>t
if
Na verzoek Sadat om wapens:
1
Tindemans stelt
zich kandidaat
Nieuwe acties
Sandinisten
Bemiddeling
OAE mislukt
Waarschuwing vice-premier Jadzi
I
F
Auto in ravijn:
Bezoek 15 doden
heeft de
Groot-Brittannië
Giscard en Schmidt
willen snelle
start EMS
voor gerechtshof
in visserij kwestie
Reddingswerk bij
vulkaan bemoeilijkt
Angsten
3
BINNEN- EN BUITENLAND
2 3
FEBRUARI
VRIJDAG
2
Oeganda-Tanzania
Philippijnen
19 7 9
V
tdelijk
steurisa-
slijk zijn
om is de
nschede
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK/MOSKOU/BANG-
KOK. De Verenigde Staten
hebben gisteren een formeel ver
zoek ingediend voor een spoed-
bijeenkomst van de Veiligheids
raad over „de situatie in Zuid-
oost-Azië en de gevolgen ervan
voor de internationale vrede en
veiligheid”.
door Nico Scheepmaker
V
i ws 48
Afgetuigd
rdelen
srecht
TEHERAN (AFP, DPA, Reuter en UPI). Het land dat asiel
verleent aan de sjah van Iran moet er rekening mee houden dat de
nieuwe machthebbers een poging zullen doen hem te ontvoeren.
bsidie
gerust '.deeld dat hij kandidaat zal zijn voor de in
en Keja
llokland
aris Ko-
aagd op
d te ge-
stadhuis
t er veel
m waar
dennen.
(Door onze redacteur
in België
Jan Gerritsen)
BRUSSEL. „De be
voegdheden van het Euro
pees Parlement zijn vol
strekt onvoldoende. Juist
Nederland heeft steeds
voor meer bevoegdheden
gepleit”.
-
trijfel
Indochina
(Van onze redactie buitenland)
■en ge-
Carter
(Van onze redactie buitenland)
Van Agt
Parlement volstrekt onvoldoende
Iran dreigt met
ontvoering sjah
laniem
in een
Ziekte-
rkbezoek
ninisterie
nog niet
in de Zaï-
ivoerder
die Zaïre
dat ze
>tdat de
rokken,
jke bij-
lan ook
•korting
'oor de
;en risi-
n hand
le plan-
lijdrage
de een-
nfonds-
over de
periode
ikbewe-
ie prof,
ihaving
m jaar,
en ver
leer in:
zou bij-
i moei-
r hoge
levert
van de
lasten-
ikening
eerden.
stations in de hoofdstad Managua meld
den dat er in het hele land veel gewonden
vielen.
NAIROBI (AP en Reuter). De poging
van de Organisatie voor Afrikaanse Een
heid om te bemiddelen in het gewapende
conflict tussen Oeganda en Tanzania is
gisteravond vastgelopen. Het is niet be
kend of de bemiddelingscommissie van
negen Afrikaanse landen haar werk voort
zal zetten.
De bewering van de Oegandese minister
van Buitenlandse Zaken, Lubega, dat
Tanzaniaanse troepen tot op 140 kilome
ter van de Oegandese hoofdstad Kampala
zouden zijn opgerukt, zijn tegengespro
ken door bewoners van het betrokken
gebied.
(Van onze redactie buitenland)
JAKARTA. Het reddingswerk bij de
vulkaan Sinila op Midden-Java is ver
traagd door een tekort aan gasmaskers.
De maskers zijn nodig omdat uit de krater
nog steeds giftige dampen opstijgen. Bij
de uitbarsting, afgelopen dinsdag, zijn
haar schatting 200 mensen om het leven
gekomen.
Dat zei minister-president Van
Agt in een volledig van inspiratie
gespeende rede op het tweede
congres van de Europese Volk
spartij (EVP), de samenbunde
ling van de christen-democrati-
sche partijen uit de Europese Ne
gen. Het Europees Parlement
moet een macht vormen die sti
muleert en een uitdaging vormt,
aldus Van Agt.
