China kan Britse
Harriers krijgen
Rogers nieuwe
bevelhebber VS
Getrouwd door de paus
in West-Europa
Tanzanianen nemen
Oegandese stad
in
e
in Indonesië woekert verder
Corruptie
Begin naar
Washington
Arabische Liga
vraagt Jemens
zelfbeheersing
Virus in Napels
eist weer doden
Ij
Verwijten Joego-Slavië
aan Moskou en Peking
f achtergrond
1”
Bom doodt
Noordieren
'ff
Marxisten en islamieten vinden elkaar
Tien mijnwerkers
na explosie gedood
1
f'
Herenhotel
Eerstezinsel
Boris
Archibald
i
twee
F'
3
19 7 9
FEBRUARI
MAANDAG 26
BINNEN- EN BUITENLAND
2
(Van onze redactie buitenland)
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
door Nico Scheepmaker
V
TEHERAN. Volgens de ayatollah Khomeini is de Iraanse ex-
premier Baktiar naar het buitenland gevlucht. De geestelijke leider
kondigde aan dat uitlevering van Baktiar zal worden gevraagd, maar
zei overigens niet naar welk land de voormalige regeringsleider is
gegaan. Het nieuwe bewind in Iran wil Baktiar voor de rechtbank
dagen.
I
trijfel C
Uitlevering van
Baktiar geëist
gekozen
raden
in
(Van onze redactie buitenland)
was
i bij een-
In Washington in de Verenigde Staten
heeft de Amerikaanse waarnemend mi
nister van Justitie, Civiletti, opdracht ge
geven tot een onderzoek naar beweringen
In de hoofdstad Teheran hebben de
islamitische moejaheddinguerrilla’s en de
marxistische fedayeen een akkoord geslo
ten. Deze onverwachte toenadering tussen
de radicaal-rechtse voorstanders van een
islamitische republiek en de fedayeen die
een seculiere staat nastreven, neergelegd
in een gemeenschappelijk minimum-ei-
senpakket kan, zo wordt verwacht, de
regering-Bazargan voor grote problemen
plaatsen.
van Khomeini, dat tijdens het bewind van
de sjah Amerikaanse journalisten en poli
tici met geld en geschenken zijn omge
kocht. Van de omgekochte Amerikanen
zou als tegenprestatie zijn verlangd, dat
zij ?ich in gunstige zin zouden uitlaten
over de sjah en diens beleid.
PEKING (AFP). De Britse minister
van Industrie, Eric Varley, heeft gisteren
de Chinese regering laten weten, dat Lon
den in principe akkoord gaat met de ver
koop van Britse Harrierjagers aan China,
zo is uit kringen van de Britse delegatie in
Peking vernomen. Varley had dat meege
deeld aan de Chinese vice-premier Wang
Zhen.
Het besluit betekent dat nu het groene
licht is gegeven voor de commerciële on-
derhandelingen, ondanks Russische druk
op Londen om van de transactie af te zien.
Volgens de Britse regering is de Harrier
een defensief vliegtuig, maar Moskou be
schouwt het toestel als een offensief
wapen.
Over de commerciële aspecten, met na
me over de prijs, moet nog onderhandeld
worden. China zou geïnteresseerd bijn in
de aankoop van 70 van deze verticaal
opstijgende jachtvliegtuigen.
louwer,
parle-
erlands
de Eu-
/erkeer-
derzoek
is. Het
dat het
oek als-
de oor-
m inter-
heidene
en door
gekozen
erie wil
verking
g prof,
daarbij
die van
tussen
de 59-
om het
/an een
p sloeg
lerman
:ht van
rsonge-
n geko-
gier zat
slip en
om. De
-ide lie-
reg was
id door
Friese
t leven
tations-
iet zijn
i rechts
WASHINGTON (AP). President Car
ter heeft Rogers, de stafchef van het Ame
rikaanse leger, aangewezen als opvolger
van generaal Haig in diens functie als
opperbevelhebber van de Amerikaanse
troepen in West-Europa.
