ne
Shell vermindert
raffinage olie
ier
ie
Felle kritiek Charles
op Britse werkgevers
Serie bommen
•g
n
OESO heeft
VN om onderzoek
in Chili gevraagd
Paus door VN
uitgenodigd
slop
Italiaanse politiek diep in
begrip voor
onze situatie
Uitbreiding
van Gatwick
Marteling in
cel Jakarta
ontploft in
Nicaragua
Proces mogelijk
tegen Almirante
achtergrond
Toespraak wekt grote beroering
Zeker 200 doden na
vulkaanuitbarsting
Viaduct geramd
lad
USSR-China
i
Studentenleider:
n
3
2 2
DONDERDAG
FEBRUARI
19 7 9
door Nico Scheepmaker
UW
BINNEN- EN BUITENLAND
(Van onze redactie buitenland)
TEHERAN. De nieuwe regering van Iran heeft
gisteren bekend gemaakt dat binnen twee weken
een volksstemming zal worden gehouden over de
formele verandering van het land van een monar
chie in een islamitische republiek. Intussen is de
linkse guerrilla-organisatie Fedayien (Strijders van
het Volk) de dreigende confrontatie met de ayatol
lah Khomeini uit de weg gegaan door de voorgeno
men mars naar diens hoofdkwartier in Teheran af
te gelasten.
Binnen twee weken
trijfël
referendum in Iran
e)
L'J
:waards
gumen
mtonen
liet rijp
ik vooi
geleden
eslissen
Is voor-
menten
rinet en
de
zigende
„Bovendien kan blijken dat het begin
van de oorlóg zelf als het ware ongrijp
baar is: naarmate de ontwikkeling van
zijn kernmacht vordert, zal China geleide
lijk op verschillende punten van de zeven
duizend kilometer lange grens beperkte
schermutselingen uitlokken, kleine afde
lingen door de grens laten sijpelen en
andere lokale botsingen veroorzaken, die
op een voor China geschikt ogenblik zul
len uitgroeien tot een algemene oorlog.
Het zal daarom heel moeilijk zijn om vast
te stellen op welk moment de kernaanval
op China uitgevoerd moet worden”.
Amalrik spreekt het vermoeden uit dat
China nauwere contacten zal zoeken met
de Verenigde Staten. De Russen verwach
ten dat in een Chinees-Russisch conflict
Amerika de kant van de Russen zal kiezen
omdat die blank zijn en de Chinezen geel,
maar Amalrik meent, dat de enige hoop
op een betere toekomst voor de hele we
reld niet in een rassenoorlog ligt, maar in
een interraciale samenwerking, waarvan
de verhouding tussen de Verenigde Staten
en China het beste voorbeeld zou kunnen
worden: „China zal ongetwijfeld in de
loop der tijd het levenspeil van het eigen
volk aanzienlijk verhogen en een periode
van liberalisering binnentreden, hetgeen
in samenhang met het traditionele geloof
in geestelijke waarden China zal maken
tot een uitmuntende partner voor het de
mocratische Amerika”.
rdenne
isteren
ekomst
aan de
:ie kan
ercom-
gaf hij
rwach-
Hij ziet
confec-
estaan-
:heden.
■uk dat
ie ach-
1olgens
verkge-
gebied
steeds
Haarde
rers en
ig voor-
van de
ner tot
in naar
ijn me-
r grote
huidige
rdeloos
r hoge
meters
;ig flats
LONDEN. De tweede luchthaven van
Londen, Gatwick, heeft gisteren een uit
breidingsplan bekendgemaakt dat de ver
werkingscapaciteit moet opvoeren van 16
tpt 25 miljoen passagiers per jaar.
De bedoeling is dat er een tweede „pas
sagiersterminal” komt.
(Van onze redactie buitenland)
JAKARTA. De uitbarsting van de
vulkaan Sinila, op het Dieng-plateau in
Midden-Java, heeft aan zeker 200 mensen
het leven gekost. De autoriteiten vrezen
dat het dodental verder zal stijgen. Meer
dan honderd gewonden zijn inmiddels in
ziekenhuizen opgenomen.
