Stef Dijkman (CDA) geïrriteerd door optreden in Den Haag
omar KhayA.m
Een begrip in Perzen
Koop
een Oosters tapijt
met de zekerheid van
i
a
Film International
trok dertigduizend
bezoekers
■Ri
Van Abbe-directeur
Rudi Fuchs gaat
Documenta leiden
Boekverkoop
teruggelopen
Coudkerzolder
van Frans
Haismwwi
na ruim
twee jaar weer
permanent open
1 z
F
r
11
DONDERDAG
1 5
19 7 9
If
(Van onze Haagse redacteur)
(Van onze kunstredactie)
11
Itllgf
i
IJMOND
Looy genoemde kabinet dat het
Frans Halsmuseum permanent
voor het publiek na een sluiting
van ruim twee jaar weer open
stelt.
een
voor
i met
Iheid
teen
even
ben.
aten
zien
iland
land.
Café „DE HALVE
MAAN’’
WATER EN BIER
V'
HAARLEM. Een jeugd die
wordt doorgebracht in een wees
huis (waar nu het Frans Halsmu
seum is gevestigd) en die later
aanleiding zal zijn voor het schrij
ven van een trilogie. Een leerlin
gentijd aan de Rijksacademie in
Amsterdam, waar August Allebé
de leiding heeft. Contacten met
tijdgenoten die tot de generatie
van de Tachtigers behoren:
Kloos, Verwey, Frederik van Ee-
den. Een reis naar Italië, mogelijk
gemaakt door het behalen van de
Prix de Rome. Meer boeken en
sonnetten, vertalingen van Sha-
kespeare-klassiekers als Macbeth
en Romeo en Julia. Dat zijn een
paar feiten die het leven marke
ren van de schilder en schrijver
Jacobus, kortweg Jac. van Looy.
Al die feiten zijn deze week weer
in beeld gebracht in het naar Van
FEBRUARI
DEN HAAG. Stef Dijkman, Noordhollands kamerlid en woord
voerder van de CDA-fractie in het volkshuisvestingsdebat dat mo
menteel op het Binnenhof woedt, heeft weinig goede woorden over
voor de manier waarop Noordhollandse bestuurders de laatste weken
in Den Haag hebben geprobeerd invloed uit te oefenen, teneinde tot
acceptabele huren in de nieuwbouwwoningen te komen. Dijkman:^
„Laat ik vooropstellen dat we allemaal hetzelfde doel nastreven en dat
ik het uitstekend vind wanneer er Noordhollandse delegaties naar
Den Haag komen om hun zaken te bepleiten. Maar dan moeten ze wel
met een goed verhaal komen en niet met een eenzijdig en onwaar
schijnlijke uiteenzetting zoals de Noordhollanders die brachten.”
Of
Fl
(ADVERTENTIE)
Kamerleden hebben geen houvast
aan kritiek van Noord-Holland
Rover wil snelle
STEF DIJKMAN
Hagelingerweg 36, Santpoort
Collectie Van Looy
in ere hersteld
utstraat
it deze
Een overzicht van het
Den Haag. Hilversum.
vanaf
:m hoog
olifant
ibelen
de
nann
i het
Aan het slechte drinkwater! De ergste
bron van besmetting. Geen wonder
dat het bier daarom zo’n vertrouwde
drank was. Het water voor de bierbe-
reiding werd immers gekookt, waar
door het vrij steriel was. Tot op de
huidige dag bezit bier de bijzondere
eigenschap dat b.v. typhus- of chole-
rabacillen er niet in kunnen leven. Zo
is het ook verklaarbaar wanneer wij
lezen dat Karel V slechts in die plaat
sen wilde verblijven, waar een brou
werij gevestigd was. Om niet gedwon
gen te zijn het allesbehalve reine
drinkwater te gebruiken om zijn dorst
te lessen. Al is het water tegenwoor
dig wel rein, lekkerder is een glas bier
in
Weet u waar de brouwindustrie in de
lage landen eigenlijk haar opkomst
aan te danken had?
vroege werk van Jac. van Looy dat een introductie op de
permanente expositie geeft.
Doorstroming blijkt in de praktijk erg
moeilijk op gang te brengen. De menser
met de betere inkomens zijn niet uit hun
goedkope woningen te krijgen. Dijkman
ziet echter wel degelijk meer mogelijkhe
den, met name door de bouw van meer
premiekoopwoningen. Daar zouden de
middenklassers voldoende belangstelling
voor hebben. Zij zouden op hun beurt
goedkopere huurhuizen voor de laagst
betaalden vrijmaken. Het kamerlid is bo
vendien ervan overtuigd dat het zwaar
overtrokken is om te stellen dat er voor de
door het Rijk aangehouden prijzen geen
woningen meer te bouwen zouden zijn.
