Koerden
Iran
hopen
op betere
tijden
Damiate Pers
ra
IJ
1
I
OF
g||
■I
ii
NOTITIES OVER:
IJmuider Courant
1<
Theoretisch
Misrekening
1
Aftrekgrens
I V
in i
Ger
zes.
inze
r. isb
naa
bek
moi
wer
geh
ter
t sne
baa
No<
IKJ
MM
II
MAANDAG
1 9
MAART
19 7 9
4
M
M
b i
y
L
ongelijke onderwijskansen en verzet daarte
gen door Kees Klaasse
Koerden die in Iran meer zelfstandigheid wil
len door Francoise Ledeboer
verrassingen tijdens het volkshuisvestingde-
bat door A. L. G. Spaan
5 k
(V
D
Sin<
het
tem
een
lam
De
en
pro:
gen
per:
11
loot
ingf
loot
ling
Nee
der:
den
did
I
t]
- -----
Volkshuisvesting
bodemloze put
<-w
Of
Al bij de eerste ronde van het
Een Koerd met zijn zoon in het noordwesten van Iran
3
Kombrink en Den Uyl bij elkaar
r
1
t
147,50
>1
s,,-^H
f
1
3
i
liet alle aanspraken varen. Daarop
zette de sjah de hulp aan Barzani
stop. Dit betekende het effectieve
einde van het verzet van de Koer
den in Irak.
De sjah heeft zich ten opzichte
van de Koerden in zijn eigen land
nooit zo vrijgevig opgesteld. Na de
ondergang van de Koerdische „Re
publiek van Mahabad”, die in 1946
met steun van de Sovjet-Unie elf
maanden standhield, trok hij de
teugels strak aan. Het Koerdische
vraagstuk .bestond vanaf dat jaar
niet meer en de geheime politie
handhaafde met gewelddadige me
thodes de órde.
De machtswisseling in Teheran
heeft de Koerden nieuwe hoop ge
geven, maar door hun verdeeldheid
zal het verzet zich ongetwijfeld blij
ven beperken tot bloedige inciden
ten. Sprak Blourian op 2 maart nog
de volgende dreigende woorden:
niet toestemt kunnen buitenlandse
machten misbruik maken van het
onbehagen onder de Koerden en zo
problemen voor Iran creëren” zijn
woorden verhullen de werkelijke
stand van zaken: de Iraanse rege
ring kan met de Koerden doen wat
zij wil.
tei.de zwarten”, die slechts door
„christelijke beschavingswerk-
zaamheden” van de blanke mees
ters zijn gered van een bestaan van
blijvende onderontwikkeldheid.
Zonder te willen treden in het
gelijk of het ongelijk van de opposi
tie, valt niet te ontkennen dat de
begroting op zichzelf allerminst een
getrouw beeld geeft van de proble
matiek, waarmee de regering bij de
fananciering van het met 3000 hui
zen opgetrokken woningbouwpro-
gramma te maken krijgt. Beelaerts
bestond het om in antwoord op de
rekenarij van de oppositie vol te
houden, dat er beslist niet zo’n gat
een omvangrijke stijging van de
stichtingskosten van woningwetwo-
praatte, dat er zich voor 1979 niette
min een aanzienlijk financieringste
kort voordoet, zo in de buurt van
450 miljoen, en dat de kans niet is
uitgesloten dat het departement
zich op méér relevante ontwikkelin
gen heeft verkeken. Zo „vergiste”
het zich vorig jaar in het aantal
trekkers van huursubsidie. Er wa
ren liefst 15.000 gegadigden meer.
Straks krijgen we bovendien te ma
ken met fors oplopende lokatiesub-
sidies, die evenmin begrotingstech
nisch zijn voorzien. Wie dat in zijn
effecten doortrekt naar het einde
van de rit-Van Agt, zit dan met een
gat van tenminste 1,8 miljard. Dat
getal had, toen de oppositie het liet
vallen, iets demagogisch. Want de
buiten deze begroting gebleven te
genvallers kunnen, door een andere
financiële opstelling bij de voorbe
reiding van de volgende begroting,
best eens verdwijnen. Het is niet
ongebruikelijk dat de Voorjaarsno
ta de wegen voor zo’n verwerking
aangeeft. En daaraan heeft Beel
aerts ook gerefereerd.