Ruim 20.000 mensen uit dorpen in de
directe omgeving zijn geëvacueerd. Sinds
eergisteren stroomt lava uit de Sinila,
ROME (AP en AFP). De parlementai
re onschendbaarheid van Almirante, se
cretaris van de Italiaanse nationale recht
se partij MSI, is opgeheven.
Hiertoe besloot de Italiaanse volksverte
genwoordiging gisteravond met 289 tegen
141 stemmen.
(Van onze redacteur in Italië
Hein ten Kortenaar)
Giulio Andreotti gaf twee dagen gele
den zijn formatie-opdracht terug aan
president Pertini. De Italiaanse rege
ringscrisis is daarmee verder van een
oplossing dan ooit tevoren: de christen
democraten blijven weigeren commu
nistische ministers tot de regering toe te
laten, de communisten denken er niet
meer over een regering van buitenaf te
steunen waar ze zelf geen zitting in mo
gen hebben, de socialisten verklaarden
maandag dat zij nooit zullen instemmen
met een regering waarbij de communis
ten in de oppositie zitten. Daarmee schij
nen alle mogelijkheden opgesomd en
tegelijk uitgesloten door een van de par
tijen die er de onontbeerlijke steun van
zouden moeten uitmaken.
terjvijl ook giftige gassen blijven opstij
gen uit de krater.
Het reddingswerk wordt bemoeilijkt
doordat een deel van de toegangswegen
bedekt is met een acht meter dikke laag
lava.
De laatste vijftig jaar is de Sinila vier
maal actief geweest, voor het laatst in
1959. Hij is een van de 26 vulkanen op het
Dieng-plateau.
De Indonesische archipel telt in totaal
ongeveer 500 vulkanen, waarvan er 127
nog werken en gemiddeld eens in de tien
jaar tot een uitbarsting komen. In 1883
verloren 36.000 mensen het leven bij de
uitbarsting van de vulkaan Krakatau, op
het gelijknamige eiland tussen Java eri
Sumatra.
JAKARTA (Reuter). Een Indonesi
sche studentenleider heeft verklaard in de
gevangenis van de hoofdstad Jakarta een
behandeling met elektrische schokken te
hebben gehad en tijdens een ondervra
ging Je zijn geslagen.
De studentenleider zei een en ander
gisteren voor een rechtbank in Jakarta.
Hij wordt ervan beschuldigd de Indonesi
sche president Soeharto te hebben bele
digd en het economische systeem te heb
ben ondermijnd.
Een jaar geleden werd de studentenlei
der gearresteerd op het hoogtepunt van
de studentenonlusten naar aanleiding van
de herverkiezing van Soeharto.
De rechtbank kan de verdachte veroor
delen tot de doodstraf. Voor het proces
bestaat grote belangstelling. Op de eerste
zittingsdag waren ongeveer duizend men
sen in de rechtszaal aanwezig. Buiten
volgden nog meer mensen via luidspre
kers de zitting.
Het verzoek is gedaan door de VN-
commissie voor de Mensenrechten in Ge
nève. Uit een rapport over Chili, dat giste
ren onder verantwoordelijkheid van deze
commissie is gepubliceerd, blijkt dat het
aantal schendingen van de mensenrech
ten in Chili na een vermindering weer is
gestegen.
GENEVE (Reuter/AFP). De Verenig
de Naties is gevraagd te onderzoeken wat
er is gebeurd met de 600 arrestanten die
op dit moment in Chili worden vermist.
Proletariërs aller landen, verenigt u!
Deze laatste woorden van het Communis
tisch Manifest van Marx en Engels wor
den momenteel in Azië met verrassende
ijver toegepast: Communistisch China ge
wint Communistisch Vietnam, Commu
nistisch Vietnam gewint Communistisch
Cambodja, en daar stopt de machinerie
voorlopig, maar als deze trend, van Oost
naar West, doorzet, worden we over een
jaar of tien bezet door West-Duitsland,
nadat dit bezet is door Oost-Duitsland.
pnieuw
>r dient
achter-
Ike ais
periode
eeft de
MANAGUA (UPI, AFP en AP). In
veel steden in Nicaragua zijn gisteren
honderden bommen ontploft, overigens
zonder dat er slachtoffers vielen.
