Boeiende en beeldende documentaire van controversieel kunstenaar
vorming sluiten
CNO ziet orkest-cao niet
op kort termijn haalbaar
monument
Componist Egge
overleden
Ons Leekenspel
moet dramatische
Amsterdams meest merkwaardige
grondig gerestaureerd
tl
1
Oude Kerk op de Wallen straks weer open voor publiek
<****’*1Miet te versmaden»
Goldschmeding
Ik weet een raadsel:
’t is lekkerder op brood
en gezelliger op tafel.
Makkelijk hè?
1]
21
MAART
1979
KUNST
iw-
J
IOR
”W1J GAAN TWEE
WEKEN LANG GENIETEN
VAN EEN HEERLIJK SUB
TROPISCH ZONNETJE!”
”ZO, WAAR GAAT DE
REIS NAAR TOE?ff
ff HE. HEB JE SOMS DE
100.000 GEWONNEN?"
’’HOEKOM JE ERBIJ!
JE BENT TWEE WEKEN
LANG HELEMAAL
VERZORGD AL VOOR
F1530,-!”
X Fred. Olsen Cruises
"EEN CRUISE? DAT IS
TOCH ONBETAALBAAR?"
-1
PEL
”NOG BETER! IK GA
VRIJDAG HEERLIJK
TWEE WEKEN NAAR DE
ZON, MET DE BLACK
PRINCE!”
/X Fred. Olsen Cruises
Fred. Olsen Cruises
Dorpskerk
HAARLEM. Van de omstreden Amerikaanse
kunstenaar Andy Warhol is onder meer bekend dat
hij een liefhebber is van interviews, maar dat hij
daarentegen nooit echt antwoord geeft aan degene
die hem interviewt. Misschien is dat laatste wel de
reden waarom Warhol interviews juist zo interes
sant vindt. Omdat hij het vermogen schijnt te
bezitten zich stoïcijns op te stellen, terwijl hij in
werkelijkheid innerlijk geniet van zijn verwarrend
stoeien met de ondervrager.
(Van onze
Amsterdamse redacteur)
AMSTERDAM. Voor de
koortsachtig door de rosse buurt
dwalende bezoeker is het altijd
een vast punt van herkenning,
’s Avonds biedt de grillig gevorm
de buitenmuur voldoende be
schutting om op adem te komen
van een enerverende tocht op de
Wallen langs de geëtaleerde pro
stituees. De Oude Kerk valt als
attractie danig uit de toon tussen
life-shows en sexbioscopen, maar
hij heeft wel de oudste rechten op
dit stukje oer-Amsterdam.
'7z
-d DONDERDAG 8
ORGEL
leren spelen met het
RIHA-tweevingersysteem
GRATIS
plaatsen wij bij u een
ORGEL
OP PROEF
Avontuur
4,
i
r
(ADVERTENTIES)
Ontspannen visite bij Andy Warhol
•OV.
werk-
dimensie aan. Het belangrijkste facet aan
KO VAN LEEUWEN.
(ADVERTENTIES)
(ADVERTENTIES)
46
Dat er voor 1 april een landelijke cao
zou moeten zijn afgesloten noemt het
OSLO (DPA-ANP). De Noorse com
ponist Klaus Egge is, naar woensdag in
Oslo werd meegedeeld, op 72-jarige leef
tijd overleden. Deze leerling van de Noor
Fartein Valen werd vooral bekend door
zijn vijf symfonieën, waarvan hij de der
de schreef voor het symfonie-orkest van
Louisville.
Een vioolconcert van Egge beleefde in
1954 zijn première op een wereldmuziek-
festival in Jeruzalem. Voorts componeer
de hij concerten voor piano en violoncel.
Na een opleiding voor orgel- en alge
meen muziekleraar in Noorwegen bezocht
Egge in 1937-1938 de hogeschool voor mu
ziek in Berlijn. Terug in zijn land was hij
muziekleraar aan middelbare scholen tot
dat hij in 1945 recensent werd van de
„Arbeidersbladet” in Oslo. Van 1945 tot
1972 was hij voorzitter van de Noorse
componistenvereniging. Ook maakte hij
deel uit van het presidium van de „Inter
nationaal Music Council”.
