Ontbossing Amazonewoud
schept nieuwe Sahara
De slachting kan weer beginnen
Amerikanen hebben het moeilijk met Carter
IjMiB
x.
Damiate Pers
DE VERWOESTING VAN EEN REGENWOUD ll
i
o
1
NOTITIES OVER:
IJmuider Courant
01
Soorten
Nieuwe Sahara
i
i'
•i
i’
I
Schatkamers
4
19 7 9
MAART
MAANDAG
5
M
h
1
f
BSO
y
j
5
Het uitroeien van zeehonden door
Francoise Ledeboer
De ontbossing van het Amazonewoud door
Kees Klaasse
Een president die het moeilijk heeft door
Ton Nillissen x
iM
i!
I.
IJn
No
dri,
vid
liet
op
i;
Ij
ii
i
r
i
Igo
De plannen van de regering in
het Zuidamerikaanse Brazilië om
een fors deel van het Amazone-
oerwoud te kappen, zullen een
ongekende aanslag op het eco
logisch (natuurlijk) evenwicht in
de wereld betekenen. Tegen
standers van deze roofbouw op
de tropische tegenwouden vin
den een dergelijke ingreep onder
meer ontoelaatbaar, omdat het
Amazone-oerwoud wordt be
schouwd als de „groene long
van de wereld. Het regenwoud
van Brazilië produceert een aan
zienlijk deel van de zuurstof aan
die nodig is voor de ademhaling
van alle levende wezens. Boven
dien dreigt de regering me. de
vernietiging van dit grootste bio
logische fenomeen op aarde een
nieuwe Sahara te scheppen.
I
‘1
i
J
■Jl
X
M
ll
I1
i:
.1
-
-
t
ll
i
i
f 147,50
w
3
3
1
3
3
1
i
1
i
3
3
Amerikanen blijven een volk
van politieke masochisten en sa
disten. Bijna acht jaar werd Ri
chard Nixon verdragen en zelfs
door brede lagen van de bevolking
actief gesteund. Zijn herverkie
zing tot president werd een com
plete „landslide”, nooit eerder
won een president met zo’n impo
nerende overmacht zijn herver
kiezing. en niet zijn door en door
corrupte regeringsstijl, zijn voor
democratie levensgevaarlijke
machtsemotie en zijn structurele
onbetrouwbaarheid brachten de
ze man uit de Ovale Kamer. Daar
voor waren nodig een stukje slor
dig bevestigd plakband, een atten
te nachtwaker en een paar journa
listen die met volharding en geluk
tenslotte de deksel van de beerput
trokken. En tot het moment dat
het klip en klaar was, dat deze
zevenendertigste president van de
Verenigde Staten een politieke
gangster van formaat was, morde
het volk niet tegen zijn „presiden
cy”, maar tegen die paar Ameri
kanen die lange tijd vergeefs pro
beerde aan te tonen, dat in het
Witte Huis de democratie wezen
lijk werd aangevreten.
Min of meer wakker geschud
besloot Amerika na het vertrek
van Nixon, dat een dergelijke aan
tasting van de macht van het Con-
Medio vorig jaar publiceerde het
Worldwatch Institute in Washing
ton een onderzoek, dat gedeeltelijk
werd betaald door het milieupro
gramma van de Verenigde Naties.
Daaruit bleek dat honderdduizen
den soorten planten en dieren, die
hoofdzakelijk in de tropische gebie
den van de wereld voorkomen, voor
het einde van deze eeuw verdwenen
zullen zijn, als-de huidige ontwikke
ling doorzet. Het massale uitsterven
van planten en dieren dreigt zich
vooral voor te doen in de biologisch
rijke, maar wetenschappelijk nog
nauwelijks in kaart gebrachte voch
tige tropische gebieden van Afrika,
Azië en Latijns-Amerika.
