Formateur streeft naar brede coalitie Voormalige president Obote: achtergrond Zwitserse bankrekening sjah niet geblokkeerd Voyager-1 passeert Jupiter Liga roept Jemens op tot gesprek Parijs wil einde actie boeren Spoorwegstaking in Frankrijk Twee miljoen inwoners Oeganda zijn bevrijd I 1 Spaanse generaal doodgeschoten Minister weg uit partij Sithole ►- I Top Vijf voor 1900 Boekentassen Top Vijf na 1900 Uitvallers Bezemwagen 1 3 MAART 19 7 9 BINNEN- EN BUITENLAND DINSDAG 6 i s n im I l uik d t” door Nico Scheepmaker V (Van onze redacteur in België Jan Gerritsen) BRUSSEL. De Belgen zullen eind deze week weten of ze half maart een nieuwe regering hebben. Dit beloofde demissionair pre mier Paul van den Boeynants gisteren nadat hij onverwacht door koning Boudewijn tot-kabinetsformateur was benoemd. Van den Boeynants, een Brusselse christen-democraat, hoopt een vergelijk te vinden tussen Vlaamse, Waalse en Brusselse partijen, wier verstrekkende eisen de vorming van een regering tot nog toe onmoge lijk maakten. De Belgische kabinetscrisis sleept als sinds half decem ber na algemene verkiezingen, die weinig verrassingen opleverden. #el Vanden Boeynants wil snel resultaat VANDEN BOEYNANTS d A ten den ben ter nes het een in Zijn troepen hebben gebrek aan wa pens. De aanval op de stad Tororo vorige week was alleen gelanceerd om wapens in beslag te nemen. Daarna hebben de troe- De zes partijen die het huidige demissio naire kabinet vormen - Vlaamse en Waal se christen-democraten en socialisten, als mede de Vlaamse Volksunie en het Brus selse FDF - moeten donderdagavond ant woord geven op de voorstellen van Van den Boeynants. Die voorstellen hebben betrekking op de hervorming van de Bel gische staat in federalistische zin, de be langrijkste wetgevende taak voor het in december verkozen parlement. PARIJS-METZ. Frankrijk zal mor gen worden geconfronteerd met een nati onale spoorwegstaking die voor het eerst de volledige steun heeft van alle betrok ken vakbonden. De vakbonden vrezen dat in de toe komst op grote schaal spöorwegemployés zullen worden ontslagen als de regering haar plannen met betrekking tot de (staatsspoorwegen doorzet waardoor het Franse spoorwegbedrijf SNCF het recht zou krijgen volkomen zelfstandig de trein- tarieven vast te stellen. Ongeveer dertig Franse metaalarbei ders hebben in het oostelijk gelegen Ri chemont een lading staal uit een Neder lands binnenvaartuig gehaald en dwars over de weg gelegd. Ze wilden hiermee protesteren tegen de invoer van Neder lands staal. Het, volgens de actievoerder duurdere staal is afkomstig uit IJmuiden. In alle Franse havens is gisteren een staking gehouden voor betere pensioenre gelingen en betaling van vrije dagen. Enkele onderdelen van het voorstel- Vanden Boeynants zijn uitgelekt. Belang rijkste daarvan is het plan het Brusselse gewest te beperken tot de huidige negen tien gemeenten die de Brusselse agglome ratie vormen. De zogenaamde faciliteiten (voorrechten) van Franstalige inwoners van zes aan Brussel grenzende „randge meenten” wil VdB - zoals de premier populair wordt genoemd - in de grondwet vastleggen. Dit lijkt zeker aanvaardbaar voor de Vlamingen die geen aantasting van Vlaams gebied meer willen toestaan. ners van Vlaams gebied rond de hoofd stad en de rechten van de Vlamingen in het overwegend Franssprekende Brussel vormden een onbedwingbare hindernis. gesteld dat hij, sinds de aanvaarding van zijn ambt in januari 1977, meer uren van zijn tijd aan het Midden oosten heeft besteed dan aan een an der buitenlands