PROVINCIEBESTUUR SPREEKT GERUCHTEN TEGEN
Bond oorlogsslachtoffers eist
q
verbod beledigende uitlatingen
l
1
h
Amsterdam doet niet mee aan project Purmerend
?5.-
10:
Tijdens kort geding voor Haarlemse rechtbank:
„Zaanstad wilde
pand niet kopen”
Wellicht eigen centrale voor stadsverwarming
Vovincie wijst verwijten af
Nuchterheid
I’
I
hi
11
IJMOND
MAART
19 7 9
I N S D A G
10
(Van een onzer verslaggevers)
I
s
>ok
HAARLEM. „De beschuldi
gingen van Van Eeghen en Wes
terhoff zowel omtrent het beleid
van de Bond van Nederlandse
Militaire Oorlogsslachtoffers
(BNMO) als omtrent het beleid
van de Stichting Fondsenverwer-
ving Militaire Oorlogsslachtof
fers (SFMO) als ook omtrent de
solistenrol van Van Lanschot in
de besturen van beide organisa
ties en de bevoordeling van Staal
en..Co. (een dochteronderneming
van de bank Van Lanschot, red.)
door Van Lanschot zijn onjuist.
Wanneer Van Eeghen en Wester
hoff deze beschuldigingen vol
houden, zullen zij deze waar moe
ten maken. Niet met loze bewe
ringen, niet met zelf geschreven
memoranda, maar met werkelij
ke bewijsstukken”.
(Van onze rechtbank
verslaggever)
I
middag in Velsen-Noord verga
derde.
len. Het provinciebestuur gaat
door met de voorbereidingen. Het
principebesluit is genomen en
verder basta. „Er wordt maar net
gedaan alsof Noord-Holland hier
mee zo’n bijzondere positie in
neemt maar al heel wat elektrici
teitsbedrijven zijn ons hierin
voorgegaan”, zo zei de voorzitter
van de raad van toezicht op de
provinciale bedrijven die gister-
VELSEN. Het provinciaal
bestuur van Noord-Holland
houdt vast aan de wens de vijf
ploegendienst bij het PEN per 1
januari 1980 in te voeren. Gede
puteerde IJff wees geruchten dat
minister Wiegel de invoering van
het nieuwe rooster zou willen
blokkeren naar het rijk der fabe-
1
o
Vijfploegendienst PEN gaat gewoon door
7
Gedeputeerde IJff
■Heemsteden a ar van eeghen bevecht bond oorlogsinvaliden
ik medeplichtig
was
De heren Van Eeghen (rechts) en Westerhoff gistermiddag op de trappen van het gerechtsgebouw aan de Jansstraat te Haarlem.
voor de oorlogsinvaliden doen. Nu had-
Uitlatingen in deze zin, waarin boven-
angS (1 ^en we en een goed plan, en gebeur-
opwekkingsproces van de centrale Noord denkt de
hoofdstad zelf nodig te hebben voor een eigen stadsver-
warmingsproject.
iStisch ^leef liggen. „Vóór 1970 hadden
■velijks geld en konden we ook niet veel
de er nog niets. Meneer, ik heb de hele
wereld afgereisd, en me tot in de Sovjet
unie toe verdiept in de zorg voor oorlogs
invaliden. Ik kon maar tot één conclusie
komen: de BNMO is veruit de rijkste,
maar ook veruit de achterlijkste organisa
tie op dit gebied. Zelfs in de Sovjet-Unie
krijgen de oorlogsinvaliden eenf pei' jaar
de gelegenheid om naar De Krim te gaan
om zich eens helemaal medisch door te
laten lichten en eventueel psychisch te
In dit adviescollege, hoofdzakelijk be
staand uit leden van Provinciale Staten,
suggereerde de PSP-er Korzelius dat de
aankoop van het gebouw niet was doorge
gaan omdat de prijs te hoog geweest zou
zijn. Hij zei de gang van zaken te betreu
ren en vond het jammer dat het gebouw
aan de firma Wastora was verkocht. De
pacifist had graag gezien dat het pand
voor jongerenhuisvesting benut was ge
worden. Met dat doel had een actiegroep
dit weekend ook de bezetting uitgevoerd.