Richard Nixon
gres en dus die van het volk, nooit
meer zou worden getolereerd en
dat bovengl de nieuw te kiezen
president een man zonder enige
smet zou moeten zijn en politiek
volstrekt integer.
Ecologen van de Verenigde Na
ties ventileerden recentelijk nog
eens hun ongerustheid over deze
gang van zaken, toen ze zeiden: „Als
de ontbossing in het huidige tempo
doorgaat zouden de Brazilianen wel
eens bezig kunnen zijn een nieuwe
Sahara te maken”.
Daarvoor zijn dan niet alleen de
(buitenlandse) ondernemingen ver
antwoordelijk en de rondtrekkende
boeren die veel schade aanrichten
door stukken woud in brand te ste
ken, het enkele jaren te gebruiken
en weer verder trekken, maar voor
al de Braziliaanse regering, die zelfs
het door de Amerikanen in Vietnam
toegepaste giftige ontbladerings-
middel „Agent Orange” gebruikt
om het regenwoud te lijf te gaan en
het hout makkelijker te kunnen
winnen.
„Zwak, falena, tweede garni
tuur, niet consequent”, het zijn
slechts een paar kwalificaties die
Carter regelmatig krijgt toege
voegd.
Het blijft op afstand een mer
kwaardig beeld, dat de Ameri
kaanse politiek biedt. De verwij
ten die Carter worden gemaakt
zijn in veel gevallen omkeerbaar
Het was het. Congres dat Carters
omvangrijke en pretentieuze ener-
gieprogram tot bijna de grond toe
afbrak, daarin fors gesteund door
de machtige auto- en olielobby.
Het eerste artikel in deze serie werd
gepubliceerd op 26 februari. De derde en
laatste aflevering verschijnt op maan
dag 12 maart 1979.
Voor het eerst sinds jaren zit er
weer een fatsoenlijk politicus in
het Witte Huis en de Amerikanen
blijken en slecht tegen te kunnen.
Zij adviseerden dat de jacht op de
klapmutsenvrouwtjes volledig ge
stopt moet worden, daarmee duide
lijk makend dat de stand op onaan
vaardbare wijze is teruggebracht.
De regering wilde er niet aan. Zij
Er is een commissie ingesteld die
de regering inzake de zeehonden-
jacht adviseert. De leden ervan ble
ken niet geheel ongevoelig te zijn
voor de vele bezwaren die weten
schapsmensen en natuurbescher-
mingsorganisatieg tegen de slach
ting aanvoeren.
Het argument is dat de natuur
moet worden beschermd tegen zich
zelf, terwijl in werkelijkheid econo
mische motieven primair staan. Ca
nada verdient aan de jacht op
robben.
Het zijn vooral de Noren voor wie
de zeehondenjacht economisch ge
zien belangrijk is. De vetkokerijen
hebben ieder jaar een groot aantal
dode zeehonden nodig om zonder
ontslagen de slappe tijd door te
komen. Vrijwel alle huiden van de
dieren gaan naar Noorwegen om er
bewerkt, gelooid, of geverfd te wor
den. Het koken van de traan ge
beurt eveneens voor het grootste
deel in dat land.
deed slechts een kleine concessie.
Het aantal vrouwtjes dat doodge
schoten mag worden werd terugge
bracht van 7,5 van het totaal naar 5
procent. Het totale kwantum bleef
echter staan op 15.000.
De Canadezen proberen overi
gens het aandeel van de Noren in de
jacht te verminderen. Het aantal
Noorse schepen dat in 1978 deel
nam daalde met een tot vier. Gezien
de economische belangen valt ech
ter te verwachten dat de Noren hun
jachtterrein automatisch zullen ver
plaatsen naar andere profijtelijke
plekken op de wereldzeeën.
Het Internationale Fonds voor
het Welzijn van Dieren (IAFW), de
organisatie Kritisch Faunabeheer
en de Landelijke Vereniging tot Be
houd van de Waddenzee hebben
dan ook gemeend dat het van essen
tieel belang is dat er in Noorwegen
een actie wordt ontketend om de
publieke opinie in het geweer te
krijgen tegen de zeehondenmoord.
