Devaluatie groene koersen
Scheel stelt zich
niet herkiesbaar
terechtgesteld
SWAPO-kampen in
Brits vuilnis
Angola aangevallen
weer opgehaald
Nog steeds
gevechten
in Jemens
Protest tegen
kleine beurs
Actie Franse
varkensfokkers
opgeschort
Zeker 800
doden in
Tsjaad
Opnieuw drie
officieren Iran
Roken beïnvloedt
rijvaardigheid
Bondspresident acht zich kansloos
Medewerkster
Generaal gedood
door GRAPO
L
NAVO „om
Luns” overgelopen
Geen onthulling
I
ws
Alert
I
Sterren
Vlam
i
2
3
19 7 9
7 MAART
WOENSDAG
door Nico Scheepmaker
ren
jels
ïek
len
toe
rre
BINNEN- EN BUITENLAND
(Van onze redactie buitenland)
BRUSSEL. Het Europees
Monetair Systeem (EMS) kan bin
nenkort van start gaan. De Land
bouwministers van de Europese
Gemeenschap bereikten gisteren
een politiek akkoord, waardoor
de laatste belemmeringen voor
het inwerking treden van het
EMS zijn weggenomen.
aus
rijf
»en
Ik
i
Akkoord Europees
Monetair Systeem
igen
leel-
1 de
1 en
ani-
wie
.uur
iste-
ape-
De Franse minister van Landbouw Me-
haignerie deelde mee dat zijn regering
nog goedkeuring aan het akkoord moet
hechten, maar verwacht wordt dat dit een
formaliteit is. Aangenomen wordt dat de
Franse president maandag, tijdens de top
conferentie van Europese regeringslei
ders, de aankondiging zal doen dat het
EMS kan gaan functioneren.
Het akkoord heeft betrekking op de
zogenoemde monetair compenserende be
dragen (MCB’s), die worden toegekend als
het EMS eenmaal in de praktijk functio
neert. MCB’s zijn heffingen en subsidies
die worden toegepast bij de handel in
landbouwprodukten tussen de EG-landen
met sterke en zwakke munten.
Frankrijk wilde dat nieuwe MCB’s, die
ontstaan als de koersen van munten ver
anderen, automatisch zouden verdwijnen.
West-Duitsland kantte zich tegen deze eis,
omdat automatische afbraak van MCB’s
in landen met sterke munten zou leiden
tot daling van de prijzen die de boeren
voor hun produkten krijgen. Parijs ging
uiteindelijk akkoord nadat was besloten
dat voortaan een franchise (een vrijstel
ling van vracht of invoerrechten) van één
percent wordt toegepast bij afbraak van
MCB’s in sterke munt-landen. Hiertoe be
hoort ook Nederland.
Premier Botha somde gisteren voor het
parlement een groot aantal bezwaren op
tegen het vredesplan van Waldheim. Zo
kan zijn regering niet akkoord gaan met
het feit dat SWAPO-kampen in Tanzania
en Zambia niet door de vredesmacht van
de Verenigde Naties zullen worden gecon
troleerd.
Botha eiste voorts dat in de VN-macht
geen troepen opgenomen worden van lan-
koersen” van de Britse, Italiaanse, Franse
en Ierse munten. De devaluatie betekent
een netto-prijsverhoging voor de boeren
in deze landen. Onafhankelijk hiervan
wordt nog gepraat over garantieprijzen
voor het komende landbouwprijsjaar.
De onderhandelingspositie van Neder
land is er niet makkelijker op geworden
nu er voor Nederland niet veel meer inzit
dan een bevriezing van de prijzen zoals
door de Europese Commissie voorgesteld,
terwijl de devaluatie van „groene koer
sen” eén automatische verhoging van de
prijzen voor de boeren in bovengenoemde
landen betekent.
den die zich in het verleden duidelijk
positief ten aanzien van de SWAPO heb
ben uitgelaten.
