Gein in
de mode
0,42/0
I
I
I
)V
Protest op Jamaica vindt
uitweg in reggae-muziek
s
1
r-
modejournaal
rf
3ai
I -
door Bé ter Maat
Rastafari’s
I
’’HOEKOM JE ERBIJ!
JE BENT TWEE WEKEN
LANG HELEMAAL
VERZORGD AL VOOR
F1530,-!”
”WIJ GAAN TWEE
WEKEN LANG GENIETEN
VAN EEN HEERLIJK SUB
TROPISCH ZONNETJE!”
"ZO, WAAR GAAT DE
REIS NAAR TOE?"
EEN CRUISE? DAT IS
TOCH ONBETAALBAAR?”
"HÉ, HEB JE SOMS DE
100.000 GEWONNEN?"
IEDER SEIZOEN weer is het
voor mij dolle pret om de buiten
sporige bedenksels van allerlei
couturiers - door hen overigens
bloedserieus bedoeld - bijeen te
garen. Ik hoop, dat u aan die
extravagante modegrappen ook
dit keer net zoveel plezier zult
beleven als ik.
De Amro Kapitaalmarktrenterekening.
De Amro Kapitaalmarktrenterekening: voor
rentebewuste spaarders en beleggers. Gedu
rende de gehele looptijd van 5 jaar bent u ver
zekerd van een hoge actuele rente. Het rente
percentage is gekoppeld aan het gemiddelde
rendement van staatsleningen met een reste
rende looptijd van 3 tot 8 jaar, dat wordt gepu
bliceerd door het C.B.S. Dit rendement zal
maandelijks worden bijgesteld en wordt ver
hoogd met een opslag van 0,5%. Voor de
maand maart is het
percentage: W/
X Fred. Olsen Cruises
”NOG BETER! IK GA
VRIJDAG HEERLIJK
TWEE WEKEN NAAR DE
ZON, MET DE BLACK
PRINCE!”
X Fred. Olsen Cruises
De Amro Vaste Looptijdrekeningen.
Bij deze methode spreekt u met de Amro Bank
af hoelang u het gestorte bedrag wilt vast
zetten. Minimaal is dat 2 jaar. Maximaal 6 jaar.
Hoe langere tijd vast, hoe hoger de rente. De
minimum storting is f 100,-. Het rentepercen
tage staat gedurende de hele looptijd van de
storting gegarandeerd vast. De rente wordt
jaarlijks uitgekeerd en kan vrij worden opge
nomen. De rentepercentages: 2 jaar. 7%%,
3 jaar: 8%, 4 jaar:81/4%, 5 jaar: 8%%, 6 jaar:
-
X Fred. Olsen Cruises
A
(Van onze kunstredactie)
KINGSTON. We still belie
ve in Heaven (vrij te vertalen
met We blijven in de hemel gelo
ven). Een meters lange witte
aanklacht op een imposant kolo
niaal gebouw in Spanish Town,
de vroegere hoofdstad van Ja
maica. Een samengebald ver
wijt waar je als blanke even een
schok van krijgt. Vierhonderd
jaar kolonialisme in vijf woor
den. De vindingrijkheid van de
armen ten voeten uit. Eigenlijk
hoef je om een samenleving als
die van Jamaica te doorgronden
alleen maar je ogen wijd open te
houden. Voordat je een woord
hebt gewisseld vertellen de leu
zen op muren en bruggen, in
auto’s en bussen, op banken en
stations alles wat je weten moet.
Van de hoop en de wanhoop, de
armoede en de rijkdom, de
droom en de werkelijkheid.
Bijbelse achtergrond
Sprinkhaan
VARIA
b
9
n en Ian
kJ
st
896
i
De Superman van Pierre Cardin uit Pari/s.
(ADVERTENTIES)
I
uur
jr.
amro bank
im)
zijn
rten
en
aanden
erwer-
iheden
tig al;
ige tip
epart
weg
yj- De Engelse hoedenontwerper Frederic Fox
zegt het met bloemen
Couturier Daniël Ie Bret uit Parijs maakte van
restjes grijze satijn dit luchtige ..avondtoilëtje'
In de ontwikkeling van de Ska van de
jaren vijftig met zijn vele blaas werk en
zijn Caraibische mildheid, naar de roots-
reggae van de jaren zeventig, weerspie
gelt zich de ontwikkeling van Jamaica.