onderwerp. De Vere nigde Staten hebben dringend behoef te aan stabiliteit in het Midden-Oosten om hun prestige daar te herstellen en de voortduring van de olieleveranties te waarborgen. Vorig jaar augustus, toen de president de Israëlische en de Egyptische leiders naar Camp David uitnodigde voor een poging een vredes verdrag op papier te zetten, geloofden weinigen dat hij daarin zou slagen. De aankondiging, halverwege de maand september, dat een raamakkoord was bereikt, werd in de gehele wereld als een verrassing ontvangen. De popula- ritiet van Carter, die door maanden van kritiek over een ondoelmatig lei derschap op een dieptepunt was geko men, steeg met sprongen. Maar drie maanden geleden slibde het vredespro ces goed vast. Met deze nieuwe moei lijkheden liep Carters populariteits- curve opnieuw sterk naar beneden. Nieuwe voorspellingen werden gedaan dat hij een president-voor-een-termijn was, doordat hij er niet in zou slagen de kandidatuur van de democratische partij te bemachtigen, ofwel in de ver kiezingen van 1980 ten onder zou gaan tegen de uitdager van de republikeinse partij. Terwijl de president zich voorbereidt op zijn vertrek naar Egypte en Israel, is het Witte Huis uiterst voorzichtig geen overmatige hoop te wekken. Presiden tieel woordvoerder Jody Powell vertel de verslaggevers: „Er is zeker geen De uitvoer van olie is gisteren in Iran hervat na 69 dagen te zijn stopgezet. De produktie wordt overigens bewust op een lager niveau dan vóór de revolutie ge houden. Arbeiders uit de Iraanse olie-industrie Ingezetenen van Iran hadden eind vorig jaar voor ongeveer 1,2 miljard gulden uitstaan op Zwitserse bankrekeningen. Bovendien hadden Iraniërs toen voor 1,2 miljard gulden in baar geld bij Zwitserse banken in bewaring gegeven. Aandelenpakketten van Iraanse onder danen en directe Iraanse beleggingen in Zwitserland zijn bij een onderzoek van de Zwitserse bank buiten beschouwing ge bleven. Volgens de autoriteiten in de Iraanse hoofdstad Teheran heeft de sjah de maan den voor zijn vertrek uit zijn land vijftien miljard dollar naar het buitenland overge maakt. PASADENA. De Amerikaanse ruim tesonde Voyager-1 is gisteren op „slechts” 278.000 kilometer de reuzenplaneet Jupi ter gepasseerd. Kort daarvoor had het ruimteschip de vier Galileïsche manen gefotografeerd, die ook in de sterkste ster renkijkers slechts als witte stipjes zicht baar zijn. Op de kleurenfoto’s die werden ontvan gen ziet de maan lo er uit als een gevlekte bol, terwijl Amalthea meer ovaal is. De oranje en gele tinten op lo wijzen op de aanwezigheid van zwavelzouten. Laat ik beginnen met de Top Vijf Ne derlandse Citaten van vóór 1900. De Com missie van Drie koos de volgende: 1. Aan een boom, zoo vol geladen, Mist men vijf, zes pruimpjes niet (Hier onymus van Alphen). 2. Als ’t kindje binnenkomt, juicht heel het huisgezin (Nicolaas Beets). 3. Waer werd opreghter trouw Dan tusschen man en vrouw Ter wereld oyt gevonden? (Joost van den Vondel). 4. Een nieuwe lente en een nieuw geluid (Herman Gorter). 5. O Kerstnacht, schooner dan de dae- gen (Joost van den Vondel). Doordat ik zelf in de Commissie van Drie zat (samen met Piet Grijs en Karei van het Reve) die ten behoeve van het boekentassenbestand van de CPNB de Top Vijf Nederlandse Citaten van vóór 1900, de Top Vijf Nederlandse Citaten van na 1900, de Top Tien Buitenlandse Cita ten, de Sportcitaten, de Vijf Befaamdste Eerste Zinnen van Nederlandstalige èn die van Buitenlandse Boeken, alsmede de Spreekwoordelijk Geworden Nederland se en Buitenlandse Boektitels en nog zo het een en ander voor de komende tien jaar definitief heeft vastgesteld, kan ik uit, de eerste hand melden welke citaten de eindranglijst niet gehaald hebben. Dat geeft u dan meteen de gelegenheid het' werk van de Commissie, met alle respect voor de verzette arbeid en de geïnvesteer-t de warenkennis, te kritiseren c.q. belache lijk te maken. De Top Vijf van na 1900 werden: 1. De vis wordt duur betaald (Herman Heijermans). 