Weinig samenhang in mooie voorstelling Grote Kerk Edam
BEWTH soms verrassend dramatisch
Philharmonic
Chris Barber Band boekt
blundert met
succes met gemakzucht
Walton
Lutoslavski past
Poëtisch spel en didactische benadering sterkste punten
Sublieme flamenco-avond bij Paco Pena
eigen theorieën toe
Nazifilms in
Berlijn getoond
n
ing
i
ver
Mooie strijkersklanken
Gladde arrangementen bij routineuze Britten
ig
EMOTIE VINDT NEERSLAG IN LES ESPACES DU SOMMEIL
Bemiddeling aanvaard
door bestuur
Noorder Compagnie
10
11
KUNST
FEBRUARI
19 7 9
MAANDAG
2 6
k
ia
-
EDAM. De groep BEWTH
(Bewegingstheater) is er een die
altijd voor opmerkelijke verras
singen in zijn programma zorgt.
BEWTH speelt tot en met 10
maart een nieuwe voorstelling in
de Grote Kerk van Edam. Mijn
tocht naar de plaats van hande
ling leek wel zo’n grap van
BEWTH, maar dat werd toch ver
oorzaakt doordat ik als vanzelf
sprekend aannam dat de eerste
grote toren, die je van buitenaf
boven de huizen van zo’n betrek
kelijk kleine plaats ziet, ook de
juiste zal zijn. Maar eenmaal bij
de ingang van dit monument,
bleek er helemaal geen kerk meer
aan vast te zitten. Alléén de toren
staat er nog, in volle glorie, de
rest is al lang geamputeerd. Wat
nu* over is heet Speeltoren.
KO VAN LEEUWEN
gosla-
teken-
WITOLD LUTOSLAVSKI
kerk-
JOHAN VAN KEMPEN
de
>r
tnders
roces-
amu-
JOHN OOMKES
1 goeie
ie lear-
30 Tv-
19.00
I. 20.00
loeten
sn de
s kun-
ragen
een
andin-
Radio
ebben
er de
ie ex-
lemde
aonse-
minis-
n zor-
ig van
m. Zij
;en de
>n Ra-
itbrei-
te be-
i> van
van
heeft
M ge-
1. die
.nd de
i met
orden
vloed
i deze
stelde
AMSTERDAM. „De grondprincipes
bij de opbouw van een compositie, wor
den door mij louter en alleen instinctma
tig gekozen”, verklaarde Witold Lutos
lavski in onze krant. Nu kun je er meestal
wel zeker van zijn dat, als een componist
dergelijke verklaringen afgeeft over zijn
werkwijze, het cerebrale element daarin
nu juist de boventoon voert. En dat kon je
op het Lutoslavski-concert in 1976 dan
ook duidelijk vaststellen in de Eerste
Symfonie en een werk als „Mi-parti”,
waarin geraffineerd constructivisme het
gemis aan gevoelsaspecten moet compen
seren.
Maar ook wanneer een vormbepaling
door Lutoslavski wordt vermeden, zoals
het geval is in zijn meer recenter werk,
waarvan deze Poolse meester zondagmid
dag op zijn 66ste verjaardag in het
Amsterdams Concertgebouw het een en
ander dirigeerde, bleek toch ook het ver
nuft weer veel en veel sterker vertegen
woordigd dan de muzikale intuïtie.
was weliswaar nog in volle gang, maar
iets daarvan zo onthulde de componist
toen had al zijn neerslag gevonden in
„Les Espaces du Sommeil”, een composi
tie voor bariton en orkest, die hij schreef
Paco Pena speelde zaterdagavond voor
het eerst in bijna vijf jaar in het Haarlems
Concertgebouw en met hele eenvoudige
middelen schiep deze in Londen woonach
tige Spanjaard een sublieme flamenco-
avond. Een gitaar, een stoel, een ongelofe
lijke dosis concentratie en de overgave
van het publiek is blies wat hij nodig
heeft. Zelfs een minieme geluidsinstallatie
komt er niet aan te pas. De klankkast van
zijn instrument blijkt voldoende volume
te produceren om verschillende klank-
dat zich van links naar rechts een weg
door de ruimte zoekt.
