Beleidscommissie in brief aan Van Aardenne:
Naar West-Duitsland
Nederland verliest
terrein bij export
OUD
flink gestegen
Beroep inzake
voortzetting
Over EG-landbouwbeleid
Economie
Nederhorst
in Polen
Landbouwschap praat
liberaler
met premier Van Agt
Swissair wil
Airbus
VVD: Rijles
moet duurder
Heffingen op
afvalwater
7
i j
informatie over
rentepercentage
BNG publiceert
effectieve rente
SüBf
North Sea Ferries
DONDERDAG
8
19 7 9
ECONOMIE
MAART
Overeind
1
8
pompen en kompressoren
uit voorraad leverbaar
Zwanenburg tel. 02907- 35 41
(Van onze redactie ecomomie)
DEN HAAG. Er is veel
meer geld nodig van de
overheid om de scheepsnieuw-
bouw te redden. Dit heeft de
Beleidscommissie Scheeps
bouw minister Van Aardenne
geschreven in een overzicht
van de huidige situatie. Tot
dusver is totaal bijna twee mil
jard toegezegd, maar de order-
positie, met name van de grote
werven, is onverkort slecht.
I j
Zorgwekkend
Onafhankelijkheid
Overheid moet meer geld
in de scheepsbouw pompen
ndsen
eerd
312,00
tie
(ADVERTENTIE)
t.b.v. Nat. Puzzelactie
ti,
ün-
3000 WB Rotterdam
Antwoordnr.800,
„Het Gehandicapte Kind”
(Van onze redactie economie)
(ADVERTENTIE)
9.82
1.00
van de beleidscommissie is gepland. Maar
die 70 procent is te hoog ten zal dus
ingrijpend moeten worden teruggebracht,
tenzij de overheid meer steun verleent.
Over enkele maanden worden van de
16,6 miljoen man-uren slechts 4,5 miljoen
door orders gedekt. Voor volgend jaar is
er aan orders nu voor 2,7 miljoen man
uren. Er worden nog wel wat orders ver
wacht, hoewel uit alle berichten blijkt dat
er over de hele wereld nog steeds malaise
heerst.
moet zij de ruimte krijgen tot aanpassing
en vernieuwing om straks nog mee te
kunnen doen.
Volgens Schouten wijken de omstan
digheden binnen de EG sterk af van die
in andere landen. In ieder geval is de
situatie sterk uiteenlopend van land tot
land en zelfs van streek tot streek. Hij
vindt het overigens zinvol, andere syste
men te bestuderen en dat gebeurt bin
nen het Landbouwschap ook met het
Noorse systeem. Een belangrijke ge
dachte daaruit heeft het schap al in zijn
Schouten niet, maar bekend is dat voor
zitter H. Schelhaas van het Produkt-
schap voor zuivel er onlangs in een be
stuursvergadering aandacht voor heeft
gevraagd, zij het met de erkenning dat
het niet eenvoudig zal zijn dit systeem in
de Europese Gemeenschap in te bou
wen. Het systeem komt er op neer dat
melkveehouders die vrijwillig hun pro-
duktie verminderen een premie wordt
gegeven, die hoger is naarmate men de
produktie meer vermindert.
eigen voorstellen opgenomen: het verle
nen van premies aan degenen die zich
bij contract verplichten de melkafleve-
ring te verminderen. Verder wil Schou
ten liever afwachten wat de studie van
het Landbouwschap oplevert.
De voorzitter van het Produktschap
heeft indertijd meegedeeld dat in 1977
de helft van de Noorse melkveehouders
van de regeling gebruik heeft gemaakt.