Premier Van Agt, die onder
andere werd aangehoord door
de ministers Albeda, De Koning,
Gardeniers en Scholten, stelde in
zijn rede de „warmte van de
christelijke solidariteit" tegeno-
„Zij zouden misschien nooit gebruikt
worden, maar een land dat een ander land
in het Midden-Oosten dreigt aan te vallen
zou het vooruitzicht hebben dat die Egyp
tische strijdkrachten heel goed voor het
bewaren van de vrede gebruikt zouden
kunnen worden. Ik voorspel niet dat dit
zal gebeuren, maar Egypte zou in staat
zijn te helpen bij het beschermen van
betrekkelijk onbeschermde andere Arabi
sche landen of het bewaren van de vrede
in het Midden-Oosten”, aldus Carter.
„Ik zal niet trachten commentaar te
geven op de vraag, of een land als politie
man voor een gebied of voor de wereld
kan optreden. Ik denk dat dat een ernstige
fout zou zijn”. Bij het bezoek van de
Amerikaanse minister van Defensie, Ha
rold Brown, vorige week aan Egypte, had
Sadat om 300 F-16 jachtbommenwerpers,
600 tanks, 500 stuks artillerie en meer dan
40.000 militaire voertuigen gevraagd.
Hoewel Carter dit Egyptische verzoek
niet rechtstreeks afwees zei hij dat veel
landen militaire en economische steun
van de VS willen en dat Amerika daar niet
volledig aan kan voldoen. Op de vraag of
Sadat aanvullende bewapening tegen Is
rael zou kunnen gebruiken zei Carter dat
hij niet twijfelde aan de vreedzame bedoe
lingen van de Egyptische president.
De „wanhoop en frustratie” bij
de zeven miljoen werklozen in de
Negen (onder wie twee miljoen
jongeren) kunnen tot nihilisme
leiden, waarschuwde hij.
Daarmee zat de Nederlandse
premier op één lijn met de voor
malige Belgisch^ regeringsleider
en voorzitter van de Europese
Volkspartij Leo Tindemans, die
sprak over „verwarring der gees
ten” en een „tijd van anarchie en
nihilisme” waarin de christen-
PARIJS (DPA/Reuter). De Franse
president Giscard d’Esfaing en de West-
duitse bondskanselier Schmidt willen het
Europese Monetaire Stelsel (EMS) zo snel
mogelijk van start laten gaan.
Dit heeft de woordvoerder van de Fran
se president meegedeeld na afloop van het
eerste gesprek dat de twee staatslieden in
Parijs hebben gevoerd om een basis te
leggen voor de bijeenkomst van de Euro
pese Raad op 12 en 13 maart.
Schmidt heeft met de Franse premier
Raymond Barre gesproken over de pro-
,blemen rond de monetair compenserende
bedragen (mcb’s) die de invoering mn het
Volgens de Belgische oud-pre-
mier is het rechtstreeks verkozen
Europees Parlement na de Euro
pese verdragen tot de oprichting
van de EG, de eerste politieke
daad in de richting van het trans
nationale.
democraten bepaalde waarden
„tot elke prijs moeten verde
digen”.
BRUSSEL (AP). De Europese Com
missie, het „dagelijks bestuur” van de
Gemeenschap, heeft stappen gezet om
Groot-Brittannië voor het Europese Ge
rechtshof te dagen wegens de escalatie die
is opgetreden in de „visserij-oorlog” tus
sen het land en zijn partners in de EG.
Het verzet van de Britten om andere
vissers uit de EG toe te laten in de territo
riale wateren van Groot-Brittannië heeft
het visserijbeleid van de Gemeenschap
meer dan twee jaar gedwarsboomd.
De beslissing van de commissie de zaak
voor het Europese Gerechtshof te bren
gen, kwam na de weigering van de Britse
regering een maand geleden om een brief
die de commissie had geschreven te aan
vaarden.
EMS hebben vertraagd. Functionarissen
in het gevolg van Schmidt en Giscard
hebben laten weten dat tijdens het Parijse
overleg geen beslissingen zulen worden
genomen over de landbouwprijzen in de
Europese Gemeenschap.
Bij onlusten in het Koerdische stadje
Khaneh zouden gisternacht tweehonderd
mensen om het leven zijn gekomen. De
Iraanse luchtvaartmaatschappij Iran Air
heeft aangekondigd morgen de internatio
nale vluchten te hervatten.