De organisaties hielden vorig jaar
een internationale inzameling voor
een Noorse milieuvereniging, die de
verworven 20.000 gulden gaat ge
bruiken voor een grootscheepse
voorlichtingscampagne.
Onderdeel van de actie in Neder
land was een pleidooi bij de Neder
landse regering en het parlement
om de invoer van produkten van
zadelrob en klapmuts te verbieden.
De regering heeft daartoe inder
daad besloten. De verwezenlijking
van het verbod wordt echter be
moeilijkt door juridische onenig
heid over de vraag of lidstaten van
de Europese Gemeenschap de in
voer van bepaalde produkten kun-
Canada stopte met de walvisvaart
in 1972, maar nauwelijks klaagden
vissers over het vernielen van net
ten of de regering leek bereid te
zijn, toe te geven aan de commercië
le druk.
nen verbieden als andere dat (nog)
niet hebben gedaan.
DIRECTIE: Damiate Pers b.v.
Mr H. C vanderMije
!li
Ij
3
3
a
HOOFDREDACTIE:
Jos L. Lodewijks
E. Koning
1>
K
F
ger
boa
rik
Lei
vai
nei
het
ma
eer
leic
laa
zijl
dri
Aa
str
H
tent
dat
beel
paa
ven
eroj
tal
dac
len
verl
van
kon
pro,
we
de
nog
der
vac
den
ver
wil
V
mei
vor
hef
woi
adv
Gei
al c
son
spe
ten
liet
ove
nor
der
luc
wi
co
ht
vc
dl
bc
V<
va
va
St
tir
b«
aa
P«
dc
re
V€
D
eers
woe
paa
de
orië
wor
pag
huis
de 1<
orj
tw<
Ge
toe
da:
hei
IJr
•3
sta
jae
fei
rel
pu
be
zie
we
m<
rel
zie
de
t
1 !l
f
1'
j.
1
[i
o
ll
r
1
Een van de leden der commissie
heeft al toegegeven dat het in werke
lijkheid te doen is om heropening
van de walvisjacht. Het voormalige
verwerkingsstation South Dildo op
Newfoundland zou weer in gereed
heid worden gebracht. Het gaat hier
om twee soorten walvissen: de
zwaar bedreigde bultrug en de
dwergvinvis.
Diep In de groene jungle In het stroomge
bied van de Orlnoco-rlvler leven de Walks,
vrolijke nieuwsgierige Indianen. Over enkele
tientallen jaren, als de ontbossing van het
Amazonegebied op grote schaal wordt aan
gepakt, wellicht bewoners van een nieuwe
Sahara.
Het op grote schaal kappen van
hout heeft rampzalige gevolgen. Als
de bomen van de grond worden
afgehaald, verliest deze in een oer
woud vrij dunne laag zeer snel haar
vruchtbaarheid en spoelt weg door
de tropische regen. Erosie is het
gevolg. Daarvan kent Brazilië in
middels al enkele zeer navrante
voorbeelden. Grote kale woestij
nen, waar eigenlijk alleen nog maar
rotsgrond is overgebleven, nadat
het woud was weggekapt.
Rond de stad Maraba, waar de
ontbossing al danig om zich heen
heeft gegrepen, vinden jaarlijks
enorme overstromingen plaats, om
dat de rivieren verstopt zijn door uit
de bossen weggespoelde grond en
omdat het woud de gigantische hoe
veelheden regen niet meer' vas
thoudt.