Tegelijkertijd deed Carter de aanbeve
ling aan de Noordatalantische Verdrags-
organisatie (NAVO) om Rogers te aan
vaarden als opperbevelhebber van de ge
allieerde troepenmacht, zo werd in Was
hington vernomen.
Rogers is 57 jaar oud. Hij werd geboren
in Kansas en volgde een opleiding aan de
Amerikaanse militaire academie in West
Point. Hij heeft zowel in Korea als in
Vietnam gediend en bekleedde een aantal
belangrijke posten in het Amerikaanse
leger voor hij stafchef werd.
GLACE BAY (Reuter). Bij een explo
sie in een kolenmijn te Glace Bay in Nova
Scotia zijn zaterdag tien mijnwerkers ge
dood en elf gevzond, zo meldt het Canade
se persbureau.
Toen de explosie zich voordeed zouden
er 150 mijnwerkers in de mijn zijn ge
weest. De mijn waarin de ontploffing als
gevolg van een opeenhoping van mijngas
zich voordeed, was een van de oudste nog
actieve mijnen in de streek, zo deelde een
woordvoerder van de betreffende mijn
maatschappij mee.
(Van onze redactie buitenland)
JERUZALEM. De Israëlische pre
mier gaat vermoedelijk nog deze week
naar de Verenigde Staten op uitnodiging
van president Carter. De Egyptische pre
sident Sadat blijft thuis.
Sadat gaf gisteren zijn premier, Moesta-
fa Khalil, die de Egyptische delegatie naar
de vredesonderhandelingen in Camp Da
vid leidt, opdracht onmiddellijk naar de
Egyptische hoofdstad Cairo terug te
keren.
Van diplomatieke zijde in de Ameri
kaanse hoofdstad wilde men niet zeggen
of het vertrek van de delegatieleiders (Da-
jan van Israel gaat ook terug) voortgang
betekent of behoefte aan nieuwe instruc
ties.
Regeringsfunctionarissen in Washing
ton zeiden, dat het gesprek van de delega
tieleiders met president Carter zeker niet
het gevolg is van een ontstane crisistoe
stand, maar louter een routinebespreking
behoefde het ook niet te zijn.
Eerder was in Cairo verklaard, dat het
reces noch voortgang noch impasse bete
kende. Er was een stadium bereikt, waar
in nader overleg noodzakelijk was.
Een woordvoerder van het Amerikaan
se departement van Buitenlandse Zaken
verklaarde, dat de onderhandelingen niet
mislukt waren, maar verliepen zoals ver
wacht was.
BELGRADO (Reuter). Joego-Slavië
heeft de Sovjet-Unie er zaterdag indirect
van beschuldigd dat zij de onafhankelijk
heid van andere communistische landen
bedreigt en probeert deze haar eigen sys
teem op te leggen.
Een en ander werd gezegd door Dolanc,
intiem medewerker van president Tito en
meer dan eens gedoodverfd als een kans
hebber voor diens opvolging.
De 53-jarige secretaris van het partij
bestuur zei: „Niet alleen wordt er nog
steeds geprobeerd in te grijpen in de bin
nenlandse zaken van staten en partijen, er
worden rechtstreekse aanvallen gedaan
op hun gebiedsonschendbaarheid en sou-'
vereiniteit”.
(Van onze redactie buitenland)
JAKARTA. Achttien maanden gele
den ontketende de regering van Indone
sië het krachtigste offensief dat zij ooit
tegen de corruptie heeft ondernomen
maar de „witte-boordenmisdaad” tiert
welig verder.
Uit pas gepubliceerde officiële cijfers
blijkt dat corruptie ten nadele van de
schatkist toeneemt en dat het daarbij
gaat om miljoenen guldens.
Admiraal Soedomo, leider van de cor-
ruptiebestrijdingscampagne, merkte vo
rige week op dat uiteindelijk alle rijk-
sambtenaren wegens corruptie in hech
tenis genomen zouden moeten worden.