2. Maar tussen droom en daad staan wetten in de weg en practische bezwaren (Willem Elsschot). 3. En de boer hij ploegde voort (J. v. F. Werumeus Buning). 4. Domweg gelukkig in de Dapperstraat (J. C. Bloem). 5. De zachte krachten zullen zeker win nen (Henriëtte Roland Holst). reu- ger- mi- isie, gen out- om- ioeg len” ons isen iaat pe in de ese der en, ren ing zan de eid /an cht er n- ds 50 an de ze le er er- dg ro an lat sa- en de het oral een •ere- zoor istil- men per ider wee zijn- .2,18 1” in iet tar ol- de in- ?rd die id- be- iu- un )00 ri se ig ft m n- li- e- lo st- e- krijgen op voorstel van de nieuwe presi dent van de Iraanse nationale oliemaat schappij ongeveer drie miljard gulden. Dit bedrag is de winst op de gisteren verscheepte olie, die voor een belangrijk deel naar Japan onderweg is. Gisteren werden totaal 1,7 miljoen vaten geprodu ceerd, tegen 6,5 miljoen vóór de omwente ling in Iran. Libië heeft de prijs van ruwe olie ver hoogd met 1,20 dollar per vat van 159 liter. Dit gebeurt met terugwerkende kracht tot 20 februari. De olieprijzen van Oman zijn inmiddels 7,3 percent hoger. Deze verho ging geldt met terugwerkende kracht tot 15 februari. Aboe Dhabi, Koeweit en Quatar hebben de olieprijzen ook met ruim vijf percent verhoogd. De verhoging van de olieprij zen in Indonesië is nog niet bekend. Als gevolg van deze verhogingen hebben de Verenigde Staten en Zweden al aangekon- digd de brandstofprijzen te verhogen. garantie voor succes, maar het is ons gevoel dat zonder een grote inspanning als deze, de vooruitzichten op een mis lukking levensgroot zijn”. De voorzit ter van de commissie voor Buitenland se Zaken van het Huis van Afgevaar digden, de democraat Clement Zabloc- ki, was van een groter vertrouwen ver vuld. Na de aankondiging van Carters reis zei hij dat de kansen op een vredes verdrag nu 80-20 zijn, terwijl ze maan dagmiddag nog 20-80 waren. Toch is men in Washington vrij alge meen van mening dat Carter met zijn initiatief een aanzienlijk risico neemt. Bepaalde waarnemers zien de presi dentiële stap zelfs als een soort van wanhoopsgebaar. Als hij mislukt, zo heet het, zal hij nog een groter stuk van zijn prestige verhezen, dat al flink op de tocht staat door twijfel aan de doel matigheid en de samenhang van zijn buitenlandse politiek. Carter zal dan ook een „historische kans” hebben ver knoeid. trijfël De afgelopen dagen heeft Vanden Boey nants, die bekend staat om zijn doortas tend optreden, al geheim overleg gepleegd over zijn ideeën om uit de crisis te komen, die de politieke sfeer in België langzaam maar zeker vergiftigt. Zijn benoeming tot formateur duidt erop dat de leider van de Brusselse christen-democraten, die al ja- ren meeloopt in het Belgische politieke bedrijf, een goede kans maakt te slagen. Walen en Brusselaars willen zekerheid dat de Vlaamse christen-democraten (CVP) bereid zijn loyaal mee te werken aan de afspraken inzake de staatshervor ming, die de nieuwe regeringsploeg zal maken. Aan deze kant bestaat veel wan trouwen nadat CVP-stemmentrekker pre mier Leo Tindemans in oktober zijn rege ring ten val