AMSTERDAM (ANP). Het Contact
orgaan van Nederlandse Orkesten (CNO),
de werkgeversorganisatie waarin de Ne
derlandse orkesten zijn verenigd, ont
kent dat het niet bereid zou zijn om met
de Kunstenaarsorganisatie NVV (KO-
NVV) een landelijke cao voor orkestmu-
sici af te sluiten. Het CNO heeft dit
geschreven aan de KO-NVV), die er de
werkgeversorganisatie onlangs van be
schuldigde niet tot een cao te willen
komen. De KO-NVV wil dat er voor 1
april van dit jaar een cao is voor orkest-
musici, die het nu al vier jaar zonder cao
moeten doen. Het CNO is voor een cao
voor musici, maar deze zal wel aan zekere
minimale eisen moeten voldoen, aldus
deze organisatie.
Gerrit Timmers en
Martin van Veldhui
zen als de pseudo-
Warhols in Andy
Warhol van het Onaf
hankelijk Toneel.
(Foto's Paul
Vreeken).
deze hele doordachte maar uiterst amu
sante vertoning is dat je je gedachten niet
in gevaarlijke kronkels hoeft te wringen
over wat nou Kunst precies wil zeggen.
Warhol zelf lijkt daarvan een voorvechter,
al zal dat door velen betwist worden.
De spelers hadden met deze Andy War
hol aanvankelijk de bedoeling hem te spe
len in huiskamers of lounches van hotels.
taties, theater, vergaderingen, recepties,
rouw- en trouwdiensten.
nog op een opknapbeurt. De negen kolos
sale blaasbalgen zijn lek, waardoor bij
voluit orgelspel een wat flauwe klank
wordt voortgebracht. De vaste organist
van de Haarlemse Grote Kerk, Klaas Bolt
is een van de bespelers van het orgel in de
Oude Kerk.
Nü kunt u nog boeken voor de Black Prince
cruises van 16 en 30 maart en 13 april a.s.l
Ga langs uw reisbureau of bel 020 - 248 3 03.
Haarlem, Grote Markt 8,
Tel. 023-32 4880
Wat wel genoemd wordt Amsterdams
meest merkwaardige monument dateert
uit het jaar 1300. Deze maand wordt nage
noeg de laatste hand gelegd aan de restau
ratie van de kerk, een gigantisch en kost
baar karwei dat 25 jaar geduurd heeft.
Nü kunt u nog boeken voor de Black Prince
cruises van 16 en 30 maart en 13 april a.s.l
Ga langs uw reisbureau of bel 020 - 248303.
Nü kunt u nog boeken voor de Black Prince
cruises van 16 en 30 maart en 13 april a.s.l
Ga langs uw reisbureau of bel 020 - 248 3 03.
Wat een tijd, zeggen veel mensen dan. Zij
vergeten dat het onze voorouders een
paar honderd jaar bouwen heeft gekost,
eer de kerk is gaan lijken op wat hij nu is.
Amsterdams oudste bouwwerk moest
in 1951 wegens acuut verval worden geslo
ten. Vanaf 15 maart is het publiek weer
welkom. Prinses Beatrix en prins Claus
zullen een dag eerder de feestdag bijwo
nen ter gelegenheid van de voltooiing van
de restauratie. De kerk krijgt een bredere
funktie dan uitsluitend erediensten. Er
zullen concerten worden gehouden, zang
uitvoeringen, tentoonstellingen, manifes-
De Oude Kerk is de oudste kerk die
Amsterdam bezit. Zij is gebouwd op de
oostelijke oever van de Amstel, waar de
eerste Amsterdammers woonden. Van al
le grote kerken in ons land is dit de meest
provinciale. Eigenlijk is het een dorps
kerk van bijzonder grote afmetingen. Tij
dens de restauratie vond men in de bodem
de sporen van een andere, nog veel oudere
kerk, vermoedelijk een houten kapel. De
Oude Kerk heette oorspronkelijk Sint Ni-
colaaskerk, genoemd naar de patroon van
zeevarenden en reizigers. Het gebouw
groeide in de loop van de eeuw uit van
simpele hallenkerk tot basiliek. Een kruis
kerk is het niet geworden. De afmetingen
van 70 bij 60 meter zijn op zijn minst
merkwaardig.
