Ve
0
V
Machtsstrijd splijt
Tsjaad verder
P
Goudzwaard c.s.
Het andere CDA
van
h
Damiate Pers
NOTITIES OVER:
IJmuider Courant
f
b
L.'
Le:
do
19
4
i
PO!
SL
GL
KI
5 M MH
M/
4
19 7 9
26 FEBRUARI
MAANDAG
-
#5
I
Geen museum
J
44
Proefgebieden
SR 48».
Ai®
Dn
I
iScölïco
S:
- 'Y
Ch
147,50
Tegelijk met de regeringsnota
werden ook de studies openbaar
de machtsstrijd in Tsjaad door Jan de Roos
de verwoesting van het Braziliaanse regen
woud door Kees Klaasse
het andere CDA van Goudzwaard c.s. door
onze parlementair redacteur Hans de Bruijn
Voormalig AR-voorzitter en ka
merlid Veerman, oud-AR-kamer-
lid Vermaat, AR-loyalist en ka
merlid Van Houweüngen en ten
slotte de opsteller van het CDA-
programma „Niet bij brood al
leen” zelf, Goudzwaard, hebben
de afgelopen weken vooral in AR-
kring twijfels gezaaid over de
vraag of de volledige fusie van
KVP, ARP en CHU volgend jaar
Gereed zijn de hoofdwegen Belem-Brasilia 2.100
km, Cuiaba-Santarem 1.500 km (met een geplande
doortrekking naar Suriname), Porto Velho-Ma-
naus-Boa Vista 1.600 km (met geplande doortrek
king naar Venezuela en Guyana). Verder wordt nog
gewerkt aan de aanleg van de gigantische Transa-
mazonica, een kleiweg van 7 meter breed over
Het Braziliaanse Amazonegebied van bijna 4
miljoen vierkante kilometer omvat ongeveer 60%
van het totale Braziliaanse grondgebied. De ont
sluiting van dit oerwoudgebied geschiedt door de
aanleg van een wegennet van in totaal 18.000 km.
De aanleg van deze wegen gebeurt zo dat zij juist
die gebieden ontsluiten die voor exploitatie en
bewerking van de grond in aanmerking komen.
Er zijn inmiddels drie proefgebie
den voor de houtwinning aangewe
zen. Het eerste is Tapajos, een ge
bied van 162.000 hectare, waarvoor
de FAO-studie aanbevelingen deed
om er met houtwinning te gaan ex
perimenteren. De twee andere ge
bieden zijn Tucuriu en Balbina, met
een oppervlakte van 216.000 hecta
re. Deze stukken land komen we
gens de aanleg van twee stuwdam
men binnen afzienbare tijd onder
water te staan en moeten voor die
tijd ontbost worden. De Braziliaan
se regering is op het moment op
wel doorgang moet vinden. Er is
volgens deze CDA-ers alle reden
om de definitieve samensmelting
van de drie partijen (en daarmee
hun opheffing) op zijn minst uit te
stellen. „Een pas op de plaats ma
ken”, noemde Goudzwaard dat
vorige week in een open brief.
De kritiek van de ARP’ers richt
zich op het gebrek aan gezag van
het kabinet, op de middelmatig
heid van de CDA-politici in de
Kamer, op de dreigende verrecht-
sing van de CDA-achterban (door
de vele rechtstreekse CDA-leden
die jaren geleden KVP en ARP de
rug toekeerden omdat die te pro
gressief zouden zijn), en op de
CDA-ministers in het kabinet die
er niet in slagen te handelen in de
geest van het CDA-programma.
Deze kritiek is niet nieuw. Zo
lang de discussies over de vor
ming van het CDA al duren, wor
den, vooral uit de ARP, kritische
geluiden gehoord over de „vergro-
5.400 km van Joao Pessoa naar de Peruaanse
grens, en de Noordelijke Perimetriek over 4.000 km
vanaf de kust langs Colombia naar Peru. -
Het Amazonegebied is rijk aan delfstoffen als
ijzererts, mangaan, bauxiet, koper- en looderts, tin,
goud en vele andere mineralen. Ruim tien jaar
geleden werd door geologen een ijzerertslaag
ontdekt van 160.000 ha in de Serra dos Carajas.