Het ministerie van Justitie deelde mee
dat de ambtelijke corruptie vorig jaar
verachtvoudigde in vergelijking met
1977. Adjunct-minister van Justitie Sadi-
li Sastrawijaya liet het parlement on
langs weten dat vorig jaar de schatkist
voor 29.8 miljard rupiah of 95 miljoen
De bom was neergelegd in een gesto
len vrachtauto die op een eenzame weg
De regering kon daarvan drie miljoen
gulden achterhalen. De rest is opgebor
gen in banken, vergokt in speelzalen of
gebruikt voor het maken van buiten
landse reizen, zei hij. Enkele functiona
rissen hadden hun zwarte geld voor vee-
aankopen gebruikt.
Het uit de schatkist gestolen geld zou
veel hoger kunnen blijken te zijn dan uit
de officiële cijfers valt op te maken,
want hieraan ontbreken gegevens over
Zuid-Soelawesi, West-Irian en Oost-Ti-
mor, de nieuwste provincie van Indo
nesië.
Een
arm
Afgelopen zaterdagmiddag was ik zo
fortuinlijk in de Haarlemse boekhandel
Coebergh de nieuwe verhalenbundel „Het
herenhotel” van Herman Pieter de Boer
met enige welgekozen woorden te mogen
introduceren. Van twee tot vier uur ver
kochten H. P. en illustrator Pat Andrea
honderdvijftig boeken. Ik bedoel maar.
Terwijl ze toch al eens, aan de hand van
het aantal verkochte exemplaren in 1978
van „De vrouw in het maanlicht”, „Het
damesorkest” en „De kellnerin” hadden
uitgerekend dat er, rekening houdend met
de openings- en sluitingstijden van de
boekwinkels, elke zes minuten een boek
van hen was verkocht. Herman Pieter de
Boer dagdroomt nu van een soort belklok-
je, dat elke zes minuten even een helder
„PING!” laat horen om hem er aan te
herinneren dat er zojuist weer een boek
verkocht is met de aanklevende royalty’s.
„En dan opeens hoor ik snel achter elkaar
„ping, ping, ping!”, dan blijkt er door het
hele land een stormloop op de boekhan
dels gaande te zijn van mensen die „Het
herenhotel” willen kopen voor het te laat
is!” dagdroomde Herman Pieter de Boer
verder, maar dat thema heeft hij, in een
andere vorm, eigenlijk al verwerkt in het
verhaal over de monnik Linus.
s-gene-
num-
J. Lou-
imerlid
□mmis-
iw Bo-
van de
enigde
•en zijn
geraakt
waakte
op een
en door
eer tus-
gevolge
ad.
heim is
>n door
/inciale
de met
et hoge
it stuur
Ie man
erreden
volgens
■ipeerd"
•vangen
lerzoek
tichting
in een
van een
nenkort
vartaal
stratiel
'V dC'i.i.l
gen dia
dus het!
c veran-
voor na
krijgen
dng, nu
ijgen in
Tegen-
r nodig
roleren,
1 doen,
Ik begon mijn referaat over „Het heren
hotel” in die boekhandel met het voorle
zen van het „grillige”, negenentwintigste
verhaal in de bundel. Aan het slot daar
van klonk een dankbaar applaus. Ik heb
toen onthuld dat zij eigenlijk voor mij
hadden geklapt, want dat ik dit krakke
mikkige verhaaltje had samengesteld uit
de eerste zinnen van respectievelijk de
verhalen 4, 17, 27,16, 5, 23, 22, 18,12,11,15,
20, 19, 26, 25, 21, 9,14, 6, 24, 7,13, 3, 8,10,1,
28 en 2. Een nieuw literair genre, dat ik het
„Eerstezinsel” heb gedoopt. Je mag van
een boek of verhalenbundel geen eerste
zinnen weglaten, je mag ze niet ombuigen
en je mag er niets tussenvoegen, zo zijn
de spelregels, dus zo moet het gespeeld
worden. Als voorbeeld heb ik de eerste
roman genomen van P. C. Hooftprijswin-
naar Harry Mulisch, „Archibald Stro
halm”, dat 9 drukken heeft beleefd. Eén
eerste zin heb ik, omdat hij wel heel erg
lang was, halverwege bij de puntkomma
afgebroken. Het resultaat lijkt ongeveer
net zo op een echt verhaal als de spiegel
beeldige Revolutie-etude van Chopin, ge-
speeld door Maarten Bon tijdens de huldi
ging van Harry Mulisch, op een oorspron
kelijke etude van Chopin leek. Er moet
echter een boek zijn waarvan alle eerste
zinnen van de verhalen of hoofdstukken,
mits handig gerangschikt, weer een nieuw
en acceptabel verhaal van de auteur vor
men. Zodra ik dat gevonden heb, zal ik u
het per ommegaande laten weten. Dan
volgt nu het „eerstezinsel” van „Archibald
Strohalm”:
Admiraal Soedomo heeft gezegd dat
sinds het begin van de campagne onge
veer 4600 ambtenaren zijn ontslagen of
op andere manier gestraft.