Scheel gaat ervan uit dat hij op 23 mei
niet de meerderheid van de Bondsverza-
meling (518 bondsdagafgevaardigden en
eventueel afgevaardigden uit de deelsta-
(Van onze redactie buitenland)
BEIROET. Noord-Jemen heeft het
buurland Zuid-Jemen gisteren beschul
digd van nieuwe aanvallen door grond
strijdkrachten en vanuit de lucht. Een
Zuidjemenitisch vliegtuig zou zijn neerge
haald. Zuid-Jemen ontkent de aanvallen.
Het maakte op zijn beurt melding van
hevige aanvallen, gisternacht door Noord-
Jemen aan de grens.
Inmiddels heeft de Amerikaanse rege
ring het vliegdekschip Constellation op-
drabht gegeven van de Filippijnen naar
het Midden-Oosten te koersen. De VS wil
len hiermee hun bezorgdheid uitdrukken
over de gevechten tussen Noord- en Zuid-
Jemen en bescherming bieden aan het
olierijke Arabische schiereiland, zo is gis
teren in Amerikaanse regeringskringen
vernomen. De Constellation, die ongeveer
100 vliegtuigen aan boord heeft, zal over
tien dagen in het gebied aankomen.
„Werda?Gerda!” herinner ik me als een
van deze dialoogjes. We waren toen nog
niet zo leuk als tegenwoordig, maar we
maakten tenminste iets van onze dienst
tijd. Later heb ik nog eens een sonnet
gepubliceerd met de volgende drie regels
over het herkennen van de eigen jeugd:
„Maar wel de droom ervan: een vaag
besef, dat dit het was wanneer je op je rug,
de lucht bekeek, met -alle sterren aan”.
Ook dat was een herinnering aan een alert
nachtje wachtlopen bij de munitiebunker:
het was een tamelijk zwoele, heldere
nacht, ik vlijde me neer in het gras, het
geweer uiteraard onder handbereik, en
toen zag ik voor het eerst van mijn leven,
liggend op mijn rug in mijn tweede grijs,
de hemel met alle sterren aan.
Ik had daar vroeger nooit oog voor
gehad, ik was misschien te jong om nog
om twee uur ’s nachts buiten te zijn en als
dat al gebeurde, bevond ik mij op het
Leidseplein waar alle brandende lichtjes
ook niet bevorderlijk waren voor astrono
mische waarnemingen, kortom: ik had
van mijn leven nog nooit zoveel sterren bij
elkaar gezien! Prachtig vond ik het: ik
besloot bij de eerstvolgende gelegenheid
de aalmoezenier aan te klampen om me
katholiek te laten maken. Maar daar hoor
de ik in de verte de aflossing alweer
aankomen, ik sprong alert overeind, be
gon alert heen en weer te lopen, en toen ik
later de aalmoezenier tegen kwam, hield
ik alert mijn mond.
n te
>ege-
ende
heid
id en
aan-
inis-
rgen
i R.
atie-
aagt
'g in
men
van
leze
vrij
erie
aag
agd
•esi-
had
had
uit-
iden
it op
saus
ioor
zeer
j al-
ma-
'end
oor-
■iale
NS-
irte-
IAO
veer
pen.
)ben
dat
een
eten
n de
;ting
rder
r zal
der-
ver-
serf1
i de
•den
;rle-
lijkt
i ge-
van
ben
een
van
leek
ie te
igen
der
Hen
i de
een
de
eeft
van
sren
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS. De Franse Nationale Fede
ratie van Varkenshouders heeft gi sferen
meegedeeld, dat de Franse varkensfok
kers hebben besloten hun acties aan de
grenzen te staken. Sinds begin vorige
week hielden zij auto’s met varkens en
varkensvlees uit andere EG-landen tegen
aan de grens met België en West-Duits
land.
Volgens de Federatie heeft de actie een
verhoging van de Franse marktnoterin-
gen voor varkensvlees mogelijk gemaakt.
Bovendien heeft zij de EG-autoriteiten
gedwongen, rekening te houden met de eis
van afbraak van de zogeheten monetair-
compenserende bedragen (MCB’s)
Voor de Nederlandse varkensvleesex
port heeft de blokkade geen absolute stil
stand betekend, maar wel minder afzet en
financieel verlies aldus de vee- en vlees-
coöperatie Coveco in Arnhem.