Keer op keer heeft het belabberde
Bantoe-onderwijs de laatste jaren
Minister Beelaerts van Blokland en Staatssecreta
ris Brokx (links-
DIRECTIE Damiate Pers b.v.
Mr H. C. van der Mije
HOOFDREDACTIE.
Jos L. Lodewijks
E. Koning
Ei
gat!
drie
Het
per
Kod
vert
mer
mee
het
te h
vine
na e
het
prol
He
um
belo
fjor<
lang
ganj
van
mog
heid
mun
draa
Regi
A 1
die
die i
li
h
van
nele
kan1
ning
conf
ber
over
bij a
van
sing
Noo
goec
eisei
ress'
dele
de n
te P'
ovei
j verz
zaal
De Koerdische bevolkingsgroep
in Iran heeft het verdwijnen van de
sjah aangegrepen om haar nationa
listische aspiraties opnieuw voor
het voetlicht te brengen. Zij wordt
daartoe in staat gesteld doordat er,
vooral in de ver van de hoofdstad
Teheran gelegen provincies, spra
ke is van een gezagsvacuüm.
rl 1
.T.
i
3
„Het leesplankje van de apart
heid: aap, noot, slaaf....”, aldus
een kernachtige typering door de
A ABN van het Zuidafrikaanse on
derwijs. De apartheid is in alle vor
men van onderwijs terug te vinden,
op lagere en middelbare school, in
technisch en universitair onderwijs.
de dure vrije-sectorbouw in de
randstad, door die bouw alleen on
der rijksgoedkeuring te laten ge
schieden. Die beperking levert dan
de ruimte op de kapitaalmarkt voor
de „beschutte” leningen.
Een aardige theorie, die al bij
voorbaat is gedoemd te mislukken.
Want de aannemers, die zich er
overigens over kunnen verbazen
dat de WD-ministers in het kabinet
deze investeringsbeperking hebben
geslikt, bouwen waar omzet zit en
halen dus via de vrije sector in
overig Nederland dik terug, wat ze
in de randstad moet laten zitten.
Per saldo zouden er wel eens meer
vrije-sectorhuizen kunnen komen
dan gedacht, zodat de in theorie
geschapen ruimte zich niet voor
doet. Het naïeve geloof in het auto
matisch omzetten van capaciteit in
dure bouw in capaciteit voor veel
goedkopere en voor aannemers
stukken minder interessante bouw,
zal dit plan ongetwijfeld parten
spelen.
kleuraanduiding niet al discrimine
rend is. Een paar cijfers van de
AABN: in 1974 was 85,5% van de
studenten op de universiteiten
blank, 7% zwart en 7,4% kleurling.
Voor elk van deze bevolkingsgroe
pen zijn er aparte universiteiten,
waarbij de zwarte bijvoorbeeld
geen eigen medische faculteit heb
ben. De weinige zwarte doktoren in
het land zijn opgeleid aan de blanke
universiteit van Natal. Het gevolg
is, dat in het zo welvarende Zuid-
Afrika maar één zwarte arts is te
vinden op de 44.400 Afrikanen, ter
wijl elke 400 blanken over een blan
ke arts kunnen beschikken.
woonlastenverdeling. En het zou
ook effect hebben bij de bestrijdig
van de schadelijke gevolgen van
„overkreditering”, die is ontstaan
doordat er zoveel geld wordt ge
leend. De winst is tot in lengte van
jaren voor de minister van Finan
ciën, die boven een lening van
250.000 (bij wijze van voorbeeld
als grens genoemd) geen aftrek
hoeft te geven en dus veel meer
belastinggeld binnenkrijgt, waar
mee sociale woningbuw zou kunnen
worden gefinancierd. Daarover zou
eens ernstig moeten worden ge
dacht. De tijd is er méér dan rijp
voor.
Het uitwerken van het spiegel
beeld van het systeem van huursub
sidies. Dat lijkt ingewikkeld, maar
er wordt in feite mee bedoeld dat
mensen die, naar rato van hun inko-1
men, te weinig huur betalen, belast
zouden moeten worden als ze zo’n
huis bezet houden. Bij de huursub
sidies is de redenering globaal: Wie
meer dan 1/10 (minimumloners) of
1/7 van zijn bruto-inkomen ver
woont heeft recht op huursubsidie.