Niet alleen de muziek telt voor Paco
Pena tijdens een concert, maar ook het
kader waarin die moet worden geplaatst.
Flamenco is geen Volendam, dat wil hij
eigenlijk zeggen; en dat doet hij ook. Met
vriendelijke stem legt hij telkens uit wat
de bedoeling is van elke specifieke stijl,
hoe de ritmische verdeling daarbij een rol
speelt en wat de afkomst is van de betref-
kleuren genoegzaam akoestisch tot hun
recht te laten komen.
vlak komt inlopen. Maar haar tekst, een
hunkering naar geluk, zegt zij naar mijn
smaak veel te dicht op het publiek, waar
door de zorgvuldig opgebouwde spanning
ineens wegvalt. Een uitermate komische
verrassing is een verlicht spoortreintje
dat hoog bovenin de kerk zijn weg zoekt.
Deze nieuwe voorstelling van BEWTH
ziet er weer prachtig uit, maar toont wei
nig samenhang in de afzonderlijke gedeel
ten. Het is esthetisch fraai, wat hier ver
toond wordt, maar ik zou met de middelen
die deze groep zo inventief weet te gebrui
ken, wel eens een voorstelling willen zien
vanuit één bepaald thema of onderwerp.
Pena:
van
lijk een makkie aan I wonder who’s kis
sing her now.
Beeldcompositie van BEWTH, dat tot en met 10 maart voorstellingen geeft in de Grote
Kerk van Edam. (Foto Lex van Rossen).
Pena tot grote efficiency, telkens dient hij
niet alleen bij te stemmen, maar ook
indien noodzakelijk de stemming aan te
passen.
Uiterst subtiel zijn de wisselingen van
majeur en mineur, soepel de wijze waarop
de begeleiding zacht en teder kan klinken
onder een forse melodielijn en fantastisch
is de manier waarop de structuur van elke
flamenco in het exposé van elk stuk tot
zijn recht komt.
Met enige tikken op de klankkast als ware
het een tamboerijn wordt het Moorse stuk
fraai besloten.
AMSTERDAM. Het is altijd zeer
terecht als een orkest op de concerten
tijdens een buitenlandse tournee, een vi
sitekaartje afgeeft in de vorm van een
uitvoering van een compositie van eigen
bodem. Zulks gebeurde dan ook door het
Royal Philharmonic Orchestra, dat vori
ge week de grote Nederlandse steden aan
deed, op de zaterdagse VARA-matinee in
,het Amsterdams Concertgebouw.
leuter-
ichool.
19.40
0 Ons
Weten-
Quiz.
Jour-
onbeschaamde neiging om het ensembles-
pel effectrijk te maken.
Dat is daarom zo jammer omdat Chris
Barber zijn populariteit zou kunnen be
nutten om zijn publiek vertrouwd te ma
ken met ander repertoire uit de zoge
naamde oud-zwarte stijlperiode. Sidney
Bechet Fletcher Henderson, Clarence Wil
liams en Duke Ellington (ook in zijn voor
oorlogse periode) hadden veel meer op
hun lever, dan Barber in zijn gepolijste
arrangementen laat horen. Daar komt
nog bij dat jazz spanning behoeft, die juist
door routineus programmeren verdwijnt.
Trompettist Pat Halcox loopt heus niet op
de tenen van zijn kunnen om die gestopte
solo in Georgia on my Mind te blazen en
klarinettist Sammy Rimington heeft feite-
Wie naar BEWTH wil gaan kijken kan
het best tevoren reserveren per telefoon
(020-826650).
18.20
19.30
00 Ak-
artage.
na (In
jitend:
/-serie.
18.45
15 Ak-
20.00
amma.
etektiv
sdaad-
vasion
invasi-
Jour-
te
taire.
ge-
>uwen
onden
tosten
asteed
r hun
gehar-
0 gul-
an de
ht het
loeten
School.