Waarschijnlijke reserves 18 miljard ton, mogelijke
reserves zelfs 70 miljard ton. Het ijzer kan er in
open mijnen gewonnen worden. Aders van soms
300 meter dikte zorgen voor welhaast onuitputtelij
ke voorraden. De exploitatie valt of staat met het
transportprobleem.
Intussen wordt zowel in Brazilië
als vanuit het buitenland fel gepro
testeerd tegen de vernietiging van
het grootste biologische fenomeen
dat op aarde bestaat en wordt gewe
zen op de enorme schade die het
milieu er door gaat lijden. De leider
van de oppositiepartij MDB in de
Braziliaanse Senaat, Paulo Bros-
sard, gaf als commentaar: „Het pro
ject heeft tot gevolg dat Amazone
wordt beroofd van zijn bossen. Dat
is een misdaad tegen de nationale
soevereiniteit”.
Wanneer echter, zoals de deskun
digen verwachten, binnen een eeuw
de totale vernietiging van alle tropi
sche regenwouden op aarde een feit
zal zijn, zal blijken dat deze mis
daad ook buiten de Braziliaanse
landsgrenzen reikt.
De volgende aflevering van deze serie op
maandag 5 maart 1979.
steen in de vijver gooide. In een
open brief brachten hij en vijf
andere CDA’ers de kritiek op de
huidige CDA-koers onder woor
den. De klap kwam hard aan.
Goudzwaard en de zijnen zijn niet
de minsten binnen het CDA. AR-
voorzitter De Boer: „Het zijn men
sen die het CDA welgezind zijn.
We moeten hun kritiek daarom
serieus nemen”.
de Tweede-Kamerfractie en het
beleid van de CDA-bewindsdlie-
den in het kabinet.
De
wijd<
gade
meer
beoo
voor
men
post
omd:
geba
De
als g
heid
de v
rems
reau
en i
Zeev
DIRECTIE: Damiate Pers b.v.
Mr. H. C. van der Mije
HOOFDREDACTIE:
Jos L. Lodewijks
E. Komng
Sai
duid
door,
1977
nex
straa
den
dens
Het i
tijd 1
VE
is ee
de t
zoda
via i
stils.
VI
Veis
dens
naai
scho
roe”
deed
erva
Bha,
disc:
Vooropgesteld dient te worden
dat deze AR-leden niet van het
CDA af willen. Het gaat er niet om
óf het CDA er komt, maar om wat
voor CDA er komt. Een CDA als
federatie van AR, KVP en CHU
met één fractie, één programma
en één lijsttrekker, of een CDA
dat het definitieve einde betekent
van de drie afzonderlijke partijen.
De critici hebben vooralsnog voor
het eerste gekozen. Zij willen in
elk geval uitstel van de fusiebeslis-
sing, tijd voor bezinning. En dan
vooral bezinning op de koers van
N’Djamena, de hoofdstad van de
Middenafrikaanse staat Tsjaad, is
sinds begin vorige week al even
verdeeld als de rest van het land,
dat voor een kwart wordt beheerst
door president Malloum en voor
drievierde door Frolinat het natio
nale bevrijdingsfront van Tsjaad.
Na een,korte maar hevige strijd
heeft Malloum nu ook de greep ver
loren op een deel van de hoofdstad.
Dit keer was het niet Frolinat dat
toesloeg maar zijn eigen premier,
Hissen Habre.
Op de valreep van de totstand
koming van het „echte” CDA is
weer eens een forse steen gegooid
in de toch al niet rimpelloze vijver
van de Nederlandse christen-de-
mocratie. Juist nu zaterdag de
partijraden van KVP, AR en CHU
de fusie van hun partijen tot één
CDA definitief in gang moeten
zetten, lijkt een groep vooraan
staande AR-politici zand in de
CDA-machinerie te willen gooien.
Motief: ernstige kritiek op de
koers van het CDA en angst voor
verlies van de eigen AR-identiteit.