Gisteren was het 45 jaar geleden dat de
grondlegger van de guerrilla-organisatie
Sandinistisch Bevrijdingsfront, Augusto
Sandino, door militairen werd doodge
schoten. Sandino leidde van 1926 tot 1934
het verzet tegen de bezetting van Nicara
gua door Amerikaanse mariniers.
De toenmalige bevelhebber van de Na
tionale Garde, Somoza Garcia, zou in 1934
bevel hebben gegeven Sandino te ver
moorden. Hij werd zelf in 1956 vermoord
nadat hij met Amerikaanse hulp in 1937
de macht had gegrepen. De huidige presi
dent Somoza is familie van Somoza
Garcia.
De bomaanslagen van gisteren vorm
den een onderdeel van de strijd die het
Sandinistisch Bevrijdingsfront voert te
gen het Somozabewind.
In september vorig jaar verloren naar
schatting 1500 mensen het leven als gevolg
van de gevechten van de Sandinisten te
gen de Nationale Garde van Somoza.
iaat de
r geval
linister
e tege-
dA. De
door de
.zwaard
>t CDA
*n” hac
>or zich
lorzitter
’isterei
in Rot
Nu China een strafexpeditie is begon
nen tegen Vietnam, dat zojuist nauwe
vriendschapsbanden heeft aangeknoopt
met de Sovjet-Unie, die China al met
tegenmaatregelen heeft gedreigd wordt
het tijd dat we er het essay „Haalt de
Sovjet-Unie 1984?” van de Russische dis
sident Andrej Aknarik bijhalen. Hij
schreef dit essay toen hij nog in de Sovjet-
Unie zat in april-mei-juni 1969, dus zeg
maar tien jaar geleden. Het opmerkelijk
ste facet van het essay is, dat hij er een
oorlog tussen de Sovjet-Unie en Rood-
China in voorspelt, die hij tussen 1975 en
1980 laat aanvangen. Omdat het nu al 1979
is, mogen we wel constateren dat Almarik
rijkelijk optimistisch was (pardon, dat
„optimistisch” neem ik terug, dat was een
misplaatst cynisme), maar dat doet niets
af aan de belangwekkendheid van zijn
analyse.
„Omdat de USSR op het ogenblik mili
tair een veel machtiger mogendheid is dan
China” (schreef Almarik in 1969), „zal het
regime, omdat het tracht aan China zijn
wil op te leggen, maar zich tegelijkertijd
door angst voor China laat leiden, van tijd
tot tijd China chanteren, wat de Chinezen
er slechts toe zal brengen de oorlog te
beginnen, en wel op de wijze die hun het
beste uitkomt”.
Het tijdstip waarop China die oorlog zal
beginnen, zal echter afhangen van het
tempo waarin het erin slaagt de achter
stand in kernbewapening in te halen. Dan
zal het desondanks een conventionele of
zelfs een partizanenoorlog beginnen om te
profiteren van zijn kolossale numerieke
overwicht en zijn ervaring met de partiza
nenoorlog. De Sovjet-Unie zal dan moeten
kiezen voor de door de Chinezen opge
drongen strijdwijze, of een kernaanval
moeten uitvoeren, met als antwoord een
Chinese kernaanval. Dat laatste zou zelf
moord zijn. De USSR zal daarom vertrou
wen op zijn superioriteit in de conventio
nele bewapening. Amalrik voegt daar aan
toe:
guer voor eenieder duidelijk zijn, dat zij
de verantwoordelijkheid dragen voor de
dan onvermijdelijke kamerontbinding
en vervroegde verkiezingen.
VATICAANSTAD (DPA). Paus Jo
hannes Paulus II is uitgenodigd om de
Wereldconferentie van de Godsdiensten
voor de Vrede bij te wonen. Deze wordt
van 27 augustus tot 7 september in het
gebouw van de Verenigde Naties te New
York gehouden.
lijk een
van de
e CDA
ing van
ie beste
ezen, is
5 bruta-
ver het
e is hij,
niet on-
Pertini heeft nu de daad bij het woord
gevoegd: im het communiqué van het
presidentieel paleis waarin wordt ver
klaard dat Andreotti zijn opdracht heeft
teruggegeven, staat ook aangekondigd
dat de president vanmorgen het kamer
lid Ugo la Malfa zou ontvangen. Ugo la
Malfa, de 75-jarige voorzitter van de
republikeinse partij en al jaren de „grij
ze eminentie” van de Italiaanse politiek,
is algemeen bestempeld als de meest
(Van onze redactie buitenland)
HOUSTON. Shell Oil Company
gaat per 1 maart vijf tot acht procent
minder ruwe olie raffineren. Dit is het
gevolg van de moeilijkheden die de
maatschappij ondervindt bij de aan
koop van ruwe olie op de wereldmarkt.