De kerk is meer het resultaat van de
arbeid van timmerlieden dan van metse
laars. Hout voert de boventoon, stenen
bogen zijn zoveel mogelijk vermeden. De
houten gewelven bevatten allerhande
schilderingen. Ze werden ontdekt door de
restaurateurs na het afkrabben van dikke
lagen verf. Midden in het kerkgebouw
staat een houten betimmering. Bij het
verwijderen van niet-oorspronkelijke be
plating kwamen de originele houten ele
menten bloot die uit de Middeleeuwen
dateren. „Het hout vertoont sporen van
gebruik dat wij met genoegen aan het
licht hebben gebracht”, zegt de architect
van de Oude Kerk prof. ir. C. Wegener
Sleeswijk, die een kwart eeuw lang de
leiding van de Restauratie heeft gehad. De
kerk is nog niet af, wan^het orgel wacht
De vloer van de Oude Kerk bestaat uit grafstenen, de houten betimmering
stamt uit de periode vlak voor de Middeleeuwen.
Want het doet denken aan de amateuristi
sche manier waarop Warhol met opzet
en ook omdat hij in het begin de kunst
van het filmen niet machtig was en het
met goedkope apparatuur moest stellen
zelf zijn films maakt. Daarin wordt niet
gesneden, zodat overbelichte delen en an
dere mislukkingen er in blijven.
Het belangrijkste argument in de voor
stelling hier is echter dat het systeem
gebruikt wordt om datgene wat de spelers
zeggen te illustreren. Op het kleine
scherm zijn door de groep zelfvervaardig
de beelden te zien van de lokaties waarop
een vraaggesprek geacht wordt zich af te
spelen. Dat geeft er een leuke speelse
^5-
CNO „volstrekt irreëel: zelfs indien de
beide organisaties een aanvaardbaar
compromis kunnen bereiken zal het CNO
door alle orkesten gemachtigd moeten
worden de cao te ondertekenen, „deze
machtiging”, aldus de werkegeverorgani-
satie, „zullen de meeste orkesten slechts
kunnen verlenen na voorafgaand overleg
met rijk, provincie, of gemeente van wie
zij subsidie krijgen, het zal iedereen dui
delijk zijn dat deze procedure tijd zal
vergen”.
Overigens zijn de werkgevers en werk
nemers het nog niet eens over de inhoud
van een cao voor musici. Het CNO zegt
wel een landelijke cao te willen afsluiten,
maar, aldus de werkgeversorganisatie,
„deze mag niet sanctioneren wat de orkes
ten in de huidige concertpraktijk als een
ongewenste situatie ervaren”. Als voor
beeld noemt het CNO de beperkte moge
lijkheid om op een dag niet alleen een
ochtend-, maar ook een middagrepetitie te
houden als er ’s avonds geen concert is.
Op 2 februari van dit jaar heeft het
CNO de Kunstenaarsorganisatie NW
voorgesteld overeen te komen dat er
voortaan twee middag- of avondrepetities
per week kunnen worden gehouden. Het
CNO was bereid het maximumaantal
werkuren per week (inclusief de reistijd)
terug te brengen van 40 tot 36 uur. De
Kunstenaarsorganisatie NW heeft dit
bod van de hand gewezen.
reading en levende beeldende kunst, zo
boeiend doch volkomen ontspannen
overkomt.
Voor deze voorstelling, eigenlijk een
beeldende documentaire, is een keuze ge
maakt uit authentieke interviews die door
het O.T. zelf zijn vertaald. Het is een
verzameling geworden die een goed beeld
geeft van het bestaan van Warhol; tot die
conclusie kom je als je de tekstinhoud en
datgene wat in de voorstelling zichtbaar
is, afweegt tegen hetgeen er over deze
grillige Amerikaan bekend is. Het Onaf
hankelijk Toneel toont in deze voorstel
ling ook een voor Nederlandse begrippen
uitzonderlijke souplesse in de uitvoering.
Er is een grote dosis spirituele humor en
de wijze van opstelling daarmee bedoel
ik niet alleen de vormgeving tegenover het
publiek ten opzichte van de toeschou
wers staat er borg voor dat er zoiets als
een ongedwongen gezelligheid ontstaat.
