Utrecht in de
clinch met
Bijenkorf
Brandweerlieden demonstreren
egering
Luchtvervuiling kan Britten
miljarden guldens gaan kosten
Organisatie
van theelanden
Weer proces om
schadevergoeding
Japanse fabriek
Klacht tegen
lAlBraziliaanse
5_
„Marshall-plan”
voorgesteld
voor M.-Oosten
Zuid-Holland, Rijnmond en Rotterdam:
■Lr
7
ten
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Het is niet uitgesloten dat de Urenco-partners, die
'i jok gaan deelnemen aan uraniumverrijking in Australië.
pompen en kompressoren
uit voorraad leverbaar
490 samen onder meer de uraniumverrijkingsfabriek in Almelo beheren,
$5
DEN HAAG-ROTTERDAM (ANP). De provincie Zuid-Holland, het
Jpenbaar Lichaam Rijnmond en de gemeente Rotterdam hebben het kabinet
•claim; om maatregelen gevraagd die het voortbestaan op langere termijn van de
"en' lieuwbouwwerf VDSM (Verolme Droogdok- en Scheepsbouw Maatschap-
lijer.) en de scheepsreparatiebedrijven in Rijnmond garanderen.
- U,
Urenco denkt
erdwijnen van
erf VDSM is
conomische ramp
mondgebied zouden moeten afslanken.
(Van onze redactie economie)
Zwanenburg tel. 02907- 35 41
Arabische landen op zoek naar
alternatieve energiebronnen
l’renco-partners benaderd.
Er zijn, aldus de minister, nog geen concrete voorstellen aan de Urenco-partners
,20
.05
.00
.50
I
I
I
d
I
ie
I
1
I
H7$samenwerking zal worden gezocht.
Het Japanse verrijkingsproject maakt gebruik van het centrifugeprocédé. Welke
jrschillen er zijn tussen het Japanse en het Urenco-procédé, is de bewindsman niet
)ekend. Van Aardenne laat zich ook niet uit over de vraag in hoeverre de ontwikkelin-
Minister Van Aardenne (Economische Zaken) laat dat weten aan het PPR-Tweede-
L Kamerlid Jansen. Australië, dat zelf uranium kan exploiteren, zoekt naar een partner.
Volgens Sayid Amin, adjunct-secreta-
ris-generaal van de OAPEC (Organisatie
van Arabische Olie-exporterende Lan
den), zouden de Arabische landen de han
den ineen moeten slaan bij het zoeken
naar en ontwikkelen van andere energie
bronnen „Wanneer de Arabische staten
hiertoe niet op tijd overgaan, zullen zij
tegen het einde van deze eeuw worden
geconfronteerd met hun eigen energiecri
sis”, aldus Sayid Amin.
In zijn waarschuwing aan de Arabische
wereld aan de toekomst te denken, zei
Sayid Amin verder: „Hoewel de Arabie
ren nu nog leven onder een beschermende
paraplu van oliedollars, wordt het voor
hen toch hoog tijd dat zij zich nu al gaan
bezig houden met de ontwikkeling van
getijdencentrales of nucleaire en zonne-
energie. Hoewel zij over zonneschijn be
paald niet te klagen hebben, zullen de
Arabische landen wanneer zij niet tijdig
overschakelen op alternatieve energie,
aan het eind van deze eeuw veranderen
van energie-exporteurs in importeurs van
technologie op het gebied van onder meer
zonne-energie”.
eisen van andere staten alleen al vanwe
ge de „zwaveluitvoer” op meer dan drie
miljard gulden per jaar.
Deze raming is overigens in hoge mate
onzeker omdat er onvoldoende gegevens
voorhanden zijn, aldus het rapport.
In Groot-Brittannië wordt per jaar on
geveer 2.900.000 ton zwavel in de lucht
uitgestoten en wel in de vorm van zwave-
loxyden, waarmee het Verenigd Konink
rijk in Europa op dit punt „aan de top
staat”.
In de Scandinavische landen maakt
men zich steeds meer zorgen over de
stijgende zuurgraad van het regenwater,
welke ontwikkeling al geleid heeft tot
een vergaande uitdunning van de vis
stand in zoet water.
Het rapport dringt aan op meer onder
zoek naar de mogelijkheden om de uit
stoot van zwaveldioxyde en andere ver
ontreinigende stoffen speciaal door
de met steenkool gestookte elektriciteits
centrales te verminderen.
een Saoedisch dorp, dat tot nu toe afhan
kelijk was van door dieselmotoren aange
dreven generatoren. Tegen het eind van
het jaar zou volgens de plannen een serie
zonnecellen met een gezamenlijke capaci
teit van 50 kilowatt een deel van de ener
giebehoefte van dit dorp moeten kunnen
dekken. Tegen het eind van het volgend
jaar wil men de capaciteit hebben opge
voerd tot 350 kilowatt.