bracht doordat in de CVP- gelederen verzet was gerezen tegen de plannen voor de staatshervorming zoals die toen op stapel stonden. Carters reis naar Egypte en Israel. Maar deskundigen wijzen er ook op dat de regering Carter misrekeningen heeft gemaakt in haar streven het slui ten van een vredesverdrag te bevorde ren. Tot deze misrekeningen, zo zeggen zij, behoort de aankondiging die het Witte Huis vorige week deed met zijn oproep tot een speciaal topgesprek in Camp David met de Israëlische pre mier Begin en de Egyptische premier Khalil, als vertegenwoordiger van pre sident Sadat. Be"in weigerde te ko men, maar vloog, na een persoonlijke uitnodiging van Carter, voor bespre kingen met de president naar Washing ton. De centra in het Midden-Oosten, die Carter nu zal bezoeken, bieden een duidelijk ander kader voor de bespre kingen dan de afzondering van Camp David, waar vorig jaar november een raamwerk voor een vredesakkoord werd overeengekomen. Jimmy Carter heeft herhaaldelijk De Voyager-1 heeft door de geweldige aantrekkingskracht van Jupiter een snel heid van 128.000 kilometer per uur gekre gen, voldoende om door te reizen naar de planeet Saturnus. Alle instrumenten werken goed, ondanks de hevige straling. Over vier maanden komt het zusterschip Voyager-2 bij Jupiter aan. Buiten de prijzen vielen: „Het beste is het raadsel te vergroten” (Harry Mulisch), „Zij schreed alsof zij' nooit zou sterven” (A. Roland Holst), ,,’k Ben Brahman, maar we zitten zonder meid” (Der Mouw), „Alleen in mijn ge dichten kan ik wonen” (Slauerhoff), „Ikl ging naar Bommel om de brug te zien” (Nijhoff), „O - mijn vriend - deze wereld is niet de echte” (Lodeizen), „Voor wie ik liefheb wil ik heten” (Neeltje Maria Min), „Ambrasia wat vloeit mij aan?” (Engels man), „Lees maar, er staat niet wat er staat” (Nijhoff) „Weer gaat de wereld als een meisjeskamer open” (Rodenko),- „Dichters schrijven slechts voor dichters verzen” (Aafjes), en ga zo maar door. Uit, deze opsomming blijkt, hoeveel beter dichtregels in het geheugen blijven han gen dan prozazinnen. Het is niet alleen de aarde, maar ook de poëzie die drijft en rolt door de mensen. DAR ES SALAAM (UPI, Reuter). De voormalige Oegandese president Milton Obote heeft gisteren verklaard dat er op het ogenblik twee miljoen Oegandezen in „bevrijde gebieden” leven. In een televisie-interview zei Obote dat zijn troepen oprukken naar de hoofdstad Kampala. (Van onze redactie buitenland) BERN-TEHERAN-ABOE DHABI-KOEALA LOEMPOER. Zwitserland zal niet ingaan op het verzoek van Iran de rekening van de sjah en zijn familie te blokkeren. De enige mogelijkheid is volgens de Zwitserse overheid een eis in te dienen bij een Zwitserse rechtbank. ü- Deze foto van lo, een van de manen van Jupiter, werd een dezer dagen gemaakt door het Amerikaanse ruimtevaartuig Voyager 1, dat gisteren Jupiter passeerde. Op de oppervlakte van de maan blijken zowel kraters als ravijnen voor te komen. Welke citaten van vóór 1900 hebben nu de eindstreep niet gehaald? „Daar is een tijd van komen, Daar is een tijd van gaan” (De Genestet), „De liefde tot syn lant is yeder aangeboren” (Van den Vondel), „De nood breeckt wet” (Vondel), „Niet d’orgel- toon, maar de persoon” (Nicolaas Beets), „De weerelt is een speeltoneel, elck speelt zijn rol en krijght zijn deel” (Van den Vondel), „Een leeuw is eigenlijk iemand die bang is voor niemand” (De School meester), „De wetten zwijgen stil voor’ wapens en trompetten” (Van den Vondel), „En rekent d’uitslag niet maar telt het doel alleen” (Tollens), „Dromen zijn