Hoewel Shell niet veel olie betrekt uit
Iran, heeft de stagnerende olie-export
van dat land ertoe geleid dat andere
maatschappijen elders ruwe olie zijn
gaan kopen en hiervan ondervindt
Shell nu de gevolgen.
De Franse tak van Shell heeft beslo
ten de levering van huisbrandolie en
dieselolie te rantsoeneren in verband
met „Iran” en met de strenge winter.
De ministers van Olie van Saoedi-
Arabië, Koeweit en de Verenigde Ara
bische Emiraten hebben gisteren in
Saoedi-Arabië overleg gevoerd over
In de middagbladen in Iran werd gisteren een regeringsverkla
ring gepubliceerd waarin stond dat de enige vraag die bij de
volksstemming zal worden gesteld, luidt: „Bent u voor een
islamitische republiek?”. Volgens het plan van premier Bazar-
gan moet de volksstemming worden gevolgd door verkiezingen
voor een volksvertegenwoordiging met wetgevende macht. Deze
moet een nieuwe Grondwet goedkeuren, welke het .onderwerp
van een nieuwe volksstemming zal zijn.
De samenstelling van de regering zal de goedkeuring van het
parlement moeten hebben. Ook de president zal via algemene
verkiezingen gekozen worden voor een ambtstermijn van vier of
vijf jaar. Volgens de dagbladen in Iran zou het ontwerp voor de
Grondwet al gereed zijn en zal het worden gepubliceerd om in
het openbaar bediscussieerd te worden.
De marxistisch-leninistische stadsguerrillero’s, de Faydeen,
hebben met het afgelasten van hun mars vandaag geprobeerd
een confrontatie te vermijden, volgens hun woordvoerder, na de
felle verklaringen van Khomeini, die hen heeft gebrandmerkt als
„anti-islamitische opportunisten”. Morgen wordt door de organi
satie een grote bijeenkomst gehouden, op de campus van de
universi'teit van Teheran om te protesteren tegen wat zij zien als
een afwijking van de revolutionaire koers door de voorlopige
regering en tegen haar gematigd beleid.
Kort na de overwinning op het regime van de sjah, toen de
religieuze leiders de bevolking opriepen de naar schatting 75.000
wapens die in de dagen van de opstand waren buitgemaakt in te
leveren, weigerden de uiterst linkse groeperingen categorisch
aan die oproep gehoor te geven. Gesteld werd dat de wapens
nodig waren voor de,.tweede fase” van de revolutie.
Het aantal leden en sympathisanten van uiterst links in Iran is
niet bekend. Aangenomen wordt dat er ongeveer 2000 „Strijders
van het Volk” zijn, die echter wel 10.000 wapens tot hun beschi-
king zouden hebben.
De jonge Iraanse republiek wordt ook met ernstige moeilijkhe
den geconfronteerd in de wispelturige Koerdische gebieden die
aan Irak grenzen. Vooraanstaande functionarissen in Teheran
hebben al verklaard dat de regering nooit zal toestaan dat een
deel van Iran zich van het land zal afscheiden
De nieuwe chef-staf van de Iraanse strijdkrachten, generaal
Gharani, zei gisteren dat de Verenigde Staten geen toestemming
meer krijgen luistervink te spelen in de richting van de Sovjet-
Unie via moderne luisterposten in het noorden van Iran.
President Sandro Pertini heeft er, te
gen alle gewoonten in, maar geheel
overeenkomstig zijn bevoegdheden, van
afgezien de partijleiders opnieuw voor
consultatie naar het Quirinaal te roepen.