1. 19.35
19.45
20.15
tv-se-
a. 22.35
ihting
rkleu-
lat de
Het
t om
tellen,
dat de
3 zen-
i deze
geen
York creëert vlak voor de pauze bij
voorbeeld een ongekend spektakel in Ex
tension 345, waarin hij het geijkte geweld
van een doorsnee drumsolo keurig om
zeilt met alle mogelijke percussievond-
sten. Na de pauze kent het in opperbeste
sfeer verlopende concert niet meer zo’n
moment waarop iedereen de adem in
houdt. Wel één van opluchting. Voor mij
komt dat nadat John Crocker Parkers
Billie’s Bounce vakkundig heeft gemold,
en het besef groeit dat die man niet meer
solistisch aan bod komt.
JOHN OOMKES
Hoe het hem daarbij lukt tweemaal drie
kwartier met een aan onfeilbaarheid
grenzend technisch gemak zijn betoog
muzikaal te onderstrepen, houd je niet
voor mogelijk. Een extra moeilijkheid
daarbij vormt het gemis van zijn tweede
gitaar, die in reparatie is. Het verplicht
Hoewel trombonist Barber in mei aan
staande al 25 jaar met zijn eigen clubje op
de planken staat, meent hij nog altijd met
Icecream af te kunnen sluiten. Ook in veel
van het andere, geijkte repertoire als
Bourbon Street Parade, April Showers,
Sideways, Immigration Blues, Bugle Boy
March, St. Louis Blues en Georgia on my
Mind treft een zekere gemakzucht en een
„Jeux Vénitiens” uit 1961, waarin de
componist voor het eerst de aleatoriek
het geleide toeval introduceert, kent
beslist nog bijzonder boeiende passages,
zoals bijvoorbeeld het gedeelte waarin de
solistisch behandelde fluit dan op heel
geraffineerde wijze in allerhande motief-
imitaties in het orkest gereflecteerd
wordt. Maar vooral in de Tweede Symfo
nie uit 1967, waarvan de componist zelf
zegt dat het „voor velen nog schokkend
zal zijn om aan te horen, vanwege zijn
brutalisme en agressiviteit” we zijn
intussen anders heel wat gewend! is van
de bedoelde instinctmatige grondprinci
pes heel weinig te merken, maar valt
hoogstens Lutoslavski’s gebrek aan fanta
sie op. In deze verrassingsloze, veertig
minuten durende symfonie zonder vorm,
zijn alle klankmanifestaties ondanks alle
aleatoriek te „bedacht” om ooit speels te
kunnen zijn of zelfs maar het karakter
van een enigszins interesaante improvisa
tie te kunnen krijgen.
Het vormt desalniettemin geen belem
mering om juist die kenmerken van Pa-
co’s spel te prononceren, die hem ook
geliefd hebben gemaakt. Het kleurenpalet
waarmee Pena werkt, mag daarbij als
eerste verdienste worden aangemerkt.
Moedertjelief, wat wil je nog meer?, zou
je denken. Toen de belangrijkste expo
nent van deze lichting, Chris Barber en
zijn Jazz and Blues Band zondagavond
weer eens in het Haarlems Concertge
bouw speelde, leverde diens toegift echter
vanzelf het antwoord op de vraag op.
Nadat Lutoslavski in 1969, ’71 en ’76 in
de Amsterdamse C-serie het Concertge
bouworkest als medium voor zijn eigen
werk beschikbaar had, viel nu de eer te
beurt aan het Radio Filharmonisch Or
kest om de componist te bedienen. Met
welk ensemble dan ook; Lutoslavski diri
geert zijn werk bij voorkeur zelf en heeft
ook daar weer een verklaring voor:
„Schönberg vond het zo fijn om naar de
door hem genoteerde klankfiguren te kij
ken. De grafische beweging in zijn parti
turen betekende veel voor hem. Bij mij is
het eerder het tegenovergestelde. Alleen
de reëele klank is voor mij van belang.
Daarom is het goed dat ik mijn eigen werk
dirigeer. Je voelt dan je verantwoordelijk
heid voor iedere noot. Als componist kun
je vrijblijvend je gang gaan. Als je de
composities ook als dirigent moet verdedi
gen, is dat nog wel even wat anders. Het
dirigeren van eigen werk is voor een com
ponist steeds opnieuw de allerbeste les.”
