een
VOGELBOEKEN
n.
Ruimtegebrek verkleinen
door bouw van schuur
Elektrisch schaven
J
Informatie
M
X
Snel werken
Veiligheid
Kapvorm
Kleuren
kleine reparaties e.d.
buiten
binnen
spant
boeideel
SCHAAL 1 1 0
HOEK DETAIL
bi
bu
vloerbalk
I vlpe r bal k
AANSLUITING
FUNDERING
EN
beton
WANDEN
kopbalk
1 1 10
SCHAAL
VAN HOUTSKELETBOUW
PRINCIPE
1
dampdichte
laag
rand-
balk
,08
De waarschuwing „kom nooit zelf aan elektriciteit” is natuurlijk al lang
achterhaald. Dat ging wel op in een tijd dat je een installateur kon laten opdraven
om een nieuw snoertje aan de schemerlamp te laten zetten. Maar zo is het niet
meer. De overheid, gepersonifieerd in het energiebedrijf, heeft zich aan de
nuchtere praktijk van de huidige situatie aangepast. Er wordt niet alleen wat meer
toegestaan, vele energiebedrijven geven zelfs voorlichting op het gebied van
Om aan ruimtegebrek tegemoet te komen kan het bouwen van een eigen
schuurtje een uitkomst zijn. Maar: wettelijk is het niet geoorloofd overal een
schuurtje neer te zetten. U heeft daarvoor altijd gemeentelijke toestemming
nodig. Als een plan voor het schuurtje opkomt is de eerste belangrijke stap:
naar het gemeentehuis gaan en alle informatie zien te krijgen over het
verkrijgen van de nodige bouwvergunning.
zelf doen aan
aeste
slf op
1U
Bleid.
Ie
eling
ir.
b
//#/zzz//z/zz/ '//zzzzzzzzz.
F
k
-■gei).
u
ar:
ing,
Laat mankementen in het inwendige
van apparaten door de leverancier of een
installateur herstellen. Een van de meest
„veiligheidsgevoelige” apparaten is de
wasmachine. Zowel wat de aansluiting als
wat inwendige storingen betreft is „zelf
doen” voor nagenoeg geen enkele leek
weggelegd.
In gezinnen met kleine kinderen kan de
elektrische installatie al een gevaar zijn
zonder dat er iets kapot is. Kinderen peu
teren graag in stopcontacten, en dat kan
levensgevaarlijk zijn. Er bestaan speciale
kinderveilige stopcontacten, waarvan de
ingangen afgesloten zijn. Het lukt niet om
in één zo’n gaatje een voorwerp te steken.
In nieuwbouw wordt tegenwoordig een
meterkast met ingebouwde aardlekscha-
kelaar geplaatst. Dat is een extra voorzie
ning tegen zgn. lekstromen. Wanneer u die
veiligheid eveneens wilt inbouwen, kunt u
zich beter laten voorlichten door uw ener
giebedrijf. Nu er meer en meer tegelvloe
ren worden toegepast, en er vele elektri
sche apparaten in een huishouding wer
ken, die bepaalde risico’s met zich mee
kunnen brengen, is een aardlekschake-
laar een voorziening die narigheden kan
voorkomen.
Schroom niet om, als u bepaalde proble
men of vragen hebt, het energiebedrijf te
raadplegen. Men staat er graag voor u
klaar. Voor veel mensen is zo’n energiebe
drijf een „lastige instantie”, maar bedenk
wel dat men er vooral op uw eigen veilig
heid bedacht is. Zo zou u, wanneer uw
huis nog van een oude bedrading (kleu
ren: groen en rood, wit of grijs voor aarde)
is voorzien, beter uit eigen beweging eens
kunnen laten nagaan of het niet hoog tijd
wordt dat de boel vernieuwd wordt. Dat
kost geld, dat wel. Maar het kan ongeluk
ken voorkomen. Niet zelden valt te consta
teren dat de ommanteling van die oude
installatiedraden (waarop uw stopcontac
ten, lampen, enz. zijn aangesloten!) nage
noeg of geheel verpulverd is. En omdat ze
dan ook nog in ijzeren pijpen zitten, kan
dat op een kwade dag tot kortsluiting met
nare gevolgen (brand) leiden.