ïi- Gelijk met een internationale landbouwten
toonstelling, die momenteel in Parijs gehouden
wordt, heeft men op het plein St. Merri in Parijs
tegenover het Centre Pompidou een openlucht
museum met landbouwmachines ingericht. Op
de foto een machine uit het begin van deze
eeuw
Bij de keus welke hypotheek de beste
is, speelt de prijs waartegen het geld
wordt geleend de rente een erg
belangrijke rol. De percentages, die de
banken opgeven, zijn onderling echter
niet vergelijkbaar, omdat de banken
bij de bepaling van de rentevergoeding
verschillende rekenmethodes hanteren
en de rente op verschillende tijdstip
pen laten betalen. Bovendien wordt
vaak een bedrag aan afsluitprovisie
direct ingehouden. Daarom kan men
volgens de Vereniging Eigen Huis be
ter de werkelijke rentepercentages met
elkaar vergelijken.
De verschillen zijn volgens de vereni
ging aanzienlijk. Het verschil tussen
twee banken, die met een opgave van
negen procent de indruk wekken even
duur te zijn, kan oplopen tot 0,6 pro
cent. Bij de goedkoopste betaalt men in
werkelijkheid geen 9,0 maar 9,3 pro
cent en bij de duurste 9,9 procent rente.
Zij die alleen hun produktie verminder
den kwamen gezamenlijk tot een pro-
duktievermindering met zes a zeven pro
cent. Neemt men daar ook diegenen bij
die helemaal met het melkveehouders-
bedrijf ophielden dan kwam men tot
twaalf procent vermindering. Daarte
genover stond produktieverhoging bij
diegenen die niet van de regeling ge
bruik maakten, zodat men over de gehe
le melkveehouderij bezien kwam tot een
stabilisatie van de produktie.
o
CM
LO
O
2,75
6,351
n.
it
uvel
n.
421,00
466,50
109,00
45,50,
135,70
1,11
134,50
41,80
7,50
83.5)
19,20
47,80
108,30
33,90
52.5)
47.5)
67,0)
27,ÓOt
52,80
127,00
102,50
85,80
32,00
92,50
64,40
113,00
49,30
35,00
33,00
72,50
73,00
44,70e
37,00
632,00
43,50
55,00
46,50
40,50
40,50
131,00
35,20
3930
127,00
51,50
39,90
3,30
50,00
131,80
67,00
77,10
161,50
50,50
52,00e
114,00
39,80
2830
70,00
56,70
91,00
45,80
30,80
58,00
89,00
47,00
50,00
161,00
31,80
80,10e
113,80
48,40
50,00
37,30
41,00
290,00
551,00
210.00
139,00
326,00e
Voorzitter Schouten vindt dat men
reuze voorzichtig moet zijn met aanprij
zingen van het zogenaamde Noorse sys
teem, dat de laatste weken door sommi
gen wordt aanbevolen als bijna het ei
van Columbus voor de oplossing van de
EG-zuivelproblematiek. Namen noemt
De vraag is dus of de Nederlandse
scheépsbouw, die wellicht pas omstreeks
1985 weer enige winst zou kunnen opleve
ren,, in die tijd overeind kan worden ge
houden. Vast staat wel dat met de huidige
(toégezegde) overheidssteun de zaak niet
is te redden. Voor dit jaar is 347 miljoen
galen beschikbaar, voor volgend jaar 269
miljoen. Behalve de slechte markt is er het
feit dat de financiële draagkracht van de
werven zeer te wensen overlaat.
De beleidscommissie heeft minister Van
Aardenne van Economische Zaken er op
gewezen dat tal van werven niet verder
kunnen inkrimpen zonder verlies van her
stelmogelijkheden in de toekomst en blij
vende schade aan het industriële patroon
van ons land.
Verder is het onzeker of er voldoende
vraag zal zijn om, met welke lage prijs
ook, opdrachten te noteren. Misschien, zo
wordt geopperd, zijn er mogelijkheden
voor de overheid zelf om orders te ver
strekken, bijvoorbeeld gastankers en spe
ciaal materieel voor de rijkswaterstaat.
Dat zou enige verlichting kunnen bete
kenen.
