museum is nog niet geboren
een onontwarbare
Fakirs bril
gistende emoties
kluwen van
APho speelt Requiem met te veel pathos en dramatiek
Kobayashi en Mozart vormen
geen gelukkige combinatie
b.
Veel jonge kunstenaars
op Edinburgh Festival
Magritte in Parijs: moderne
Koorfestival
EXTRA
DAMIATE
Jeugd en Muziek
in Zaandam
en
en
Gouden plaat
RONDREIS
PORTUGAL
Ruimere aandacht voor toneelsector
0
8 dagen
Ontmoeting in Centre Beaubourg levert geen nieuwe gezichtspunten
17 februari 1979
Goden en farao’s”
in Boymans
ml
/.A I f! K IJ A (j
T
F
T
8
gd
xien
Vertrekdatum:
Reisduur:
schilder
Magritte
te
(toeslag
éénpersoonskamer 82,-)
A
Reissom per persoon: f 998
Inbegrepen:
Reisdokumenten:
een geldig paspoort (mag dus niet verlopen zijn).
PARIJS.
Op de boven
ste verdieping
van het Centre
Beaubourg in
Parijs zijn tot 9
april ruim twee
honderd werk
en van db Belgi
sche surrealisti
sche
René
(1898-1967)
zien. Het is een
goede gelegen
heid eens en
voor altijd het
verschil te leren
tussen Magritte
en Paul Del
vaux, de Belgi
sche meester
van de in onder
koeling slaap
wandelende
vrouwelijke
naakten en tot
de kin in donke
re pakken gere
gen mannen.
AMSTERDAM. Kobayashi
en Mozart is een combinatie die
beter niet meer gemaakt zou moe
ten worden. En het ongeluk was,
dat het vrijdagavond in de grote
zaal van het Amsterdams Con
certgebouw om een hele avond
Mozart ging. Ken-Ichiro Kobay
ashi, de Japanse dirigent die
evenals vorig jaar een aantal
gastdirecties doet bij het Amster
dams Philharmonisch Orkest,
blijkt een te primair-extroverte
persoonlijkheid om Mozart - en
zeker de Mozart van diens veer
tigste symfonie en het Requiem -
op een artistiek bevredigende
manier te kunnen belichten.
Hl
tapijtreiniging,
vaste vloerbedekking
losse kleden bankstellen
nieuwe vloerbedekking
en gordijnstoffen
Inlichtingen en boekingen voor deze reis uitsluitend bij:
Reis- en passagebureau Hoyman Schuurman
Gedempte Oudegracht 82 (in Stadskantoor Haarlems Dagblad),
Haarlem
Tel. 023-313150
vanaf Schiphol om 17.20 uur.
Geopend van 13.00 uur tot 17.00 uur.
k
■F3ÖH»
op.
(ADVERTENTIES)
1
In nauwelijks 3 uur vliegen brengen wij u in samenwerking met de Portugese
j, kleur
casino van
I
GEMMA COEBERGH
:N met
p.stuk.
MKAST
el 023-
ketten-
ervice
TTRAI-
Telef,
za+zo
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM. Jeugd en Muziek afde
ling Zaanstreek organiseert op de zater
dagen 6 en 13 oktober een koorfestival in
concertzaal De Speeldoos in Zaandam.
Voor dit festival zijn ruim 100 koren uit
Noord-Holland uitgenodigd: kinder-, jon
geren-, mannen-, vrouwen- en bejaarden
koren, gemengde koren, kwartetten en
dubbelkwartetten. Het festival begint bei
de dagen om 13 uur en duurt, naar gelang
het aantal inschrijvingen, tot 18 uur of tot
22.30 uur. Het aantal koren varieert van 15
tot ongeveer 24 per dag.
De extroverte aanpak van Kobayashi
sluit veel beter aan bij (bijvoorbeeld) de
symfonie Aus der neue Welt van Dvorak
die ik hem vorig jaar heb horen dirigeren.
En, evenals ik toen heb ervaren, er vallen
natuurlijk ook positieve kanten van Ko
bayashi te belichten.