(Van onze redactie buitenland)
N’DJAMENA. In het zuiden van de
Middenafrikaanse republiek Tsjaad zijn
het afgelopen weekeinde meer dan 800
moslims vermoord door de plaatselijke
bevolking, zo is gisteren door diplomatie
ke bronnen in de Tsjadische hoofdstad
N’Djarhena bekendgemaakt. Het bloed
bad deed zich voor in en rond de stad
Moendoe, ongeveer 475 kilometer ten zui
den van de hoofdstad.
Aanleiding tot de moordpartij was vol
gens diplomatieke kringen en vluchtelin
gen uit de stad een gerucht, dat de Tsjadi
sche premier Habre van plan zou zijn van
het land een militante Islamitische repu
bliek te maken.
De plaatselijke bevolking, die overwe
gend uit christenen of aanhangers van
natuurgodsdiensten bestaat, keerde zich
daarop tegen de islamitische minderheid.
Militairen en politie hielden zich volgens
vluchtelingen uit Moendoe afzijdig.
Vorige maand kostte een machtsstrijd
tussen aanhangers van president Mal-
loum en premier Habre het leven aan
zeker 400 inwoners van N’Djamena.
nen-
iden
dere
roes
Eer-
□vër
s ze-
•eta-
;tan-
i de
zo-
)t 25
itai-
veer
van
ex-
van
■emt
k en
zo
eco-
•cre-
igde
>eek
aten
veel
,e 42
lers.
rige
!aan
(Van onze redactie in West-Duitsland,
Hans Amesz)
BONN. Het huidige Westduitse
staatshoofd Walter Scheel stelt zich
niet kandidaat voor een tweede
ambtstermijn van vijf jaar. Hoewel
SPD en FDP hem dit officieel ge
vraagd hebben, heeft Scheel ver
klaard dat dat „onder de huidige om
standigheden” voor hem niet moge
lijk is.
PARIJS (DPA). Roken tijdens het
autorijden is gevaarlijk. De noodzakelijke
bewegingen als aansteken, asbak openen
en sigaret uitmaken verminderen de. aan
dacht van de weggebruiker en kunnen
gemakkelijk tot ongevallen leiden. Dit be
toogde de Franse arts Paul de Kearney
tijdens een congres van het anti-tabak
comité in Parijs.
De Kearney hekelde ook andere rookge
woonten. Wie de sigaret in de mond houdt,-
riskeert tranende ogen, een beperkt ge
zichtsveld en daarmee een ongeval,
’s Nachts roken aan het stuur leidt sneller
tot vermoeidheid en nachtblindheid.
BARCELONA (Reuter/AP). De ver
antwoordelijkheid voor de moord op de
Spaanse brigade-generaal Munoz Vaz
quez, afgelopen maandag, is gisteren op
geëist door de extreem-linkse groepering
GRAPO.
De pojitie in Madrid heeft bekend ge
maakt dat negen personen zijn aangehou
den in verband met deze aanslag en in
verband met nog twee moorden op politie
mannen. Men verdenkt de arrestanten er
van lid te zijn van de GRAPO.
ten) achter zich krijgt, omdat de CDU/
CSU, die over de meerderheid in deze
verzameling beschikt, maandag vrijwel
unaniem Karl Carstens als hun kandidaat
voor het hoogste staatsambt hebben be
noemd. Scheel heeft altijd te kennen gege
ven dat hij niet met behulp van „overlo
pers” als bondspresident wil worden her
kozen.
Of SPD en FDP toch met een eigen
kandidaat komen, staat nog niet vast.
SPD-voorzitter Willy Brandt, die gisteren
na een ziekte van drie maanden weer in
Bonn is teruggekeerd, zei op een perscon
ferentie dat dit op 19 maart in het SPD-
bestuur aan de orde komt.
Carstens heeft in een interview met het
dagblad Die Welt gezegd dat hij „zonder
enig voorbehoud” met bondskanselier
Schmidt zal samenwerken als hij bonds
president is. De regeringschef had Car
stens eerder „een man van de uiterst
rechtse kant van het democratisch spec
trum” genoemd.