Op de vraag of dit soort systemen al
kunnen concurreren tegen olie als ener
giebron, antwoordde Obaid: „Nog niet.
Maar dat is wel ons doel. We hopen dit te
kunnen bereiken door de markt voor zon
nepanelen te verbeteren. Kijk, het is ook
nog niet zo lang geleden dat die rekenma
chientjes dure stukjes speelgoed waren en
eigenlijk alleen bereikbaar voor mensen
met een dikke beurs. Door de massapro-
duktie kan nu vrijwel iedereen zo’n dinge
tje kopen. Wij verwachten dat iets derge
lijks ook met zonnepanelen zal gebeuren”.
„In Saoedi-Arabië, waar men werkelijk
boven op de olie woont, kan uiteraard
(nog) geen enkele vorm van energie tegen
gas of olie concurreren. Wellicht dat in de
toekomst, wanneer deze bronnen droog
vallen, deze energie voor ons ook interes
sant gaat worden”, aldus de directeur van
het Saoedische wetenschappelijk insti
tuut.
In het Saoedische denken is de toepas-
(Van onze redactie economie)
ROTTERDAM. In navolging van de
olie-exporterende landen, de koffie- en
suiker leverende landen, komt er binnen
kort ook een belangengroep die er voor
wil zorgen dat meer thee wordt gedronken
en dat de prijzen hiervan worden opgevij
zeld.
De organisatie noemt zich de Internatio
nal Tea Promotion Association (ITPA).
Momenteel wordt een miljard kilo thee
per jaar geoogst, en daarmee kampt de
wereldmarkt met een overschot dat ieder
jaar groter wordt aangezien het verbruik
met drie percent, maar de produktie met
maar liefst tien percent stijgt. Het in 1965
opgerichte Comité voor Handel en Ont
wikkeling van de VN onderkent dit pro
bleem en vandaar dat volgende maand in
Londen de ITPA wordt opgericht. De ves
tiging wordt in Rotterdam ondergebracht
in het gebouw van de Kamer van Koop
handel.
De deelnemers aan dit VN-project zijn
alle Derde-Wereldlanden: Argentinië, Mo
zambique, Malawi, Oeganda, Indonesië,
Bangladesj, Turkije, Sri Lanka, Kenia,
Mauritius en Zaïre.
Dat voor Rotterdam als vestiging is ge
kozen, heeft te maken met het feit dat deze
stad de grootste theehaven van het Euro
pese vasteland heeft.
!X-<
-laten.
(ADVERTENTIE)
LONDEN. Groot-Brittannië zou wel
eens geconfronteerd kunnen worden
met internationale eisen voor schadever
goeding vanwege de „uitvoer” van lucht
vervuiling.
Dit blijkt uit een rapport dat Britse,
Zweedse en Noorse ecologen hebben sa
mengesteld voor de Britse commissie
voor Energiezaken.
Het rapport becijfert de kosten van de
De drie schrijven in een brief aan de
ninisterraad dat gesproken kan worden
ran een dreigende maatschappelijke en
“conomische calamiteit van nationale om-
'ang indien de scheepsbouwwerf VDSM
ip Rozenburg gesloten zou worden en de
icheepsreparatiebedrijven in het Rijn-
KOEMAMOTO (Reuter). Een recht
bank in het Japanse Koemamoto heeft
woensdag de chemische fabriek Chisso
opdracht gegeven 149,6 miljoen yen
1.450.000) schadevergoeding te betalen
aan twaalf mensen die kwikvergiftiging
hebben opgelopen door het eten van vis
die door industrieel afval van de fabriek
was verontreinigd.
In totaal 1.523 mensen in deze Zuidja-
panse plaats zijn officieel erkend als
slachtoffers van de „Minamataziekte”, die
het zenuwstelsel aantast en verlamming,
stuiptrekkingen en geestesstoornis kan
veroorzaken.
Chisso heeft in 1973 al aan 138 slachtof
fers ongeveer 18 miljoen yen moeten
betalen.
De rechtbank heeft eerder deze maand
twee voormalige directieleden van Chisso
veroordeeld wegens onvrijwillige doods
lag. Zij waren beschuldigd van het veroor
zaken van dood door nalatigheid in zeven
gevallen.