De nota van de Braziliaanse rege
ring laat echter geen twijfel meer:
„Het Amazonegebied moet geen
museum blijven, maar evenmin
moet het gebied ten prooi vallen
aan ongebreidelde roofbouw. Geen
enkel land kan besluiten om af te
zien van het gebruik, ten behoeve
van haar ontwikkeling, van haar
eigen natuurlijke rijkdommen. In
een economisch systeem dat geba
seerd is op het particulier initiatief,
gaat de keuze niet tussen het ge
bruik of het niet-gebruik van het
oerwoud. De keuze gaat tussen een
rationeel gebruik en bosbeheer, of
het voldongen feit dat het oerwoud
steeds verder ontbost raakt”.
Brazilië kapt zich een
weg naar natuurramp
De Braziliaanse regering probeert een plan van de grond te tillen
om ongeveer eenvijfde deel van het Amazonebos te kappen, een
oppervlakte vijftien keer Nederland. Met de vernietiging van dit deel
van het oude tropische regenwoud dreigt Brazilië de ondergang te
bewerkstelligen van een groot aantal inheemse indianenstammen,
die in het aangewezen gebied leven. Maar dat niet alleen. Van dit
puur economisch geïnspireerde voornemen kan een ecologische
ramp het gevolg zijn, die zijn weerga niet kent. De groene long van de
wereld zal ophouden te ademen
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel. adm.: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
telefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES:
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN:
- bij vooruitbetaling -
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vrijdag van 18.30-19.00 uur
zaterdags van 11.30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon. 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
Triomfantelijk haalde Malloum
een half jaar geleden Habre nog
binnen als leider van een „regering
van nationale verzoening”. Dit
werd alom als een belangrijk diplo
matiek succes voor de president ge
zien. Habre maakte immers enige
tijd deel uit van Frolinat en zette
daarna met een eigen rebeUenleger,
de 1.000 man sterke Strijdkrachten
van het Noorden (FAN), de strijd
voort tegen de Tsjadische regering
en haar bondgenoot, de voormalige
koloniale heerser Frankrijk.
Het wonderlijke is, dat Habre
toen hij premier werd, zijn FAN
kon behouden. Het heeft niet veel
gescheeld of hij had hiermee zijn
eigen president aan de kant gezet.
De gevechten tussen de FAN en
Malloums 11.000 man sterke troe
penmacht begonnen op 12 februari,
toen op een middelbare school in de
hoofdstad vóór- en tegenstanders
van een oproep tot nationale sta
king elkaar na een felle discussie in
de haren vlogen. Toen Malloums
soldaten ingrepen, openden de
FAN-troepen het vuur. In korte tijd
veranderden grote delen van N’Dja
mena in een rokende puinhoop. Ze
ker vierhonderd mensen zouden bij
de gevechten zijn omgekomen.
Volgens politieke waarnemers
was de verhouding tussen Malloum
en Habre al enkele maanden uiterst
slecht. De president verweet zijn
premier „obstructie van het lands
bestuur”. In N’Djamena deden ge
ruchten de ronde, dat Habre de
inspirator was van de stakingsop-
roep. Habre werd omschreven als
een uiterst ambitieus man, die erop
uit was de macht in Tsjaad aan zich
te trekken.
VE
I kapil
I 1979-
de V:
serve
zerne
ton 1
pro je
gen i
I) isl
ne i
schri
noen
verd<
reeks
IF V,
Het kabinet blinkt volgens deze
mensen niet uit door de vernieu
wingsgezindheid die uit het CDA-
programma „Niet bij brood al
leen” zou moeten spreken. Er
wordt keurig op de winkel gepast,
inspiratie ontbreekt. Ook de frac
tie krijgt er van langs. Er wordt te
veel aansluiting gezocht bij het
kabinetsbeleid (neutronenbom,
UCN, bezuinigingen in de gezond
heidszorg) en te weinig bij het
CDA-programma. Van de AR-loy-
alisten in de CDA-fractie hoor je
niets meer. Slechts op enkele
puntjes (kernwapenbeleid) wil de
fractie nog wel eens uit de kabi-
netsband springen, maar dat bete
kent nog geen koerswijziging. De
partijraden moeten zaterdag
maar eens een hartig woordje
spreken over het andere CDA van
Goudzwaard c.s.
14,80
42,60
56,50
ƒ167,70
220,50
0,75
zoek naar gegadigden die de ont
bossing in beide gebieden ter hand
willen nemen.