Alleen wanneer beide gaten tegelijkertijd
worden aangedrukt, dus door de twee
pennen van de stekker, komt de toegang
vrij. Het is de moeite (en de kosten) waard
om waar nodig gewone stopcontacten te
vervangen door die Speciale types, die u
een heel wat geruster gevoel geven.
>men
er-
r van
«l’
>m te
sgen-
jen-
itsel-
f».
In de serie Spectrum Natuurgidsen is een deeltje uitgekomen met als onder
werp de kust- en zeevogels van Noordzee, Oostzee en het Kanaal. In het
oorspronkelijk Engelse boek staan tachtig min of meer regulair voorkomende
vogelsoorten beschreven en afgebeeld. Inplaats van foto’s zijn 64 fraaie kleuren
platen als illustraties in het boek opgenomen. De afbeeldingen worden steeds
voorafgegaan door een uitgebreide tekst over de betreffende vogelsoort en dan
niet alleen een nauwgezet verslag van de levenscyclus, maar ook een beschrijving
van het sociale gedrag, de voorkomende aantallen, het verspreidingsgebied, de
broedgewoonten, voeding, roep en andere markante gegevens die voor herken
ning nuttig zijn. Waar nodig zijn de kleurenplaten aangevuld met zwartwit
tekeningen, waarin eventuele verschillen worden weergegeven tussen zomer- en
winterkleed.
Een nuttig en zorgvuldig samengesteld boek om te raadplegen, maar door het
formaat (folio) als veldgids ongeschikt. (Uitgeverij Spectrum, 25)
De Friese vogelkenner Meindert de Jong was in 1961 nationaal bekend door zijn
optreden in de tv-quiz Willens en Wetens van Theo Eerdmans. Hij profiteerde van
zijn populariteit door in die tijd zijn kennis op papier vast te leggen en snelXiit te
geven. De serie boekjes die toen van zijn hand kwam, is ook vandaag nog het lezen
waard. Daarom heeft uitgever Van Holkema en Warendorf de uitgaven bewerkt en
opnieuw op de markt gebracht. De laatste twee deeltjes „Vogels binnendijks en
buitengaats” en „Vogels, nesten en eieren” zijn onlangs uitgekomen. De prijs per
deeltje is 19,90.
legd; isolatiemateriaal is hierbij in het
dakvlak opgenomen. De isolatie zit tus
sen twee platen multiplex. Het alterna
tief, het bekende dakschot, is veel ar
beidsintensiever. Daarbij komt nog de
moeilijkheid van het aanbrengen van
isolatie aan de onderzijde van het be
schot. Op het gerealiseerde dakvlak
brengt u bouwpapier aan. Hierop plakt
u vervolgens drie lagen bitumen waar
door een waterdicht en isolerend dak
bereikt wordt Belangrijk is dat het dak
vlak een niet te gering afschot krijgt en
dat gezorgd wordt voor een goede afvoer
van regen- of smeltwater.
De tweede mogelijkheid is het schuur
tje te voorzien van een „lessenaardak”.
Het enige verschil met de vorige oplos
sing is dat het dakvlak onder een bepaal-
Zelf „knutselen” aan stekkers, stopcon
tacten, schakelaars enz. vereist weliswaar
geen elektrotechnische opleiding, maar
een paar belangrijke dingen moet je toch
wel weten als je de schroevedraaier in een
schakelding zet!
Een keiharde vuistregel voor alle kar
weitjes aan de elektrische huistoestanden
is: zet de hoofd- of groepsschakelaar uit
en draai bovendien de stop van dé betref
fende groep eruit. Tussen haakjes: weet u
welke aansluitingen op de diverse „groe
pen” van uw elektrische installatie zijn
aangesloten? Als er een stop doorslaat ziet
u dat meteen. Maar het is wel handig om
een overzichtje te hebben van de groepen-
indeling en de daarop aangesloten licht
punten, stopcontacten enz.
een houten regel komen. Dit wordt mo
gelijk door twee houten delen (20x70
mm) achter elkaar, tussen de stijlen en
aan het kozijn te bevestigen.
Maar evengoed kunnen oude planken
daarvoor dienen. Voordat u overgaat tot
het storten, legt u eerst twee rijen stenen
in langsrichting naast elkaar in de sleuf.