DRACHTEN. Het stichtingsbestuur
van het toneelgezelschap de Noorder
Compagnie in Drachten heeft zaterdag
ingestemd met de instelling van een com
missie van „wijze lieden” om te bemidde
len in het conflict met de 37 medewerkers
van het gezelschap. De voorzitter van het
bestuur, H. H. Kuipers, heeft dit zaterdag
na afloop van de bestuursvergadering
bekendgemaakt.
fende flamenco. Het pure karakter van
deze volksmuziek dat Pena in woord en
daad nastreeft, heeft voor hem een on
loochenbare didactische kant.
Het resultaat van zulk spel doet vaak
zuiver poëtisch aan, goedkope effecten
vermijdend. In de Tarantas en de Bule-
rias, maar nog duidelijker valt die opvat
ting te beluisteren in de simpele Soronto
en de breedopgezette Alegrias. Na de pau
ze werkt de Graninas wat ontnuchterend
in vergelijking met de boerse Faruka uit
het noorden van Spanje, die samen met de
Latijnse Colombiana de enige stukken
zijn van niet-Andalusische oorsprong.
Hoogtepunt van de avond vormt voor mij
tenslotte de Sambra Moro, een flamenco
die rijk is aan flageoletten en in klank
kleur nauw aansluit op de Arabische luit.
In de Grote Kerk hier in Edam heeft het
Bewegingstheater in elk geval weer een
voorstelling gemaakt die qua sfeer aan
sluit bij wat de groep al eerder elders liet
zien, maar die toch weer enkele verrassen
de en soms sterk dramatische beelden
oproept. Wat BEWTH doet lijkt op een
droomspel en het einde is dan ook even
abrupt als dat van een prettige droom die
altijd te vroeg ophoudt.
Binnenkomend in de kerk glijden er
grillige schaduwen langs de muren, de
vloer en de gewelven. Hoog bovenin zijn
overal houten loopgangen waarover zich
lichtbronnen bewegen. De balken en sta
ketsels onderbreken dat licht, waardoor
een schaduwspel ontstaat dat langzaam
naar één bepaald punt toe leidt, waar het
publiek op een stoelentribune mag gaan
zitten. De beelden die zullen volgen zijn
soms verrassend abrupt vitaal, een enkele
keer duurt iets erg lang, zoals een koord
HAARLEM. De Engelse jazz is een
verhaal apart. We onderscheiden af ge
zien van de grote dansorkesten uit de
jaren dertig in hoofdzaak drie categorie
ën. Op het breekpunt van de jaren zestig
en zeventig volgden vele Britse musici
het streven van Miles Davis en anderen
om tot een fusie van stijlen te komen, die
doorgaans met rockjazz wordt betiteld.
Voorbeelden zijn Soft Machine, Robert
Wyatt, Nucleus, Gilgamesj, Brand X.
Daarnaast kennen we eigentijdse, deels
avantgardistische jazz met een eigen ka
rakter; topfiguren uit deze lichting zijn
Keith Tippett, Derek Bailey en Elton
Dean.
Van wat oudere datum tenslotte zijn de
op dixieland georiënteerde orkesten van
Kenny Ball, Max Collie, Monty Sunshine,
Acker Bilk en nog een dozijn andere. Van
alle, toch al in kwaliteit en kwantiteit,
schamele Britse jazz bezit deze stroming
het minst een eigen muzikaal karakter, of
je moet de flegmatieke, gladde manier
waarop de vooroorlogse Amerikaanse ori
ginelen worden gekopieerd als een speci
fieke karaktertrek betitelen. Niettemin
tippelt een groot publiek op deze Engelse
jazzbands, want het zijn perfecte feestor-
kesten en bovendien betreft het deuntjes
die de mensen kennen.