De ziekte brak massaal uit in de jaren
1960, nadat de kunstmestfabriek van
Chisso afvalwater met kwikverbindingen
in de minamatabaai had geloosd. De ziek
te werd in 1956 voor het eerst officieel
vastgesteld. Twee jaar later waarschuwde
het ministerie van Gezondheid dat zij ver
oorzaakt zou kunnen zijn door het indu-
strie-afval van de Chisso-fabriek.
Naast de mensen die officieel zijn gere
gistreerd als lijders aan de Minamata
ziekte hebben er zich nog 6.000 gemeld.
Nog eens duizend zijn afgewezen. Na de
uitspraak ging Chisso direct in hoger
beroep.
mische
uten
>ersen.
tor dit
len euvel
is aan.
•t. fonds
100J
u
386J
4663
ld
01
0
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
DEN HAAG (ANP). Het Wereldver-
lond van de Arbeid (WVA) en de Wereld-
ederatie voor de Metaalindustrie (WVA)
ebben een klacht ingediend tegen de
l Iraziliaanse regering bij de directeur-ge-
i leraal van het IAB (Internationaal Ar-
>eids Bureau in Genève) wegens schen-
ling van de vakbondsvrijheid en de rech-
en van de werknemer.
De klacht is gedeponeerd naar aanlei-
ling van de recente metaalstaking in de
1 ingeving van de industriestad Sao Paulo,
waarbij enkele vakbondsleiders werden
fearresteerd en waar de politie de staking
i het geweld brak.
Het WVA en de WFM/WVA zeggen dat
e toepassing van de Braziliaanse wetge-
ing het stakingsrecht praktisch onmoge-
ijk maakt. De staking werd daarom on-
vettig verklaard.
r
sing van zonne-energie ideaal voor de
dekking van de relatief kleine bheoeften
van kleine leefgemeenschappen in afgele
gen regio.s. „Ons eerste doel is de ontwik
keling van de technologie. Op de tweede
plaats komt de verbetering van de markt,
zodat voor de diverse fabrikanten massa-
produktie van zonnepanelen interessant
wordt. Op die manier wordt deze energie
bron bereikbaar voor de derde wereld. Ze
zouden dan gebruik kunnen maken van
die energie welke in de meeste van die
landen in ruime mate beschikbaar is, na
melijk de zon”, aldus Obaid.
Wanneer en masse geproduceerde zon
nepanelen realiteit worden, waar zullen
deze dan worden geproduceerd? Ondanks
de gebleken Japanse voorkeur voor kern
energie (80 percent van het Japanse on
derzoeksbudget wordt in die richting be
steed), wijst Obaid naar Japan. Volgens
hem speelt Japan op het gebied van mas
saal geproduceerde elektronika een lei
dende rol en staat het opschrift „Made in
Japan” borg voor goeds en toch goedkope
produkten.
„Daar komt nog bij dat ze steeds probe
ren nieuwe markten aan te boren. Ze
kunnen echter geen complete kerncentra
les verkopen aan ontwikkelingslanden.
Dus zou er wel een grote, nieuwe markt
moeten zijn voor zonnecellen. Zakenlui,
en zeker de Japanners, zijn altijd op zoek
naar nieuwe produkten voor nieuwe
markten.”
50,1
46,- - -
41, (Nederland, Groot-Brittannië en West-Duitsland) gedaan. Bij een eventuele samenwer-
ting op het gebied van uraniumverrijking zal het parlement daarover zijn goedkeuring
42; noeten uitspreken. Van Aardenne meent dat nog niet te zeggen is in hoeverre de
>42; commerciële vooruitzichten van het Urenco-project in Almelo door de Australische
42| plannen worden beïnvloed.
3)
51,1
13s' gemaakt. Vestiging van een uraniumverrijkingsinstallatie in Australië zou in overeen-
sterk is verslechterd en dat de anti-auto-
maatregelen van de gemeente de bereik
baarheid er niet beter op hebben
gemaakt.
„Op grond van deze in de Utrechtse
binnenstad gegroeide situatie is KBB dan
ook van mening dat investeringen in het
Lange Viestraatgebied slechts verant
woord zijn indien voor dit gebied in zijn
totaliteit een bestemmingsplan wordt ont
wikkeld dat tegenover Hoog Catharijne
een voldoende tegenwicht vormt”, aldus
UTRECHT (ANP). Het al vier maan
den durende conflict tussen de gemeente
Utrecht en Koninklijke Bijenkorf-Beheer
(KBB) over het al dan niet bouwen van
een nieuwe Bijenkorf-vestiging aan de
Lange Viestraat in Utrecht, beleeft vol
gende week woensdag een nieuw hoogte
punt.