Omgekeerd zou je dus ook kunnen
stellen: wie niet tenminste 1/10 of 1/7
verwoont van het huis dat hij bezet l
houdt, wordt belast. Dat moet dan1
voor alle categorieën huurhuizen
gelden, zowel voor de particuliere,
als voor de gemeente- en corpora-
tiehuurwoningen. Het bezwaar van
te weinig gevarieerd of kwalitatief
uitwijkaanbod, dat jaren geleden
gold, kan nu niet meer tegen zo’n
systeem worden aangevoerd. Daar
komt trouwens bij dat in deze bena
dering niemand gedwongen wordt
te verhuizen. Wie blijft zitten waar-
ie zit, wordt alleen belast als er te
weinig aan huur wordt betaald in
relatie tot het inkomen. Die gedach
te moet in een sluitend systeem zijn
uit te werken.
BUREAU:
Redactie en administratie:
Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden
postbus 18, 1970 AA IJmuiden
tel. redactie: 02550-15389
na kantoortijd: 02208-3577
tel. adm.: 02550-15437 en 16450
postgiro: 273107
telex: 41866
ADVERTENTIES:
telefoon 023 - 31 90 53
GROENTJES:
gerubriceerde advertenties, uitsluitend
telefoon 023 - 31 92 72
ABONNEMENTEN
- bij vooruitbetaling -
per maand
per kwartaal
per post
per jaar
per post
losse nummers
buitenland
per kwartaal
BEZORGKLACHTEN:
maandag t/m vrijdag van 18.30-19.00 uur
zaterdags van 11.30-12.30 uur
Uitsluitend telefoon: 02550-10519
voor Santpoon: 023 - 31 90 53
Oudeweg 12-14, Haarlem
tel. 023 - 31 90 53
D
14,80
42,60
f 56,50
167,70
220,50
0,75
ring eens een keertje naast wordet
gezet, dan wordt duidelijk waaron
de regering dat meestal nalaat. Vol
gens de AABN werd in 1977/1971
voor zwart onderwijs 200 miljoei
Rand uitgegeven, aan onderwij:
voor het veel kleinere aantal blan
ken 824 miljoen.
De materiële voorzieningen zijt
voor de Afrikaanse scholieren zee
slecht; overvolle slecht verlichte les
lokalen veelal zonder tafels en stoe
len. Afrikaanse ouders hebbei
naast schoolgeld ook altijd zelf d<
schooluniformen, boeken en he
examengeld moeten betalen. Dit ii
tegenstelling tot blanke ouders
Hun kinderen volgen gratis en ver
plicht onderwijs. Dan was er to
voor kort ook nog het ,,hot-seat'
(Warme-stoel - red.)-systeem. Zwar
te leerlingen kregen maar drie uu:
les per dag, zodat twee keer zovee
kinderen onderwijs konden volgen
voor dezelfde kosten. Door acties
van scholieren en studenten is dit
systeem recentelijk verdwenen.
Het Bantoe-onderwijs wordt al
dus de AABN, gegeven door min
der goed opgeleide Afrikaanse leer
krachten, zwaar onderbetaald in
vergelijking met de blanke, en zelf
„produkt” van twee decennia Ban
toe-onderwijs. De achterstelling
van het Bantoe-onderwijs op finan
cieel en materieel gebied kan niet
zonder kwalitatieve gevolgen blij
ven. Het percentage afvallers is dan
ook uitermate hoog. Ook de inhoud
van het onderwijs is geheel ge
schoeid op apartheidsleest. Dat
blijkt bijvoorbeeld uit het vak ge
schiedenis. Er wordt gesproken
over „de blanke kolonisten in het
land vol domme en elkaar bevech-
In i^ite gaat het in beide voor
stellen om het profijtbeginsel naar
draagkracht in de volkshuisvesting.
En over dat profijtbeginsel wordt al
weer enige tijd druk gepraat als het
gaat om het financieren van ar
beidsplaatsen in de kwartaire (niet-
commerciële dienstensector), al
heeft het voor dat doel beperkte
mogeijkheden.
Op 2 maart kwamen ongeveer
200.000 Koerden bijeen in de stad
Mahabad. De leider van de Koerdi
sche Democratische Partij (KDP),
Abdoel Rahaman Ghassemlou,
vroeg toen aan de Iraanse regering
om een standpunt te bepalen over
de Koerdische eis voor autonomie
binnen een federale staat.