DEN HAAG (ANP). Deskundigen
van de Organisatie voor Economische Sa
menwerking en Ontwikkeling (OESO), die
de Nederlandse economische situatie aan
het gebruikelijke jaarlijkse onderzoek
moesten onderwerpen, zijn teruggekomen
van hun aanvankelijke wens, dat de rege
ring krachtiger de economie zou moeten
stimuleren. Het minister van Economi
sche Zaken heeft dit meegedeeld.
De OESO-deskundigen vonden, dat met
name de kracht die onze economie aan het
aardgas ontleent, ons land in staat stelt
een soortgelijke groeibevorderende rol in
de internationale economie te spelen als
van West-Duitsland en Japan op grond
van hun grote betalingsbalansoverschot
ten wordt verwacht.
Bij de OESO, die in Parijs is gevestigd,
had de mening postgevat dat Nederland
i minder doet aan het aanzwengelen van de
internationale conjunctuur dan eigenlijk
mogelijk is.
Een delegatie van het ministerie van
Economische Zaken heeft deze indruk
kunnen wegnemen. Zij heeft gewezen op
het grote financieringstekort van de
overheid, dat dit jaar ongeveer zes pro
cent gaat belopen en op de scherpe wen
ding ten ongunste van onze betalingsba-
lanspositie.
Deze omslag, waardoor Nederland een
overschot van zeven miljard gulden in
betrekkelijk korte tijd heeft zien verande
ren in een tekort van 3,5 miljard gulden, is
mede het resultaat van de stimulerende
maatregelen, die de regering al heeft
genomen.
Het Nederlandse standpunt, dat het on
juist zou zijn om van onze regering een
nog grotere mate van stimulering van de
economie te verwachten, heeft volgens het
ministerie van Economische Zaken een
grote mate van instemming ontmoet bij de
OESO-deskundigen. Een publicatie over
hun conclusies is binnen enkele weken te
verwachten.
Dit zou een vooroefening zijn voor de
„grote proletarische revolutionaire oorlo
gen” die voor de deur staan”.
Het is dus niet Birma, maar Vietnam
geworden. De Sovjet-Unie voorspelt
Amalrik, zal een slopende partizanenoor
log met China niet overleven althans
niet als Sovjet-Unie. De oorlog zal gevoerd
worden op duizenden kilometers afstand
van de voornaamste centra, en hoe groot
de communicatieproblemen dan zullen
worden, demonstreert Amalrik aan het
volgende voorbeeld: „Ten tijde van de
aanval op de Noordelijke Kaukasus in
1942 waren de Duitsers genoodzaakt op
kamelen brandstof voor hun tanks aan te
voeren. Heden ten dage wordt Europees-
Ru'sland slechts door één spoorweg met
het Verre Oosten verbonden, die tot op
heden over grote trajecten slechts enkel-
spoor heeft”.
In een later aangebrachte voetnoot
merkt Amalrik op: „De mogelijkheid is
niet uitgesloten dat vóór de aanval op de
Sovjet-Unie China zijn kracht uitprobeert
op een of ander klein neutraal land, dat
eens binnen de Chinese invloedssfeer
heeft gelegen en waarin een Chinese min
derheid woont, zoals bijvoorbeeld Birma.
In de afgelopen dagen hebben zij zich al
duidelijk genoeg uitgesproken over wat
er naar hun mening nu te doen staat. Zo
kondigde de communistische leider En
rico Berlinguer vorige week aan, dat nu
de tijd gekomen was om een formateur
van niet-christen-democratische huize te
benoemen.
Volgens Berlinguer zou zo’n forma
teur twee mogelijkheden moeten onder
zoeken: allereerst de vorming van een
kabinet van nationale eenheid waarin
alle partijen, ook christen-democraten
en communisten, vertegenwoordigd
zijn, en in tweede instantie een kabinet
van vier partijen (communisten, socialis
ten, republikeinen en soclaal-democra-
ten) dat van buitenaf zou moeten wor
den gesteund door de christen-democra
ten, „zoals de afgelopen twee jaar is
gedaan door de communisten”.
Als deze twee mogelijkheden, door de
gemakkelijk te voorziene weigering van
de christen-democraten, niet te verwe
zenlijken zijn, moet het volgens Berlin-
igevers-
gemeen
hebben
van de
n FNV
nds om
i de ex-
het be
nt deze
AVBB
ird het
te her-
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN. De Britse kroonprins
Charles heeft zich gisteren op ongebruike
lijk felle wijze uitgelaten over de indu
striële verhoudingen in Groot-Brittannië.