Vervolgens stort u het beton met daarin
een aantal „ankers” opgenomen. Deze
ankers hebben naar boven een uit het
beton stekend uiteinde dat is voorzien
van schroefdraad. Terwijl het beton nog
vloeibaar is, kunt u de nog aanwezige
luchtblaasjes wegwerken. Dit doet u
door het beton in trilling te brengen door
enige tijd met een hamer tegen de bekis
ting te slaan. Als het beton hard is kan
de bekisting worden weggenomen en u
kunt de houten wandelementen (40x96
mm) met snoeren aan de ankers bevesti
gen. Daarvoor moet u op de juiste plaat
sen gaten in de wandelementen boren.
Vanaf dit moment is het erg belangrijk
zo snel mogelijk door te werken. Door
allerlei vervelende weersomstandighe
den kan de kwaliteit van de materialen
veel te lijden hebben.
Kies voor het schuurtje een stijlaf-
stand hart op hart van 45 cm. Dit heeft
voor de vloerbalken die rechtstreeks op
de muurplaat liggen de consequentie dat
zij eveneens op een h.o.h.-afstand van 45
cm liggen. Deze vloerbalken (146x71
mm) die op hun smalle kant liggen krij
gen later hun stabiliteit als de houten
vloerdelen (196x15 mm) worden beves
tigd. Op dit moment bent u daar nog niet
aan toe; eerst plaatst u de stijlen op een
tweede muurplaat die de vloerbalken
onderling verbindt. De stijlen (40x96
mm) worden zo geplaatst dat het hart
van de stijl samen valt met dat van de
vloerbalk. In de breedterichting van de
schuur worden de stijlen die op dezelfde
afstand van elkaar staan direct op de
vloerbalk geplaatst en die moeten dus
altijd wat langer zijn dan de stijlen die in
de langsrichting van de schuur staan.
Een uitstekende bevestigingsmethode
kan worden bewerkstelligd d.m.v. hoek
ijzers. Aan de bovenzijde worden de
stijlen op dezelfde wijze met een muur
plaat aan elkaar bevestigd.
Houd rekening met nog te plaatsen
deur- en raamkozijnen. De h.o.h.-maat'
van de twee stijlen waartussen een der
de stijl is weggelaten is 90 cm. Dit is
voldoende om hiertussen een deur- of
raamkozijn van behoorlijke grootte aan
te brengen.
De opbouw van de wanden van binnen
naar buiten gaat als volgt: een binnen
wand van plaatmateriaal of van houten
regels; een dampremmende laag van
plastic folie of aluminiumfolie; de stijlen
waartussen isolatie bijv, een steenwolde-
ken; de buitenwand van houten delen
(196x15 mm). Door deze opbouw zijn de
wanden stijf. Besteed speciale aandacht
aan de manier waarop de wanden de
hoek omgaan (zie tekening).
Het aanbrengen van een kozijn is mo
gelijk door een tussenstijl aan te bren
gen. De plaats van deze stijl is afhanke
lijk van de breedte van het kozijn. Onder
het kozijn en tegen beide stijlen waaraan
het kozijn is aangebracht worden korte
stijltjes tot onder het kozijn ter onder
steuning aangebracht. In feite wordt
hier dus gewerkt met dubbele stijlen.
Aan de bovenkant van het kozijn moet
I
tekstje even door. En als u vragen hebt:
stel ze dan. Een winkelier die u in dat
opzicht geen service geeft, kunt u beter
mijden. Koop de spullen dan bij iemand
die wèl even de moeite neemt om zich met
uw probleempje bezig te houden.
stopcontact monteert. Gebruik dan liever
de zgn. tafelstopcontacten. Werk ook
nooit een snoer of kabel in de pleisterlaag
van de wand in.
Veiligheid moet bij elk karweitje aan de
elektrische installatie voorop staan. Zorg
in de eerste plaats voor goed gereedschap:
een geïsoleerde combinatietang, geïso
leerde schroevedraaiers, een draadstrip-
tang waarmee u de uiteinden van draden
en snoeren niet alleen gemakkelijker
maar ook betrouwbaarder afstript. Knoei
niet met een aardappelschilmesje.