Het is ten behoeve van die „arme stak
kers” dat Van Eeghen zegt de kat de bel te
hebben aangebonden. „Door mijn vriend
jes wordt ik nu veelal met de nek aangeke
ken. Het zogenaamde betere publiek heeft
het me hoogst kwalijk genomen dat ik de
Dr. ir. IJff, raadsvoorzitter, wees de
voorstelling die Korzelius van de toe
dracht gaf, nadrukkelijk af. De gemeente
Zaanstad heeft royaal de tijd gehad het
pand van het provinciaal waterleidingbe
drijf over te nemen. Een kans die het
college zelf niet heeft willen grijpen.
Gedeputeerde IJff deelde dat gistermid
dag mee in een vergadering van de raad
van toezicht op de provinciale bedrijven.
Inmiddels ziet het er naar uit dat het
centrum voor militaire oorlogsslachtof
fers er toch binnen afzienbare tijd zal
komen. Van Eeghen is ervan overtuigd,
dat dat mede aan zijn gewraakte actie is te
danken. „Als ik dit niet had ondernomen,
was er nu nog niets gebeurd, dat weet ik
zeker". Een lintje zal de oud-ritmeester
(voor vijftig percent invalide als gevolg
van in Indië opgelopen schotwonden) er
niet voor krijgen. Maar daar heeft hij ook
maling aan. „Ik had een paar onderschei
dingen”, vertelt hij lachend. „Die zijn in
Afrika gegapt door mijn wasboy. Waar
schijnlijk loopt die er nu nog mee in de
bush te pronken. Nee, daar geef ik niet
om. Mijn vrouw zegt: de enige medaille
die je echt heb verdiend, is die van de
vierdaagse. Ze heeft gelijk".
CHIEL EVERS
Het wezen van stadsverwarming is het ontbreken van
aparte verwarmingsinstallaties in elke woning. Het lei-
pers heb ingelicht. Maar het gewone volk
heeft donders goed begrepen hoe de vork
in de steel zit. Tientallen brieven en tele
foontjes heb ik gehad. Vaak van weduwen
van oorlogsinvaliden. Als dat geld goed
was besteed, zeiden die, dan had mijn
man misschien nog een beetje levensgeluk
gehad. Ja... dat is niet meer goed te
maken".
Uitvoerig ging mr. Maris in op de ver
wijten van de beide oud-bestuursleden.
Volgens hem betroffen de grieven van
Van Eeghen en Westerhoff twee lijnen.
Enerzijds zouden de verwijten betrekking
hebben op wat er niét met de beschikbare
miljoenen was gedaan en anderzijds op
wat er wél met de miljoenen gedaan was.
Het eerste punt betrof het beleid van de
BNMO en het tweede punt had betrekking
op het beleid van de SFMO.
dien werd gesproken over wanbeheer,
schoten bij de eisers, de BNMO, de SFMO
en Van Lanschot, in het verkeerde keel
gat. Dat was de reden, waarom mr. Maris
namens de eisers tijdens het kort geding
eiste, dat de gedaagden zich in de toe
komst niet beledigend of onrechtmatig
over de beide organisaties en de bankier
zouden uitlaten.
Commissies zijn momenteel bezig met het
bekijken van de gevolgen voor toelagen
en besteding van de dagdiensten. De di
rectie van het Provinciaal Elektriciteits
bedrijf Noord-Holland heeft de eerste ad
vertenties geplaatst om aan de noodzake
lijke twintig man extra te komen.
De president van de Haarlemse recht
bank doet op maandag 12 maart ’s mid
dags om twee uur uitspraak in deze zaak.
De raadsman van Van Eeghen en Wes
terhoff, mr. L. Wichters Hoeth, achtte
nuchterheid in dit soort zaken nodig. De
gedaagden hadden volgens hem nooit het
plan gehad zich in beledigende of onrecht
matige zin tegenover de eisers uit te laten.