De minister voor Staatshervorming,
Soemarlin, heeft deze maand meege
deeld, dat het aantal gevallen van cor
ruptie en manipulatie in januari een
grote toeneming vertoont.
In die maand kwamen 120 gevallen
waarbij 191 ambtenaren waren betrok
ken aan het licht, tegen slechts 69 geval
len en 92 ambtenaren in december.
In de corruptiebestrijdingscampagne
zijn ook de hoofden gevallen van tiental
len zakenlieden die hadden geknoeid
met de prijzen van vitale produkten,
vooral na de devaluatie van de roepiah
vorig jaar.
Soedomo heeft gezegd dat de regering
zeer hard tegen zulke zakenlieden zal
optreden.
Onlangs was er een geval van een 40-
Oeganda van een stuk land van Tanzania,
in november vorig jaar. Amin moet op
houden „Tanzania te gebruiken als zonde
bok voor zijn interne moeilijkheden”.
Amin heeft de toestand zeer ernstig
genoemd en gezegd dat de Tanzaniaanse
troepen „veel mensen doden, veel bezittin
gen vernielen, verkrachten en roven”.
NAPELS (UPI). In Napels is dit week
einde het aantal kinderen dat is overleden
aan besmetting met een virus dat ademha-
lingsstoornis verwekt opgelopen tot 73.
De kinderarts Pisacane deelde mee dat
vele baby’s met de onjuiste medicijn of
schadelijke middelen zijn behandeld. Vol
gens hem werd veelvuldig gebruik ge
maakt van de „ongelooflijkste en zeker
nutteloze medicijnen, zoals cortisone en
intraveneuze voeding die, zoals bekend is,
een overmatige dosis natrium in het bloed
veroorzaakt”. Hij pleitte voor een onder
zoek naar de behandelswijze.
gumen-
iet hou-
t steek-
in de
irloofde
ich aan-
inssfèer
De Joegoslavische partij, vervolgde hij,
verzet zich tegen zulke stappen of metho
den. „Er zijn geen beginselen in welker
naam men een volk van zijn vrijheid en
onafhankelijkheid kan beroven en dit op
leggen wat men beter en juister vindt”,
voegde hij eraan toe.
Volgens officiële Joegoslavische krin
gen heeft de Joegoslavische ambassadeur
in Peking een boodschap van Tito
overhandigd aan de Chinese partijvoor
zitter, Hua Guofeng (Hwa Kwo-feng).
Dolanc herhaalde eerdere Joegoslavi
sche waarschuwingen dat de conflicten in
Zuidoost-Azië de wereldvrede kunnen be
dreigen en de communistische beweging
in de wielen rijden. Hij sprak de hoop uit
dat alle betrokkenen en alle vredelievende
staten in de wereld alles zouden doen om
ervoor te zorgen dat de conflicten niet
verder uitdijen.
„Wij Joegoslaviërs kennen al deze vor
men van poging tot inmenging en pressie
maar al te goed van het organiseren
van nieuwe communistische partijen van
Joego-Slavië tot het ontkennen van het
bestaan van sommige onzer volkeren”,
aldus Dolanc.