Leg geen „losse” leidingen aan. Een
snoer langs een plint, met kabelklemme-
tjes vastgezet, kan als voorziening voor
een in het stopcontact aangesloten sche
merlamp nog wel door de beugel, maar
zoiets is uit den boze als u zelf ergens een
pen, dus na verloop van
tijd kunnen ze eenvou
dig worden omgedraaid.
Slijpen van de beitels is
daarmee verleden tijd.
Zonde? Zo’n hardmeta-
len beitel (hardmetaal is
iets heel anders dan
staal!) gaat een enorm
lange tijd mee. Voor de
doe-het-zelver betekent
het in de praktijk dat hij
vele kilometers kan
schaven voordat vervan
ging van de (uiteraard
los verkrijgbare) beitels
aan de orde is. Met hard
metaal is het wel oppas
sen: het is ontzettend
hard (bijna als diamant)
en daardoor ook „bros”.
Stoten gevaarlijk.
Hebt u voldoende reservestoppen in
huis? Het overkomt menigeen die daarop
volmondig „ja” zegt, dat een stop uit het
voorraaddoosje niet past, nadat er een
stop is doorgeslagen. De groepen van uw
installatie zijn vaak met verschillende
waarden verzekerd: 6, 10 of 16 ampère.
Als een 16 ampère-stop doorslaat, en u
stopt er een nieuwe 6 ampèrestop in, dan
kan het gebeuren dat de nieuwe spontaan
meteen weer „klap” zegt. Kijk dus eens
met welke waarden de groepen zijn verze
kerd en zorg dat u stoppen van die waar
den in huis hebt.
de helling staat. Als de hellingshoek 27
graden of meer is kunnen ook dakpan
nen en golfplaten als dakbedekking
dienen.
Als de keuze op een zadeldak valt, is
het sterk aan te bevelen z.g. stijve drie
hoeken te maken die net als in de vorige
oplossingen boven de stijlen worden ge
plaatst, zodat de schuur in de breedte
richting wordt overspannen. Door de
„horizontale” driehoekszijde wordt
voorkomen dat grote horizontale krach
ten op de wanden komen. De stijfheid
van de driehoeken kan worden gereali
seerd door de verbindingen van de drie-
hoekszijden stijf te maken. Op hun beurt
worden de driehoeken door het beschot
of door het plaatmateriaal op hun plaats
gehouden.
pen, of een elektrische
handschaaf. Dat laatste
is in het algemeen goed
koper. Een goede elek
trische handschaaf is
overigens toch nog geen
ding dat je zomaar even
laat inpakken. Een van
de fabrikanten van elek
trische schaafmachines,
Skil, heeft nu een nieuw
model op de markt ge
bracht, een machine die
zowel voor de vakman
als voor de doe-het-zel-
ver geschikt is. Hij heeft
een 900 Watt motor, en
dat is een indrukwek
kend vermogen, waar
mee in één „gang” tot 2,5
mm diep kan worden ge
schaafd Een geleider
Belangrijk bij de beoordeling van het
ontwerp door Bouw- en Woningtoezicht
is de vorm van de kap. Het leek ons
daarom zinnig verschillende oplossin
gen aan te dragen voor dit probleem.
Het simpelst is het platte dak. Boven
de stijlen worden op de muurplaat dak
balken gelegd (59x121 mm) die de
schuur ook weer in de breedterichting
overspannen. Over de balken kqnnen
z.g. „sandwich-dakplaten" worden ge-
Wanneer u een schakelaar of een stop
contact losschroeft (wat bijna iedereen
wel eens doet als er bijv, behangen wordt)
ziet u draden met een ommanteling in een
bepaalde kleur. In de „moderne” installa
ties zijn die kleuren bruin (de zgn. fase-
draad, dus de stroomaanvoer), blauw (de
nulleider ofwel „retoürdraad”) en geel
groen, dat is de aardedraad. In schake
laars van lampen e.d. ziet u dan nog
zwarte draden, de zogeheten schakeldra-
den, die de onderbroken aftakkingen zijn
van de bruine fasedraad.
Als u er nu maar voor zorgt dat, bijv, bij
vervanging van een schakelaar, de draden
op de juiste plaats in de aansluitklemme-
tjes van de nieuwe schakelaar terechtko
men, dan kan er niets mis gaan. (Tenmin
ste, als u vooraf de stroom in de meterkast
uitschakelt!)
