangemaakt en zal over een
half jaar leverbaar zijn in
de duurdere auto’s van
BMW en Daimler Benz
(Mercedes). Na tien jaar is
het zover, een maximale
bijdrage tot hogere veilig
heid van het autorijden. Er
was al eerder een anti-blok
keersysteem, maar, eerlijk
gezegd, de technieken van
de ruimtevaart hebben
Bosch kans gegeven om dit
betrouwbare, gecompli
ceerde en toch eenvoudige
systeem aan te maken.
Het zijn cijfers die de RAI via een enquête verzamelde,
toen de vorige Personenauto-RAI in ’77 voor de deur
stond. Na een stilstand rond de olicrisismaanden de 4,1
procent van de verkoop bleef evenwel gehandhaafd
schommelt het aantal van automatische bakken voorziene
nieuwe auto’s langzamerhand rond de tien procent.
Het is onmiskenbaar, de automatische wisselbak in
auto’s wint in ons land steeds meer terrein. Men ziet dat
het beste aan de cijfers sinds 1970, waarbij alleen even een
effect van de oliecrisis voelbaar is (men dacht dat de
automaat te veel benzine slokte) geweest. In 1970 werden
er ruim 7000 auto’s met een automaat verkocht; dat was
1,75 procent van de totale verkoop aan auto’s. DAF wordt
hierbij buiten beschouwing gelaten. In drie jaar tijds zijn
het er al 18.000 stuks die een automatische bak hebben, en
dat betekende al meer dan vier procent van de verkopen.
-
QR|
lilmlIlmmmhiiiM
Illlllllllllllllllllllllllllllllll
Anti-blokkeersysteem
ZT
6’
>565
LAOA
Vraag neemt toe
naar automaat
De pionier op het gebied van het
ook in Nedérland aanvaarden van
de automatische transmissie, is be
slist DAF geweest, toen die met het
type 600 uitkwam. Dat is precies
tien jaar geleden. Men begon toen
wel met te zeggen dat die DAF met
die traploze overbrenging voor de
„oudjes en de vrouwen” was be
doeld, maar het ging anders. Ook
de jongere en zakelijke automobi
list zag wat de voordelen van die
Wat is er nu bereikt? Wat je ziet,
achterop de Wegenwachtwagent-
Te zamen met Bosch hebben zowel Mercedes
(Daimler Benz) als BMW een nieuw anti-blokkeer
systeem voor personenauto’s ontwikkeld dat thans
al in serie-produktie is genomen en binnen enkele
maanden op de duurdere personenauto’s als extra
bijgeleverd zal kunnen worden.
Men moet het anti-blokkeersysteem (ABS) zien
als aanvulling op het conventionele remsysteem,
De automaat is geen vinding van
de laatste jaren. Integendeel, men
kan bijna zeggen dat zodra de auto
is ontstaan, er meteen aan die au
tomatisch schakelende bak is ge
dacht. In 1932 kwam er een soort
doorbraak, toen de transmissie in
auto’s een enorme verbetering on
derging. Het zgn. synchromesh
(geen knarsen meer) maakte het
schakelen veel en veel gemakkelij
ker en geluidlozer. Aan General
Motors komt de eer toe dat deze
autobobielgigant de grote stoot
heeft gegeven tot popularisering
van de automatische bak, name-
- lijk toe GM in 1939 de hydromatic
jes of op WN-posters: „Pompend
remmen” kan vergeten worden.
variomatic waren en zelfs cou
reurs behaalden er succes mee.
de wiel wordt van de remdruk
ontlast, de andere wielen gaan ge
woon door met afremmen.
Moeilijk is om uit te leggen hoe
het werkt, maar eigenlijk wel een
voudig is te omschrijven wat er
gebeurt. Bij elk wiel (zoals BMW),
of bij twee wielen en in het diffe-
rentieelhuis, zoals bij Mercedes, zit
een zogenaamde sensor, een aftas
ter. Het zijn getande magneetk-
nopjes die rakelings gemonteerd
zijn ten opzichte van aan de wiel-
naven aangebrachte schijfjes van
De voordelen van dit hoog ge
roemde ABS, waarvan de ver
wachtingen hoogge-spannen zijn
(zodra de gewone automobilist er
mee rijdt), zijn:
weekijzer (kent u nog wel van
school bij de magneetproeven).