Ik bedoel daarmee dat het kunstzinnige
van een voetstuk wordt gehaald en daar
door opeens non-elitair lijkt. Dat komt
natuurlijk ook omdat de gesprekken tus
sen Warhohol en interviewer niet hoog
dravend zijn. Ze gaan over gewone dage
lijkse dingen, maar zijn zo geconstrueerd
dat er toch of misschien juist daar
door? een onmiskenbare spanning ont
staat binnen de vraag gesprekken.
Het Onafhankelijk Toneel gebruikt bij
Die gedachte of zij juist is weet ik
niet kwam bij me op tijdens de „voor
stelling” Andy Warhol, die woensdag
avond door het Onafhankelijk Toneel
tweemaal werd gespeeld in de bovenzaal
van de SBK (Stichting Beeldende Kunst)
aan de Gedempte Oudegracht 121. De
acteur Gerrit Timmers en de actrice Ma
tin van Veldhuizen met als gast Dirk
Groeneveld spelen daarin met licht iro
niserende ernst van alles wat Andy War
hol betreft. Voornamelijk zijn dat hele of
gedeeltelijk interviews, die Warhol had
met min of meer bekende personen, of
omgekeerd. Timmers en Van Veldhuizen
zijn beurtelings Warhol zelf, een enkele
maal zijn ze beide een bekende persoon en
praten dan over Warhol.
De avant-garde kunstenaar Andy War
hol is een intrigerende persoon die op z’n
zachtst gezegd er op controversiële wijze
voor gezorgd heeft dat er nu al tijdens zijn
leven een omvangrijke mythe-vorming
rond zijn existentie is ontstaan. Hij baar
de opzien door een grote verscheidenheid
van kunstzinnige uitingen. Niet alleen
schilderde hij zijn vermaard geworden
Campbell soepblikken, maar hij produ
ceerde vanuit zijn New Yorkse werk
plaats (Factory) tal van tegenstrijdig ont
vangen films en een toneelstuk dat na de
Londense première door vrijwel alle Brit
se critici werd neergesabeld. In de filmwe
reld is Warhol vooral beschouwd als Un-
derground-figuur. Door zijn stuntelig aan
doende werkwijze, maar ook door zijn
gewaagde, taboes doorbrekende keuze en
samenstelling van onderwerpen.
Bij het Onafhankelijk Toneel bestond
bij de spelers Edwin de Vries en Gerrit
Timmers al lange tijd de wens iets over
Warhol te gaan doen. Die wens heeft nu
vorm gekregen. De Vries, die momenteel
in Brechts toneelstuk Sloppengarga
speelt, is daardoor niet meer bij de Andy
Warholproduktie betrokken, maar in Ma
tin Veldhuizen en Dirk Groeneveld heeft
Timmers uitstekende geestgenoten gevon
den. Met z’n drieën liggen ze klaarblijke
lijk op dezelfde golflengte en dat is een
van de redenen waarom deze produktie,
die het midden houdt tussen een toneel-
r- G
I Ol.
Het eerste is al verscheidene malen ge
beurd, van het tweede is nog niets geko
men. Wel ging Andy Warhol al enkele
keren in een galerie voor beeldende kunst,
zoals hier bij de SBK. Zeker wat opzet
betreft hoort deze voorstelling ook niet in
een theater, dat zou het geheel een te
opgelegd en geforceerd toneelmatig ka
rakter geven. Nu bent u als publiek ge
woon op bezoek bij Andy Warhol, en het is
een boeiende visite.
Vanavond en morgenavond komt Andy
opnieuw bij de SBK. Jn tegenstelling tot
woensdag zal er dan slechts één voorstel
ling per avond zijn er die begint om 20.30
uur. Het is een bijzondere ervaring die ik
graag aanraadt. De plaatsen zijn beperkt
tot ongeveer vijfentwintig, in verband met
het zicht op het kleine Polavisionscherm.