Deskundigen van allerlei-slag ma
ken zich grote zorgen over het ver
dwijnen van de tropische regen
wouden op aarde, mogelijke kli
maatsveranderingen die dat wel
licht tot gevolg kan hebben nog
buiten beschouwing gelaten. Vol
gens een nieuw onderzoek van het
Worldwatch Institute in Washing
ton verdwijnt er elk jaar een stuk
bos ter grootte van Cuba van de
aarde (11 miljoen hectaren). De ver
nietiging gaat zo snel dat alle oer
wouden op de wereld binnen een
eeuw zijn verdwenen, als er niets
gebeurt. In het huidige tempo zou
Maleisië rond 1990 geen tropische
wouden van betekenis meer heb
ben, Indonesië heeft rond het jaar
2000 wel alles gekapt. Niet alleen de
behoefte aan nieüwe landbouw
gronden is daar debet aan. Vooral
de westerse multinationals gaan
flink tekeer in hun rooftocht naar
hout en pulp voor krantepapier.
De na Camp David I bejubelde
staatsman Carter is nu voor nog
slechts 28 procent van de Ameri
kanen (NBC) als president aan
vaardbaar; dat is minder dan
Nixon ooit scoorde.
Die man werd, zoals bekend,
Jimmy Carter. En zelden is een
Amerikaans president die na drie
jaar nog steeds een integere poli
tiek voert, al zijn onvermijdelijk
ook zijn handen in het politieke
bedrijf smoezelig geworden, zo
voor de benen gelopen als Carter.
I.
Zaterdag is het zover. De jacht op
zadelrobben kan beginnen. De
klapmutsen, ook wel slurfrobben
geheten, zijn vanaf 19 maart aan de
beurt. Alle protesten ten spijt heeft
de Canadese regering ook voor dit
jaar toegestaan dat in totaal 180.000
zeehonden worden gedood.
I
ll
De Canadese regering heeft niet
alleen weinig moeite met het laten
doden van grote hoeveelheden zee
honden. In december 1977 is de wal
visadviescommissie heropgericht.
Deze moet de regering van advies
dienen over mogelijkheden om te
voorkomen dat walvissen schade
toebrengen aan de visserij.
Als oorzaak wees het instituut
daarbij aan de stelselmatige vernie
tiging van de regenwouden, waarbij
het Amazonegebied zich onder
scheidde doordat er niet alleen
wordt ontbost, maar ook een reus
achtig wegennet door de wouden
wordt aangelegd.
In 1970 begon in Brazilië de „vero
vering van het westen” met de aan
leg van de 5400 kilometer lange
Transamazone snelweg. Het was de
bedoeling dat zich tegen 1980 ten
minste één miljoen gezinnen, af
komstig uit het overbevolkte en ver
armde noordoosten gevestigd zou
den hebben langs deze snelweg,
waarop zelfs vliegtuigen kunnen
landen. Omdat veel fouten zijn ge
maakt in de haast het land open te
gooien zijn overigens duizenden ko
lonisten teleurgesteld naar huis te
ruggekeerd en bedraagt hun aantal
slechts zo’n 50.000.
Andere wegén van vaak duizen
den kilometers lengte hebben het
Amazonegebied op andere moeilijk
doordringbare plekken ontsloten.
De Brazilianen hebben in hun ijver
inmiddels een wegennet van 18.000
km aangelegd, waarbij niet te
schatten hoeveelheden bos werden
vernietigd.
In juni van het vorig jaar is door
Brazilië tussen acht Zuidameri-
kaanse landen, waaronder Surina
me, een verdrag gesloten ter verde
re ontsluiting van het Amazonege
bied. Er zou in het oerwoud begon
nen moeten worden met de winning
van de delfstoffen, houtkap, veet
eeltbedrijven en rijstbouw. Verder
de bouw van waterkracht-centra-
les, wegen, spoorlijnen en huizen.
Als voorbeeld dienen de uitgestrek
te streken Matto Grosso, Para en
Amazonas, die worden opengelegd
door reusachtige, meestal buiten
landse ondernemingen, die vaak als
razenden aan het kappen slaan en
de grond gebruiken voor veeteelt of
het verbouwen van gewassen voor
de export.