ZÜRICH, (AP). De Zwitserse staats
luchtvaartmaatschappij Swissair wil zijn
tien machines type DC-8 die diensten on
derhouden in Europa en op het Midden
oosten. vervangen door Europese „Air
bussen”.
Dit komt neer op een besteding van 700
miljoen Zwitserse franken ofwel 420 mil
joen dollar). De raad van Bestuur van de
Swissair zal de volgende week beslissen of
de aankoop doorgaat.
bracht. Met de zogenaamde aanvaarde
verliezen op orders mee is een verlies
gefinancierd van 32 per man.
Omdat de totale werfcapaciteit in de
verstreken twee jaar 51,5 miljoen uur was
is dus met de steun 38 procent van de
werfcapaciteit bemand.
HOEVELAKEN. (ANP). NV Bouw
fonds Nederlandse Gemeenten (BNG)
gaat in toekomstige publikaties over haar
hypotheekrente niet alleen het nominale,
maar ook het effectieve rentepercentage
vermelden, aldus het Bouwfonds.
Volgens het Bouwfonds komt zij hier
mee tegemoet aan de wensen op dit punt
bij diverse consumentenorganisaties.
ROTTERDAM (ANP). De onderne
mingsraden van Multibouw en Koninklij
ke Nederhorst Bouw (KNB) doen een
dringend beroep op minister Van Aarden
ne (Economische Zaken) en de Tweede
Kamer om ervoor te zorgen dat de bedrij
ven worden voortgezet. In een telegram,
dat de ondernemingsraden gisteren aan
de minister en de Kamer hebben ge
stuurd, zeggen zij ervan overtuigd te zijn
dat de Nederhorst-bouwbedrijven ais ge
heel kunnen worden gecontinueerd.
Volgens de ondernemingsraden is het
aanzienlijke verlies, dat KNB in 1978 heeft
geleden, te wijten aan incidentele tegen
vallers bij een buitenlands project, de
liquidatie van Indeco Coignet en verschui-
vingen die tussen Nederhorst- en Ogem-
bedrijven hebben plaatsgevonden. „Dit
verlies geeft geen reëel beeld van de struc
turele sterkte van de Nederhorst Bouwbe
drijven”, aldus de ondernemingsraden in
hun telegram.
Vorige week verklaarde de secretaris
van de ondernemingsraad van KNB goe
de hoop te hebben dat het bedrijf kan
blijven voortbestaan. Naast een aantal
bouw- en havenprojecten, die het bedrijf
onder handen heeft, wordt momenteel on
derhandeld over een serie buitenlandse
contracten ter waarde van ongeveer 850
miljoen gulden. Bij KNB in Gouda wer
ken 2000 mensen.
West-Duitsland is nog steeds de voor
naamste handelspartner van Nederland
en voor de Bondsrepubliek zijn wij nog
steeds de grootste leverancier. Maar de
Nederlandse uitvoer heeft in het afgelo
pen jaar toch een flink deel van zijn
marktpositie prijs moeten geven, aldus de
Kamer. Terwijl de Duitse goedereninvoer
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG. De tarieven voor auto-
rijlessen moeten omhoog, vindt het WD-
Kamerlid Van de Ven. In schriftelijke
vragen aan minister Van Aardenne (Eco
nomische Zaken) en zijn ambtgenoot
Tuijnman (Verkeer en Waterstaat) stelt de
liberaal dat het huidige lesgeld het niet
mogelijk maakt om een verantwoorde op
leiding te verzorgen in een sociaal verant
woorde werkweek. Van de Ven wil dat de
tarieven zo snel mogelijk omhoog gaan.
De huidige situatie wordt in het alge
meen als zorgwekkend gekenmerkt voor
de grote en middelgrote werven, op een
enkele uitzondering na. Tekenend is in dit
verband dat in het tweede halfjaar van
Vorig jaar slechts orders voor zeevarende
handelsschepen tot een omvang van
11.600 bruto register ton zijn ontvangen.