Een van de stichters van de vroegere
oppositiepartij, Nationaal Front, Shajegu-
an, is na 21 jaar ballingschap terugge
keerd in Iran, zo meldde de radio in Iran
gisteren.
Het staflid voor interne veiligheid onder
Khomeini, kolonel Tavakoli, is gisteren
afgetreden nadat een in Iran verblijvende
Amerikaans advocaat een bandopaneme
openbaar had gemaakt waarop Tavakoli
zei Amerikaanse steun te willen hebben
om „anti-westerse elementen” in Iran te
kunnen uitschakelen.
Woensdagavond is in de Raadzaal van
de Gemeente ’s Gravenhage de Martinus
Nijhoffprijs uitgereikt, of eigenlijk waren
het er drie: eentje aan de Zweedse Ingrid
Wikén Bonde (die onder meer „De Kapel-
lekensbaan” van Louis Paul Boon in het
Zweeds vertaalde, tot nu toe tevergeefs,
want de Nobelprijs is vooralsnog uitgeble
ven), eentje aan de Nederlander Robert
Lemm, die Zuidamerikaanse boeken uit
het Spaans heeft vertaald, en eentje aan
Karel van het Reve, die ruim twintig jaar
geleden de romans van Toergenjev uit het
Russisch vertaalde, waarvoor eerst Char
les B. Timmer in 1963 de Nijhoffprijs
kreeg toegekend (de nooit door hem ver
taalde romans van Toergenjev werden
toen in het juryrapport ook in de lof
betrokken), en waarvoor Karei van het
Reve nu dus, met aanzienlijke vertraging,
alsnog kon worden gehuldigd. Volgend
jaar hoopt men de levensgeesten van Bur-
gersdijk op te kunnen wekken, opdat ook
hem de Nijhoffprijs nog kan worden toe
gekend voor zijn Shakespeare-vertalin-
gen.
BRUSSEL (AP). De voormalige pre
mier van België, Tindemans, heeft meege-
I
VS vragen spoeddebat
V-raad over
juni te houden verkiezingen voor het Eu
ropese Parlement.
Tindemans maakte dit bekend op de
.openingsdag van het tweede congres van
de Europese Volkspartij. Deze partij om
vat alle chriten-democratische partijen
van de Europese Gemeenschap.
woordvoerder bij de VN hebben zowel
China als de Sovjet-Unie laten weten, het
niet wenselijk te achten dat de kwestie in
de Veiligheidsraad wordt gebracht. Er
wordt rekening mee gehouden dat beide
landen hun vetorecht zullen gebruiken.
Intussen duren de gevechten in het Chi
nees-Vietnamese grensgebied in alle he
vigheid voort. Chinese troepen, gesteund
door tanks, proberen de Vietnamese pro
vinciehoofdsteden Cao Bang en Lang
Song te veroveren. Eerder viel Lao Cai,
een provinciehoofdstad in het noordwes
ten van Vietnam, in Chinese handen.
China heeft een divisie van 8000 man en
40 tanks als versterking naar de grens
gestuurd. Vietnam zou inmiddels ook ge
regelde troepen hebben ingezet. Tot dus
ver vochten alleen de Vietnamese militie
en de grenstroepen met de Chinezen. Vol
gens militaire deskundigen in de Thaise
hoofdstad Bangkok heeft Vietnam giste
ren 30.000 man troepen teruggetrokken
uit Cambodja en naar Vietnam overge
bracht.
Intussen wordt ook melding gemaakt
van Russische vlootbewegingen in de
Zuidchinese Zee, ter hoogte van de pro
vincie Ghang Ninh.
De Russische minister van Defensie,
Ik vond het een curieuze bijeenkomst.
Laat ik voorop stellen dat op de receptie
na afloop behalve zulke gebruikelijke
drankjes als wijn, sherry en jus d’orange
ook grote glazen bitter lemon op het blad
van de bodes stonden (eindelijk dus een
gastheer die de non-alcoholici iets meer
gunde dan zo’n wijnglaasje sinaasappel
sap uit blik!), maar het gebodene daar
vóór had zijn merkwaardigheden. De
gang van zaken was aldus: het juryrap
port werd voorgelezen door Henk Mulder,
de voorzitter van de jury, daarna volgde
de prijsuitreiking door mevrouw mr. J. M.