Op die dag dient voor de president van
de rechtbank in Utrecht een door de ge
meente aangespannen kort geding tegen
KBB.
De gemeente eist dat het concern het
overeengekomen tijdschema voor de
bouw handhaaft. Volgens de plannen, die
zijn neergelegd in een raamovereen
komst, zou KBB in 1982 de nieuwe Bijen
korf openen.
Eind vorig jaar echter liet het waren
huisconcern het Utrechtse gemeentebes
tuur weten nog geen concrete bouwplan
nen te hebben. KBB stelt dat de situatie
aan de Lange Viestraat de laatste jaren
mede door de zuiging van het nabijgele
gen winkelcentrum Hoog Catharijne,
531 ie hulp van andere landen nodig. Australië heeft nog niet beslist met welk land
hir
32,2
57J
98; bel
V gen in Australië van invloed zijn op de oprichting van de UC-fabriek in Gronau. Deze
64 installatie zal volgens hem plaatsvinden in het kader van de uitbreiding van de
96, rerrijkingscapaciteit van Urenco tot 2000 ton.
49,
53,1
172,1
34;
48;
39;
44,i
285;
21$
144
342,1
Sluiting en afslanking betekent volgens
de drie een vernietiging van vele duizen
den arbeidsplaatsen en een ernstige aan
tasting van de produktiestructuur van
Rijnmond. In maatschappelijk en econo
misch opzicht zal dit tot onoverkomelijke
problemen leiden.
Het Openbaar Lichaam Rijnmond heeft
berekend dat sluiting van VDSM direct
verlies van 4422 arbeidsplaatsen betekent,
terwijl indirect nog eens 1769 arbeids
plaatsen verloren zullen gaan. De kansen
voor herplaatsing van de betrokken werk
nemers noemen de drie briefschrijvers
uiterst gering. Daardoor stijgt de werk
loosheid onder mannen in het Rijnmond
gebied van 4,9 procent naar 7,5 procent.
Sluiting van de VDSM zal in de gemeente
Rozenburg leiden tot een werkloosheids
percentage onder de mannen van 13 pro
cent, aldus de berekeningen.
De provincie, het Openbaar Lichaam en
de gemeente menen dat, indien het tot
sluiting en afslanking komt, in het Rijn
mondgebied de afbraak van de werkgele
genheid zal doorzetten. Toeleveringsbe
drijven binnen en buiten Rijnmond zullen
minder afzetten, hetgeen leidt tot vermin
dering van werkgelegenheid. Zij vrezen
dat ook de resterende scheepsreparatie
bij het RSV-concern een onzekere toe
komst tegemoet gaat.
Afstoten van de nieuwbouw bij VDSM
is volgens de drie een onomkeerbare be
slissing, waarmee de grote scheepsnieuw-
bouw in Nederland voorgoed zou worden
beëindigd. „Technologische kennis en
vakmanschap zouden verloren gaan. De
kans is dan voorgoed verkeken om ooit
deze belangrijke elementen in het kader
van een op groei en werkgelegenheid ge
richt beleid te zetten”, aldus de drie in
stanties, die van oordeel zijn dat dit ook
zal doorwerken in de havenfunctie van
Rotterdam en Rijnmond.
De drie bestrijden de stelling van minis
ter Van Aardenne van Economische Za
ken dat voor handhaving van de scheeps-
nieuwbouw bij VDSM in de komende vijf
jaar 500 miljoen gulden meer nodig is dan
bij sluiting. Naast de kosten die de sluiting
met zich meebrengt is er volgens de drie
nog een aantal andere kosten dat ten laste
komt van de overheid en de gemeenschap,
zoals sociale uitkeringen, gederfd werkge
versaandeel in sociale premies en kapi
taalverlies.
Het Openbaar Lichaam trekt uit eigen
berekeningen de conclusie dat macro-eco-
nomisch gezien, voortzetting van de
nieuwbouwactiviteiten van VDSM geen
extrakosten met zich meebrengt.
Het kabinet Van Agt neemt waarschijn
lijk morgen in de ministerraadvergade-
ring een beslissing over overheidssteun
voor de VDSM.
(Van onze redactie economie)
ABOE DHABI. De olieprodu
cerende landen in het Midden-Oosten
hebben onlangs in Aboe Dhabi hun
eerste energieconferentie afgesloten.