be drog” (Van den Vondel), „Geduld is zulk een schoone zaak en schenkt de mensheid veel vermaak” (Van Alphen), „Eén vrou is. duizent mannen t’ergh” (Van den Vondel), „Hoe dankbaar is mijn kleine hond voor beentjes en voor brood” (Van Alphen), „Hoe genoeglijk rolt het leven des gerus- ten landmans heen” (Poot), „Door schade en schande wordt men wijs” (De Genes-, tet), „Mijn spelen is leren, mijn leren is spelen, en waarom zou mij dan het leven vervelen?” (Van Alphen), „Ik ben geboren uit zonnegloren en een zucht van de zie dende zee” (Perk), „Ik ben een god in ’t diepst van mijn gedachten” (Kloos), „Pu- bliek, ik veracht u met grote innigheid”' (Multatuli), „Ik ween om bloemen, in den knop gebroken” (Kloos), ,,’t Prachtig rijk; van Insulinde, dat zich daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd” (Multatuli), „Zoals ik eenmaal beminde, zo" minde er op aarde nooit een” (Paaltjens), „Misschien is niets geheel waar, en zelfs dat niet” (Multatuli), „Dutten? sprak mooi Heintje, dutten?” (Huygens). Jemens wordt heropend en dat comm- merciële en andere banden worden genor maliseerd. iden- BVD wam lacht zelf iderd ,poli- ver- Het mislukken van alle formatie- overleg was tot nog toe te wijten aan een klimaat van wantrouwen tussen Vlamin gen en de Franstalige partijen die zich hebben verenigd in een hecht front. Van de gewestvorming verwachten vooral de Walen een positieve invloed bij de bestrij ding van de economische crisis die in het Waalse landsgedeelte veel dieper insnijdt dan in Vlaanderen. De vorming van een regering liep tot nu toe steeds stuk op de grote tegenstellingen tussen Vlamingen, Walen en Brusselaars over de structuur die de Belgische staat moet krijgen. Vooral de afbakening van Brussel, de rechten van Franstalige inwo- BRUSSEL. Minister Van der Stee van Landbouw heeft gisteren van Franse zijde vernomen, dat er snel een einde zal worden gemaakt aan de acties van de Franse boeren tegen de import van varkens. Nederland begint steeds meer last te krijgen van die acties nu de boeren ook blokkades uitvoeren aan de Frans-Duitse grens. Die grens moeten Nederlandse ex porteurs gebruiken om via Frankrijk Italië te bereiken. Het Produktschap voor vee en vlees heeft minister Van der Stee inmiddels telegrafisch gevraagd, maatregelen te ne men om de Nederlandse exporteurs en hun goederen te beschermen. pen zich Obote. Bij de aanval op Tororo zouden 300 tot 400 soldaten van president Amin om het leven zijn gebracht. De regeringstroepen hebben de stad heroverd nadat de opstan delingen zich hadden teruggetrokken met de wapens in hun bezit. Libië heeft volgens diplomatieke bron nen in de Keniase hoofdstad Nairobi 1000 militairen naar Oeganda gestuurd om het bewind van Amin bij te staan. Libische C- 130 transportvliegtuigen zouden de laatste tien dagen een militaire luchtbrug tussen Tripoli en Kampala hebben onderhouden. Behalve soldaten zou ook materiaal van Russische makelij zijn overgebracht. Oeganda heeft gisteren gedreigd met een grootscheeps offensief tegen de „Tan- zaniaanse invasiemacht”. Het leger heeft volgens radio-Oeganda de opdracht ge kregen tot de laatste man te vechten. Tanzania zou op het punt staan de stad Loekaya in te nemen. Loekaya ligt op minder dan 75 km van de hoofdstad. Vori ge week heeft Amin de Verenigde Naties en Organisatie van Afrikaanse Eenheid gevraagd, vredesoverleg tussen beide lan den op gang te brengen. De Tanzanianen wezen echter iedere bemiddelingspoging van de hand. Het Britse ministerie van Handel heeft gisteren alle transportvluchten