Corver-Van Haaften als voorzitter van het
Prins Bernhard Fonds, daarna was er een
dankwoord van de prijswinnaar, vervol
gens speelde het Amsterdamse Baroken-
semble „De Egelantier”, een mopje Mon
teverdi, waarna Henk Mulder "het volgen
de juryrapport voorlas en dezelfde proce
dure zich herhaalde.
Ik zat naast Hugo Brandt Corstius, die
nu bijna drie maanden geleden onder de
naam Jan Eter een al dan niet-majesteitfe-
schennende tekst in Vrij Nederland
schreef, een stukje van zo’n 500 woorden
waarover de analytici blijkbaar nog
steeds gebogen zitten, want ondanks het
feit dat premier Van Agt zelf het start
schot loste voor het justitiële onderzoek,
heeft H.B.C. nog steeds geen zekerheid of
hij de majesteit geschonden heeft of niet.
Maarten ’t Hart vertelde een maand of
twee geleden dat een Leidenaar die echt
Jan Eter heette in de door hem gefrequen
teerde café’s erop pochte dat hij die Jan
Etqr-stukjes schreef, een leugentje dat
hem duur te staan kwam, want na het (al
dan niet) majesteitsschennende stukje
werd hij op een avond afgetuigd door een
paar royalisten. Ziehier het nut van een
pseudoniem! (Se non vero, molto ben
trovato).
bordelen
'akbewe-
e Kamer
ivaarden
uitenlan-
■f en pas-
uitenlan-
i ze meer
vorming
eving, zo
■ü-De Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt inspecteerde gisteren bij zijn aan
komst op Orly de Franse troepen. Links op de foto de Franse premier Raymond Barre.
Dit blijkt uit een waarschuwing die de
vice-premier van de revolutionaire rege
ring van Iran, Jadzi, gisteren heeft ge
daan. De vice-premier heeft gisteren Zwit
serland verzocht de tweelingzuster van de
sjah en diens vroegere schoonzoon uit te
leveren.
Jazdi zei tevens dat overal in het land
revolutionaire rechtbanken worden inge
steld. Amnesty International heeft giste
ren een beroep gedaan op de nieuwe
Iraanse leiders een eind te maken aan de
executies.
Amnesty betoogt in een brief aan de
ayatollah Khomeini en premier Bazargan
dat processen waarbij de doodstraf kan
worden uitgesproken openbaar moeten
zijn en dat de beklaagden in hoger beoep
moeten kunnen gaan.
er heeft
evraagd
igen als
ze dooi
rkzaam
Hen. Hel
vrager
structief
eren die
«eert.
Gepleit wordt verder voor het
gezin als hoeksteen van de men
selijke samenleving, een Euro
pees handvest voor de rechten
van de werknemer, een passend
inkomen voor kinderrijke gezin
nen en behoud van het moderne
agrarische familiebedrijf. Het
program bevat geen meningen
over actuele problemen zoals de
invoering van een 35-urige werk
week.
Wanneer ringstroepen hadden beschoten. Radio-
rust en
lantasten
jvergaan
laar voor
et de ex-
h daarte-
emeente-
geen politieman
WASHINGTON (Reuter). President Carter heeft gisteren gezegd dat Egypte een
belangrijke rol kan spelen bij de defensie in het Midden-Oosten en het beschermen
van de kleine Arabische oliestaten.
Maar hij waarschuwde dat president Sadat een ernstige fout zou maken wanneer hij
zou trachten zijn land tot een regionale „politieman” te maken en liet duidelijk
blijken dat hij niet zal ingaan op het verzoek van Egypte van vorige week, massaal
wapens te leveren.
ver de „rationele schema’s van
de liberalen” en de „overheer
sende neiging tot collectiviteit bij
de socialisten”.
De rechtstreekse verkiezing
van hét Europees Parlement is
volgens Van Agt een nieuwe
kans voor Europa zijn plaats in
de wereld te bepalen.