De slechtste gewoonte noemde De Kear
ney het roken om de honger te onderdruk
ken. Hij verwees naar statistieken van een
Britse verzekeringsmaatschappij, waar
uit blijkt dat roken aan het stuur in vijf
procent van alle ongevallen de oorzaak is.
KOPENHAGEN (AFP). Deense stu
denten hebben hun toevlucht genomen tot
een nieuwe vorm van protest, de „Eat-in”.
Ze protesteren hiermee tegen de ontoerei
kendheid van hun studiebeurzen.
Ongeveer tweehonderd studenten plun
derden gisteren de rekken van een super
markt in Kopenhagen en hielden ter
plaatse een pick-nick bij de uitgang.
Iedereen betaalde een symbolisch bedrag
van vijftig cent, met de woorden dat niet
meer kon worden betaald. De chef van de
supermarkt vroeg de politie niet in te
grijpen.
De territoriale commandant van de
landmacht, generaal-majoor M. de Jong,
heeft het zelf gezegd: veel bewakingsmili-
tairen zijn tijdens het uitoefenen van hun
functie niet alert genoeg!
Daar kon hij wel eens gelijk in hebben.
In 1951, toen de koude oorlog voor veel
verkilling zorgde, kreeg ik via via van
Hare Majesteit de Koningin opdracht de
munitiebunker Kranenburg in Harder
wijk te bewaken. Niet zonder gerecht
vaardigde trots kan ik melden dat ik dit
karwei enige tientallen malen geheel in
mijn eentje heb weten te klaren, zonder
dat de Rus ooit de kans kreeg om ook
maar één stengun te ontvreemden.
Was ik dan wel alert? Alvorens die
vraag te beantwoorden, zal ik de lezeres
sen even uitleggen hoe dat wachtlopen
geregeld was. De toverformule: „Eén uur
op, twee uur af” zal voor menige lezer
geen abracadabra zijn. Ze betekende, dat
je met z’n drieën wachtliep, dat een van de
drie daadwerkelijk een uur lang post vat
te bij de munitiebunker en dat de andere
twee dan rondlummelden in het wachtlo
kaal, of op een schuin oplopend plankier,
met de „pukkel” onder het hoofd, die
evenveel slaapcomfort verschafte als die
beklede houten opstandjes die Japanse
geisha’s als hoofdkussen gebruiken, even
een uurtje trachtten te slapen.
Als je het uur wachtlopen er op had
zitten, kreeg je dus twee uur de tijd weer
op krachten te komen, onder het toeziend
oog van de zogeheten wachtcommandant.
Dat was vaak een beroeps, die mooi ver
halen kon over de politionele acties. Hoe
ze gevangen genomen ploppers een eindje
de rimboe in brachten met een vrachtauto
en dan „op de vlucht” neerschoten, of hoe
ze een inlands meisje naakt op de tafel
legden, rechtop een banaan erin en dan
om de beurt net doen alsof ze haar op haar
buik zouden slaan. Wie daarbij de beste
mimiek vertoonde en de meeste dreiging
uitstraalde zodat de banaan het hoogste
opsprong, had gewonnen, Heus, het is
waar wat ze zeggen: de militaire dienst
maakt een man van je, althans een mili
tair.
(Van onze redactie buitenland)
QOM-TEHERAN. In de Iraanse stad
Qom, het religieuze centrum van het
Land, zijn gisteren drie officieren terecht
gesteld. Het ging om twee voormalige le
den van de geheime politie SAVAK en een
legerofficier. Ze waren beschuldigd van
massamoord op demonstranten tijdens
demonstraties tegen de sjah.
Islamitische revolutionaire comités heb
ben in de stad Abadan aan de Perzische
Golf 240 mensen gearresteerd die het land
probeerden uit te vluchten.
Sinds 12 februari mogen Iraniërs het
lang niet meer verlaten. Het verbod is
ingesteld om te verhinderen dat functio
narissen van het voormalige regiem ont
komen.