Die positieve kanten betreffen dan een
perfecte memorie van het notenbeeld (al-
(Van onze kunstredactie)
EDINBURGH. Het 33e Edinburgh
International Festival, dat van 19 augus
tus tot 8 september in de prachtige om
lijsting van de Schotse hoofdstad zal
worden gehouden, zal de grootste kunst
manifestatie uit de geschiedenis van dit
jaarlijkse evenement worden, met bijna
200 programmanummers. De deelnemers
komen uit 23 landen. Het festival staat
onder leiding van John Drummond, die
op 1 oktober jl. onze landgenoot Peter
Diamand, die dertien jaar de touwtjes in
handen had, is opgevolgd. Diamand is
thans directeur van het Royal Philhar
monic Orchestra in Londen.
Scène uit Fakirs Bril van het Projekt-
theater
(foto Floor Versteeg)
i ei
.00 uur
itezaak
16 bak-
i-g.st.
2413.
LOURS
m. Alle
)ok alle
an div
02505-
nast m.
leur 2-
f 5,-.
'aarlem
he, cv
f 500
der nr
diverse
Tel.
ROTTERDAM (ANP). „Goden
en farao’s” is de titel van een tentoon
stelling die van 1 maart tot en met 29
april te zien is in Museum Boymans
van Beuningen in Rotterdam. De ex
positie gaat over het oude Egypte.
Volgens het museum overtreft de ten
toonstelling alle eerdere exposities
over Toetanchamon en Ramses, die
destijds in Londen honderdduizend
bezoekers trokken.
In Rotterdam zullen zo’n 175 kunst
werken te zien zijn uit musea in Cairo
en Alexandrië: sculpturen, sieraden,
meubilair en vaatwerk. „Goden en
farao’s” behandelt de geschiedenis
van Egypte in de nadagen van het
Romeinse Rijk onder de Byzantijnse
heerschappij komt.
DSTILL
rg mooi
7-7876
EL 4
Korte-
ebroek
aan de universiteit kan krijgen. Frans
Strijards heeft als regisseur gedaan weten
te krijgen dat zijn spelers de hun opgeleg
de emoties met overtuiging overbrengen-
Zo gretig en met zo’n onrustige vaart
wordt er geacteerd, dat je als toeschouwer
wel eens even halt zou willen roepen.
Misschien hadden regisseru en schrijver
wat meer afstand van het stuk moeten
riemen.
Bovenstaande reserves in aanmerking
genomen, vind ik deze voorstelling van
het Projekttheater zeker een avondje
waard. Het is soms spannend hoe je als
publiek wat orde in de chaos moet schep
pen om er een beetje uit te lomen. Van
avond is er nog een voorstelling.
KO VAN LEEUWEN
,hun maatschappelijke onvrede te lijf
gaan. Maar langzamerhand sluipen er
heel andere dan de bedoelde sketches het
repertoire binnen. Die vorm van toneel
binnen toneel op zich niet uniek
werkt in Fakirs Bril alsof je de moeilijk
heden waar het om gaat plotseling van uit
eén geheel andere optiek ziet.
Fakirs Bril is een momentopname van
mensen in een bepaald milieu die oprecht
bezig zijn te vechten tegen hun mateloos
heid. Hoe gemakkelijk afglijden is, wordt
duidelijk asl Aad, een der personages, een
baan als wetenschappelijk medewerker
i gedra-
jn mini
5 pkg
dien na
09 of
HAARLEM. In het toneelstuk Fakirs
Bril, geschreven door Cees Cromwijck en
door het Projekttheater vrijdagavond op
gevoerd in de Toneelschuur, zijn vijf jon
ge mensen bijeen die met de moed der
wanhoop de steile helling van het leven
proberen te nemen. Vijf individuen die
elk op hun manier hun inzet willen geven
om tot een betre en leefbaarder maat
schappij te komen. Een ideaal, waarvan
ze aanvankleijk meenden dat ze het geza
menlijk bezaten. Dwars daar doorheen
speelt voor elk weer de eigen onmacht
zichzelf in dat leven overeind te houden.
Vijf gevechten van mensen die achter de
zin van het bestaan willen komen, ten
opzichte van zichzelf en anderen.
Dat is zo op een rijtje gezet niet weinig.