„Ik denk dat zij (Egypte) een wettige
stabiliserende kracht kunnen zijn”, zei
Carter, op een persconferentie. Wanneer
de vredesbesprekingen tussen Israel en
Egypte met succes worden bekroond ko
men meer dan vijf Egyptische divisies aan
de oostkant van het Suezkanaal vrij.
conflict een gevolg van de erkenning van
Peking door de VS.
De Japanse minister van Buitenlandse
Zaken, Sunao Sonoda, heeft gisteren in
het parlement verklaard, dat Japan be
reid is als bemiddelaar in het conflict op te
treden als beide landen daarom zouden
vragen. De Britse onderminister van Bui
tenlandse Zaken, Evan Luard kondigde
gisteren in Calcutta aan, dat Engeland de
onderhandelingen met China over de le
vering van Harrier-gevechtsvliegtuigen
heeft opgeschort in verband met het Chi-
nees-Vietnamese conflict.
Hugo Brandt Corstius heeft toen dat
pseudoniem Jan Eter onmiddellijk ver
vangen door het pseudoniem Victor
Baarn, en het was onder die naam dat
Karel van het Reve hem via het Prins
Bernhard Fonds voor de prijsuitreiking
had uitgenodigd. Welnu, deze Victor
Baarn heeft geturfd hoe vaak we hebben
moeten klappen die avond en kwam tot
het getal dertien. Dat is wat aan de hoge
kant, vind ik. Drie klappen daarvan wa
ren voor het Barokensemble bestemd, dat
van die ondefinieerbare muziek van Ra
meau en Monteverdi speelde, waardoor
veel tijd verloren ging die nuttig had kun
nen worden besteed aan voorlezing van
fragmenten van door de prijswinnaars
vertaalde auteurs. Daar ging het immers
om.
Het was een literaire bijeenkomst, geen
muzikale of multiraciale. Gelukkig slipte
er in de juryrapporten af en toe een lite
rair citaat doorheen, en het was vooral
Karel van het Reve die van Zijn dank
woord veel werk had gemaakt en daarin
uitlegde dat de vertaler door twee angsten
wordt bedreigd: angst voor het gewone,
en angst voor het bizarre. Als voorbeeld
van het eerste noemde hij een simpel
zinnetje van de Russische schrijver Ba-
belj, die schreef: „Ja chatsjoe rabotatj”,
wat gewoon „ik wil werken” betekent,
maar door de vertaler (Van het Reve
noemde hem niet, maar het was de Nij-
hoffprijswinnaar Charles B. Timmer) ver-
taald was als „ik heb zin wat te gaan
werken”.
En beide angsten gaf hij gestalte via de
Elsschot-zin: „Ik word op ’t ogenblik van
uit Gent verneukt door een kerel, die
Korthals heet en die ’t lijk van mijn
schoonzuster in zijn bezit heeft”. Zie „Lij
men”, een bladzij of vijftien na het begin.
Van het Reve had toen al verteld dat zijn
opvatting over de enig juiste wijze van
vertalen definitief gevormd was op het
Vossius Gymnasium in Amsterdam, toen
zijn leraar D. A. M. Binnendijk verteld
had dat Boutens eens gezegd had: „Je
moet vertalen wat er staat”. Welnu, een
Russische en een Engelse vertaler hadden
beiden van het simpele „In zijn bezit
heeft” zoiets gemaakt als „heeft ingepikt"
(angst voor het gewone), terwijl ze „in
Gent” gemaakt hadden van „van uit
Gent”, en „verneukt” sterk hadden afge-
zwakt, in beide gevallen angst voor het
bizarre. Terwijl de kracht, het onvergan
kelijke van zo’n zin juist in zijn tegenstel
lingen zit.
r-. LEO TINDEMANS
I
De federatie van socialistische
partijen in Europa stelde half
januari al een soortgelijk ge
meenschappelijk programma
op. De liberalen volgen begin
april.
Als enig lid van een regering
van de Negen sprak de premier
op het Brusselse congres waar
de Europese christen-democra-
ten een „kiesplatform” opstellen
met het oog op de directe verkie
zing van het Europese Parle
ment, die van 7 tot 10 juni in de
negen EG-landen wordt ge
houden.