Maai' iets anders vond hij, of Van Eeghen
en Westerhoff dat in genoemde perspubli-
katies gedaan hadden. „Wie heeft wat aan
wie verteld en is dat wel of niet beledi
gend? Daar gaat het om", aldus mr. Wi-
chers Hoeth, die vervolgens uiteenzette,
dat gedaagden slechts verantwoordelijk
waren voor drie publikaties, waarin naar
zijn mening géén beledigende uitlatingen
waren gedaan. Hoogstens was er volgens
hem sprake van kritiek. „Eisers zullen
echter moeten begrijpen dat niet elke kri
tiek op dat beleid beledigend of onrecht-
_r
Het benodigde geld kwam niet los. Om
lat de plannen nog moesten worden bij
besteld en er nog onduidelijkheid bestond
>ver de exploitatie van het centrum, legde
Van Lanschot gisteren voor de Haarlemse
•echtbank uit. Van Eeghen heeft echtei'
ien simpeler verklaring: „Van Lanschot
)leef op het geld zitten, dat merendeels bij
lijn eigen bank was belegd”. Hoe dan ook,
if an Eeghen moest de frustratie ervaren
lat zijn voorstel jarenlang in een lade
we nau-
(Van een onzer verslaggevers)
VELSEN. De kans bestaat dat in Purmerend een
warmtekrachtcentrale zal worden gebouwd teneinde in
deze gemeente een stadsverwarmingsprojeet te kunnen
realiseren. Overleg met de gemeenten Amsterdam en
Purmerend heeft gedeputeerde IJff ervan overtuigd,
dat de hoofdstad niet in staat is mee te werken aan de
realisering van het project in de Purmer. Daarom is
afgestapt van het idee dat afvalwarmte van de electrici-
teitscentrales van Amsterdam naar het noorden ge
voerd moet worden. Logisch vervolg is een onderzoek
naar de mogelijkheid op Purmerendse bodem een warm
tekrachtcentrale neer te zetten die wordt gestookt met
kolen en of olie.
laten begeleiden. En bij ons? Nog niets
van dat alles".
„Het treurige is”, zegt Van Eeghen, „dat
juist voor oorlogsinvaliden ieder jaar telt.
Je mag het voor hen bestemde geld niet zo
maar oppotten. Op het ogenblik gaan ze
als ratten dood. Sinds 1970, de periode dus
dat de BNMO die 37 miljoen vergaarde,
zijn er honderden overleden en veel ande
ren zijn inmiddels 65 geweest. De ervaring
in het buitenland leert, dat die nazorg dan
niet meer nodig is. Zelfs als er vandaag
met het plan begonnen zou worden, zou
het pas over 27- jaar gereed zijn. In die tijd
heeft de BNMO weer zeventien miljoen
aan loterijgeld verdiend en zijn bijna al
die kerels boven de 65. Dat is de tragedie.
En daarom zeg ik, als ik terugkijk: eigen
lijk had ik in 1976 al moeten zeggen „to
hell met de héle flikkerse boel”. Die arme
stakkers van oorlogsinvaliden wisten al
die tijd niet eens dat het geld er was en dat
er plannen waren om er iets mee te doen”.
In de vergadering van de raad van toezicht op de
provinciale bedrijven voegde PEN-hoofddirecteur Van
Eyndhoven daar nog enkele bezwaren aan toe. De leiding
naar Purmerend zou wel erg lang worden, het gebied
waar men doorheen zou moeten is erg moeilijk, de
storingskans aanzienlijk - dat alles bij elkaar zou het
project bijzonder duur maken. IJff, die zelf een aantal
besprekingen met Purmerend en Amsterdam bijwoonde,
zei dat nu de andere mogelijkheden worden onderzocht.
„Een gunstige factor is in elk geval dat Purmerend een
gunstige positie inneemt ten opzichte van het landelijke
koppelnet. In de Purmer zelf staat een 150 kilovolt
station”.
Het verhaal is bekend. De BNMO, onder
•oorzitterschap van bankier Van Lan-
Ichot, heeft sinds 1970 het niet onaanzien-
ïjke kapitaal van 37 miljoen gulden ver
kaard. Gelden die afkomstig waren van de
Klgemene Loterij Nederland. Het be-
twaar van Van Eeghen is, dat het geld
Iverd opgepot in plaats van uitgegeven,
pannen voor een project lagen al jaren
tereed. Samen met onder meer oud-mi-
nister van Defensie Den Toom had Vifn-
«leghen die indertijd opgesteld: een woon-
Jentrum voor militaire oorlogsinvaliden
Rnnex centrum voor nazorg in Doorn,
bouwkosten: ruim tien miljoen gulden.
Het wel of niet bouwen van een woon-
centrum voor oorlogsinvaliden vormde
het kernpunt van het beleid van de BNMO
in de zeventiger jaren. De hamvraag was
of er wel of niet zo’n centrum moest
komen. Van Eeghen en Westerhoff heb
ben onlangs in perspublikaties beweerd,
dat een dergelijk gebouw gezien het
ouder worden en het uitsterven van oor
logsinvaliden reeds lang verwezenlijkt
had moeten zijn. Het toenmalige hoofdbe-
(Van een onzer verslaggevers)
VELSEN. Het gemeentebestuur van
Zaanstad heeft ruimschoots de tijd gehad
iet pand aan de Westzijde, dat afgelopen
veekend twee dagen werd bezet, te ko
len. Het college heeft echter van aan
loop afgezien omdat het geen passende
^^^Mestemming voor het gebouw had. Dat is
^5^-^an de provincie Noord-Holland meege-
leeld, waarna het PWN, eigenaar van het
land, eind februari tot verkoop is overge-
:aan.