Dijkman: „Er kan wel goedkoper ge
bouwd worden, maar de prikkel om dat te
doen is bij de gemeente weggehaald. Men
ging er steeds vanuit dat de toekomstige
bewoners, ongeacht de prijs van het huis,
In Jac. van Looy is een wonderwel ge
slaagde combinatie te vinden van de schil
der en schrijver. Als schilder heeft hij veel
stromingen van zijn tijd verwerkt. Als
leerling van August Allebé moest hij zich
diepgaand interesseren voor dier- en mo-
deltekeningen, terwijl hij zelf wel belang
stelling had voor de Amsterdamse stads
gezichten van zijn medestudent Willem
Witsen. Van Looy heeft ook het werk van
de impressionisten in zijn tijd bestudeerd.
De invloed van een Breitner is bijvoor
beeld onmiskenbaar. Toen Van Looy in
Soest ging wonen, brak de periode van de
„maaiers” aan, tekeningen die hij op het
land maakte van de boerenknechten, die
bezig waren met de hooi-oogst.
Om aanvaardbare huren te krijgen zou er
weer eenvoudiger en in grotere series ge
bouwd moeten worden, meent het CDA-
kamerlid. „Wij streven naar betaalbare,
kwalitatief goede woningen voor mensen
met een modaal inkomen. Dat kan echter
zo’n grbot beslag op de financiële midde
len van de overheid leggen, dat daardoor
de aantallen niet gehaald kunnen worden.
door subsidies toch op een acceptabele
huur zouden komen.”
De gouden tijden van weleer zijn vol
gens Dijkman ook op dit punt voorbij. Hij
vreest dat de overheid haar maximale
subsidiemogelijkheden al bereikt heeft.
Daarom zullen er ook minder luxueuze,
goedkopere woningen neergezet moeten
worden”, aldus Dijkman.
Wanneer de Flevolijn niet snel wordt
aangelegd zullen in de toekomst nog meer
verkeersopstoppingen en files in en rond
om Amsterdam ontstaan. De reizigersor-
ganisatie meent, dat de nadelige invloed
van de verlenging van rijksweg 6 en het
toenemende autoverkeer zonder twijfel
vele malen groter zijn dan de invloed van
de flevolijn. Hetzelfde is afgelopen maan
dag nog betoogd door gedeputeerde Van
Dis in de discussie over een alternatief
tracé voor de Almerelijn in de Statenver
gadering. Zoals gemeld kwam een PvdA-
motie ten gunste van het alternatieve tra
cé, dat het gebied van het Naar der meer
(Nieuwe Keverdijkse Polder) maandag
net een stem te kort.
Gedeputeerde Van Dis wees er maan
dag op, dat de snelle aanleg van de Flevo
lijn de autoweg op de lange baan zou
schuiven. In vergelijking met de vernie
ling die een zes rijstroken brede asfalt-
band door de Nieuwe Keverdijkse Polder
te weeg zal brengen, is een spoorweg een
Hij vindt het prima dat de provincie en
de Noordhollandse gemeente proberen
om de kamerleden van hun standpunt te
overtuigen. „Maar”, vervolgt hij, „dan
Dit portret van
Jac. van Looy
(1855-1930) werd
door Willem
Witsen in 1891
getekend. Hoewel
het eigenlijk in de
collectie zou
thuishoren heeft
het elders in den
lande een bezitter
gevonden.
1
iciali-
mand
it
izit-
i dessin
(ADVERTENTIE)
Beverwijk: Beverhof 40-41, Breestraat.
tel. 02510-26124
aanleg Flevolijn
(Van een onzer verslaggevers)
zetten met de permanente collectie als
kern daarvan. Momenteel is dat al het
geval met de tentoonstelling die ter gele
genheid van de heropening van het Van
Looy-kabinet plaats heeft en die een in
druk geeft van wat Van Looy’s tijdgeno
ten hebben gemaakt. In de toekomst wil
het museum exposities inrichten die han
delen over de vriendenkring van Jac. van
Looy, die leefde van 1855 tot 1930 en die
vooral aan het einde van de vorige eeuw
midden in het culturele leven in Haarlem
en Amsterdam stond. Met name zijn be
trekkingen tot de kringen rond het tijd
schrift De Nieuwe Gids hebben de belang
stelling van het museum, maar ook Van
Looy’s veelvuldige reizen naar de voor die
tijd exotische landen zullen het onder
werp van tentoonstellingen worden.