Dat is weinig meer dan niets, aldus des
kundigen. Totale orderontvangst in deze
categorie: 118.000 brt (in 1977 nog 253.900
brt).
Orders voor de bouw van baggermateri-
aal en andere vaartuigen voor de buiten-
gaatse olie- en gaswinning waren vorig
jaar slechts iets hoger dan in 1977 (126.400
tegen 105.600 m3 waterverplaatsing). De
ontvangst van nieuwe opdrachten voor de
bouw van binnenvaartuigen en sleepsche-
pen en van vissersvaartuigen was vorig
jaar groter, maar die voor sleep- en duw
boten was lager. Over het geheel gezien is
nu zeker wel het dieptepunt bereikt, dat al
jaren was voorzien.
In en buiten de beleidscommissie heb
ben vooral de vakbonden de laatste we
ken aangedrongen op ingrijpen van de
overheid. Zij vrezen dat op zekere termijn
de werkgelegenheid van zeker 20.000 man
op de tocht komt te staan.
Hierbij gaat het met name om de bezet
ting van werven van het Rijn-Schelde-
Verolme-Concern (zoals de VDSM in Rot
terdam) en het personeel van vele toeleve
rende bedrijven. Het aantal bedreigde ar
beidsplaatsen in de scheepsnieuwbouw
zelf liggen tussen de 10.000 en 15.000
mensen.
DEN HAAG. Het dagelijks be
stuur van het Landbouwschap heeft
vanmiddag een gesprek met pre
mier Van Agt gehad over het land
bouwbeleid dat volgens deze orga
nisatie gevoerd zou moeten worden
in EG-verband. Aanleiding voor het
gesprek is het beraad dat de Euro
pese raad van regeringsleiders het
komende weekeinde heeft over het
EG-landbouwbeleid.
WARSCHAU (AP). De regering van
Polen is bezig enkele obstakels uit de weg
te ruimen die de vorming van een geza
menlijke onderneming in Polen tegenhou
den, zo heeft de staatstelevisie in dat land
bekend gemaakt.
Een besluit van de ministerraad zal de
vestiging van gemengde bedrijven in Po
len mogelijk maken op voorwaarde dat de
Poolse partner tenminste 51 procent van
het kapitaal bezit, aldus de Staatstelevisie.
AMMERSFOORT (ANP).
banken spiegelen te lage rentepercen
tages voor, aldus de Vereniging Eigen
Huis in Amersfoort. De vereniging zal
voortaan zelf, naast de door de banken
opgegeven percentages de rente ver
melden die de geldlener werkelijk op
jaarbasis is verschuldigd.
Bovendien zouden volgens Schouten
politieke verbanden en verhoudingen de
belangrijkste beïnvloeders van beslis
singen kunnen worden. Het ligt voor de
hand, aldus Schouten, dat de ministers
van Landbouw hun regeringsleiders
vooraf zullen bijscholen op het land
bouwpolitieke terrein.
ROTTERDAM (ANP). De afvalwa-
terheffingen zijn in de afgelopen vijf jaar
gemiddeld met 90 procent gestegen. Be
droeg de gemiddelde heffing in 1975 ruim
18 gulden, dit jaar is dit bedrag gestegen
tot bijna 35 gulden. De hoogste heffing
voor 1979 bedraagt 48,50 gulden (1975: 34
gulden), de laagste 15 gulden (1975: 7
gulden).
Dit blijkt uit cijfers over afvalwaterhef-
fingen op lozingen op rijkswateren en
provinciale wateren van „Krachtwerktui-
gen”, een vereniging van gebruikers van
stoomketels en krachtwerktijigen in
Amersfoort. Het hoogste bedrag wordt
thans geheven door het waterschap de
Brielse Dijkring in Zuid-Holland, die in
1975 nog slechts 20 gulden in rekening
bracht.