Het stuk van Cromwijk loopt dan ook
over van gistende emoties en het lijkt er
alles op dat het sleutelen aan die kortslui
tingen en vergissingen de zaken nog in-
gwikkelder maakt. De schrijver heeft zo
veel problematiek samengebracht, dat er
een practisch onontwarbare kluwen van
frustaties is ontstaan. Maar de spelers van
het Projekttheater, Marianne Boyer, Ru
dolf Damsté, Leo Spekreijse, Leonie
Triesscheijn, Cees Wijn en Paul de Vrees,
bereiken met een tomeloze inzet dat de
voorstelling tal van boeiende en vooral na
de pauze vaak ontroerende momenten
heeft.
Een beetje jammer vind ik die overdaad
aan problematiek, waardoor het geheel
vooralf in het begin een geforceerde in
druk maakt. Interessant is echter de ma
nier waarop de chrijver een oplossing
gevonden heeft om de personages in het
stuk van hun emoties te bevrijden. Dat
gebeurt in gespeelde toneelscènes binnen
het eigenlijke spel. De vijf mensen
studenten die hier in een kraakpand
samenwonen, hebben namelijk een caba
retgroepje opgezet en daarmee willen zij
lemden
g. Uni
ilneerd
modes,
gom
•f*.
Tijdens de rondreis accommodatie n 3- of 4-sterrenhotels op basis van 2-persoonska-
mer met bad of douche en toilet, volpension, gehele rondrit met een air-conditioned bus
met een Engels sprekende gids, vliegreis van Amsterdam naar Lissabon v.v, per
lijndienst van de TAP, busvervoer Haarlem (Frederikspark)-Schiphol v.v, alle, van
toepassing zijnde transfers, luchthavenbelastingen, kruien), tijdens de rondreis bieden
wij de lezers van onze.bladen een drankje aan. Nederlandse begeleiding (bij voldoende
deelname) en een bagage- en reisongevallenverzekenng
Het zal de eerste keer zijn dat een Russi-
sche Brecht-produktie in Groot-Brittan-
nië te zien zal zijn.
Verder zal o.a. optreden de Argentijnse T
groep TSE, die in Parijs is gevestigd. Deze
zal een successtuk opvoeren, dat in Parijs
langer dan een jaar is gegaan, nl.: „Hart
zeer van een Engelse poes” van Geneviève I
Serreau, gebaseerd op een verhaal van
Honoré de Balzac en de illustraties van de
beroemde 19e-eeuwse Franse etser
Grandville. De groep verschijnt met door
Rostilaw Doboujinsky gecreëerde fantas-
tische maskers van katten, honden, vos- L
sen, bloemen, vlinders en konijnen (,,A1-
leen al de toegangsprijs waard”, schreef
een criticus). Het is een satirisch verhaal
van een prachtige witte kat, die gecon-
fronteerd wordt met de verwikkelingen
en verleidingen van de Londense mondai
ne kringen.
Öe Bristol Old Vic komt met twee sterk
contrasterende stukken over de gevolgen
van oorlog, nl.: Shakespeare’s „Treilus en
Cressida” en „The Recruting Officer” van
de 18e-eeuwse Anglo-Ierse toneelschrijver
George Farquhar. Verder zijn er twee
nieuwe stukken van Schotse schrijvers.
:S met
Taunus
ars van
houten
lucht
fornuis.
023
Hoewel talrijke beroemde kunstenaars,
die het festival plegen op te sieren, op
nieuw van de partij zullen zijn, ligt de
nadruk thans op nieuwe en jonge arties
ten. Hieronder bevinden zich tien dirigen
ten, die voor het eerst hun entree op het
festival zullen maken,,onder wie Riccardo
Charily, Jesus Lopez-Cobos, Jerzy Maksy-
miuk, Seiji Ozawa en Tamas Vasary. In
dit verband zegt het wel iets dat de oudste
dirigent in dit gezelschap even over de
vijftig is, hetgeen nog niet eerder is voor
gekomen! Hij is Sir Alexander Gibson, de
aanvoerder van het Schotse Nationale
Orkest.