Zij wordt tegenwoordig om de vijf jaar
in de Duitse plaats Kassei gehouden.
Fuch’s voorganger in Eindhoven, drs. Jan
Leering, was secretaris van de zeer suc
cesvolle Documenta 1968.
De benoeming van Fuchs moet op 22
maart door de Raad van Commissarissen
van de Documenta GmbH worden goed
gekeurd, maar dit geldt als een formali
teit. De voorzitter van de Raad van Com
missarissen, de Kasseier burgemeester Ei-
chel, heeft al meegedeeld, dat Fuchs een
„sterkere positie” krijgt dan zijn voorgan
ger Manfred Schneckenburger.
achtige bewering dat er gettovorming op
zou treden wanneer men de minder
draagkrachtige nieuwkomers in de groei
steden onder zou brengen in bestaande
(goedkopere) woningen.
Dijkman: „Gettovorming zou inhouden
dat het hier om allemaal krotten zou gaan.
Maar dat is toch beslist niet het geval. Dat
blijkt ook wel uit de bewering van Noord-
Holland dat de nieuwe huizen in vergelij
king met de bestaande woningen weinig
meer wooncomfort bieden. Daarmee
spreekt men zich in feite toch tegen. De
woningbouwverenigingen in ons land be
heren samen 1.200.000 woningen. Dat zijn
doorgaans goede huizen. Een stad als bij
voorbeeld Alkmaar heeft een groot be
staand woningenbestand, waarin men ze
ker bepaalde doorstroming voor de
nieuwkomers tot stand kan brengen.”
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG. Er zijn in de eerste
negen maanden van 1978 ruim anderhalf
miljoen boeken minder verkocht dan in
de overeenkomstige periode van het jaar
daarvoor. De opbrengst van de totale
boekenverkoop steeg daarentegen enigs
zins, namelijk met 0,5 procent. Gemid
deld werd dus een hogere prijs voor het
boek betaald. Dit blijkt uit een onderzoek
van de stichting Speurwerk Boeken
Omnibus.
Op de tentoonstelling in het verlengde
van de heropening - die vrijdagmiddag
om 14.30 uur in het museum zal plaatsheb
ben - gaat de meeste aandacht uit naar het
werk van Jan Toorop, dat net als alle
andere tekeningen, aqua Hen en etsen op
deze plaats, uit eigen b et van het mu
seum komt. Toorop maakte in 1905 een
serie pastels waarin hij het werk op een
theelichtjesfabriek centraal zette. Het zijn
(Van onze kunstredactie)
EINDHOVEN. De directeur van het
Van Abbe-museum in Eindhoven, drs.
Rudi Fuchs, wordt artistiek leider van de
zevende Documenta, die in 1982 in Kassei
wordt gehouden. De Documenta is een
grote, internationale tentoonstelling van
hedendaagse stromingen in de beeldende
kunst.
Het heeft Dijkman vooral geïrriteerd
dat de delegatie van de provincie en ge
meente, waar gedeputeerde Van de
Knoop en de Haarlemse wethouder Van
den Berg deel van uitmaakten, zich on
langs voornamelijk op de nieuwbouw
richtte. Volgens Dijkman is het onmoge
lijk om het oude woningbestand en de
nieuwbouw als twee gescheiden zaken te
behandelen. Hij noemt het een onwaar-
DEN HAAG. De stichting reizigers openbaar vervoer (rover) heeft bij de Tweede
Kamer aangedrongen op een spoedige aanleg van de Almerespoorlijn. Rover maakt
zich grote zorgen over de vertragende invloed, die een discussie over het tracé kan
hebben. De stichting vreest, dat door het ontbreken van een railverbinding het
gebruik van de auto sterk zal toenemen. Hierdoor zou de druk toenemen tot aanleg van
het ontbrekende stuk van rijksweg 6 (tussen Abcoude en de afslag Zuidelijk Flevoland
van de autoweg Amsterdam-Amersfoort bij Muiderberg).
milieuvriendelijke zaak. Zeker wanneer
met de grondwerkzaamheden voor de lijn
tevens zal worden geprobeerd de toch al
aan de gang zijnde „leegloop” van het
Naardermeer te laten stoppen.