1st heeft
te veel
niet zijn GRANADA. Sandinistische guerril
lastrijders zijn gisteren in zeven steden in
Nicaragua in botsing gekomen met de
Nationale Garde van president Somoza.
In de hoofdstad Managua ontploften in 48
uur tijd meer dan 100 bommen. De nieuwe
onlusten in Nicaragua begonnen woens
dag, de dag dat het 45 jaar geleden was
dat generaal Sandino, aan wie de Sandi
nisten hun naam ontlenen, werd ver
moord.
Urenlang leverden guerrillastrijders en
leden van de Nationale Gardé slag in de
•stad Granada, vijftig kilometer ten oosten
van de hoofdstad. Volgens de Garde kwa
men bij deze eerste gevechten van woens
dagavond zeven Sandinisten om het le
ven. De actie breidde zich daarop razend
snel uit.
Een woordvoerder van de Nationale
Garde zei dat de grens met Costa Rica
gedurende enkele uren gisterochtend
■vroeg gesloten was, nadat Sandinisten
vanaf Costaricaans grondgebied rege-
maarschalk Dimitri Oestinov, heeft van
daag de belofte van zijn regering her
haald, dat de Sovjet-Unie zich zal houden
aan het verdrag van vriendschap en sa
menwerking met Vietnam.
In Washington verklaarde president
Carter gisteren, dat de VS vastbesloten
zijn, niet verwikkeld te raken in het Chi-
nees-Vietnamese conflict. Hij waarschuw
de tevens Moskou, dat de VS de Ameri
kaanse belangen zullen verdedigen waar
dat noodzakelijk mocht zijn.
Diplomaten die werden ontboden op het
Chinese, ministerie van Buitenlandse Za
ken, hebben te horen gekregen dat de
„strafmaatregel” tegen Vietnam beperkt
is in tijd, ruimte en doel.
De Vietnamese onderminister van Bui
tenlandse Zaken, Nguyen Co Thach, heeft
op een persconferentie in Hanoi gezegd,
dat de Chinezen „zich versterken om door
te gaan met hun agressie in een poging
grote delen van Vietnam te bezetten, de
nationale economie te ondermijnen en het
uiteindelijk gewapenderhand te kunnen
onderwerpen”.
De onderminister zei verder, dat Viet
nam niet bereid is tot onderhandelingen
„omdat China op geen enkele wijze zijn
goede wil heeft getoond”. Hij noemde het
Volgens het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken zullen de VS de
terugtrekking van de Chinese troepen uit
Vietnam en ook van de Vietnamese troe
pen uit Cambodja vragen. Na een bespre
king van tien minuten gisteravond, zal de
Veiligheidsraad zich vandaag opnieuw
buigen over het Amerikaanse verzoek, dat
de steun kreeg van Groot-Brittannië,
Noorwegen en Portugal. Japan heeft gis
teren afzonderlijk een officieel verzoek
gedaan voor een debat van de Veiligheids
raad over Indochina.
De Amerikaanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties, Andrew Young, ver
klaarde gisteren dat het belangrijk is, „dat
Amerika toont dat het geen medeplichtige
van China is”. Volgens een Amerikaanse
In het parlement moet de echte
discussie plaatshebben over de
Europese constructie, aldus Tin
demans, die eraan toevoegde dat
men zulk een beslissende keuze
niet kan overlaten aan een paar
staats- of regeringshoofden. Uit
breiding van de bevoegdheden
van het Europees Parlement is
dan ook een onderdeel van het
verkiezingsprogrmma van de
EVP.
„Egypte
Het kiesplatform dat vandaag
definitief is aangenomen,
spreekt zich in zeer algemene
termen uit voor een Europese
Unie, de pluralistische democra
tische staatsvorm en de demo
cratisch geordende marktecono
mie als alternatief voor de „klas
senstrijd die de mensen be
dreigt”.
„Bevoegdheden Europees
MANILLA (AP). In de provincie Da-
Vao Oriental in het zuiden van de Filippij
nen is een vrachtwagen in een ravijn
gestort.
Bij het ongeluk kwamen vijftien men
sen om het leven en werden 28 gewond.