Alleen jongeren die in het buitenland
studeren en mensen die voor een medi
sche behandeling naar het buitenland
moeten, mogen de grens overschrijden. In
het zuiden van Iran zou een levendige
handel bestaan in het smokkelen van
vluchtelingen. Per persoon zou de smok
kel 30.000 gulden opleveren.
De moslimleider Khomeini heeft ver
klaard dat Iraanse vrouwen dezelfde
rechten krijgen als mannen. Niettemin
blijft bij veel vrouwen de vrees bestaan
dat zij in een islamitische republiek tot
tweederangs burgers zullen worden gede
gradeerd. Verwacht wordt dat duizenden
vrouwen morgen tijdens een demonstra
tie hun vrees zullen uiten op het terrein
van de universiteit van Teheran.
Alle gemengde scholen in Iran zullen
met ingang van het nieuwe schooljaar
worden gesloten. Deze beslissing is waar
schijnlijk genomen op grond van Islamiti
sche wetten die gemengde scholen ver
bieden.
In een resolutie waarin het önderhande-
lingsresultaat werd vastgelegd, is ook
vastgesteld dat koersaanpassingen van
munten niet mogen leiden tot nettoprijs-
dalingen voor de boeren, een eis waaraan
West-Duitsland onverkort vasthield. Al
leen Engeland is hier op tegen, maar de
kans is groot dat ook de Britse minister
Silkin zijn verzet zal staken.
Het EMS-akkoord wordt tegelijk van
kracht met de devaluatie van de „groene
De Nederlandse minister van Land
bouw Van der Stee zei gistermiddag dat
„het jachtseizoen voor devaluaties van
groene munten gesloten is”. Hij was niet
bereikbaar voor commentaar op het uit
eindelijke resultaat van de onderhande-
lingen. Dat houdt mogelijk verband met
de invloed van de beslissingen op de ko
mende onderhandelingsronde over de
landbouwprijzen, die eind maart plaats
vindt.
I
Voor het overige doodden wij de tijd
met het bedenken van spitsvondige dia
loogjes tussen „twee visjes in de kom”, die
we van De Groene hadden gejat en met
een mes in de groengeschilderde, metalen
deur van de bunker krasten. De kunst was
om er in jouw uur meer te verzinnen dan
je voorganger, zodat je opvolger zoveel
tijd aan lezen en lachen zou besteden dat
hij weer minder tijd over hield voor zijn
bijdrage aan onze wachtloopcultuur.
tnjfel
KOPENHAGEN (DPA). De Britse
gemeente-ambtenaren gaan waarschijn
lijk over enkele dagen weer aan het werk.
Dat betekent dat na zes weken weer vuil
nis zal worden opgehaald en de straten
zullen worden geveegd. Conciërges gaan
het werk op de scholen weer hervatten.
De ongeveer 1,1 miljoen gemeente-amb
tenaren krijgen een loonsverhoging van
elf procent. Bovendien zijn nog twee
loonsverhogingen in het vooruitzicht
gesteld.
Werknemers in de gezondheidszorg zijn
niet akkoord gegaan met een loonsverho
ging van elf procent. Vandaag zou worden
beslist of de stakingsacties worden uitge
breid.
Ik was dus heel alert, want als de dienst
doende officier van de dag een dienstklop
per was, dan sloop hij in het donker naar
de bunker om te controleren of je niet lag
te dutten. Het was een goed gebruik dat je,
als je voor de aflossing van de wacht in
gezelschap van een meerdere de bunker
naderde, flink met je voeten stampte,
hoestte of struikelde zodat je je kon ver
oorloven een verwensing te roepen, in de
hoop dat de wachtdoende jongen bijtijds
wakker zou worden. Meestal bleef je trou
wens wel wakker, vooral in de winter. Ik
had een keer twee wachttijden nodig om
het gedicht Vlam van Marsman in de
sneeuw op het omringende eiland uit te
stappen: „Schuimende morgen en mijn
vuren lach, drinkt uit ontzaggelijke scha
len, van lucht en aarde, den opalen dag”.