De mildheid verdween, het ritme werd
strikter en de bas en de drum, de instru
menten die het dichtst bij de Afrikaanse
oorsprong van de meeste Jamaicanen
staan, kregen de overhand.
Jamaica is immers op zoek naar zich
zelf. De terug-naar-Afrika beweging,
geënt op religieuze banden, is sterker
dan ooit. De rastafari’s, zoals de verte
genwoordigers van deze beweging zich
Tot 1965 hebben veel Jamaicanen de
gelegenheid te baat genomen om naar
Engeland te ontkomen, zoals de Surina
mers de Bijlmer-express namen. Via de
ze omvangrijke emigratie, die in 1965
werd stopgezet, is de reggae naar Euro
pa gekomen. De internationale platen
bonzen wierpen zich erop en produceer
den de commerciële reggae, ook wel
pop-reggae. Daarin klinkt niets meer
door van Kingston.
De muziek is voor Jamaica van vitaal
belang. Voor tienduizenden is het de
enige manier om lucht te geven aan hun
gevoelens, aan woede en wanhoop, ge
loof en protest. Voor velen is het een
vlucht, maar tegelijk een gemeenschap
pelijk oriëntatiepunt.
I
■-
1
Sinds de onafhankelijkheid in 1962 is
er in het land veel gepresteerd, vooral,
onder het bewind van de socialist Mi
chael Manley. En toch staat Jamaica er
beroerder voor dan ooit, afhankelijk als
het is van anderen. De stijging van de-
aardolieprijs, de daling van de vraag
naar bauxiet, de schommelingen in het
toerisme, de val van de Amerikaanse
doller, allemaal factoren die Jamacia tot
een gevangene maken van de wereldeco
nomie. Het resultaat is een heftige en
dikwijls gewelddadige binnenlandse po
litieke strijd. Zie daar de ingrediënten
van de roots-reggaes.
Nu kunt u nog boeken voor de Black Prince
cruises van 2.16.30 maart en 13 april as.'
Ga langs uw reisbureau of bel 020 - 248303
Nu kunt u nog boeken voor de Black Prince
cruises van 2,16.30 maart en 13 april as!
Ga langs uw reisbureau of bel 020 - 248303
Goudkleurig metalen masker van de Parijse
couturier Paco Rabanne
Zonder gangja, Jamaica’s marihuana, I
is reggae ondenkbaar. Hoewel het ver- I
boden is hoef je maar met je vingers te I
knippen om het in flinke hoeveelheden I
aangeboden te krijgen. You smoke? is de I
meest gehoorde vraag wanneer je als I
blanke door Kingston loopt. Het wordt I
in de bergen verbouwd en sinds de drug- I
handel tussen Mexico en het zuiden van I
de Ver-enigde Staten door de verschepr- I
te grenscontrole stagneert, is de export I
vanuit Jamaica flink toegenomen.
Hoge rente!
83Z%
LATEN WIJ ALLEREERST eens kijken
naar wat de Parijse couturier Paco Ra
banne voor het voor de deur staande
seizoen in elkaar knutselde. Van huis uit
automonteur, sleutelt hij al jaren opzien
barend aan onze kledij. Paco creëerde nu
een goudkleurig metalen masker, waarbij
hij een goudkleurige leren maliënkolder
liet dragen. Ik zie me al lopen. Zelfs de
borstjes liet hij niet onberoerd. Ook die
ving hij in metaal met een vette glimlach
naar het overbekende image van Mosje
Dajan. Kijk maar eens naar de hierbij
afgedrukte foto. Feit blijft echter, dat
Paco's kleren altijd de indruk wekken dat
je een Engelse sleutel of een ander wri-
kwerktuig nodig hebt om ze weer uit te
kunnen trekken.
MET DE COLLECTIE van Pierre Cardin
heb ik u in een vorig journaal al laten
kennismaken. Niettemin wil ik u zijn
aparte outfit onder de naam „Superman"
in deze opsomming niet onthouden. Parij
se Piet laat deze zeer bijzondere man
gekleed gaan in een leren jas met onge
looflijk brede, puntig uitlopende, schou
ders. De pantalon wordt in korte, stevige
laarzen gedragen, terwijl supermans
hoofd door een maskerachtig polopetje
wordt bedekt. Bent u met mij ook zo
benieuwd, wie van de Nederlandse man
nén daarmee als eerste in het openbaar
zal verschijnen?