Hij maakte een programma van
acht punten bekend, dat beoogt de
zelfstandigheid van de Koerden te
vergroten. Ghassemlou eiste van de
religieuze leider Khomeini dat hij
„de idealen van zijn volk steunt”,
maar zei dat hij geen afscheiding
wenst.
Ook de vice-voorzitter van de par
tij, Ghani Blourian, benadrukte dat
laatste. „Wij willen onze eigen natio
nale rechten binnen de Iraanse
maatschappij, wij zijn tegen elke
vorm van separatisme”, zo zei hij
tijdens de bijeenkomst.
De regering van premier Bazar-
gan heeft inmiddels twee delegaties
naar de Koerden gestuurd om over
de politieke eisen te onderhandelen.
De premier maakte bekend dat er
rekening gehouden zal worden met
minderheden, maar dat hij een af
scheiding niet tolereert.
Intussen zijn er troepen verster
kingen naar het gebied van de
Koerden gestuurd, een aanduiding
dat de regering bezorgd is over het
geweld dat zij sinds de machtswis
seling zijn gaan gebruiken om hun
eisen te onderstrepen.
Vijfduizend manschappen wer
den vorige week teruggetrokken uit
Oman aan de Perzische Golf, waar
zij de sultan assisteerden in zijn
strijd tegen opstandelingen. Hun
nieuwe legerplaats is de Koerdische
stad Rezaiyeh, vlakbij de Iraans-
Turkse grens, vanwaaruit zij het
geweld in toom moeten houden.
Dat het sturen van troepen nood
zakelijk is blijkt wel uit regelmatig
terugkerende berichten over het
sneuvelen van opstandelingen en de
overval, vorige week dinsdag, op
een legerkamp in de stad Saghez.
De overvallers waren uit op wa
pens, maar werden na een gevecht
van enkele uren teruggeslagen.
geleid tot protesten, die na de hon
derden doden van Soweto in 1976
niemand meer onbekend zullen
zijn. De opstandengolf van en na
Soweto heeft de bevrijdingsstrijd in
Zuid-Afrika een forse impuls
gegeven.
Onder druk van de repressie van
het apartheidsbewind en om zich te
laten trainen voor gewapende strijd
weken sinds 1976 tienduizenden
zwarte Zuidafrikanen, onder wie
grote aantallen jeugdigen, het land
uit om zich aan te sluiten bij de
bevrijdingsbeweging ANC. Rond
de apartheidslanden is nu een gor
del te vinden van tientallen kampen
en centra met vluchtelingen. Onder
wijs wordt er hoog aangeslagen,
omdat het volgens het ANC de men
sen in de kampen moeten zijn die
het militaire kader voor de bevrij
dingsstrijd gaan vormen en de be
weging moeten dragen, om vervol
gens een leidende rol te vervullen in
de (weder)opbouw van het land en
het bestuur ervan na de „bevrij-
ding”.
Dit alternatieve onderwijs is, blij
kens de AABN-brochure, nog volop
in ontwikkeling. Een groot deel van
de benodigde kennis en ervaring
moet nog worden opgebouwd. Er is
een schreeuwend gebrek aan mid
delen; in een primitieve behuizing
een minimum aan materiaal: één
potlood op de 10 of 20 kindern,
haast geen papier, geen schoolbord
en ga zo maar door. Met name in
Zambia en Tanzania is de bevrij
dingsbeweging ANC er zo in ge
slaagd meer permanente scholen te
bouwen, waar het onderwijs voor
de zwarten beter en met meer mid
delen kan worden opgezet.
Er zijn wel andere wegen denk
baar, die Beelaerts zou kunnen be
wandelen om te vermijden dat zijn
begroting straks geheel wordt on
dergraven. Ik noem er enkele:
Het afkondigen van een grens in
de aftrekbaarheid van hypothecai
re leningen. Bij een plafond van
250.000 voor het te lenen bedrag
dat nog volledig voor rente-aftrek
in aanmerking is te nemen, heeft
het overgrote deel van de inko
mensgroepen daar geen enkel fi
nancieel nadeel van, maar het zou
wel de dure vrije-sectorbouw op
nationale schaal - beperken. Het
zou bovendien een bijdrage leveren
aan de inkomensnivellering ten
gunste van een rechtvaardiger
Hij heeft trouwens ook het geld
nog niet gevonden voor de 3000 hui
zen, die de fractie-marskramers el
kaar om strijd betwistten, toen het
erom ging de eigen politieke winst
binnen te halen. We gaan wel enkele
rijksgebouwen trager uitvoeren,
maar dat levert maar de helft op
van de 25 miljoen extra, die voor die
3000 huizen nodig is. De rest, zei
Brokx, wordt gezocht in het schrap
pen van 1700 beschutte koophuizen
van deze begroting, met de bedoe
ling die met „leningen op de vrije
kapitaalmarkt” te financieren.