Het is de bedoeling dat dit voor
jaar al met kappen wordt be
gonnen.
Het uiteindelijke ontbossingsplan
waar de regering nu vanuit gaat is
opgesteld door het Braziliaanse in
stituut voor bosbouw, IBDF, en
voorziet in het verlenen van conces
sies voor de ontbossing van in totaal
56 miljoen hectare tropisch gebied.
Het hout zou ongeveer 18 miljard
dollar opbrengen, waarvan de Bra
ziliaanse staat de helft gaat innen in
de vorm van „royalties”.
Uitgangspunt van het IBDF-pro-
ject is dat tegen het jaar 2000 de
bosvoorraden, die nu nog 85 per
cent van de wereldvraag dekken
(met name in Zuidoost-Azië) uitge
put zullen raken. Daarom zal, aldus
het instituut, een steeds grotere
druk op Brazilië worden uitgeoe
fend om de uitgestrekte houtreser-
ves van het Amazone-oerwoud aan
te spreken. Volgens het IBDF
maakt de uitgifte van concessies het
mogelijk dat de voorraden efficiënt
worden geëxploiteerd en dat de
overheid „grip” blijft houden op de
reusachtige ontginningswerkzaam-
heden.
Zeker is, dat hij zich in de korte
tijd van zijn premierschap zeer ge
haat maakte, omdat hij ministers
uit het noorden van het land in zijn
regering opnam. Het is de vraag of
hij dit uitsluitend deed om zijn ei
gen machtspositie te vergroten of
om de positie van het noorden in het
landsbestuur te verstevigen en zo
Frolinat de wind uit de zeilen te
nemen. De bevrijdingsbeweging be
schouwt hem sinds zijn toetreding
tot de regering als een verrader.
De noord-zuidtegenstelling heeft
in het verleden al voor veel onrust
gezorgd in Tsjaad. Het (semi-)no-
madische en islamitische noorden
voelt zich achtergesteld bij het
overwegend negroïde en christelij
ke zuiden. Belangrijke functies in
het bestuursapparaat zijn in han
den van het zuiden en ook econo
misch ligt het zwaartepunt in dit
te KVP”, die het CDA zou gaan
worden. Ex-fractieleider Aantjes
had er drie jaar geleden een
„bergrede” voor nodig om deze
twijfelaars niet toen al te laten
afhaken.
Van Houwelingen noemde vori
ge week het kabinetsbeleid een
remmende factor die nauwelijks
spoort van het CDA-programma.
De evangelische boodschap van
het CDA klinkt onvoldoende door.
In „Trouw” deed ook Vermaat een
duit in het zakje. Een volledige
fusie zonder dat je het eens bent
over de politieke koers betekent
alleen maar dat je drie partijen
opheft. Dat is een verarming voor
het CDA en een aanslag op de
geloofwaardigheid en politieke
eenheid van dat CDA, zei hij zo
ongeveer.
Niet geringe kritiek, die al heel
wat beroering teweeg bracht. Vo
rige week maandag was het echter
Goudzwaard, hooggewaardeerd
binnen het CDA, die de zware
veel „welvarender” landsdeel. Het
is daarom geen wonder dat Frolinat
juist in het noorden successen kon I
boeken.
De strijd tussen Malloum en Ha-,
bre lijkt overigens slechts een wat]
curieuze onderbreking van de strijd
om de macht die Frolinat de ko
mende jaren ongetwijfeld zal voort
zetten met de regering.
In het verleden kon de regering
van Tsjaad daarbij rekenen op
Franse militaire steun. Vorig jaar
nog zette Frankrijk troepen in om
een Frolinat-offensief te keren. In
de recente strijd tussen Malloum en
Habre heeft Frankrijk zich niet wil
len mengen. Volgens Parijs ging het
hier om een „intern conflict”, waar
bij Frankrijk slechts de rol van „be
droefde toeschouwer” kon spëlen.
De ongeveer 2.000 man sterke com
mandotroepen van Parijs beperk
ten zich dan ook tot het beschermen
van de Europese wijken van N’Dja
mena. Verder heeft de comman
dant van de Franse troepen zijn
handtekening gezet onder het be-
standsakkoord, dat door bemidde
ling van Soedan vorige week werd
bereikt tussen Malloum en Habre.