Een nieuwigheid is ook dat kunstenaars
een speciale „stedelijke” gastheerrol zul
len vervullen. Elke weel^ zal gedurende
het festival een steeds wisselende kunste
naar of groep van kunstenaars, naast hun
optreden in concertzalen en schouwbur
gen, zich op andere plaatsen in de stad, op
straat, in winkelcentra en in de Festival
lieltje is
Opel
Giulia
fes 240
Bedford
50. Be-
Ford
ramen
V busje
cabine
bestel
1150 2
Toyota
im. Tel
iNTEL-
tr. I.dr.,
lal.hek,
f 1700.
ss. 18-
Club laten horen. In de tweede week is dit
het Nederlands Blazers Ensemble.
Aan toneel wordt dit keer nog groter
aandacht besteed dan op vorige festivals
al het geval is geweest, speciaal wat be-
treft de internationale deelneming. Voor
het eerst op bezoek komt het opmerkelij- X
ke Rustaveli-gezelschap uit Tbilisi, de
hoofdstad van de Russische republiek
Georgië, met een opvoering van Bertolt
Brechts „De Kaukasische Krijtkring”.
les uit het hoofd), een duidelijk overbren
gen van intenties en het vermogen tot
hoge spanningsoplading, die duidelijk
ook op het publiek overslaat.
Maar dat resulteerde in dit. geval dan
wel in veel te grote contrasten, iets dat in
het eerste deel van de genoemde symfonie
van Mozart het evenwicht op de vlucht
joeg. Ongemotiveerde dynamische uitha
len, afgewisseld met zangthema’s a la
Brahms (in het Andante), en een Menuet
dat meer weg had van een oorlogsmars.
Om van het veel te snelle en grof aangezet
te laatste deel maar niet te spreken.
En.' zoals je dit horende al ging vrezen,
die tendens kreeg het Requiem dan na
tuurlijk ook mee. Mijn hemel, wat een
dramatiek en een pathos meent Kobayas
hi in deze partituur te ontdekken! Het kan
niet op: ieder forte wordt een daverend
fortissimo en ieder piano een (allesbehal
ve bekoorlijk) gefluister van ondefinieer
bare orde. Jammer van een dergelijke
vergeestelijkte muziek, die zelfs in deze
grove aanpak zijn essentiële kracht
behoudt.
Jammer ook omdat er eên voortreffelijk
koor stond te zingen eri wel het Toon-
kunstkoor Amsterdam dat 'door zijn diri
gent Jan Eelkema duidelijk in een heel
andere stijl was voorbereid. Resulterend
in haarfijne dictie, zeer doorzichtige fra
sering en zuivere samenzang, maar vooral
de tenoren en bassen zwichtten nog wel
eens voor de verleiding om zich door
Kobayashi’s gesis te laten opzwepen.
En ook het solistenkwartet miste homo
geniteit. De Noorse sopraan Kari Lövaas
die zich voor de pauze had gepresenteerd
met enkele niet al te sterk gezongen opera-
aria’s van Mozart (en wel „Un moto di
gioja mi sento”KV 579 en „Chi sa, qual
sia” KV 582) was na de pauze kennelijk
beter op dreef, kon ook fraaie geluiden
maken met haar helderlichte stem, maar
zette de zaken onnodig zwaar aan.
Cora Canne Meijer deed het gaaf maar
vrij kleurloos, terwijl de Belgische tenor
Zeger Vandersteene, na een goede start,
door moeilijkheden met een syncope
merkbaar onzeker verder ging. De bas
Henk Smit (ingevallen voor de wegens
ziekte verhinderde John Bröcheler) domi
neerde in het kwartet qua volume onop
houdelijk.
En jammer van het APho, dat alert en
geconcentreerd speelde en dus kennelijk
door Kobayashi’s aanpak werd geïnspi
reerd. - t
ü- Magritte: „Entracte” uit 1927. Momen
teel tentoongesteld in het Centre Beau
bourg in Parijs.
Leven en dromen („Ik heb dikwijls
slecht gebruik van mijn dromen ge
maakt”) weerspiegelen zich autobiogra
fisch in Magrittes werk: het spoor en de
treinen die hij zag uit het raam van zijn
geboortehuis, de luchtballon die eens op
zijn vaders dak terecht kwam, de eerste
films in circustenten gedraaid, het drama
van zijn moeder die zich verdronk in de
Sambre en teruggevonden werd met het
nachthemd over haar hoofd. Het eerste
vriendinnetje met wie hij speelde tussen
de bomen en dan zijn vrouw Georgette,
die model heeft gestaan voor alle vrouwen
die hij ooit schilderde. Deze wereld is
terug te vinden in het Parijse Centre
Beaubourg, al rijzen er enige problemen.