Axeler Ambacht, dat pas in 1976 met
een heffing begon, heeft het bedrag steeds
gehandhaafd op het laagste bedrag van 15
gulden. Hiermee is het district het enige
dat zijn heffing niet heeft verhoogd. In
alle andere gevallen zijn de heffingen de
afgelopen jaren telkens omhoog gegaan.
De vakbeweging vreest bij verdere in
krimping van bedrijven in het Rijnmond
gebied het gevolg zal zijn dat het perso
neelsbestand beneden een bedrijfsecono
misch verantwoord peil komt, zodat
voortbestaan dan niet meer tot de moge
lijkheden behoort. Wat de Amsterdamse
situatie betreft, op iets langere termijn
komt daar het werk voor de NDSM in
gevaar wanneer en daar ziet het naar
uit de VDSM niet meer kan zorgen voor
de toegezegde 250.000 man-uren aan toele
verend werk per jaar.
De Vereniging Eigen Huis waar
schuwt ervoor, dat men bij de keuze
van een hypotheek niet alleen op de
werkelijke rentepercentages moet af
gaan. Er zijn immers nog meer hypo-
theekvoorwaarden van belang zoals de
boetebepalingen, die van kracht zijn
bij vervroegd aflossen, de mogelijk
heid bij gesubsidieerde woningen de
subsidie in de betalingen te verwerken
en de verplichting tot het afsluiten van
verzekeringen via de bank, aldus de
Vereniging Eigen Huis.
De georganiseerde landbouw is vol
gens voorzitter Schouten van het Land
bouwschap erg huiverig voor het be
spreken van de landbouwproblemen
door de regeringsleiders omdat die naar
zijn mening niet voldoende deskundig
zijn op dit terrein.
Zoals de situatie volgens de meest re
cente stand van orderontvangst is, is er
een totale werfbouwcapaciteit van 16,6
miljoen manuren. Die komt overeen met
70 procent van de capaciteit van 1976, een
reductie die volpens het snoorbookie”
DEN HAAG (ANP). De opleving van de economie in West-Duitsland heeft
in tegenstelling tot vroeger geen positief effekt op de economie in Nederland.
Het bestuur van de Nederlands-Duitse Kamer van Koophandel heeft hierover
zijn bezorgdheid geuit tijdens een gisteren gehouden persbijeenkomst.
i
m het afgelopen jaar steeg met ruim acht
procent nam de invoer vanuit Nederland
slechts met twee a drie procent toe.
Het bestuur van de Kamer constateert’
dat de economische groei van Nederland
het kleinst is van alle landen in de Europe-
se Gemeenschap. Als oorzaak hiervan ziet
de Kamer het ongunstig samengestelde-*
pakket van goederen dat wij voor uitvoer
beschikbaar stellen.
Als voorbeeld voerde men de uitvoer
naar West-Duitsland aan. Aardgas en
aardolieprodukten maken voor 26 pro
cent deel uit van dit pakket. Deze uitvoer
stagneert omdat er geen andere produc
ten zijn die aardgas en aardolie kunnen
vervangen.
Een verheugende ontwikkeling ziet de
Kamer in de stijging van de uitvoer van
voedingsmiddelen naar de Bondsrepu
bliek, die is gestegen met 7,6 procent. De
groeikracht van deze markt is echter niet
zo groot dat daarvan op middellange of
lange termijn sterke impulsen van ver
wacht kunnen worden, aldus de KamerC"
Op de persbijeenkomst werd geconsta
teerd dat de ongunstige reactie van het
Westduitse publiek op het televisie-debat
tussen de Westduitse oppositieleider KohL
en Nederlandse burgers een nieuwe drerti-"
pel voor onze export opwerpt.
Volgens de Kamer van Koophandel zijn
er zeer veel verontwaardigde reacties bin
nengekomen bij de Nederlandse ambas
sade in Bonn. De Duitse kranten stonden
een tijdlang vol met verontwaardigde
commentaren en oproepen om de Neder
landse goederen te boycotten en om va
kantie in Nederland af te zeggen.