Hoewel het niet uitgesloten is dat een
groot gedeelte van hetzelfde publiek dat
applaudisseert voor de verrichtingen van
de familierevue van De Plata ook de con
certen van Paco de Lucia en Paco Pena
bezoekt, zal het verschil in intentie voor
een iegelijk wel duidelijk zijn. Laatstge
noemden De Lucia in een wat minder
stijlgebonden opvatting en werkend met
populairder invloeden dan Pena stellen
de muziek, niet het effect dat je ermee zou
kunnen creëren op de eerste plaats.
HAARLEM. De belangstelling voor
de flamenco in ons land zal wel verband
houden met de grote aantallen toeristen
die tijdens een zonnige vakantie aan de
Costa Brava of de Costa del Sol en pas
sant wat handgeklap, voetgestamp en en
kele venijnige gitaarakkoorden opvan
gen. Het besef dat het om meer gaat dan
een Spaans equivalent van ons bloembol
lencorso en de Alkmaarder kaasmarkt
groeit momenteel ondanks de nebbisj-ver-
toningen waartoe jaarlijks Fiesta Gitana
en Manilas de Plata in staat zijn.
Chris Barber heeft nog niet te klagen,
want het publiek in ons land juicht nu nog
elke solo toe. Maar het moment waarop
het door krijgt dat er nog al een verschil is
tussen wat de Barber Band kan en daad
werkelijk speelt, kan niet ver meer weg
zijn. Want afgezien van de beperkte saxo
fonist John Crocker en de luie Pat Halcox
heeft Chris veel kwaliteit in huis. De rit
mesectie met bassist Vic Pitt,ex-Spencer
Davis-drummer Pete York en de gitaris
ten Roger Hill en Johnny McCallum is
zonder ipeer van topniveau.
voor de zanger Dietrich Fischer-Dieskau.
Het was dus ook met spanning dat kon
worden uitgezien naar dit werk, dat op dit
Amsterdamse matineeconcert met de
wereldberoemde zanger waaraan het is
opgedragen als solist zijn Nederlandse
première beleefde. „Les Espaces du Som-
meil”is gebaseerd op teksten van de Fran
se dichter Robert Desnos, die lid was van
een surrealistische groep. Lutoslavski laat
zich altijd enigszins geëmotioneerd uit als
hij spreekt over Desnos, die als gevolg van
verzetshandelingen in de laatste wereld
oorlog in een Duits concentratiekamp op
Tsjechische bodem is gestorven. Mis
schien een gevolg van identificatie die bij
Lutoslavski een aanwijsbare achtergrond
vindt in het feit dat ook zijn betrokken
heid bij de oorlog een stempel op zijn
leven heeft gedrukt en zijn werk jaren
heeft vertraagd.
Merkwaardig nu is, dat de emotie die
kennelijk bij het verwerken van Desnos’
gedichten bij Lutoslavski heeft postgevat,
ditmaal zeker en nog wel zeer geconcen
treerd zijn neerslag heeft kunnen vinden
in de partituur van „Les Espaces du Som
meil”. Vanaf het begin tot het eind is, via
een in logisch verband met de tekst staand
spanningsverloop, de atmosfeer spook
achtig geladen en vertoont bovendien het
Gelukkig heeft een nog jonge Edammer
de weg gewezen naar de rand van Edam,
waar de Grote Kerk nog compleet aanwe
zig is. Dat zal voorlopig ook wel zo blijven,
want dit imposante gothische bouwwerk
nadert het einde van een langdurige en
grondige restauratie. Door het karakter
van de plaats waar BEWTH nu speelt
heeft het bijeen komen van het groepje
mensen dat komt kijken BEWTH speelt
per voorstelling voor niet meer dan onge
veer veertig toeschouwers iets van een
samenkomst van eerste christenen. Te
meer daar Edam op de zonderlinge
BEWTH-gangers en onze jeugdige gids na
deze zaterdagavond, elk menselijk leven
verborgen houdt.
BEWTH beweegt zich op het grensge
bied van beeldende kunst en theater. Het
gaat de groep om ongewone esthetische
beelden die veroorzaakt worden door het
ingrijpen van de mensen van BEWTH in
een met nadruk uitgezóchte ruimte. Dat
kan een oude fabriek zijn, een pakhuis,
een kerk of elke grote ruimte die op zich
avontuurlijk genoeg is. Dan volgt een spel
met licht, geluid en beweging, dat het
resultaat is van een eindeloos verkennen.