Als die twee ten opzichte van
elkaar in beweging blijven het
wiel draait dus netjes rond dan
is er niets aan de hand. Blijft het
wiel „stokken”, het blokkeert dus
bijna, dan laat die sensor via im
pulsen aan het elektronisch rege-
lorgaan weten dat wielblokkade
voor de deur staat. Een informatie
overigens die binnen enkele dui-
zendsten van een seconde wordt
doorgegeven. De auto is dan nau
welijks een decimeter verder gere
den, gemeten bij een snelheid van
110 km per uur. Het regelorgaan
zet het hydraulisch systeem in
werking: het bedreigde wiel wordt
ontlast van remdruk.
Doordat de wielen niet meer
kunnen blokkeren, kan de wagen
bij sterk remmen nimmer gaan
slippen;
Wat wellicht nóg belangrijker is:
de wagen blijft, ook bij volle druk
(en men moet altijd een krachtige
pedaaldruk bij ABS uitoefenen)
op het rempedaal, verder volko
men bestuurbaar. Men kan in een
bocht remmen, de wagen blijft die
bocht volgen tenzij men te hard
de bocht in viel, want natuurkun
dige wetten worden door een ABS
niet opgeheven. Men kan voorts
voor een obstakel uitwijken, men
kan er omheen rijden, allemaal
met volle druk op het pedaal. Bij
een paniekstap gleed men tot nog
toe met geblokkeerde wielen (wat
wel eens 6 mm slijtage op één punt
van de dan waardeloos geworden
band kan veroorzaken) vaak fron
taal tegen een obstakel aan.
mechanisme wordt overgebracht)
zoekt en vindt.
Voorts: de laatste jaren zijn de
auto’s vrij regelmatig in prijs ge
stegen, de automaat echter bleef
zo’n beetje op zijn oude prijsnieau,
mede omdat de omzet groter werd.
De wielen kunnen niet meer
blokkeren, ook niet op spiegelglad
wegdek (ijzel) of ijs;
Alfa Romeo komt op de RAI
met een Alfasud Super 1.6.
Citroen Visa is op de RAI voor
het eerst in Nederland te zien.
Daarnaast een van de Peugeot
104 afgeleide LNA, die een
sterkere motor heeft dan de
eerdere LN.
Het ABS veroorzaakt als neve
neffect aanzienlijk kortere remwe
gen. De verbeteringen schomme
len tussen 10 tot 15 procent op
droog, en 25 tot 40 procent op nat
wegdek. De computer remt steeds
binnen het optimale gebied, van 10
tot 30 procent van de wielen. En
deze optimale waarde wordt door
geen enkele bestuurder bereikt.
Bij een gematigde rijstijl merkt
de man achter het stuur niet eens
dat er een ABS in zijn wagen zit.
peling werkt centrifugaal (middel
puntvliedend).
De kinderziekten van de auto
maat zijn voorbij. Elke monteur is
er nu vertrouwd mee. Dat was tien
jaar geleden nog altijd een open
vraag.
JWMAN&
Er zijn enkele redenen waarom
men ook in Europa steeds meer
overgaat tot aanschaf van een auto
met automatische bak. Het idee
dat schakelen met de hand sportie
ver zou zijn, is een langzamerhand
overwonnen idee. Niets is minder
waar. Wie wil, kan met een auto
maat even lustig met de pook spe
len als met de handgeschakelde
bak. En als het op accelereren aan
komt, wint een „sportief” handge
schakelde automobiel het nimmer
van de automaat die altijd het
meest effectieve koppel (de kracht
die uit de krukas op het aandrijf-
Zoals gezegd, men zoekt al jaren,
en vooral de laatste tien jaar, naar
een betrouwbaar anti-blokkeer
systeem. Aanvankelijk bijvoor
beeld werd er met Teldix een mooi
systeempje uitgedacht (onder an
dere ook Volvo deed daaraan
mee), maar het had nare nukken;
het kon door radiogolven of mag
netische velden sterk worden ge
stoord. Bosch nam Teldix over en
men ging daar verder. Men was
toen toe aan de „eerste”, generatie
ABS’en.