Het Duitse publiek was niet te spreken
over de vragen die aan Kohl werden ge
steld, onder meer over de Berufsverbote
en abortus. De leiding van de Kamer van
Koophandel gelooft echter dat deze reac
tie na enige tijd zal wegebben.
In dit verband wordt er op gewezen dat
de grote overheidssteun (premies) in het
kader van het zogenaamde Maritieme
Plan (orders voor de koopvaardij) als ge
volg van de scheepsbouwcrisis is wegge
vallen. Een alternatief zou kunnen zijn
een sloop- en bouwprogramma.
Bovendien dient het complex van steun
maatregelen van de overheid te worden
uitgebreid om ineenstorting van de
scheepsbouw te voorkomen. En verder,
als de scheepsbouw moet blijven bestaan,
Verwacht werd inmiddels dat minister
Van Aardenne, die de laatste dagen over
dit probleem besprekingen heeft gevoerd,
de Tweede Kamer een brief zou sturen
voorafgaande aan het debat, waarin hij
zijn mening over eventuele oplossingen
zou geven. Tot dusver heeft de bewinds
man echter nog niets van zich doen horen.
to I/i<wbnwl
F I*..
Geschat wordt dat tot en met 1981 nog
wel een miljard nodig zal zijn, een con
creet bedrag is nog niet bekend. De werk
gelegenheid voor tienduizenden mensen
komt op het spel te staan.
De vraag of de scheepsbouw in stand
kan worden gehouden in de huidige vorm
dan wel dat tot verdere „afslanking” (af
stoten van personeel en werven) moet
worden overgegaan zal vermoedelijk cen
traal staan in een debat dat de Tweede
Kamer vandaag zou houden.
Aanleiding is de steunoperatie voor
zware metaal- en scheepsbouw, waartoe
vorig jaar maart werd besloten. Tot en
met vorig jaar heeft de overheid
1.790.001).000 in de scheepsbouw „ge
pompt”.
Totaal gaat het om bijna twee miljard,
want de werven hebben sedert de zomer
van 1976, toen de beleidscommissie haar
werk begon, een verlies op verworven
orders geleden van 145 miljoen.
Een groot deel van het steunbedrag is
verstrekt in de vorm van zogenaamde
achtergestelde leningen. De beleidscom
missie houdt er nu al rekening mee dat
1.125 miljoen gulden als „verloren” moet
worden beschouwd en 510 miljoen als
„waarschijnlijk verloren”.
Verder heeft de overheid voor 150 mil
joen gulden deelgenomen in aandelenka
pitalen en is 150 miljoen aan investeringen
besteed of toegezegd. Al met al heeft de
ongeveer twee miljard steun bijna 20 mil
joen directe manuren aan werk opge-
Bij de vakbeweging is al meermalen de
wens uitgesproken dat de werkgevers in
de scheepsbouw in het kader van verdere
steunmaatregelen weer verlies van hun
onafhankelijkheid zullen moeten aan
vaarden. Vragen als deze zijn waarschijn
lijk ook in het Tweede-Kamerdebat van
vandaag aan de orde gekomen. Bekend is
onder andere dat vooral van de kant van
de Industriebond CNV het beleid van de
RSV-top al meermalen hevig is gekriti
seerd.
Zeker is dat vooral in het Rijnmondge
bied de nood op de scheepswerven hoog
is. De ondernemingsraad van de VDSM-
werf heeft enkele weken geleden al ge
klaagd over de binnen enkele maanden te
verwachten onderbezetting, waardoor
ontslagen worden verwacht.
Van de kant van RSV zijn deze berich
ten niet tegengesproken. In Rotterdam,
Schiedam en omstreken zijn door sluiting
van werven en vermindering van capaci
teit in de laatste jaren al tussen de 10.000
en 15.0000 arbeidsplaatsen verloren
gegaan.
I