Mooie beelden laat BEWTH zien in een
compositie van stokken die zich bij elkaar
door de ruimte bewegen. Of met omlaag
hangende koorden waaraan stukken me
taal hangen, waartussen een speler rond
rent om ze als carillon te bespelen. Het
rood van zijn jas wordt haast een razend
geworden vlek. Een schouwspel van
toverachtige vergankelijkheid volgt als er
in prachtig licht stoelen over de ruimte
staan verdeeld, die scheef gezakt soms
half in de vloer verzonken lijken.
Het zijn de plotselinge tegenstellingen
van donker en licht, van stilte en geluid,
waarmee deze groep spanningen veroor
zaakt en emoties oproept. Een intrigeren
de verschijning in deze voorstelling be
looft Loudi Nijhoff te zijn, als zij van
verre langzaam het zacht verlichte beeld-
Kuipers verklaarde desgevraagd dat in
middels bij het Gewestelijk Arbeidsbu
reau het collectief ontslag voor de 37 me
dewerkers is aangevraagd. Van de bij
deze procedure geldende wettelijke „af
koelingsperiode” van een maand (waarin
het GAB geen beslissing neemt over de
aanvraag) kan, aldus de voorzitter van het
bestuur „mooi gebruik worden gemaakt
voor een bemiddelingspoging". Wie er in
de commissie van „wijze lieden” zitting
nemen is nog niet bekend. Kuipers is wel
van mening dat de leden zowel bestuurlij
ke als artistieke deskundigheid moeten
inbrengen.
De Kunstenaarsorganisatie NW maak
te vrijdag bekend dat door de Nederland
se Vereniging van Toneelgezelschappen
(NVT) de instelling van een commissie
van wijze lieden was geopperd ter bemid
deling in het conflict. Simon Bakker van
de Kunstenaarsvereniging NW verklaar
de zaterdag desgevraagd te betwijfelen of
de NVT nu wel met de instelling van de
commissie akkoord zal gaan. Volgens
hem is door de NVT uitdrukkelijk de
voorwaarde gesteld „dat alle wensen
waarvan het aangezegd ontslag de belang
rijkste is, van tafel moeten”.
Het conflict bij de Noorder Compagnie
komt voort uit het besluit van het bestuur
artistiek-directeur Zdenek Kraus te ont
slaan. De acteurs wilden Kraus echter
handhaven. Pogingen om tot een compro
mis te komen, eerder deze week, misluk
ten, waarna het bestuur de medewerkers
ontslag aanzegde.
orkestcoloriet groter verscheidenheid en
transparantie dan ooit tevoren. Het is het
eerste werk van Lutoslavski, waarop zijn
wat hoogdravende theorieën over onder
bewuste processen inzake het compone
ren, van toepassing en dus geloofwaardig
zijn. Als dit de nieuwe componeertrant
van deze wegbereider van de huidige
Poolse componistengeneratie is, breekt
daarmee een veel belangrijker creatieve
periode in diens carrière aan.
De onovertroffen uitbeeldingskracht
van Dietrich Fischer-Dieskau heeft de
door Lutoslavski getoonzette droom-poë-
zie van Desnos in de praktijk extra be
klemmend doen uitwerken. Al zal het
voor sommigen een teleurstelling zijn ge
weest dat er in de in het algemeen ook
nogal laag voor deze bariton geschreven
solopartij meer „parlando” dan „bel can-
to”-elementen aanwezig zijn; de ingeleef
de en psychisch enorm geladen voor
dracht zal dit weer grotendeels hebben
vergoed. Het Radio Filharmonisch Orkest
heeft door zijn alerte manier van reageren
en genuanceerd-expressieve spel, de
werkelijk creatieve impulsen van Lutos
lavski zoals die speciaal in „Les Espaces
du Sommeil” vorm krijgen, extra indrin
gend reliëf verleend.