EVENEENS UIT PARIJS afkomstig is
Daniël Le Bret. Kennelijk hoopt hij, ge
zien zijn creatie, op zeer warme zomer
avonden. Hij ontwierp namelijk een uiter
mate luchtig, tweedelig avondtoiletje van
grijze satijn en daarmee heeft hij hoogst-
waarschijnlijk ook naam gemaakt als de
I couturier die met het minste stofverbruik
toekon. Het avondlijke omhulsel laat een
piepklein slipje zien dat de rondste delen
onbedekt Iaat, waarbij een kort loshan
gend jakje met de nodige uitsparingen.
Voor mij het resultaat \**n een soort “rest-
verwerking", waarmee een grand-gala be
paald niet.wordt opgeluisterd. Eerlijk ge
zegd, vind ik, dat met een dergelijk pro-
dukt de vrouw min of meer wordt ontluis
terd, terwijl ik mij toch echt niet tegen wat
bloot afzet. Een beetje fijntjes moet het
wel blijven. Daniëls creatie mist in elk
in het Westen nooit doorgedrongen. We
vonden het ritme wel aardig, maar het
moest niet te lang duren en het was
alleen aanvaardbaar in gepolijste vorm.
De teksten namen we op de koop toe,
want de helft was onverstaanbaar. Het
ronde Jamaicaanse Engels met zijn Afri
kaanse achtergrond en zijn Spaanse in
slag kwam niet over. Desmond Dekker,
Jimmy Cliff, Bob Marley, Peter Tosh,
prachtig allemaal, maar hun bood
schap? Weten wij veel.
Waar een arm land rijk in kan zijn.
Sinds 1950 werden in Jamaica meer dan
veertigduizend platen opgenomen. Het
begon met de Ska, een mengeling van
Caraibische calypso-sound en rhythm
and blues uit de States. In de slums van
Kingston werd uit die twee invloeden
een eigen ritme gedestilleerd. Toen al
waren de krottenwijken van West-King-
ston, waar tussen de honderd- en twee
honderdduizend mensen samengedron
gen wonen op amper vier vierkante kilo
meter grond, een onuitputtelijk reser
voir van zangers en musici. Geen won
der. De werkloosheid heeft hier altijd in
de tientallen procenten gelopen. Voor de
meeste jongelui is weinig méér wegge
legd dan wat straathandel.
Muziek is in Trench Town, Admiral
Town, Denham Town en noem ze alle
maal maar op, geen aangename tijd
spassering. Muziek is hier een nood
kreet, een aanklacht tegen een samenle
ving die na vierhonderd jaar slavernij,
plantage-economie, uitbuiting en ver
waarlozing weinig meer te bieden heeft.
Reggae is niet, zoals bij ons, het ritme
van rinkelende kassa’s, reggae is het
ritme van de armoe en de uitzichtloos
heid.
Ook de borstjes vangt Paco in metaal.
geval het vereiste fijne raffinement. Daar
om hoop ik dat niemand zich in een onbe
waakt ogenblik aan deze uitmonstering
zal bezondigen.
EEN HOEDJE IN HET komende seizoen
is gewoon een must. Ook de Engelse ont
werpers weten er raad mee. Ongetwijfeld
hebt u de Britse vorstin weleens kunnen
bewonderen met een van favoriete hoofd
deksels waaraan de nodige blommenkens
bungelden. Frederic Fox heeft zich daar
door kennelijk laten inspireren en creëer
de een groen kalotje overdadig met bloe
men versierd. Wilt u zich zoiets aanschaf
fen, dat doet u in ieder geval de slogan-
"Neem vaker een bloemetje mee” alle eer
aan. Tijdens het winkelen zult u echter het
bloemengordijntje af en toe opzij moeten
houden, want een jammerlijke miskoop
kunt u zich met zo'n vrolijk hoofddeksel
beslist niet veroorloven.
VOOR VELEN EEN HEEL plezierig
nieuwtje is wellicht dat sandalen niet hoge
slanke hakken het modebeeld voor het
voorjaar en de zomer zullen overheersen.
Leer en suède in de fraaiste kleuren zult u
bij dit elegante schoeisel tegenkomen.
Hoe dan ook, laten wij er met z‘n allen
straks iets moois van maken!