Een tegenargument kan echter zijn, dat
met de aanleg van de Almerelijn door de
Nieuwe Keverdijkse Polder het hek van
de dam is voor de aanleg van de autosnel
weg daarnaast. De autoweg, een verlen
ging van de autoweg Velsen-Amstelveen-
Rijksweg 2 (Anjsterdam-Utrecht) bij Ab
coude zuidelijk onder Weesp naar de af
slag Flevoland van de autoweg 1 (Amster
dam-Amersfoort), staat als een dreigende
stippellijn op de plankaart van het streek
plan voor het Amsterdam-Noordzeeka-
naalgebied en op het rijkswegenplan. Als
de weg er komt doorsnijdt hij ook het
fraaie gebied van het riviertje ’t Gein
tussen Abcoude en Weesp. GS vinden
deze aantasting zo ernstig dat zij in dat
geval een tunnel onder ’t Gein door nood
zakelijk vinden.
moet dat wel op eqn geloofwaardige ma
nier gebeuren. Alle gemeenten in Neder
land willen natuurlijk meer. Noord-Hol
land zou er beter aan doen eens met
haalbare kaarten te komen. Met voorstel
len waar wij als kamerleden mee uit de
voeten kunnen. Men zou zich minder mee
moeten laten slepen met het standpunt
van Amsterdam, dat bij monde van wet
houder Schaefer beweert dat er in de stad
voor de Amsterdammers gebouwd kan
worden.” Daarbij wordt volgens de
CDA’er wat al te gemakkelijk voorbij
gegaan aan het legioen van woningzoe
kenden.
Dijkman: „Het gevaar van het eenzijdi
ge, op hoge huurprijzen van de nieuwe
woningen gerichte beweringen is dat er
een negatief beeld van de groeikernen
wordt geschapen. Men moet er voor op
passen dat in Noord-Holland niet de kriti
sche grens wordt overschreden waarop de
mensen niet meer naar de groeikernen toe
willen. Dan zou meneer Schaefer zijn zin
krijgen, maar dan zouden er wel tiendui
zenden op de wachtlijsten moeten blijven
staan.” Dijkman wijst erop dat staatsse
cretaris Brokx al het mogelijke doet om
de huren in de nieuwbouw niet de pan uit
te laten rijzen.
„Zelfs de Nationale Woningenraad
heeft er onlangs op gewezen dat de rede
lijke huur, gemeten naar het inkomen van
de huurder, nog nooit zo goed is geweest
als thans”, aldus Dijkman, „Natuurlijk
zijn wij ook voor het streven naar zo laag
mogelijke huren in de nieuwbouw. Maar
dat is slechts een aspect van het hele
volkshuisvestingsgebeuren. Door het hele
verhaal daarop toe te spitsen geeft men in
Noord-Holland een vertekend beeld. Wil
men wat bereiken dan zal men met een
evenwichtiger betoog moeten komen.”
Dijkmans collega Cornelissen wees de
ze week minister Beelaerts van Blokland
en staatssecretaris Brokx op de moeilijk
heden die de laagst-betaalden met name
in Noord-Holland ondervinden door de
hoge huren. Hij zei er echter direct bij dat
volgens hem de individuele huursubsidie
de afgelopen jaren al erg sterk gestegen is.
Doorstroming zou hier volgens Cornelis
sen wellicht een oplossing kunnen bieden.
Vandaag moet uit het antwoord van de
bewindslieden blijken of zij daar ook wat
in zien.
ROTTERDAM. Het achtste festival
„Film International”, dat vorige week en
de week daarvoor in Rotterdam werd
gehouden, heeft 30.000 bezoekers getrok
ken. Zij keken naar 70 hoofdfilms, 14
kortere films en enkele videobanden.
Tientallen filmmakers uit twintig landen
kwamen zelf naar Rotterdam om hun
produkten te vertonen.
Het grootste gedeelte van de films
kwam uit Frankrijk en West-Duitsland.
Voorts waren er rolprenten uit Amerika,
Engeland, Polen, Zwitserland, Italië, Grie
kenland, Spanje, Bulgarije, België, Tsje-
choslowakije, Japan en Maleisië. Er wer
den ook enkele Nederlandse films ver
toond.
Een speciale plaats op het festival kre
gen de vrouwenfilms. Onder de titel „Film
en politieke educatie” werd tijdens het
festival een discussie gehouden over het
wezen van een politieke film.