Het belangrijkste onderwerp van dis’-
cussie was de afhankelijkheid van de
energie uit olie.
Juist in Saoedi-Arabië is de belangstel
ling voor zonne-energie sterk aan het
groeien. Zo hebben de Saoedi’s, in samen
werking met de VS, een zonne-energiepro-
gramma ter waarde van 100 miljoen dol
lar opgezet, het Soleras-project. Dit vijf
jaar durende programma is hoofdzakelijk
gericht op onderzoek naar opvang van het
zonlicht, hoe deze energie op de meest
efficiënte manier in andere vormen om te
zetten of op te slaan, het testen van proto
types van zonnecentrales en het overwin
nen van de praktische problemen bij de
toepassing van deze energievorm.
Volgens dr. Rida Obaid, directeur van
het Saoedische Nationaal Centrum voor
Wetenschappelijk Onderzoek en Techno
logie, is het Soleras-project niet zozeer
gericht op de energievoorziening van gro
te fabriekscomplexen. „Het doel van Sole
ras is de met zonne-energie samenhangen
de technologie naar een hoger plan te
brengen en deze nieuwe, goedkope, vorm
van energie toegankelijk te maken voor
de landen in de derde wereld. Door een
combinatie van Arabische kapitaal, wes
terse kennis en Japanse massaproduktie-
methoden moet dit mogelijk zijn”.
Een onderdeel van het Soleras-project
dat nog dit jaar zal worden voltooid en
uitgebreid, is het met behulp van zonne
cellen voorzien van licht en kracht van
KBB eind vorig jaar aan de gemeente.
Het concern denkt daarbij aan de bouw
van woningen, kantoren, sportaccommo
daties, culturele objecten als theaters, bio
scopen enz.
Deze overwegingen kwamen voor de
gemeentelijke bestuurders als een don
derslag bij heldere hemel en schoten bo
vendien in het verkeerde keelgat. Veront
waardigd wees de gemeente erop dat
KBB volgens tijdschema al op 1 oktober
vorig jaar de architect opdracht tot het
maken van het ontwerp had moeten
geven.
B. en W. stellen dat de gemeente KBB
vijf jaar lang in alles terwille is geweest en
dat er geduchte financiële offers zijn ge
bracht voor de aankoop en het bouwrijp
maken van het bouwterrein. „Het gat in
de Lange Viestraat is destijds speciaal
geslagen voor de bouw van een Bijenkorf
en wacht sindsdien op de realisering er
van”, aldus de gemeente. Het laatste
woord is nu aan de president van de
rechtbank.
lover fabriek
95,
19,
49,S
lin Australië
102,1
87,S
34,0
97,1
64,1
114,2
37/ 11 - --1-1-1- A..-A—11V
32L
84,i
84,i
640; Er is al een studie gaande over samenwerking met Japan. Thans zijn daarvoor ook de
■C
DEN HAAG (ANP). De vice-voorzit-
ïr van het Europese parlement, de libe-
aal Berkhouwer, wil dat de Raad van
linisters van de Europese Gemeenschap
en en de Europese Commissie (het dage-
jks bestuur van de EG) initiatieven ne-
len voor de uitwerking van een soort
(arshall-plan voor het Midden-Oosten,
en groot hulpverleningsproject, waaraan
Ie EG, de Verenigde Staten, Canada, Ja-
ian, de olieproducerende Arabische lan-
Cial© en en andere daarvoor in aanmerking
Amende landen deelnemen.
Hij heeft dit voorgesteld in een resolu
te, die binnenkort door het parlement
tordt behandeld. Berkhouwer meent dat
te EG geroepen is, „in deze geplaagde
egio een constructieve en stabiliserende
unctie te vervullen om daar een duurza
me toestand van vrede te bewerkstel-
igen”.
ïV Wiegel van de ABVA spreekt brandweerlieden toe die gisteren demonstreerden op de binnenplaats van het Amsterdamse stadhuis. De
brandweerlieden, die in de uitrukdienst werken, willen een kortere dienst. Zij eisen van de gemeenteraad dat hun wekelijkse werktijd van 60 uur wordt
teruggebracht tot 56 uur.
;enoteei
6,00 317J
2,01 i;
6,50 6,
Japan en Australië hebben inmiddels al wat afzonderlijke en gezamenlijke studies
77] itemming zijn met het beleid van de Australische regering om delfstoffen in de hoogst
1601 mogelijke bewerkingsgraad te exporteren. Om zelf te verrijken heeft Australië echter
i