In kant en klare taal schetste mr. A. G.
Maris gisteren tijdens een kort geding
voor de president van de Haarlemse
rechtbank, dat de BNMO, de SFMO en de
bankier Van Lanschot niet gediend zijn
van de uitlatingen van twee oud-be
stuursleden van de bond, de heren Van
Eeghen en Westerhoff, waarin de bankier
en de bond worden beschuldigd van het
oppotten van geld bestemd voor oorlogs
invaliden. Volgens beide oud-bestuursle-
den had de bond het in de loop der jaren
verkregen geld, inmiddels opgelopen tot
een bedrag van 37 miljoen, al lang moe
ten besteden aan de bouw van een woon-
centrum voor militaire oorlogsinvaliden.
De omzetting van een vier- naar een
vijfploegendienst staat geheel los van
werktijdverkorting. Daarvoor heeft de
toenmalige minister De Gaay Fortmann
eind 1977 geen toestemming willen geven.
Onder meer, zo zeggen veel provinciale
politici, omdat de naastgelegen staalpro
ducent Hoogovens middels een brief be
zwaar maakte tegen die werktijdverkor
ting. Dat zou maar personeel naar het
PEN toelokken.
Van Eeghen, succesvol zakenman en
ionorair consul van Finland, heeft het
isico dat zijn reputatie een deuk zou
iplopen bewust genomen. „We wisten dat
jre het tegen de hele Van Lanschot-clan
noesten opnemen. Het hele apparaat zou
egen ons worden opgezet. Welnu, dat is
lok gebeurd. Ik heb bewust mijn reputa-
ie als zakenman op het spel gezet. En
erlijk gezegd verwacht ik binnenkort wel
jen briefje van de Finse ambassadeur,
jraarin hij vraagt wat ik in hemelsnaam
lllemaal uitspook. Maar ik geef nog liever
frijn consulschap op, dan dat ik deze
weer nog langer door liet gaan. Vaak heb
k er met mijn vrouw over zitten praten,
pf ik het aan de grote klok moest hangen
•f niet. Uiteindelijk heb ik de knoop door-
ehakt. Als je dat niet doet, ben je gewoon
medeplichtig in het complot. Neen, spijt
leb ik er achteraf niet van. Wat ik me
Heen verwijt is, dat ik er niet een jaar
Ier der over ben begonnen”.
(Van een onzer verslaggevers)
HEEMSTEDE. Twee dagen geleden
dofte de brief op de mat van het land-
luis Berkenrode aan de Heemsteedse
Herenweg. Voormalig vice-voorzitter E.
H. van Eeghen was geroyeerd als lid van
Je Bond van Nederlandse Militaire Oor
logsslachtoffers. Zijn beschuldigingen
lan het adres van de BNMO en voorzitter
V'an Lanschot (zie ook het rechtbankver
slag hiernaast) zijn hem niet in dank
ifgenomen. De oud-ritmeester der cava
lerie neemt het laconiek op. „Hoe verder
ik er vanaf sta, hoe beter”, zegt hij.
stuur van de BNMO was daarentegen van
.mening, dat zolang er geen zekerheid be
stond over de realiseerbaarheid en de
exploitatie van het plan, er niet gebouwd
kon worden. „Het hoofdbestuur besloot
tot een doortastend, maar weloverwogen
beleid”, stelde mr. Maris. De door de ge
daagden geuite beschuldiging, dat het
bouwen van het centrum willens en we
tens was tegengehouden, wees hij van de
hand. „Het hoofdbestuur wilde geen risi
co's lopen. Dat had het einde van de
BNMO kunnen betekenen. Wanneer ge
daagden stellen, dat er sprake was van
wanbeheer, dan moet ik dat ontkennen.
Hooguit kun je zeggen, dat het wel of niet
bouwen een zaak was met twee kanten",
aldus mr. Maris.
Maris bestreed eveneens, dat Van Lan
schot. die voorzitter is van SFMO én
BNMO in zijn eentje het beleid van de
BNMO zou hebben bepaald met als doel
zijn eigen belang via de bank Van Lan
schot te behartigen. De gedaagden had
den gesuggereerd, dat het door de BNMO
van de SFMO verkregen geld niet ondei-
de beste voorwaarden zou zijn belegd.