De leveranciers van modern schakelma-
teriaal maken het ons gelukkig een beetje
gemakkelijker. Meestal vindt u op de ver
pakking een duidelijke gebruiksaanwij
zing. We hebben van de zijde van die
leveranciers wel vaak de verzuchting ge
hoord: als de mensen dat nu ook maar
lazen! Goed idee: neem dat beknopte
Wanneer u een nieuwe stekker aan een
snoer zet, zorg er dan voor dat de (over ca.
1 cm lengte) gestripte draadkernen (even
goed in elkaar draaien) stevig in de busjes
van de stekkerpennen aangebracht wor
den en zet het snoer goed vast onder de
„trekontlasting”. Dat is het beugeltje dat u
in het inwendige van de stekker aantreft,
daar waar het snoer erin komt.
IVdt mag u
elektrische installatie?
reedschap dat niet al
leen „om te hebben” in
teressant is, maar dat
voor iemand die vrij veel
aan houtbewerking doet
erg praktisch kan zijn.
Dank zij die hardmeta-
len „wegwerp’’-beitels is
ook het schaven van kei
hard hout, van met hard-
plastic afgewerkte
plaatmaterialen, ja zelfs
van zachte metalen mo
gelijk! De schaaf kan
ook, op een speciale bok,
vast worden opgesteld.
Die machine kost f 460,-;
geen bedrag om achte
loos uit de binnenzak te
halen, maar voor ferven
te doe-het-zelvers wel
een nuttige investering.
De manier waarop het schuurtje in de
toekomst gebruikt gaat worden is bepa
lend voor het al dan niet aanbrengen van
bepaalde voorzieningen. Bijvoorbeeld
als het schuurtje fungeert als fietsenstal
ling heeft het aanbrengen van isolatie
weinig zin, immers de gebruiker hoeft
niet gedurende langere tijd in het
schuurtje te zijn. Zo moet ook worden
gedacht aan het wel of niet aanleggen
van waterleiding en/of elektriciteitslei-
dingen.
Als u dan een idee heeft van de moge
lijk te gebruiken ruimte, en van alle
wensen en verordeningen, kan gewerkt
worden aan een plan, aan een ontwerp.
In dit voorbeeld gaan we uit van ëen
schuurtje met buitenmaten van
3,27x2,82 m. We zullen alle problemen
van onder naar boven doorlopen en stui
ten dan meteen op het funderingsvraag-
stuk. Hiervoor graven we allereerst een
sleuf met een breedte van 40 cm. De
sleuf zal, gevuld met beton, dienen als
ondersteuning van de buitenwanden.
Verzakkingen worden door deze beton
nen balk, die dus nog net binnen de
plattegrond van de schuur loopt, voor
komen. Voordat het echter zover is zul
len we de sleuf zodanig moeten bekisten
dat de bovenkant van het te storten
beton 10 cm boven het maaiveld (dit is
het grondóppervlakteniveau) uitkomt.
De balk moet in totaal een hoogte van 60
cm krijgen.
Praktisch is plaatmateriaal voor een
weinig arbeidsintensieve bekisting.
Vellighèid moet bij elk karweitje
aan de electrische installatie
voorop staan. Zorg in de eerste
plaats voor goed gereedschap
zoals een geïsoleerde
schroevedraaier
Vr Zelf „knutselenaan stekkers,
stopcontacten, schakelaars enz
vereist weliswaar geen
electrotechnische opleiding, maar
enkele belangrijke dingen moet je
toch wel weten.
Machinaal schaven be
gint ook voor de doe-het-
zelver een geaccepteerd
verschijnsel te worden.
Er zijn twee mogelijkhe
den: een stationaire
schaafmachine (ofwel
vlak-vandiktebank) ko-
maakt ook het schaven
van sponningen (tot 20
mm diep) mogelijk.
Een karakteristiek
punt is dat de beitels
van hardmetaal zijn ge
maakt. Ze zijn boven
dien tweezijdig gesle-
Maar de nieuwe Skil-
schaaf heeft een verende
nok op zijn voet, die ver
hindert dat de beitel bij
het neerleggen van de
schaaf ergens mee in
aanraking komt.
Kortom, een stuk ge-