Vorige week woensdag is het
Noorse schip Vesla Mari de haven
van Aalesund uitgevaren op weg
naar de zeehondenjacht in de Cana
dese wateren. Aan boord was niet
alleen de bemanning. Een viertal
leden van de milieubeschermings-
organisatie Greenpeace ketende
zich vast aan het kraaienest uit pro
test tegen de binnenkort te begin
nen slachting.
ononderbroken geschiedenis van
pakweg 100 miljoen jaar; ze worden
daarom wel de schatkamers van de
evolutie genoemd. Het Aamzonege-
bied neemt daarbij een voorname
plaats in. Het telt één miljoen soor
ten planten en dieren en wordt be
schouwd als de rijkste biologische
broeikas ter wereld. Niet alleen om
esthetische of ethische redenen zou
het een verarming zijn voor het
leven op aarde als daar de bezem
doorheen gaat.
Negentig percent van,al het op de
wereld geproduceerde plantaardige
voedsel is op het ogenblik afkom
stig van rond twintig soorten ge
wassen. In de oerwouden zijn ech
ter wel 80.000 soorten voor con
sumptie geschikte gewassen te vin
den. Daarvan zijn er bovendien heel
wat geschikt te maken voor droge,
koude, natte of zoute en dus voedse-
larme gebieden, waar ook ter
wereld.
Ook het reservoir aan plantaardi
ge stoffen dat als natuurgeneesmid-
del zou kunnen dienen is zelfs niet
eens aangesproken.
Het is absoluut mogelijk veel
meer uit de natuur te halen dan nu
gebeurt. Zonder de roofbouw, zoals
die nu wordt gehanteerd, zou er een
veel grotere opbrengst zijn aan
hout, vlees en agrarische produk
ten. Een snelle winst spreekt de
mens echter meer aan, ongeacht
wat daarvan de rampzalige gevol
gen kunnen zijn, dan een op de
lange duur gerichte exploitatie.
doen voor de laagste inkomens
werden door de volksvertegen
woordiging eveneens verijdeld en
allerlei anti-belastingcampagnes
in het land leidden ertoe, dat veel
voornemens moesten worden te
ruggedraaid of niet konden wor
den uitgevoerd. Het Amerika, dat
een jaar geleden nog riep „Nooit
een Vietnam meer”, verwijt Car
ter nu zwak beleid als deze wei
gert militaire confrontaties aan te
gaan in Afrika.
Voormalig Nixon-adviseur en
minister van Buitenlandse Zaken
Kissinger en met hem vele andere
zogenaamde „Realpolitiker” hou
den niet op te vertellen hoe scha
delijk het voor het land is als de
president bezwaren kenbaar
maakt tegen staten waarin het
niet ongebruikelijk is, dat er
wordt gemarteld of anderszins de
mensenrechten met laarzen wor
den getreden.
Het laat zich denken dat het eco
logisch evenwicht door deze* roof
tochten door de natuur onherstel
baar wordt verstoord. En in feite
moet dus de „echte” exploitatie van
het Amazonegebied nog beginnen,
terwijl al zo’n 12 percent van. het
woud is ontbost.
14,80
42,60
56,50
167,70
220,50
0,75
Zijn critici wijzen er op, dat een
consistente energiepolitiek ont
breekt, dat Carders gepraat over
mensenrechten de traditionele
„vrienden” van de VS ver
vreemdt, dat door het ontbreken
van Amerika’s krachtige arm in
het Midden-Oosten na het wegval
len van de sjah, een gevaarlijk
machtsvacuüm is ontstaan en dat
zijn binnenlands beleid om de in
flatie te beteugelen „selectief, wil
lekeurig en oneerlijk” is (Edward
Kennedy). Bovendien laten de kri-
tikasters uit zowel republikeins
als democratisch kamp, niet na er
op te wijzen, dat door de zwakte
van Carters beleid, de invloed van
de VS in de wereld tanende is, dat
men zich aan westerse zijde be
zorgd toont over de daardoor1
groeiende Russische invloed en
dat ook de Amerikaanse econo
mie schade ondervindt door het
optreden van de president.