Als de Russen toen met hun U-2’s een
infrarode foto van munitiebunker Kra
nenburg hadden gemaakt, zouden hun
code-experts nu nog steeds bezig zijn mijn
geheimzinnige boodschap te ontraad
selen.
OOST-BERLIJN-BRUSSEL (ADN/
Reuter/AP). Een medewerkster van het
NAVO-hoofdkwartier in Brussel, Ursel
Lorenzen, is maandag overgelopen naar
Oost-Duitsland. Dit heeft het officiële
Oostduitse persbureau ADN gisteren
meegedeeld.
Volgens het persbureau is de laatste
aanzet tot haar besluit de bekendmaking
geweest dat secretaris-generaal Luns van
1933 t/m 1936 lid was van de NSB. Verder
zegt het persbureau dat „oorlogsplannen
van de NAVO en de standpunten van de
NAVO-functionarissen te gelegener tijd
bekend zullen worden gemaakt”.
Zo zou de medewerkster kennis hebben
gekregen van wat het persbureau noemt
„cynische observaties van de Chinese
aanvalsoorlog tegen de socialistische re
publiek Vietnam”. Ook zou zij weet heb
ben van de voorbereidingen van een NA-
VO-atoomaanval op het Oostblok.
Volgens een NAVO-woordvoerder die
gisteren het overlopen van de vrouw be
vestigde' was zij werkzaam bij het NAVO-
directoraat dat voorbereidingen treft voor
oefeningen en dat onder leiding staat van
de Brit Moran.
Zij was onder meer betrokken bij de
onlangs gestarte oefening Wintex-Cimex,
hetgeen volgens de woordvoerder een
operatie is die alleen door stafleden wordt
uitgevoerd en niet door soldaten.
Volgens de mededeling is de NAVO-
medewerkster van Westduitse afkomst,
niet gehuwd en werkte zij sinds elf jaar bij
de NAVO. Op de vraag of het overlopen
schade zou kunnen berokkenen aan de
organisatie wilde de woordvoerder geen
antwoord geven. Wel zei hij dat zij geen
toegang had tot „harde nucleaire informa
tie van operatieve soort”.
(Van onze redactie buitenland)
JOHANNESBURG. Zuidafrikaanse troepen en vliegtuigen hebben giste
rochtend aanvallen uitgevoerd op kampen van de SWAPO, de bevrijdingsbe
weging van Namibië, in Angola.
Minister-president Botha heeft dit giste
ren meegedeeld tijdens een toespraak
voor het Zuidafrikaanseparlement, waar
in hij de bezwaren van zijn-regering tegen
het vredesplan van secretaris-generaal
Waldheim van de Verenigde Naties uit
eenzette.
Volgens opperbevelhebber generaal
Malan van het Zuidafrikaanse leger zijn
de kampen in Angola aangevallen omdat
guerrillastrijders zich daarin geconcen
treerd zouden hebben om „terreur en
wandaden” tegen de bevolking van Nami
bië uit te voeren.
Volgens de generaal zijn de acties van
de SWAPO sinds begin dit jaar sterk
toegenomen. Westerse diplomaten in
Zuid-Afrika zijn bang dat de aanval het
einde betekent van het vredesinitiatief dat
twee jaar geleden door een aantal Wester
se landen werd ingezet met het doel een
eind te maken aap het geschil rond
Namibië.
De prostituees hebben hiertoe beslo
ten nadat het Lagerhuis met ruime
meerderheid een wetsvoorstel goed
keurde waardoor de prostituees het bij
het uitoefenen van hun beroep juri
disch gezien gemakkelijker krijgen.
Het wetsvoorstel gaat nu naar het Ho
gerhuis.
De leidster van de groepering Prostitution Laws Are Nonsense (PLAN), Helen Buckingham, woonde gisteren in het Britse Lagerhuis de zitting
bij over de ProsHuée Beschermingswet. De leden van de groep kregen te horen dat de wetgeving voor prostituees zal worden verruimd.
LONDEN (DPA). De Britse pros
tituees hebben hun dreigement inge
trokken namen te onthullen van be
kende politici en geestelijke leiders die
tot hun klanten behoren.
V