van Groot- Brittannië naar Oeganda met onmiddellij ke ingang verboden. Vorig jaar werden tussen de twee landen 90 vluchten uitge voerd. De helderste van alle manen van Jupiter is de geelbruine gevlekte Europa. Waar schijnlijk bestaat dit hemellichaam uit gesteente met een ijsmantel. Ganymedes is geel en bestaat vermoedelijk voorname lijk uit water, omgeven door een 100 kilo meter dikke ijslaag. De bijna even grote Callisto ziet er uit als een kogel van bruin en groen ijs. ating leslo- een ilijke mdse chtse KB (Van onze redactie buitenland) KOEWEIT. De Arabische Liga heeft Noord- en Zuid-Jemen opgeroepen de vij- andelijkhedne onmiddellijk te staken, de troepen binnen tien dagen terug te trek ken en een topconferentie te houden tus sen de beide staatshoofden. Koeweit heeft zich bereid verklaard ais gastheer voor deze conferentie op te treden. De oproep werd vanmorgen gedaan in een resolutie die de twintig ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten van de Arabische Liga aanvaarden na een spoedvergadering in Koeweit. De minis ters kwamen bijeen naar aanleiding van de nu twaalf dagen durende strijd tussen Noord- en Zuid-Jemen. De oproep is gebaseerd op een bestandsakkoord dat op initiatief van Irak, Syrië en Jordanië op de eerste maart werd aanvaard. Ondanks dit bestand ging de strijd in het afgelopen weekeinde toch door. De vanmorgen aangenomen resolutie voorziet onder meer in de instelling van een commissie welke een dialoog tot stand moet brengen tussen president Saleh van Zuid-Jemen en president Ismail van Noord-Jemen. In deze commissie zijn ver tegenwoordigd Jordanië, de Verenigde Arabische Emiraten, Algerije, Syrië, Irak, dë PLO, Koeweit en de secretaris-gene- raal van de Arabische Liga. Volgens de resolutie is het de bedoeling dat uiteindelijk de grens tussen de beide MADRID (AFP, Reuter en AP). Een brigadegeneraal van het Spaanse leger is gistermiddag in het centrum van Madrid doodgeschoten door drie mannen. De aan slag werd gepleegd op het moment dat hij voor zijn woonhuis uit zijn auto stapte. De brigade-generaal, de 65-jarige Mu noz Vargas, was werkzaam op het Spaan se ministerie van Defensie. Hij is de vierde legerofficier die dit jaar in Spanje is ver moord. De daders zijn spoorloos. SALISBURY (UPI). Een van de zwar te ministers uit de partij van de Rhodesi- sche dominee Sithole heeft gisteren aan- gekondigd uit zijn partij te stappen, maar aan te willen blijven als lid van het kabinet. De minister, Gabellah, zei dat hij zich niet meer met de methoden van de partij kan verenigen. Carter zet met reis prestige op spel (Van onze redactie buitenland) President Carter werpt zijn prestige en wellicht zelfs de toekomst van zijn presidentschap in de strijd door morgen naar Egypte en Israel te vlie gen in een uiterste poging een vredes verdrag tussen de twee landen te red den. Politieke deskundigen in Was hington geloven dat Carter redelijk hoopvol gestemd is dat hij een verdrag tot stand kan brengen dat zal bijdra gen aan de vrede in het Midden-Oos ten. Een dergelijke diplomatieke slag zou de sterk teruggelopen populariteit van de president in eigen land herstel len en zou hem ook een flink eind kunnen brengen naar het verkrijgen van een tweede mandaat in het Witte Huis. „Hij zou wel gek zijn als hij daarheen zou gaan zonder een redelijk vertrou wen, dat hij iets tot stand kan bren gen”, zo regaeerde een Amerikaanse functionaris op de aankondiging van weer teruggetrokken, aldus

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1979 | | pagina 3