Daar moet dan ruimte voor komen.
En daar hadden de bewindslieden
het volgende op gevonden: beperk
In de vijftiger jaren voerde het
Afrikaans Nationaal Congres
(ANC), de bevrijdingsbeweging van
Zuid-Afrika, tevergeefs een felle
campagne tegen de invoering in
Zuid-Afrika van het puur racisti
sche Bantoe-onderwijs. Daarna
moest het ANC zijn doelstelling van
goed en niet-racistisch onderwijs
meenemen in de ondergrondse
strijd, die tot op de dag van van
daag voortduurt.
Inmiddels is de bevrijdingsbewe
ging druk doende een alternatief
onderwijssysteem op te zetten. On
derwijs zonder apartheid, dat een
antwoord moet vormen op het
steeds hardere verzet van zwarte
scholieren en studenten in Zuid-
Afrika tegen het inferieure Bantoe-
onderwijs.
In een brochure,,Onderwijs tegen
apartheid” geeft de Anti-Apart-
heids Beweging Nederland (AABN)
een overzicht van de manier, waar
op de blanke regering in Zuid-Afri
ka meent onderwijs voor zwarten te
moeten verstrekken en de wijze
waarop de zwarten dat nu zelf pro
beren. Een verbijsterend relaas van
onderdrukking en discriminatie,
dat voor de zoveelse maal het mens
onwaardige aan de kaak stelt van
het apartheidsregime in Zuid-Afri
ka.
Onderwijs was een van de eerste
terreinen waarop de Nationale Par
tij-regering in het land haar apart
heidspolitiek probeerde te realise
ren. In 1974, een jaar voordat de
partij de verkiezingen in het land
won en aan de macht kwam, wer
den de uitgangspunten voor die po
litiek vastgelegd in een pamflet
over het Christelijk Nationaal On-
verdedigen. Maar als de regering ningen voorgedaan, daar had de
oppositie gelijk in. Maar op het mo
ment dat de begroting in technische
zin haar „deadline” beleefde, was
het departement daarmee nog niet
bekend. Dus kon die stijging ook
nog niet in de begroting worden
verwerkt. Aldus het verweer van de
minister,die daarmee niet weg
derwijs. Dat klonk zo: „Onderwijs
voor inheemsen moet zijn geba
seerd op de principes van regent
schap, ongelijkheid en segregatie;
de doelstelling ervan moet zijn hen
de levensvisie van de blanken in te
prenten, vooral die van de Boeren
natie die de belangrijkste regent is”.
Tijdens de discussies over de
Bantoe Onderwijs Wet, die het par
lement jaren later in 1953 aan
vaardde, maakte de ‘toenmalige mi
nister van „Inheemse Zaken” en de
latere premier van Zuid-Afrika,
Verwoerd, duidelijk waar deze wet
voor bedoeld was: „Als ik de con
trole over het onderwijs voor in
heemsen heb, zal ik dat zo verande
ren dat de inheemsen van jongsaf-
aan geleerd wordt zich te realiseren
dat gelijkheid met Europeanen niet
voor hen is weggelegd”. Verwoerd
kreeg die felbegeerde controle.
De Anti-Apartheidsbeweging
heeft onder meer de verdeling van
de middelen over blanken en zwar
ten in het onderwijs naast elkaar
gezet. De uitgaven voor onderwijs
werden tussen 1960 en 1973 vervijf
voudigd, maar in 1970 gaf het regi
me nog altijd dertig keer zoveel uit
voor elke blanke leerling als voor
een zwarte scholier.