Zonder omhaal stelde hij het Britse mana
gement verantwoordelijk voor een deel
van de economische problemen in het
land.
De toespraak van de prins tot parlemen
tariërs en wetenschapsmensen heeft grote
beroering gewekt aangezien leden van het
Koninklijk Huis zich doorgaans niet open
lijk uitlaten over aangelegenheden die in
nauw verband staan met politieke gebeur
tenissen.
Het betoog van prins Charles kwam
erop neer dat de Britse werkgevers vol
gens hem vaak geen oog hebben voor de
problemen en werkomstandigheden van
de werknemers. Hij bepleitte een verbete
ring van de communicatie van bedrijfslei
ding en werknemers.
In verschillende Britse steden, waaron
der Londen en Manchester, houden am
bulancechauffeurs een wilde staking. De
stakers weigerden lp te gaan op een ver
zoek van hun vakbond de actie een week
op te schorten teneinde een nieuw loon-
voorstel van de werkgevers te bestuderen.
Militairen namen in noodgevallen de taak
van de ambulancebestuurders over. De
fensie heeft bovendien militaire ziekenau
to’s beschikbaar gesteld. Ook de politie
verleent assistentie.
Het Britse douanepersoneel heeft beslo
ten morgen te staken. In havens en op
vliegvelden zullen dan geen controles
plaatsvinden. Waarschijnlijk leggen mor
gen ook de 250.000 rijksambtenaren voor
een dag het werk neer. Evenals de andere
categorieën werknemers eisen ze hogere
salarissen.
De gemeenteambtenaren krijgen waar
schijnlijk een loonsverhoging van negen
percent met daarnaast een toelage van
een pond sterling per week. De werkge
vers hebben bovendien verdere inko
mensverbeteringen voor augustus dit jaar
en april volgend jaar in het vooruitzicht
gesteld.
Personeelsleden van de reinigings
dienst, schoolconcierges en doodgravers
hadden veertig percent meer loon geëist.
Ze gaan zich over enkele dagen over de
werkgeversvoorstellen buigen.
een gezamenlijk standpunt dat zij wil
len innemen op de bijeenkomst van de
OPEC, de organisatie van olieproduce
rende landen die op 26 maart in Genè
ve vergadert. Op de OPEC-vergade-
ring zal worden gesproken over de
oliesituatie in verband met Iran en
over de activiteiten van wat wordt ge
noemd de „speculatieve handel”.
De Algerijnse staatsoliemaatschap-
pij Sonatrach zal volgende maand bij
haar vaste afnemers aandringen op
prijsverhogingen. In kringen van de
olie-industrie verwacht men dat het
gaat om een verhoging van de prijs van
de Algerijnse ruwe olie met 15 tot 20
procent.
aangewezen kandidaat voor een forma
tie-opdracht buiten de christen-demo-
cratische partij. Hij zal een dergelijke
opdracht ongetwijfeld ruimer opvatten
dan de door Berlinguer gewezen wegen,
maar zijn kans van slagen wordt uiterst
gering geacht.
De onverzoenlijke opstelling van
christen-democraten en communisten
laat nauwelijks mogelijkheden open.
Met name binnen de christen-democrati-
sche partij verharden de standpunten
zich steeds meer en zijn er steeds meer
groeperingen, die willen aansturen op
vervroegde verkiezingen, waarvan men
winst voor de eigen partij en verlies van
de communisten verwacht.
Wat men in zo’n geval tot iedere prijs
wenst te vermijden is, dat de verkiezin
gen worden gehouden onder een andere
dan een christen-democratische rege
ring (desnoods het demissionaire kabi
net van Andreotti). En daarmee lijkt La
Malfa's poging, nog voordat hij begon
nen is, ad tot mislukking gedoemd.
ri- Op de autobaan Keulen-Oberhausen is gisteren een viaduct ingestort, nadat een
pijler was geramd door een vrachtwagen met oplegger. De brug werd uit zijn
fundering gerukt en stortte op de rijbaan. Zeven doden en drie zwaargewonden
werden uit de wrakstukken geborgen,