Eenvijfde deel van de kolossale
Braziliaanse wildernis (vijftien keer
Nederland) zal in de komende jaren
door de houtindustrie worden ge
veld, als de regering dit voorjaar
het startsein geeft voor de ontbos
sing van enkele proefgebieden,
waarmee men ervaring denkt op te
doen voor deze klus van ongekende
proporties. De natuurlijke rijkdom
van het uitgestrekte oerwoud moet
volgens de regering worden aange
sproken om een financieringsgat te
dichten.
Er bestaat in Brazilië fel protest
tegen de ontginning van de hout-
voorraden van de Amazone. In ja
nuari werd in de hoofdstad van de
provincie Amazonas, Manaus, een
demonstratie uiteengeslagen van
het Comité ter verdediging van het
Amazone-oerwoud, een bundeling
van verschillende Latijnsameri-
kaanse milieugroepen. In ons land
heeft de ecologische beweging „An
ders denken, anders doen” uit Eind
hoven een verontruste brief ge
schreven aan de ministerraad over
de Braziliaanse plannen.
De laatste jaren vindt er op steeds
groter schaal ontbossing van het
Amazone-gebied plaats. Twaalf
percent van het oerwoud zou al zijn
aangetast. Het kappen of verbran
den van de bossen wordt hoofdza
kelijk bedreven door Braziliaanse
en buitenlandse ondernemingen,
die enorme stukken grond in het
Amazonegebied hebben opgekocht.
Volgens de Braziliaanse wet mag
een eigenaar maximaal de helft van
zijn grondgebied in Amazonia ont-
bossen. Van die mogelijkheid ma
ken de grondbezitters met een ware
hartstocht gebruik. De bomen zijn
bestemd voor de houtverwerkende
industrie, voor de export, of, zoals
in het geval van Volkswagen dat
140.000 hectare land opkocht, voor
het maken van autokisten.
De grootste onderneming in de
Brazliaanse jungle, Jari Florestal,
kapt per dag vier hectare hout, al
leen al om te kunnen beschikken
over brandstof voor de cellulosefa-
briek die midden in het oerwoud
door het bedrijf is neergepoot. De
onderneming bezit een stuk land zo
groot als Nederland.
Carters pogingen om via een
anti-inflatieprogramma iets te
Jimmy Carter
en betreffen voor een ander deel
punten waarvan Carter, voor hij
president werd, al had aangekon-
digd die in zijn beleid te zullen
betrekken.
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel. redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel adm.: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
fetefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES:
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN:
- bij vooruitbetaling -
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vnjdag van 18.30-19.00 uur
zaterdags van 11.30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoort: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
De organisatie Greenpeace drukt
met haar spectaculaire manier van
actievoeren de publieke opinie tel
kens weer op deze kwalijke praktij
ken. Vorig jaar behaalde zij een
succes in Schotland, waar jagers
toestemming hadden om dé komen
de vijf jaar telkens 4000 pasgeboren
zeehonden en 900 vrouwtjes af te
schieten. Na vele internationale
protesten en patrouilles van het
Greenpeace-schip Rainbow Warri
or werd de jacht afgelast. Hopelijk
behaalt de organisatie ook deze
keer een dergelijk succes in
Canada.
Oerwouden bezitten veelal een
-- v J
Ook Bruynzeel uit ons land is
actief in het Amazonewoud. Het
verwierf zich 13 jaar geleden
200.000 hectare Amazonegrond.
Door het verlenen van de conces
sies op de schaal, die de regering
wil, zullen nog veel meer stukken
oerwoud onder feitelijk beheer van
buitenlandse ondernemingen ko
men te staan.
-“W