Het is zeker niet uitgesloten dat
Habre en zijn aanhangers de ko
mende maanden opnieuw de strijd
met Malloum zullen aanbinden. De
premier beschikt nog steeds over
zijn eigen troepenmacht en bij het
bestand is overeengekomen, dat hij
de veroverde wijken van N’Djame
na mag behouden.
Deze vrouw en haar kind behoren tot
de Makiritare-lndianen, een stam van
nog maar 3000 mensen. Vroeger be
hoorden deze uitstervende „kanomen-
sen" tot de grootste stammen in het
Amazonegebied. Contact met de ..be
schaving is een regelrechte bedrei
ging voor de Amazone-lndlanen.
(Foto: Ata Kando)
Een Braziliaanse wegwerker met een
Indianenpijl In zijn zijde, na een aanval
van Krane-a-kore Indianen op arbei
ders die een weg aanleggen in het
oerwoud.
I
De rijke opbrengsten van het
Amazone-hout moeten dienen om
Brazilië’s buitenlandse schulden te
financieren, die zouden zijn opgelo
pen tot 40 miljard dollar. De com
merciële waarde van het Amazone-
oerwoud is wel eens geschat op 90
miljard dollar.
De Nederlandse ecologische be
weging „Anders denken, anders
doen” heeft recentelijk in een brief
aan de ministerraad in Den Haag
gevraagd welke Nederlandse
overheids- en particuliere belangen
gemoeid zijn met de voorgenomen
ontbossing op zulk een grote schaal
in Zuid-Amerika. In de brief wist de
beweging uit Eindhoven op de grote
natuur-historische waarde van het
Amazone-gebjed. De beweging
breekt ook een lans voor de oor
spronkelijke bevolking, de India
nen. Als er al sprake is van schul
den aan Nederland, dan vindt de
ecologische beweging dat daarvoor
een oplossing moet worden gevon
den via een verantwoorde ontwik
kelingssamenwerking. „Zonodig
moet de ontbossing maar aanhan
gig gemaakt worden bij de Verenig
de Naties”, aldus de ecologen.
Begin dit jaar heeft de Braziliaan
se regering in een officiële nota
bevestigd dat er plannen op tafel
liggen om de gigantische hout-re-
serves van het Amazone-oerwoud
te gaan exploiteren. Daarvóór
sprak de regering stelselmatig de
geruchten tegen dat een aanslag zal
worden gepleegd op dit kolossale
tropische regenwoud.
gemaakt waarin aanbevelingen
werden gedaan voor de houtwin
ning in het Amazone-bos. Een stu
die is afkomstig van de overheids
dienst voor de ontwikkeling van het
Amazone-gebied, SUDAM. Twee
andere zijn in opdracht van de Bra
ziliaanse regering uitgevoerd door
de FAO, de Voedsel- en Landbouw
organisatie van de Verenigde Na
ties. De aanbevelingen van een van
deze FAO-studies, opgesteld door
FAO-technicus F. Schmithuzen, die
vorig jaar twee weken in Brazilië
verbleef, hebben in dat land grote
opschudding veroorzaakt.
Schmithuzen stelt in zijn studie
voor dat de Braziliaanse regering
voor periodes van 20 jaar conces
sies verleent aan ondernemingen
om de natuurlijke rijkdommen in
een bepaald gebied te exploiteren.
De regering, die eigenaar van de
grond blijft, zou moeten toezien op
het naleven van verordeningen om
het ecologisch evenwicht niet te la
ten vernielen. Ook de minerale rijk
dommen van het Amazonegebied
zouden op die manier moeten wor
den ontgonnen.
De regering spreekt tegen dat
dergelijke concessies in het wilde-
weg verleend zullen worden aan
buitenlandse ondernemingen:
„Welk systeem ook zal worden ge
bruikt, nationale ondernemingen
zullen alle nodigë steun krijgen”.
Het ligt echter voor de hand dat
vooral buitenlandse ondernemin
gen de felbegeerde concessies in
handen zullen krijgen, simpelweg
omdat in Brazilië de technische
kennis en internationale markter-
varing, nodig voor zo’n grootschali
ge operatie, niet voorhanden zijn.
i