Tóen kwam er een tweede door
braak in de geschiedenis van de
automatische transmissie. Borg
Warner, Daimler Benz en Renault
gingen samenwerken aan meer
verfijnde constructies voor lichte
re auto’s, waarmee (voor de Euro
peaan) het bezwaar van hoger ben
zineverbruik en vermogensverlies
van de tafel kon worden geveegd.
DAF zit dus, zoals gezegd, niet in
de cijfers opgesloten. Welnu, in
1970 zou het cijfer, met DAF mee
gerekend, stukken hoger zijn ge
weest en het percentage van het
marktaandeel op ruim acht pro
cent gebracht hebben. In 1974 no
teerde men 9,5 procent met DAF
mee.
Die eerste generatie leverde nog
geen betrouwbare systemen af; als
leek zegt het je weinig, maar het
ging erom dat het een elektronisch
systeem was met „analoge” (vloei
ende) informatieverwerking in een
elektronisch-hydraulisch systeem.
Dat werd ook te duur. En toen
Een klein kunstje is het om te
merken (voelen en horen) dat op
een bepaald ogenblik het ABS in
werking komt. Dat is bijvoorbeeld
erg nuttig om te constateren dat
een wegdek glad is. Dan ga je er
naar rijden. In noodsituaties dus
altijd flinke pedaaldruk, om zo alle
wielen onder remcontrole te hou
den.
De Britse Borg Wamer-tran-
missie-divisie werkt een vijfja
renplan uit om te komen tot een
ontwerp en de ontwikkeling
van een nieuwe automatische
versnellingsbak, speciaal voor
kleine voorwiel-aangedreven
auto’s. In deze plannen zijn zo’n
tien miljoen pond gestoken. De
auto-industrie ziet dus wel wat
in die automatics.
kwam Bosch met de tweede gene
ratie, inplaats van de analoge
kwam de moderne digitaal (traps-
gewijze)-techniek, die in combina
tie met de toepassing van geïnte
greerde schakelingen volgens het
integrated circuit procédé (IC) de
gewenste betrouwbaarheid van
het totale systeem mogelijk kon
maken. Dit toch even opgemerkt
voor wie wat meer van elektronika
weet. Men reed bij Daimler-Benz 7
miljoen kilometer om dit apparaat
te testen en goed te bevinden.
Renault 5 „Le Car" uitgevoerd
volgens de Amerikaanse eisen
en bestemd voor de Ameri
kaanse markt. Aan Nederland
zullen er 750 worden geleverd
van de 14.000 die Renault bin
nen Europa wil houden. Een
auto die in het even frivole als
snobistische California met
zijn 60 miljoen inwoners (en 12
miljoen huisdieren) best een
kans van slagen heeft. In Ne
derland kost „Le Car" f 15.395;
in de VS ongeveer de prijs van
een grote Buick.
op de markt bracht. Toch duurde
het nog tot de jaren ’50 dat in de
States de automatic gemeengoed
werd. In 1970 was meer dan 91
procent van de nieuw verkochte
auto’s in de VS voorzien van een
automatische bak, en drie jaar la
ter bijvoorbeeld bleek er elk jaar
één procent te zijn bijgekomen.
Helemaal zonder handgeschakel
de bakken zijn ook de VS niet. De
allergoedkoopste standaardmo
dellen hebben er nog een (drie-
)versnellingsbak.
Nu was het grote bezwaar tegen
de GM-hydramatic, dat die vooral
geschikt was voor zwaardere au
to’s. Europa, toch al zuinig op ben
zine en niet verkwistend met ver
mogenverlies (twee aanvankelijke
nadelen van de automaat), zag het
in zijn kleinere autootjes niet zo
zitten.
Het Amerikaanse Borg Warner-
concern ging toen bouwen in En
geland en bleek sindsdien de
markt van Europa tóch wel te pe
netreren. Men aanvaardde de au
tomaat als „extra” op duurdere en
zwaardere wagens.
Want dat pompend remmen
overigens toch ook nog een kunst
die velen nimmer zullen aanleren
wordt automatisch gedaan door
het ABS. Telkens immers, als het
wiel geblokkeerd dreigt te worden,
zorgt een elektronisch brein er
voor dat het NIET gebeurt. De grip
op de weg blijft altijd behouden,
droog of nat wegdek, rechte weg of
bocht.