De Magritte-tentoonstelling heeft name
lijk tot een hernieuwde discussie aanlei
ding gegeven over doel en streven van het
meest nonconformistische museum van
de wereld. Nonconformisme was het uit
gangspunt van de geestelijke van het mu
seum, dat geen museum diende tc zijn
maar ontmoetingsplaats tussen kunst en
massa. Sinds het Centre Beaubourg twee
jaar geleden open ging, werd steeds dui
delijker dat de kunst er weliswaar is,
maar dat de massa herhaalkelijk in de rij
op zijn beurt moet wachten en dat de
ontmoeting door de massaliteit wordt ge
schaad.
Toen het museum in staat van wording
was en iedere etage niet meer of minder
groot dan een voetbalveld, vroeg men zich
af of de ramp van het Amsterdamse Van
Gogh-museum zich zou herhalen en de
grootste kunstwerken van de moderne
tijd er als postzegels op een veiling naast
elkaar zouden hangen. In het Centre
Beaubourg begon men de gigantische
ruimtes met schottéri op te delen, wat in
de permanente afdelingen tot zeer aan
vaardbare resultaten leidde. Als men er
althans niets tegen heeft te wandelen on
der een struweel van felgekleurde dikke
en dunne buizen, waardoor lucht, water
en warmte worden gestuwd.
Ten bate van de seizoenexposities gin
gen de organisatoren echter steeds meer
over tot het scheppen van enorme labyrin
ten, waarbinnen een absurde hoeveelheid
bezienswaardigheden werd samenge
perst. Tegelijk uitgaande van het „kunst
voor de massa”-principe leidde dit tot
claustrofobische toestanden.
Ook de Magritte-tentoonstelling werd
weer zo’n labyrint. In een brave volgorde
naar tijd hangen de doeken er in nauwe
hokken, waarbinnen de bezoeker het ge
voel voor ruimte en tijd op feen andere
manier verliest dan de schilder het wilde.
Een Franse criticus schreef dan ook wan
hopig: „Ten slotte was alleen nog mijn
zorg of ik ooit op een dag de uitgang weef
zou vinden.”
Na de vele boeken die ér over het centre
Beaubourg geschreven zijn, is de Magrit>
te-tentoonstelling opnieuw aanleiding
vast te stellen dat het „moderne” museum
nog niet geboren is.
(Tot 9 maandag tot en met vrijdag 12-
22 uur, op zaterdag en zondag 10-22 uur
geopend).
ROTTERDAM (ANP). De Mariniers-
kapel krijgt een gouden plaat. Het orkest
heeft de schijf „veroverd” met zijn dub-
bel-lp „Gouden Marsen Parade”. De uit
reiking heeft woensdag plaats bij een
concert in Den Helder.
Hoewel de Marinierskapel al heel wat
platen heeft gemaakt, is dit de eerste
gouden schijf. Volgens luitenant-kolonel
C. B. Nicolas van de mariniers ligt het
succes bij het eerste nummer op de dub-
bel-lp. Dat heet „Argentina” en haalde de
hitparade.
(ADVERTENTIE)
Hl
Voor
Ook levering
Zijlweg 286, Haarlem.
Tel 023-313289
model
>n gaaf
nieuw
Blauw
v 75,
5950,-;
>t LPG
’75 6-
3850.-;
tomaat
ura bj.
ikhaak
00 vw
>950,-;
3950,-;
luifdak
5, rood
Opel
goed
Citroen
versn.
iv. 75
CHTE
Isloon
eigen
luchtvaartmaatschappij TAP naar het uiterste westen van Europa. PORTUGAL
Portugal, vooral bekend om de hoofdstad Lissabon en in het zuiden de Algarve, is een
land vol afwisseling met totaal verschillende mogelijkheden in de diverse regio s. En juist
deze afwisseling willen wij u tijdens deze bijzondere rondreis tonen
U bezoekt o.a Nazaré, een oud karakteristiek vissersdorp, Batalha (bezoek aan het
klooster), Abrantes, een stad hoog boven de rivier de Taag gelegen. Vila Vicosa (bezoek
aan het paleis). U verblijft 3 nachten in Albufeira van waaruit de Algarve bezocht wordt.