WEST-BERLIJN (Reuter). In West-
Berlijn is zondag de „première” gegeven
van originele nazifilms over de processen
tegen tientallen Wehrmachtofficieren die
betrokken waren bij een samenzwering
tegen het leven van Hitler in 1944.
De opnamen werden in het geheim ge
maakt door camera’s die achter een ha
kenkruisvlag en een deur verdekt waren
opgesteld. Er was opdracht toe gegeven
door rijkspropagandaminister dr. Josef
Goebbels. Deze liet de kopieën later ver
nietigen omdat ze de nazi’s in een kwaad
daglicht stelden. Eén kopie bleef bewaard
maar was nog nooit in het openbaar ver
toond.
Op de in West-Berlijn vertoonde film
ziet men de beruchte nazirechter Roland
Freisler die meer dan duizend mensen
ter dood veroordeelde te keer gaan
tegen elk der beklaagden (onder hen veld
maarschalk Erwin von Witzleben, die men
zijn bretels en broekriem had afgenomen,
zodat hij ernstig in verlegenheid werd
gebracht).
De meeste beklaagden zoals graaf
Claus von Stauffenberg telgen uit aris
tocratische Pruisische jonkersfamilies,
weigerden terug te komen van hun opvat
ting dat Hitler een kwade genius was die
Duitsland ten gronde richtte.
De samenzweerders werden later op
speciale manier opgehangen. Hun langza
me dood werd op last van Hitler gefilmd
en hij heeft daarna nog vele malen van de
opnamen „genoten”.
Aldus Lutoslavski ter gelegenheid van
diens Amsterdamse concert van twee sei
zoenen terug. Hij sprak toen ook al over
zijn streven naar het herstel van de bete
kenis van één enkele noot. Lutoslavski
wierp zich naar zij zeggen op de ontwikke
ling van een nieuw procédé, waarbij hij
een weg terug zoekt maar dan op vol
strekt originele wijze naar minder inge
wikkelde klankcomplexen. Het proces
Maar het betreffende stuk van William
Walton gaf weliswaar aan de musici, die
dit programma onder leiding van hun
vaste gastdirigent Hans Vonk afleverden,
alle gelegenheid om enerzijds hun voorna
me klank- en ensemblecultuur te tonen,
maar anderszij ds hield het tevens een
forse programmeringsblunder in.
Want Waltons Partita, die het publiek
een feestelijk openingsdeel, een oninteres
sante Pastorale en een schreeuwerig en
tegelijk oubollige Gigue als finale te bie
den heeft, sloeg door z’n uitsmijterachtige
karakter de daarop in het programma
volgende delicate 38-ste symfonie KV 504
van Mozart knock-out.
Bovendien wist Hans Vonk op een of
andere manier geen sterke doorgaande
spanningslijnen in deze zogenoemde
„Praagse” symfonie te trekken, waardoor
je met de uitvoering ervan eigenlijk zon
der veel artistieke beleving, van het op
zichzelf prachtig afgewogen klinkende en
gedisciplineerde doen en laten van The
Royal Philharmonic op de hoogte werd
gehouden.
Een stevig gefundeerde en overal mooi
afgewerkte strijkersklank en heldere bla
zers; dat alles is in ideale verhoudingen te
horen bij dit orkest. Echt Engels is het
overdadige vibrato waarmee de houtbla
zers de aandacht trekken en dat in sommi
ge passages van de na de pauze geboden
balletmuziek van Stravinski weleens mis
stond.
Het ging hier om de suite uit „Petroesj-
ka”, in een zeer persoonlijke, min of meer
romantische en zeker expressief uitge
werkte visie op deze partituur. Uit het
instrumentaal als steeds weer hoog te
kwalificeren eindresultaat, kon overigens
nog eens opnieuw worden vastgesteld dat
de samenwerking tussen Hans Vonk en
het zeer goed op hem reagerende Royal
Philharmonic Orchestra, in elk geval van
harmpnieuze aard is.
JOHAN VAN KEMPEN
a, tv-
Paco
palet
klankkleuren
eerste ver
dienste.