Toen archibald strohalm laat in de vol
gende ochtend ontwaakte, bleef hij nog
even met gesloten ogen liggen. Geleidelijk
begonnen zijn nevelige plannen zich dui
delijker af te tekenen en zijn denkbeelden
in woorden over te gaan. Behalve de vo
gels, gebeurde er sinds Abram weinig met
archibald strohalm. Het was lente, mei, en
de natuur begon te dansen. Datgene wat
de man van Nazareth leefde en stierf, het
is hetzelfde als datgene wat het aanzijn
geeft aan de wereld zoals wij haar zien;
ditzelfde ovum philosophicum, dat in
woorden uitgedrukt had moeten worden,
teisterde archibald strohalm. Een minuut
later stond hij rechtop aan de andere kant
van de tafel. Zittend achter zijn schrijfta
fel kon Archibald Strohalm een deel van
het pleintje overzien: de kerk, de vleeshal,
een paar huizen: de rest verdween onder
het raamkozijn. Ook de uil zag uit op het
pleintje. Op de avond van deze dag, na
geslapen en gedouchet te hebben, ging
Archibald Strohalm naar Boris Bronis
law. Zomer was het”, (eerste zinnen van
de hoofdstukken 12, 6, 16, 3, 5, 14, 13, 4, 8,
10, 9, 15, 7, 1, 2 en 11).
jarige zakenman, die ten laste was ge
legd dat hij 8000 zakken cement had
gehamsterd. Soedomo zette hem voor de
duur van tweeëneenhalf uur aan het
ophalen van huisvuil in Medan op
Noord-Sumatra. De straf viel slecht bij
de organisatie van rechtsbijstand. Zij
sprak de hoop uit dat voor de laatste
keer naar zo’n middel gegrepen was.
Democratisch
overheidsdiensten, garnizoenen, fabrie
ken en bedrijven moeten toestemming
krijgen hun eigen zaken te regelen.
Afgelopen zaterdag kondigde vice-pre
mier Enterzam aan, dat de bevolking zich
op 21 maart per referendum kan uitspre
ken of er een islamitische republiek moet
komen dan wel een burgerlijke.
Verder werd bekendgemaakt, dat voor
half maart de olie-uitvoer zal worden her
vat. Experts verwachten dat al weer snel
en dagproduktie van drie miljoen barrel
(een barrel is A 59 liter) kan worden ge
haald, overigens de helft van de produktie
van voor de revolutie.
Op een begrafenis in Teheran las moe-
jaheddin-leider Ravaja de gemeenschap
pelijke eisen voor:
ontbinding van het leger van de sjah en
oprichting van een revolutionair volks
leger.
Geen beperking van de voormalige on
dergrondse guerrillabewegingen die te
gen de sjah hebben gevochten, zoals de
moejaheddin en de fedayeen.
Functionarissen van het regime van de
sjah moeten in het openbaar worden be
recht en niet door de geheime rechtbank
van Khomeini’s revolutionair comité, dat
tot dusverre negen hoge officieren heeft
laten doodschieten.
ri- Paus Johannes Paulus de Tweede heeft gisteren het huwelijk ingezegend van Virginia lanni en Mario Maltese. Dit is een grote
bijzonderheid: pausen hebben het nooit tot hun gewoonte gemaakt huwelijken van „gewone” burgers in te zegenen. Zij beperkten
zich in het verleden tot adellijke personen of familieleden.
DJEDDAH (Reuter en DPA). De
secretaris-generaal van de Arabische
Liga, Mahmoed Riad, heeft gisteren
sen beroep op Noord- en Zuid-Jemen
gedaan hun grensoorlog te staken, zelf
beheersing te tonen en een gunstige
sfeer te scheppen voor Arabische be
middeling.
Gisteren zijn zware gevechten ge
meld. Partijen beschuldigen elkaar er
van de strijd te zijn begonnen, vrijdag.
Noord-Jemen heeft om een bijeen
komst van de Arabische Liga gevraagd
en het sturen van een militaire com
missie van de liga naar het terrein van
de strijd. Zuid-Jemen heeft met een
bijeenkomst ingestemd.