De huidige Zuidafrikaanse rege
ring intussen, zal het niet in haar
hoofd halen om openlijk te bekenn-
nen wat zij voorstaat, zoals Ver
woerd dat destijds deed. In het
nauw gebracht door binnen- en bui
tenlandse kritiek probeert ze de za
ken rooskleuriger voor te stellen
door de gigantische bedragen te
noemen, die voor Bantoe-onderwijs
worden uitgegeven. Als de uitgaven
voor de blanken er voor de verande-
Voorstanders van het blanke regi
me in Zuid-Afrika slaan de tegen
standers van slechte onderwijskan
sen voor de zwarte bevolking vaak
om de oren met het bestaan van
zwarte universiteiten, alsof die
Het ligt niet in de lijn der ver
wachting dat het verzet van de
Koerden zo effectief wordt dat zij
hun eisen op een gewelddadige ma
nier zullen verwezenlijken. Er is
sprake van een grote onderlinge
verdeeldheid tussen de Koerdische
families en op steun uit de omrin
gende landen valt niet te rekenen.
De Koerden zijn bij de verdeling
van het Turkse Rijk na de Eerste
Wereldoorlog onderdanen gewor
den van de Sovjet-Unie, Syrië, Tur
kije en Iran. Al deze staten hebben
er nooit over gedacht de Koerden
autonomie te verlenen. Toch kwam
het alleen in Irak tot strijd op grote
schaal tussen het Iraakse bewind en
de Koerden die autonomie opeisten.
Deze strijd bracht overigens een
scheiding teweeg tussen de Iraakse
en Iraanse Koerden. De Iraakse
Koerdenleider Barzani, die onlangs
in de Verenigde Staten overleed,
accepteerde namelijk in 1964 steun
van de sjah in zijn strijd tegen het
bewind in Bagdad. De Iraanse
Koerden namen hem dat zeer
kwalijk.
De sjah gaf deze steun om de
Iraakse regering de voet dwars te
zetten. Beide landen waren in een
grensconflict gewikkeld om de wa
terweg Shatt el Arab, terwijl Irak
tevens aanspraken maakte op de
provincie Khouzistan. Dit conflict
werd bijgelegd tijdens een OPEC-
conferentie in Algiers in 1975. Irak
Afgezien van de marskramerij,
die het begrotingsdebat Volkshuis
vesting dit jaar tot een uitstalling
i van politieke banaliteiten verlaag-
j de, is het Nederlandse volk in de
Tweede Kamer ook op enkele ver
rassingen getracteerd. De onthul-
lendste daarvan was dat het parle
ment in meerderheid veel meer
huizen wil, maar dat het tegelijker
tijd heeft verzuimd duidelijk aan
te geven hoe dat dan wel moet
worden betaald. Voor de Partij
van de Arbeid moet daarbij de uit
zondering worden gemaakt, dat zij
met een alternatief plan was geko
men, waarin verschuivingen bin
nen het dekkingsplan en een strin
gent goedkeuringsbeleid voor
vrije-sectorbouw meer woonruim
te in het bereik van de kwetsbaar
ste groepen hadden moeten bren
gen. Dat alternatief haalde het
niet, al werden er wel ideeën aan
„ontleend”. Dat laatste geschiedde
overigens in ministerieel weer
werk dat zich even opportunistisch
als vaag liet beluisteren. Hetgeen
de conclusie rechtvaardigt dat het
„goedkeuren” van deze als een zeef
lekkende begroting in feite niets
meer betekende dan een politieke
manoeuvre van de regerings
partijen om een ministercrisis te
vermijden.
Leesplankje apartheid:
„Als de revolutioniare regering erin in die begroting zat, als Van Dam,
toestemt het Koerdische volk natio
nale rechten te geven zal het heel hadden gecijferd. Goed, er had zich
gemakkelijk zijn de Iraanse gren
zen tegen buitenlandse agressie te
debat viel het op, dat de bewindslie-
i den kritiek doodzwegen of omzeil-
I den en zich schuil hielden achter
j terminologieën, waarmee ze in ie
der geval geen kwaad konden. De
tactiek daarachter was de oppositie
als theater aal te kijk te zetten en het
effect daarvan mondde tenslotte uit
in de dramatisch aangeklede uit
spraak van Den Uyl dat Beelaerts
en Brokx maar beter zouden kun
nen verdwijnen, omdat zij er een
chaos van hadden gemaakt.
N88
L a