Even de voorgeschiedenis. Toen de ge
meente Haarlem in 1967 het voormalige
woonhuis van Van Loóy aan de Kleine
Houtweg 103 verkocht, nam ze daarmee
de verplichting op zich om een gedeelte
van de collectie-Van Looy permanent aan
het publiek te laten zien. Deze taak werd
uitgevoerd door het Frans Halsmuseum
dat een klein gedeelte van het Prentenka
binet, de zogenoemde Goudleerzolder,
voor dat doel inrichtte. Enkele jaren gele
den bleek het Prentenkabinet niet meer
volledig te voldoen aan de eisen van een
modern museumbeleid. Dat leidde tot een
grondige herziening van de inrichting. Als
laatste gedeelte is nu ook het Van Looy-
kabinet gerenoveerd, nadat het enige tijd
als opslagruimte van het museum heeft
gefungeerd. Het zaaltje heeft een opknap
beurt gekregen alsmede een aantal nieu
we vitrines en schotten zodat de Van
Looy-collectie een waardig onderdak
heeft gevonden.
Het museum is van plan om eens per
jaar een Van Looy-tentoonstelling op te
In het kabinet zijn deze schilderijen en
tekeningen te zien in direct verband met
de boeken. De stichting heeft in het Frans
Halsmuseum vrijwel alle manuscripten
en een gedeelte van de correspondentie
ondergebracht, hetgeen tezamen een
waar paradijs voor de Van Looy kenner
vormt. Wie zich interesseert voor fraaie
boeken kan met de Jugendstil-achtige
omslagen van werken als „Gekken”,
„Jaapje” en „Feesten” zijn hart ophalen.
In genoemde periode in 1978 werden -
22,6 miljoen algemene boeken (geen ency
clopedieën, romantijdschriften, e.d.) ge-
kocht, tegen bijna 24,2 miljoen in dezelfde
periode in 1977.
Voor die 22,6 miljoen boeken werd door
de consument een totaalbedrag van ruim
410 miljoen gulden betaald, terwijl de 24,2
miljoen boeken een bedrag van bijna 409
miljoen gulden opbrachten. De gemiddel
de consumentenprijs steeg dan ook van
16,90 naar 18,15 gulden.
Hoewel de boekhandel nog steeds het
belangrijkste distributiekanaal van boe-
ken is, wordt de boekenclub een steeds
vooraanstaander verkoopkanaal. Het
marktaandeel van de warenhuizen liep
iets terug. Met de rechtstreekse verkoop
door de uitgever gaat het slecht.
Het meest werden ontspanningsromans
gekocht, verder vooral literatuur, jeugd
boeken en detectives. In wat mindere ma
te gingen er boeken over geschiedenis en
politiek, over planten en over levens- en
wereldbeschouwelijke zaken over de
toonbank.
w
kloeke bladen met een expressionistische
toon, die een indruk geven van de omstan
digheden waaronder de arbeiders aan het
begin van deze eeuw op bedrijven als dit
moesten werken. Een dergelijk thema
werd ook door Isaac Israëls gehanteerd
en kreeg als „de koffiepiksters” bekend
heid.
De bladen van Toorop zijn daarentegen
veel minder bekend. De oorzaak van dat
feit ligt waarschijnlijk in het feit dat het
museum de kwetsbare bladen niet al te
vaak wil exposeren, omdat ze dan door de
inwerking van het licht achteruit gaan.
Tijdgenoten van en bevriend met de
jonge Jac. van Looy waren behalve Wit
sen ook Jan Veth, van wie het museum
een portret van Van Looy toont, heel
kernachtig en spits van lijn, terwijl Dijs-
selhoff aanwezig is met enkele van zijn
vele aquarellen waarin de vissen- en aqua-
riumwereld wordt uitgebeeld. Het Frans
Halsmuseum wil met deze expositie nog
eens de aandacht vestigen op het eigen
bezit aan vroeg 20-eeuwse kunst, die hier
in ruime mate voorhanden is. Het zou het
overwegen waard zijn om aan dat bezit
eens een grote overzichtstentoonstelling
te wijden, te meer nu het museum door de
schenking van dr. Ladenius een van de
belangrijkste Isaac Israëls-collecties in
den lande heeft.
(De expositie in het Prentenkabinet
heeft een voorlopig karakter. Men kan er
op werkdagen van 10-17 uur terecht, op
zon- en feestdagen van 13-17 uur).
V
■F'