Radio-Aden meldde gisteren, dat
strijdkrachten van het marxistische
Zuid-Jemen verscheidene steden en
militaire stellingen in Noord-Jemen
hadden ingenomen. Een woordvoerder
van Noord-Jemen heeft dat tegenge
sproken.
Een ambtenaar van het staatsplanbu-
reau heeft gezegd dat de hoeveelheid
geld die aan de staat wordt onttrokken,
gelijk opgaat met de groei van de rijks-
begroting.
De witte-boordenmisdaad is volgens
hem moeilijk uit te roeien en de regering
kan alleen maar hopen, dat het deel van
de nationale koek dat door de oplichters
wordt achtergelaten, groot genoeg is om
de massa te voeden. Volgens Admiraal
Soedomo zelf zal zijn campagne pas
over vijf tot tien jaar vruchten af
werpen.
„De woonschuit van Boris Bronislaw
lag aan de andere kant van het bos in een
kanaal, dat bij het stadje uitmondde in de
gracht waaruit hij driekwart jaar geleden
Mozes had gered. Sneeuw was er nauwe
lijks gevallen dit jaar, wel had het veel
gevroren, ’s Morgens tegen tienen was Hil-
de beginnen te klagen over wat pijn in
haar buik en rug, die gauw genoeg weer
weg was, maar toen was Boris Bronislaw
ook al weg: fietsend als een razende naar
de dokter. Het bericht van zijn verbazing
wekkende voornemen, Ouwe Opa te
overtroeven, had zich snel verspreid,
springend van straat naar straat, van huis
tot huis. Hier zakt de tijd plotseling in
elkaar, er komt een telegram: we kolken
weg naar een diep verleden, met een
telefoongesprek zullen we weer boven ko
men Toen hij weer wat tot zichzelf
begon te komen, merkte hij dat hij nog op
de kermis was.
erdag-
-jarige
ter de
op een
zwaar
NAIROBI. President Idi Amin van
Oeganda heeft gisteren toegegeven, dat de
stad Masaka is ingenomen door een leger
van Tanzanianen, huurlingen en Oegan
dese ballingen en dat de stad Mbarara,
meer naar het westen, door de invallers
wordt bedreigd.
Amin zei tot een vredesmissie van de
Organisate van Afrikaanse Staten (OAS),
dat er Oegandezen uit het zuiden per bus
en vrachtauto naar het noorden vluchten.
Hij zei bereid te zijn met de OAS samen te
werken om vrede tot stand te brengen.
President Julius Nyerere van Tanzania
heeft enkele voorwaarden gesteld waar
aan moet worden voldaan voordat hij
voorstellen van de OAS wil overwegen ter
beëindiging van het conflict met Oeganda
dat al 17 weken duurt.
De eisen zijn: de OAS moet president
Amin veroordelen wegens het binnenval
len van Tanzania. Amin moet zijn aan
spraken op gebied van Tanzania laten
vallen. Oeganda betaalt Tanzania schade
vergoeding voor het verlies van levens en
eigendommen tijdens de bezetting door
De politie denkt dat de bom
bedoeld voor Britse soldaten, maar een
woordvoerder van het Britse leger in
Noord-Ierland zei dat zaterdagavond
I op de plaats van de ontploffing geen
I Britse soldaten dienst hadden.
gulden door corrupte functionarissen
werd opgelicht.
I BELFAST (UPI). De Noordierse
politie heeft gisteren meegedeeld, dat
bij een bomontploffing aan de grens
met de Ierse republiek twee jongelui
zijn gedood en drie zwaar gewond
De ontploffing had plaats zaterdag-
avond laat in Keady in het graafschap
Armagh, 80 kilometer ten zuiden van
Belfast. De politie vermoedt dat het
I IRA verantwoordelijk is.
bij de grens was neergezet. De vijf
jongelui, op weg naar een dansavond
ten zuiden van de grens, passeerden de
vrachtauto toen de bom afging.
van de gewonden moet een
missen.