Van Lanschot bemoeide zich volgens
mr. Maris nauwelijks met het beleggings
beleid. Aan de hand van accountantsver
klaringen probeerde hij aan te tonen, dat
het verwijt van onoirbare bevoordeling
In felle slotwoorden betichtten beide
partijen elkaar van het doen van onjuiste
mededelingen. Zowel Westerhoff als Van
Eeghen ontkenden, dat het initiatief tot de
publikaties van hen was uitgegaan. Ook
veegden zij de vloer aan met de verstren
geling van funkties, waardoor Van Lan
schot het beleid van de bond naar zijn
hand kon zetten.
K
Als ik bleef zwijgen,
In september hebben Gedeputeerde
Staten evenwel beslist voor het continu-
dienstpersoneel in Velsen en Diemen een
vijfploegenrooster in te voeren met be
houd van de veertigurige werkweek.
ten onrechte was. „Nodeloos grievend en
krenkend zijn talrijke uitlatingen in pers
artikelen. Voor zover het gaat om de vorrri
van de uitlatingen is (ie juistheid van de
beschuldigingen niet relevant. Bovendien
is de inhoud van de beschuldigingen niet
juist. Daarom verzoeken eisers het ver
bod. dat gedaagden zich niet beledigend
zullen uitlaten, uit te spreken", zo beëin
digde mr. Maris zijn pleidooi.
Opperste bedrijfsbaas Van Eyndhoven
deelde de leden van de raad van toezicht
mee dat nu ook het personeel in Diemen
volledig achter de plannen staat. Perso-
neelvertegenwoordiger Prins kreeg van
IJff te horen dat de gedeputeerde zelf niet
was benaderd door werknemers op de
Diemer centrale, die bezwaren konden
hebben. Hij sloot echter niet uit dat colle-
ga-bestuurders individueel benaderd wa-
ren door ontevreden personeel. Acties die I
in strijd zouden zijn met de mededelingen
van ir. Van Eyndhoven.
matig is en dat zij het recht hebben dit (het
beleid, red.) openlijk aan de kaak te
stellen". i-C
Mr. Wichers Hoeth noemde de kern
vraag, of de eisers een aanvaardbaar be
leid voeren door een vermogen van 35
miljoen praktisch ongebruikt te laten lig
gen. Deze vraag was naar zijn mening nu
niet aan de orde, omdat de Haagse officier
van justitie inmiddels een onderzoek in
stelt naar deze zaak. Het leveren van zake
lijke kritiek moet volgens hem te allen
tijde mogelijk zijn.
Hij verweet de BNMO het voeren van
een autoritair beleid door het leveren van
kritiek te beantwoorden met het opzeggen
van het lidmaatschap, wat gebeurd is in
het geval Van Eeghen. Bovendien wreef
hij de BNMO, de SFMO en Van Lanschot
onder de neus, dat zij niet hadden willen
meewerken aan een onderzoek naar de
ware toedracht van de gang van zaken.
Tot tweemaal toe stelde een commissie
van adviseurs een onderzoek in, maar
belde malen weigerden volgens Wichers
Hoeth de BNMO en de SFMO hun mede
werking. „Daarna stond voor Westerhoff
alleen de weg naar de pers nog open",
aldus de raadsman.
dingnet dat in nieuwe wijken gaat worden aangelegd
dient niet meer voor het transport van gas maar van
verwarmd water. Dat geeft zijn hitte via wisselaars af
aan een water circuit binnen elke woning. Introductie
van stadsverwarming betekent dat niet meer op gas maar
op electriciteit wordt gekookt. Berekend is (dat het sys
teem van collectieve warmte-aanvoer sterk energiebes
parend werkt. Het levert op langere termijn ook financië
le voordelen.
De provincie gaat ervan uit dat geen nieuwe wijk meer
in Noord-Holland kan worden geconstrueerd zonder de
aanleg van stadsverwarming. Purmerend heeft daar in
principe toe besloten. Amsterdam heeft volgens bestuur
der IJff gegronde redenen niet aan het project te willen
meedoen. Op het terrein van de Hemweg-centrale is niet
voldoende ruimte meer vrij om benodigde installaties te
laten verrijzen. De warmte die wordt geproduceerd in het
De bankier bestreed dit ten stelligste.
Hij stelde, dat bij de BNMO altijd de
democratische spelregels in, acht waren
genomen. Een verklaring vah vijftien af
delingsvoorzitters van de bond voerde hij
aan ter ondersteuning van zijn beleid.