Kaarten ook te bestellen bij de Toneel
schuur.
deze beeldende produktie Polavision, een
filmprocedé van Polaroid. Tijdens de
voorstelling krijgt het publiek, dat zelf
gefilm wordt, ook een demonstratie van
de werking daarvan. Iets dergelijks sluit
ook weer direct aan bij het doen en den
ken van Warhol zelf. Van hem is immers
ook bekend dat hij altijd een cassettere-
cordertje bij zich heeft en elk gesprek
tussen hem en anderen op de band vast
legt. Dit direct-filmsysteem is daar het
visuele equivalent van.
Een tweede argument waarom deze nog
jonge ontwikkeling op filmgebied hier ge
bruikt wordt is het onvolmaakte ervan.
BUSSUM (ANP). Het bestuur van de
Stichting Ons Leekenspel sluit per au
gustus 1981 haar Instituut voor Expressie
in Bussum. De parttime opleiding van
docenten dramatische vorming werd al
in 1977 onderdeel van de Amsterdamse
Theaterschool. De tweejarige cursussen
voor onderwijsgevenden en welzijnswer
kers houden op te bestaan.
Ook u kunt
Wilt u het proberen?
Wij helpen u daarbij!
bank
hoofdtelefoon muziek
één volle maand
Komt snel even
vrijblijvend informeren
naar deze unieke regeling.
Gróóts inklavierinstrumenten!
Het bestuur heeft dit meegedeeld. Het
stelt vast, dat het Instituut voor Expressie
zijn steentje niet meer bij mag bijdragen
aan de dramatische vorming. De geduren
de jaren opgebouwde kennis, vaardighe
den en ervaringen gaan hiermee verloren
en velen in het onderwijs en welzijnswerk
verliezen een veelgevraagde mogelijkheid
om zich te vormen en te bekwamen.
Ons Leekenspel begon in 1934 met ver-
breiding van dramatische vorming toen
de term ervoor nog uitgevonden moest
worden. In 1965 kwamen er langdurige
kadercursussen bij. Van de tweejarige
cursus voor onderwijsgevenden en wel
zijnswerkers werd in twaalf jaar het aan
tal uitgebreid van één tot acht in den
lande, terwijl de vraag tot nu toe overstel
pend is gebleven.
voor uitbreiding is volgens het ministerie
van CRM evenwel geen geld. Het acht
overigens alle vormen van na- en bijscho
ling uitsluitend de taak van dagopleidin
gen. Het bestuur van Ons Leekenspel ziet
geen kans zonder overheidssubsidie zijn
werk voort te zetten. Het is ervan
overtuigd alles te hebben gedaan om het
besluit tot stopzetten van het instituut te
vermijden. Het verwacht voorts niet dat
het opgebouwde werk anderszins ade
quaat kan worden voortgezet.
Architect Wegener Sleeswijk noemt de
restauratie van de Oude Kerk een avon
tuur, want hij staat steeds voor nieuwe
verrassingen: „De kerk staat overeind,
maar dat wil niet zeggen dat het zo blijft.
Het beweegt allemaal een beetje. Speciale
apparatuur registreert dat precies. Wan
neer de bewegingen plotseling allemaal
dezelfde kant opgaan, dan is er alle reden
tot paniek”.
Wegener Sleeswijk heeft ook de super
visie op de restauratie van de Nieuwe
kerk bij de Öam. Dit bouwwerk moet in
december klaar zijn om in april 1980
plechtig geopend te kunnen worden.
De Hervormde Gemeente in Amster
dam heeft de Oude Kerk in 1955 als eigen
dom afgestoten toen men inzag dat het
opknappen niet zelf bekostigd kon wor
den. Er werd een stichting opgericht die
één percent van het totaalbedrag bijeen
gebracht heeft. Totaal koste de restaura
tie 26 miljoen gulden, betaald door rijk,
gemeente en stichting.
In de Sebastiaanskapel van de Oude
Kerk start op 15 maart een overzichtsten
toonstelling van de expositie. Vanaf half
mei schenkt ook het Amsterdams Histo
risch Museum aandacht aan de geschie
denis van de Oude Kerk.
ir De Oude Kerk is een centraal punt op de Oudezijds Voor- en
Achterburgwal. Kleine huisjes schurken zich tegen het kolossale gebouw
aan en allerlei straatjes komen er op uit: hier ontstond het alleroudste
Amsterdam.
i^fl