Een heerlijk gebied met schitterende, vaak verlaten, stranden, grillige roodbruine rotsen,
gezellige terrasjes, bars, nachtclubs en casinos Hierna reist u, via Odemira en Setubal
naar Lissabon
Deze rondreis door een schitterend land met de in februari bloeiende amandelboom-
gaarden en .in Lissabon een diner in een typisch Portugees „Fado restaurant met
folklore show zullen de hoogtepunten zijn van een heerlijke vakantie
Vanuit Albufeira kunt u deelnemen aan een diner met floorshow in het
Vilamoura. De extra kosten bedragen 66,- per persoon
waaruit de conclusie te trekken valt dat
het heden een volslagen mysterie is. Sim
peler is de grap van het overbekende doek
waarop een tot in alle details uitgewerkte
pijp te zien is en waaronder met school
meesterachtige hand geschreven staat:
„Dit is geen pijp”. Gertrude Stein zou
zeggen: Een schilderij is een schilderij. En
een schilderij is duidelijk geen pijp.
De naturalistische nauwkeurigheid
^vaarmee Magritte zijn spel met de tijd
speelt, werkte in de werkelijkheid door.
Op een foto die in oktober 1966 in Amster
dam genomen werd, ziet men van links
naar rechts de vier vrienden Magritte,
Marcel Duchamp, Max Ernst en Man Ray.
In een bundel Magritte-brieven merkt de
samensteller Marcel Marien onder de be
wuste foto op dat de vier heren ook van
links naar rechts een voor een zijn dood
gegaan.
De enorme belangstelling waarin het
werk van Magritte in zijn laatste levensda
gen en sindsdien onverminderd is komen
te staan, hield het gevaar in dat de kunst-
uitleggers er meer in gingen zien dan de
bedoeling kan zijn geweest. De banaal-
technische middelen waarvan Magritte
zich bediende (en die hij zich eigen maak
te toen hij om den brode reclameplaten en
behangselpier tekende) en de aangename
schok van het onverwachte (de, erotiek
vrij van het gefrustreerd ziekelijke van
zijn tijdgenoten) hebben zijn werk echter
voor al die huiskamers geschikt gemaakt
waar men op beschaafde manier over de
dwaasheid aller dingen durft te discus
siëren.
De inventies (of grapjes, spelletjes)
van Magritte zijn
via de publiciteit al zulk een gemeengoed
geworden, dat de ontmoeting in het Cen
tre Beaubourg met de tweehonderd origi
nelen niet altijd even verrassend meer is.
r Iedereen kent de voor het geopende ven
ster zwevende stokbroden, de boven de
zee hangende keistenen, de zich naar
luchtballonnen vooroverbuigende vrou
wentorso’s die soms overgaan in steen,
een appel zo groot als de kamer, de man
zonder hoofd met een lijf in de vorm van
een vogelkooi.
Voor Magritte was de erotiek, een zuiver
en krachtig gevoel” en ze is in Magrittes
werk zo niet krachtiger dan toch zuiver
der aanwezig dan in dat van de meeste
van zijn Franse surrealistische bentgeno
ten. De auteur Alain Robbe-Grillet - wiens
faam hier nog niet ontmaskerd werd als
een achterhaald en commercieel gemani-
puleer met moedertje eros - heeft een
boek over Magrittes erotiek geschreven.
Het valt niet te verbazen dat dit werkje als
eerste op de boekenstand van het Centre
Beaubourg was uitverkocht.
Achter alle zichtbare dingen gaan weer
andere zichtbare dingen verborgen, aldus
Magritte. Een voorwerp vervult voor hem
nooit dezelfde functie als zijn naam of zijn
beeld zouden doen vermoeden. Een voor
werp is nooit zo nauw verbonden aan zijn
naam dat men er geen ander woord voor
zou kunnen vinden. Dan schildert Magrit
te een groot groen blad en schrijft er
onder: „Kanon”.
Magritte geeft visuele raadsels
>.4