Het is al een heel moeilijke zaak
om goed te remmen, dat wil zeggen
doelmatig te remmen. Zodra im
mers een wiel blokkeert, is het
„schuiven” en geen remmen meer,
en de kans om te slippen. Dus men
moest, wilde men goed remmen,
altijd slechts zo lang het pedaal
ingedrukt houden totdat men voel
de: hé, nou gaat dat wiel blokke
ren. Liet je de rem dan even los,
dan was het remmen van alle vier
wielen opgeheven. Het ABS kan
nog volmaakter „pompend rem-
,men”: alleen het bijna geblokkeer-
Er zijn twee verschillende prin
cipes om automatisch te schake
len. Spreken over een „automati
sche versnellingsbak” is technisch
onjuist, dat even terzijde. De wis
selbak, meestal met drie versnel
lingen vooruit, blijft zoals die is,
alleen het schakelen gaat zonder
ingrepen van de automobilist. Dat
gaat via elektronische of hydrauli
sche besturing, waarbij ook de
koppeling niet meer bediend hoeft
te worden omdat de automaat een
zgn. koppel-omvormer heeft.
Dit is dan het ene principe. Het
andere is die van de DAF de vario
matic en thans bij Volvo de CVT
(continu variabele transmissie)
hetwelk een traploze overbrenging
is via riemen dit tussen konische
schijven lopen (tegenwoordig
maar één zoals bij Volvo); de kop-
Door een stukje voor de leek onbe
grijpelijke techniek (vooral elek
tronica) kan de chauffeur volstaan
met alleen maar zijn versnelling te
kiezen. Deze wordt niet eerder in
geschakeld dan nadat de motors-
nelheid is aangepast aan de wegs
nelheid. Gasklep, versnellingskie-
zer en koppeling worden door een
mini-digitaalcomputer bestuurd.
Vandaar.
De versnellingsbak op zich
wordt natuurlijk steeds meer ver
beterd. Er is echter weinig tech
nisch meer in te stoppen nadat de
synchromesh het zijne had ge
daan. Men gaat echter steeds ver
der, zoals uit bovenstaande is ge
bleken: men laat automatisch
schakelen.
Er zijn nog tussenwegen. Héél
interessant bijvoorbeeld is de tech
niek die Ford heeft toegepast bij
de versnellingsbakken van bussen.
Die hebben een door een computer
bestuurd brein meegekregen (af
gekeken uit de ruimtevaart, maar
dat doet er niet toe). Deze nieuwe
semi-automatische bak voor bus-
sen beschermt de motor tegen
slecht schakelen bij een verkeerde
snelheid. De nieuwe bak is goedko
per dan de conventionele automa
tische en mechanisch efficiënter.
met een „extra”, en men moet er
dus ook extra voor betalen. Dat
kan variëren van nog net onder de
duizend bulden tot een dikke twee
duizend. Gemiddeld zal de meer
prijs rond de 1500 liggen. Dat de
automaat dan eerder bijgeleverd
wordt als er een duurdere auto
wordt gekocht, ligt voor de hand:
op de totaalprijs tikt die dikke
duizend gulden dan minder aan.
Kijk maar eens bij Mercedes en
BMW: meer dijn de helft wordt
geleverd met automaat.
maar het is zéér belangrijke aanvulling die zonder
meer een doorbraak op het gebied van een remsys
teem genoemd mag worden. Het elektronische
systeem de ABS voorkomt dat de wielen bij
het remmen onder welke omstandigheden dan
ook gaan blokkeren, zodat de Wagen ook onder
zeer kritieke omstandigheden beter bestuurbaar
blijft.
Die ontwikkeling heeft ertoe ge
leid dat er door General Motors in
Straatsburg een speciale automa-
tenfabriek werd gesticht die de
voor Europa gewenste bakken kon
leveren. Ford stichtte een fabriek
in Bordeaux. Hier worden auto
maten gebouwd voor uitsluitend
dichtere) Europese auto’s. s
De afgelopen tien jaar is het aan
bod van geperfectioneerde auto
maten sterk gestegen en men kan
zelfs voor een auto met een motor
van net één liter inhoud een auto
maat krijgen.
In ons land blijft het nog altijd:
een auto met automaat is een auto