Schoenenmode
voor het komende
seizoen, zoals die
onlangs in Frankfurt
werd gepresenteerd
idrach!'
gaar
sbied.
“J
de ontelbare
groenten en
Nu kunt u nog boeken voor de Black Prince
cruises van 2.16.30 maart en 13 april a s1
Ga langs uw reisbureau of bel 020 - 248 3 03
En wie het dan nog niet weet, moet
naar de muziek luisteren. De alomtegen
woordige reggae. Het stevige ritme knalt
door de straten van downtown Kingston.
Manoeuvrerend tussen
loopvrouwen, die hun
vruchten op de trottoirs hebben uitge
spreid, hóór je de reggae niet alleen, je
voelt hem. Want de eigenhandig ge
maakte sound-systems, zoals ze de tot
heuphoogte reikende luidsprekers hier
noemen, geven voornamelijk lage tonen
weer. In de platenwinkels en de rum-
shops geeft het compacte reggae-rimte
een vibratie ergens in je middenrif.
De reggae van Kingston. Net als de
blues van Chicago, de beat van Liver
pool en de punk van London in commer
ciële vorm doorgedrongen tot de hitlad
ders van Amsterdam tot Tokio. Puur
echter alleen te vinden in Kingston. Je
kunt voor het luttele bedrag van amper
een tientje per stuk nog zoveel platen
kopen bij Randy’s in Orange Street of
bij de mobiele Swing-a-ling recordshack
op het Bustamante-square, terug in
Leeuwarden is het alsof de muziek in
Kingston is achtergebleven. Zonder het
gevoel, zonder de reuk is reggae geen
reggae meer. Het geluid is schriel gewor
den, de lage tonen zijn weggevallen.
De werkelijke betekenis van reggae is
noemen, beheersen Jamaica’s muzie
kwereld. Met hun lange haarlokken, (de
dreadlocks) wilde baardgroei en excen
trieke kleding, hun monotone Hare-
krishna-achtige gezang, begeleid met
drums en metalen raspen, beheersen ze
het gezicht en het geluid van Jamaica.
Niemand weet precies hoe sterk hun
invloed is, maar zonder de rastafari’s
zijn veel dingen in Jamaica ondenkbaar,
dat is zeker. Ze zijn exponent van de
worsteling om een eigen identiteit.
Af en toe weet de Jamaicaanse politie B
beslag te leggen op Amerikaanse vlieg
tuigjes die ’s nachts in de bergen landen
om ganja aan boord te namen. Maar aan B
het ganja-gebruik in eigen land wordt in B
Jamaica weinig gedaan. De rastafari’s, 'B
voor wie het roken een bijbelse achter-
grond heeft, zullen nooit ergens hu» -B
religieuze riten uitvoeren zonder de dik- B
gerolde ganja-sticks van hand tot hand B
te laten gaan. De zoete geur waarmee ze
zich omgeven, is net zo vanzelfsprekend ,'B
geworden als de muziek. V»B
Een record-shack. Be elpees staan net
jes in rekken, maar de singles liggen
verspreid over de vloer in kartonnen
dozen. De platenstroom is zo omvang
rijk dat de maatschappijen niet meer de
moeite nemen om de singles in bedrukte M
hoezen te steken. De sound-systems in._B
en voor de winkel, die een normaal ge- B
sprek onmogelijk maken, worden be- B
diend door een juffrouw die niet moe B
wordt met de muziek mee te blijven If
bewegen. Er zijn twee draaitafels. Wie H
een plaat wil beluisteren, krijgt een paar B
seconden de tijd, dan is een volgende B
klant aan de beurt. De juffrouw neemt I
het niet al te nauw met de platen. Wie B
een elpee wil beluisteren ziet de naald B
als een sprinkhaan over de groeven B
schieten. De kassa is aan vier zijden B
omgeven door een traliehek dat tot het B
plafond reikt. Overvallen zijn in down- E
town Kingston aan de orde van de dag, E
vandaag. B
en
1
Bob Marley (rechts) en Peter Tosh behoren tot de belangrijkste wegberei
ders voor de bekendheid van de reggae in Europa. Beiden traden reeds
verschillende keren hier op. Marley deed dat met zijn Wallers, een begelei
dingsgroep waartoe Tosh in de beginfase behoorde.
(Foto’s Lex van Rossen)
3
